ဆရာ မဂၤလာပါ႐ွင့္။ ကြၽန္မက အသက္၂၈ ႏွစ္၊အိမ္ေထာင္မ႐ွိ အပ်ိဳပါ။ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ေဝဒနာကေတာ့ (စကား႐ိုင္းရင္ ခြင့္လႊတ္ပါ) ဆီးလမ္းေၾကာင္း ယားယံေနပါတယ္။ ျဖစ္တာကေတာ့ ဒီကေန႔နဲ႔ဆို ၅ရက္႐ွိပါၿပီ။ လစဥ္ရာသီလာတာ ပံုမွန္ပါပဲ။ ရာသီမလာခင္ အျဖဴဆင္းေလ့႐ွိပါတယ္။ ယခုယားယံျခင္းျဖစ္ေနစဥ္မွာေတာ့ အျဖဴခပ္ပ်စ္ပ်စ္ေတြ ဆင္းေနပါတယ္႐ွင့္။ အနံအသက္ေတာ့မ႐ွိပါ။ Metronidazole ကို ေသာက္ၾကည့္တာ တရက္ပဲ႐ွိပါေသးတယ္။ မသက္သာေသးပါ။ ကြၽန္မတို႔ရံုးမွာသံုးတဲ့ toilet မွာ အလိုအေလ်ာက္ သန္႔စင္စနစ္နဲ႔ပါ။ အေပါ့အေလးသြားတိုင္း ခလုတ္ႏွိပ္ရံုနဲ႔ အလိုအေလ်ာက္ေရပန္းထြက္လာၿပီး သန္႔စင္ေပးပါတယ္။ ေနာက္မွေ႐ွ႕သို႔ နည္းနဲ႔ပါ။ ၎အိမ္သာစနစ္ကို သံုးမိပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ကို ေျပာျပတာပါ႐ွင့္။ ဆရာ့ဆီမွ လမ္းၫႊန္မႈကို သိပါရေစ႐ွင့္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္႐ွင္။ ကြ်န္မ၏ အထက္ပါေမးျမန္းခ်က္အား ဆရာ့ page မွ reply ျပန္ၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။
မိန္းမကိုယ္ယားတာ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အရြယ္ေကာင္းေတြမွာအျဖစ္မ်ားတယ္။ ေသြးဆံုးသူေတြမွာလဲ အျဖစ္မနည္းၾကပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနခ်ိန္၊ ကေလးႏို႔တိုက္ခ်ိန္ေတြမွာ တခ်ိဳ႕ ယားတယ္။ အိမ္ေထာင္မရွိသူ ပိုးေသေဆးေသာက္ေနရရင္ ေမြးလမ္းမွာ မိႈပိုးဝင္လာေစႏိုင္တယ္။ မိန္းမကိုယ္သန္႔ရွင္းေရး လိုတာထက္ပိုလုပ္သူေတြမွာလည္း မိႈပိုးဝင္တတ္တယ္။ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔၊ သားအိမ္ကင္ဆာ၊ ဝမ္းမလံုတဲ့ေရာဂါ၊ (ဘိုဝင္) ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳ နဲ႔ HIV ရွိေနသူေတြမွာလဲ မိႈပိုးဝင္လြယ္တယ္။ မိႈ၊ သန္ေကာင္၊ ဝဲေတြကေန ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အေရျပားနာအမ်ိဳးမ်ိဳးကေန ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆပ္ျပာ၊ ေရေမႊး၊ ေခြ်းနံ႔ေပ်ာက္ေဆး၊ ကြန္ဒြမ္၊ အဝတ္အထည္ ဆိုးေဆး၊ ဆပ္ျပာမံႈ႔၊ အဝတ္အထည္၊ ကြန္ဒီရွင္နာ၊ အတြင္းခံစတဲ့ သန္႔ရွင္းေရးနဲ႔ အေမႊးအၾကိဳင္ေတြနဲ႔ မတည့္သူေတြမွာလဲ ယားႏိုင္တယ္။ ကင္ဆာကိုလဲ စာရင္းထဲထည့္ရတယ္။ အျဖစ္အလြန္နည္းပါတယ္။
၁။ Yeast infection (Candidiasis) (Monilia, Thrush) ဗဂ်ိဳင္းနား (ရိစ္) ပိုးဝင္ရင္ အျဖဴေရာင္ ပ်စ္တဲ့ (ခ်ိစ္) လို ဆင္းတယ္။ အလြန္ယားၿပီး၊ မိန္းမကုိယ္ နီေနမယ္။ နာမယ္။ ဆီးေအာင့္မယ္။ Diflucan (Fluconazole) 150 mg တခါတည္း ေသာက္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ရက္ပိုေပးပါတယ္။ (သို႔) Nystatin, Mycostatin စားေဆး၊ (400,000 to 600,000 units) တေန႔ ၄ ၾကိမ္ေသာက္ပါ။ (သို႔) Clotrimazole vaginal tablet ေမြြးလမ္းထဲ 100 mg ၆ ညထည့္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ 200 mg ၃ ညထည့္ပါ။ (သို႔) Monistat cream, Mycelex, Lotrimin, Terazol, Femstat, Gentian violet, Nystatin 100,000 IU pessary, Nystatin Ointment လိမ္းေဆး၊ ထည့္ေဆးေတြကိုလည္း သံုးတယ္။
၂။ Bacterial Vaginosis ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္ရင္ ခပ္က်ဲက်ဲ၊ ၾကည္တဲ့ ျဖဴဝါတဲ့ အနံ႔ဆိုးတဲ့ အရည္ဆင္းတယ္၊ ယားမယ္၊ လိင္ဆက္ဆံ ၿပီးရင္ ပိုဆိုးတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ အျဖစ္ (PID) တင္ပါးဆံုတြင္း အဂၤါေတြ ေရာင္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ ေရႁမႊာအိတ္ေရာင္တာ၊ သားအိမ္ေရာင္တာ ျဖစ္ေစမယ္။ ၃ ပံု ၁ ပံုေလာက္က ေဆးမလိုဘဲေပ်ာက္ႏိုင္တယ္။ Metronidazole 2 Gm တခါတည္းေသာက္။ တခ်ိဳ႕က