ျခင္အႏၱရာယ္ကာကြယ္ေရးသည္ အေကာင္း ဆုံးနည္းလမ္းျဖစ္
ရခိုင္ျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားျဖစ္ေသာ စစ္ေတြ၊ ပုဏၰားကၽြန္း၊ ေက်ာက္ေတာ္၊ မင္းျပား၊ေပါက္ေတာႏွင့္ ရေသ့ေတာင္ ၿမိဳ႕နယ္ မ်ားတြင္ ဂ်ပန္ ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါ (Japanese Encephalitis)JE ျဖစ္ပြားေနၿပီး အခ်ိဳ႕ၿမိဳ႕ နယ္ မ်ားတြင္ကေလးငယ္မ်ား ေသဆုံးေနေၾကာင္း သိရသည္။ ေသဆုံးသူမ်ားမွာ စစ္ေတြ ၿမိဳ႕နယ္မွ ေလးဦး ႏွင့္ ပုဏၰားကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္မွ သုံးဦးျဖစ္ေၾကာင္း စစ္ေတြ ေဆး႐ုံႀကီးမွ အတည္ျပဳေျပာၾကားသည္။
ပုဏၰားကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္ ေအာက္ျမတ္လဲေက်း႐ြာမွ ေသဆုံးသြားေသာ ကေလး ငယ္၏ မိခင္ေဒၚမာရီက ကၽြန္မ သမီးေလးဟာ အျပင္းဖ်ားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး တက္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆး႐ုံကိုသြားတက္တာ ကုသခ်ိန္ မရလိုက္ပါ ဘူး။ အသက္ဆုံး႐ႈံးသြားပါတယ္ ဟုေျပာျပသည္။
ၿမိဳ႕နယ္အခ်ိဳ႕တြင္ ေတာေရာၿမိဳ႕ပါ ျဖစ္ပြားေနသျဖင့္ စာေရး သူအေနျဖင့္ သက္ဆိုင္ရာတာဝန္ရွိသူမ်ားႏွင့္ သြားေရာက္ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းျဖစ္ခဲ့သည္။ စစ္ေတြ အေထြေထြ ေရာဂါကု ေဆး႐ုံႀကီးမွ ေဒါက္တာစိုးထြန္းေအာင္(ေဆး႐ုံအုပ္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းျခင္း
ေမး။ စစ္ေတြေဆး ႐ုံႀကီးမွာ ဂ်ပန္ ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါ JE နဲ႔ တက္ေန တဲ့ကေလးဦးေရသိပါရေစ။
ေျဖ။ ဇူလိုင္ ၂၇ ရက္အထိ JE ေရာဂါနဲ႔တက္တာ စုစုေပါင္း ကေလး၂၁ ဦးရွိပါတယ္။ ဒီအထဲက ခုနစ္ဦးဟာ ေဆး႐ုံဆင္းသြားၿပီးေတာ့ ခုနစ္ဦးကအသက္ဆုံးသြားပါတယ္။ က်န္ကေလးေတြက ကုသဆဲပါ။
ေမး။ စစ္ေတြေဆး႐ုံႀကီးမွာ ဒီ JE ေရာဂါကို ကုသမယ့္ ေဆးအလုံ အေလာက္ ရွိပါသလား။
ေျဖ။ ဒီေရာဂါရဲ႕ ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဆးကု သတဲ့ေနရာမွာ တိုက္႐ိုက္ေဆးဝါးေတြကရွားပါးပါတယ္။ ေရာဂါကာကြယ္လို႔ရတဲ့ ေဆးေတြကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ မေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ တိုးခ်ဲ႕ ကာကြယ္ ေဆးထိုး စီမံခ်က္မွာ မထည့္ႏိုင္ေသးဘူး။ ကုသရာမွာ သူနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ယွဥ္တြဲလို႔ဝင္လာတဲ့ ေရာဂါေတြကိုပဲ ကုရတာပါ။ ယွဥ္တြဲလို႔ ကုရ တဲ့ေဆး ေတြကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေဆး႐ုံမွာ အျပည့္အဝေပးထားပါတယ္။
ေမး။ ဆရာႀကီးအေနနဲ႔ ျပည္သူကို ဘယ္လိုသတင္းစကားေတြ ေပးခ်င္ ပါသလဲ။
ေျဖ။ JE ေရာဂါဟာ ျခင္ကိုက္၍ျဖစ္တာပါ။ ျခင္မွာလည္း က်ဴးလက္(စ္) ျခင္ အမ်ိဳးအစား ကိုက္လို႔ ျဖစ္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ျခင္မကိုက္ေအာင္ေနၾကပါ။ျခင္ မေပါက္ပြားေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ၾကပါ။ ကေလးေတြဖ်ားလာရင္ လည္း ေဆး႐ုံေဆးခန္းေတြက ဆရာဝန္ေတြ၊ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြ နဲ႔ သြားျပၾကပါ။ သူတို႔ရဲ႕ ၫႊန္ၾကားခ်က္ေတြကို လိုက္နာၾကပါလို႔ ေျပာၾကား ေပးလိုပါတယ္။
စစ္ေတြ အေထြေထြေရာဂါ ကုေဆး႐ုံႀကီးမွ ေဒါက္တာ လွမူ(ျပည္နယ္ကေလးအထူးကုဆရာဝန္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံ ေမးျမန္းျခင္း
ေမး။ ယခု ရခိုင္ျပည္နယ္ၿမိဳ႕နယ္အခ်ိဳ႕မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ ေရာင္ေရာ ဂါဟာ ကူးစက္ျမန္တယ္။ အသက္ဆုံး႐ႈံးမႈ ျမန္တယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါသလား။
ေျဖ။ ဒီေရာဂါဟာ ကူးစက္ျမန္တယ္ဆိုတာက ျခင္ကေနတစ္ဆင့္ ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးသယ္လာတယ္။ ဒီဗိုင္းရပ္(စ္) ဟာလည္း ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ ကိုျဖစ္ေစတဲ့ ပေလဘီ ဗိုင္းရပ္(စ္)အုပ္စုႀကီးရဲ႕ေအာက္မွာ တစ္ခု တည္းျဖစ္ပါ တယ္။ ေရာဂါျပင္းထန္ၿပီး ကုသမႈေနာက္က်ရင္ ေသတတ္ ပါတယ္။ အႏၲရာယ္ ရွိပါတယ္။
ေမး။ ဒီဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြက ဘယ္လိုပါလဲ။
ေျဖ။ ဒီေရာဂါဟာ စစခ်င္းေတာ့ သာမန္အေအးမိတုပ္ေကြးေရာဂါ ေတြနဲ႔ ဆင္ပါတယ္။ ႏွာေစးမယ္၊ ဖ်ားမယ္၊ ေခါင္းကိုက္မႈေတြျဖစ္မယ္။
ကြာျခားခ်က္ကေတာ့ ကေလးတစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ကြာျခားခ်က္ေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ ႏွစ္ရက္သုံးရက္အၾကာမွာ အျပင္းဖ်ားလာမယ္။ တက္လာ မယ္။ ေနာက္ၿပီးဦးေႏွာက္ေရာင္တဲ့ လကၡဏာျဖစ္တဲ့ အေၾကာေတြဆြဲလာ မယ္။ သတိလစ္ျခင္းေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေမး။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ဘယ္လိုကြာျခားပါသလဲ။
ေျဖ။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ မတူတာက အဲဒီလိုမ်ိဳးျဖစ္ၿပီးသြား ေတာ့ အေကာင္းပက တိျပန္ေကာင္း သြားတဲ့ကေလးေတြ ရွိသလို၊ တခ်ိဳ႕လည္း ဆုံးသြားပါတယ္။ တစ္ကမၻာလုံးအတိုင္းအတာအရဆိုရင္ ဒီေရာ ဂါျဖစ္လာ ရင္ေတာ့ ေသဆုံးမႈႏႈန္းဟာ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းထိရွိပါတယ္။ ကုသမႈ အပိုင္းေတြ မွာလည္း သာမန္ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုး၊ ဗက္တီးရီးယားပိုးေတြ ကို သတ္တဲ့နည္းေတြနဲ႔မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ေရာဂါလကၡဏာအရ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အခ်က္ေတြကို မူတည္ၿပီးေတာ့မွ ကုသရပါတယ္။
ေမး။ ကာကြယ္လို႔ရတဲ့နည္းေတြေရာ ရွိပါသလား။
ေျဖ။ ေရာဂါကာကြယ္ေဆးေတြက ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ကာကြယ္ေဆးထိုးစီမံခ်က္ေတြမွာ ဒီေဆး ေတြက မပါႏိုင္ေသးပါဘူး။ တင္ေတာ့ တင္ျပထားၾကပါတယ္။ မၾကာခင္ႏွစ္ေတြမွာေတာ့ ပါလာမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အထူးသျဖင့္ ျခင္ အကိုက္မ ခံပါနဲ႔။ ျခင္မေပါက္ႏိုင္ေအာင္ ေရအိုင္ ေတြ၊ ေရစီးေၾကာင္းေတြကို ေရစီး ေရလာေကာင္းေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ၾကပါ။ ျခင္အႏၲရာယ္ကာကြယ္ေရးဟာ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ဒီေရာဂါဟာ ဘယ္လိုရာသီေတြမွာအမ်ားဆုံးျဖစ္တတ္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ရာသီဆိုတာကေတာ့ ျခင္ကိုက္ရင္ဘယ္အခ်ိန္မဆို ျဖစ္တတ္ပါ တယ္။ အဲဒီ က်ဴးလက္(စ္)ျခင္ေပါက္ ပြားတတ္တဲ့ မိုးရာသီတို႔၊ ေဆာင္း အကုန္ ေႏြအကူးရာသီေတြဆို ပိုၿပီးသတိထားရပါမယ္။
ေမး။ ဒီ JE ေရာဂါဟာ ဦးေႏွာက္အေျမႇးေရာင္တာလား၊ ဦးေႏွာက္ တစ္ခုလုံး ေရာင္တာပါလား။
ေျဖ။ ဦးေႏွာက္တစ္ခုလုံးေရာင္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ေရာဂါ Japanese Encephalitis) JE လို႔ေခၚတာေပါ့။ ေတာ္ေတာ္အႏၲရာယ္ ရွိတဲ့ ေရာဂါပါ။
ေမး။ ဒီေရာဂါဟာ ကေလးေတြမွာ ျဖစ္တတ္သလို လူႀကီးေတြမွာ လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသလား။
ေျဖ။ အဲဒီေရာဂါပိုးပါတဲ့ က်ဴးလက္(စ္)ျခင္ကိုက္ရင္ ကေလးေတြေရာ လူႀကီးေတြပါ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အသက္အ႐ြယ္ကိုလိုက္ၿပီး ျဖစ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။
ေမး။ ေဆး႐ုံကဆင္းသြားတဲ့ ကေလးေတြရဲ႕အေျခအေနကို သိလိုပါတယ္။
ေျဖ။ အဲဒီ JE ေရာဂါျဖစ္လို႔ ေဆး႐ုံတက္လာၿပီးေတာ့ ေရာဂါသက္သာ လို႔ ေဆး႐ုံက ဆင္းသြားတဲ့ ကေလး ခုနစ္ဦးရွိရာမွာ ငါးဦးဟာ စကားမေျပာ ႏိုင္ေသးပါဘူး။
ပညာေပးေရး၊ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ကုသေရးေဆာင္႐ြက္ ေရာဂါျဖစ္ပြား ရာၿမိဳ႕နယ္မ်ားသို႔ ျပည္နယ္ ငွက္ဖ်ား တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႕မွ လည္းေကာင္း၊ ၎ၿမိဳ႕နယ္ရွိ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ားမွ လည္းေကာင္း သြားေရာက္ကာ ပညာေပးေရး လုပ္ငန္း ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား ႏွင့္ေဆး ႐ုံတက္လူနာမ်ားအား စစ္ေတြ ေဆး႐ုံႀကီးႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာ ၿမိဳ႕နယ္မ်ား တြင္ ကုသေပးလ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ ျခင္အႏၲရာယ္ ကာကြယ္ရန္လို ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ (Japanese Encephalitis) JE ေရာဂါသည္ က်ဴး လက္(စ္) (Culex tritaeniorhynuhus ) ျခင္မ်ိဳး ကိုက္ျခင္းမွ ျဖစ္ပြားႏိုင္ၿပီး ၎ျခင္မ်ားသည္ လယ္ကြင္းမ်ား၊ ေရအိုင္မ်ားတြင္ ေပါက္ပြားတတ္ေၾကာင္း၊ ညအခ်ိန္ ကိုက္တတ္ေၾကာင္း၊ ေနရာေ႐ႊ႕ေျပာင္းတတ္ေသာ ငွက္႐ိုင္းမ်ားမွ တစ္ဆင့္ ၎ငွက္မ်ားကိုျခင္ ကိုက္ရာမွ လည္းေကာင္း၊ ၎ျခင္မ်ားမွ အိမ္ေမြး ဝက္မ်ား ႏြားမ်ားကိုကိုက္ျခင္းမွလည္းေကာင္း၊ ယင္းျခင္မ်ား လူကိုကိုက္ျခင္း မွလည္းေကာင္း ေရာဂါျပန္႔ပြားတတ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ယခုအခါ ေက်းလက္ေတာ႐ြာ မ်ားတြင္ပါ ျဖစ္ပြား ေန သျဖင့္ ျခင္အႏၲရာယ္ကို အထူး ကာကြယ္ရန္လိုအပ္ေၾကာင္း သိရသည္။
MOI Webportal Myanmar
https://www.facebook.com/MOIWebportalMyanmar?fref=nf