ေဆးမခံႏိုင္ဘူး။ ပ်ိဳ႕-အန္ တတ္တယ္။ အစားပ်က္တယ္။ (သို႔) Metronidazole 500 mg တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္၊ လိင္ဆက္ဆံဘက္ကပါ ေသာက္သင့္တယ္။ (ကြန္ဒြမ္) သံုးပါ။ စားေဆးနဲ႔အတူ Metronidazole vaginal gel (Metrogel) ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ ထည့္ေဆး၊ (သို႔) Clindamycin cream 2% ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲထည့္ေဆး၊ ညအခ်ိန္၊ ၆-၇ ရက္ထည့္ပါ။ (သို႔) Clindamycin 300 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
၃။ Chancroid (ရွိန္ကာ႐ြိဳက္) သားအိမ္အဝမွာအနာဆိုတာ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါအနာျဖစ္တယ္။ အနာရဲ႕ ႏႈတ္ခမ္းသား မညီမညာျဖစ္မယ္။ အေျခက ခပ္မြဲမြဲ အေရာင္ရွိမယ္။ ထိရင္နာမယ္။ လိင္အဂၤါမွာ အနာ-အႀကိတ္ ေပၚမယ္။ ေပါင္ၿခံကအက်ိတ္ေတြေရာင္လာတယ္။ Azithromycin 1 gm တခါတည္းေသာက္ပါ။ (သို႔) Ceftriaxone, Ciprofloxacin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္ ေသာက္ပါ။ (သို႔) Erythromycin 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
၄။ Chlamydial infection (ကလင္ဒါမိုင္ဒီးယား) ဟာ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါေတြထဲမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးပါ။ လိင္အဂၤါေတြမွာ အနာျဖစ္တာပါ။ အနာဆိုေပမဲ့ မနာဘူး။ ေပါင္ၿခံမွာ တက္ေစ့ေတြ ေရာင္လာမယ္။ သားအိမ္အဝမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕ အျဖဴဆင္းမယ္။ လိင္ဆက္ဆံျပီးခ်ိန္ ေသြးနဲနဲဆင္းမယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ျပည္လိုေနတယ္။ နဲနဲဝါမယ္။ မီးခိုးေရာင္၊ ခပ္စိမ္းစိမ္း အေရာင္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အျမႇဳပ္လိုလဲ ရွိတတ္တယ္။ ယားမယ္။ အနံ႔ဆိုးတယ္။ ဆီးခဏခဏ သြားခ်င္ၿပီး ဆီးေအာင့္တယ္။ အတြင္းအဂၤါေတြအထိ ေရာက္ႏိုင္တယ္္။ ဒီအခ်ိန္မွာ လိင္ဆက္ဆံရင္ နာမယ္။ ပိုးရွိေနေပမဲ့ လကၡဏာမျပသူေတြ ရွိတယ္။ အသက္ ၃ဝ ေအာက္ အျဖစ္မ်ားတယ္။ အထူးသျဖင့္ လိင္ဆက္ဆံဖက္မ်ားသူေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ Azithromycin 1 Gm ေသာက္ပါ။ (သို႔) Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇-၁၄ ရက္။ (သို႔) Erythromycin 250-500-800 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္။ (သို႔) Ofloxacin 300 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္၊ (သို႔) Ofloxacin = 400 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ (သို႔) Tetracycline 250-500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
၅။ Gonorrhea ဂႏိုးရီးယား ဒုတိယအမ်ားဆံုး လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ အျဖဴဆင္းမယ္။ ျပည္လိုဆင္းမယ္။ ဆီးက ပန္းထြက္သလို သြားတယ္။ ၾကားရက္ ေသြးဆင္းတာ ျဖစ္တတ္ေသးတယ္။ ဆက္ဆံရင္လဲ နာမယ္။ အထဲကို ေရာဂါျပန္႔ရင္ သားအိမ္ေဘးကအဂၤါမွန္သမွ် ေရာင္ႏိုင္တယ္။ ေဆးမကုရင္ ေယာက္်ားေရာ မိန္းမပါ ကေလးမရတာ ျဖစ္သြားတတ္တယ္။ Cefixime 400 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ (သို႔) Ceftriaxone 125 mg IM ထိုးပါ။ (သို႔) Ciprofloxacin 500 mg ေသာက္ပါ။ (သို႔) Ofloxacin 400 mg + Azithromycin 1 g (သို႔) Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇ ရက္တြဲပါ။ ေဆးယဥ္တာေတြရွိေနျပီ။
၆။ မိႈပိုးဝင္တာကို Gynazle, Lotrimin, Monistat, and Terazol လိမ္းေဆး (ထည့္ေဆး) ေတြ ၁-၂-၃ ရက္နဲ႔ ေပ်ာက္တယ္။ Fluconazole (Diflucan) တျပားေသာက္တာနဲ႔ေပ်ာက္မယ္။ ဆိုးတာဆိုရင္ ထည့္ေဆးနည္း Azole ေဆး ၁၄ ရက္ ထည့္ရမယ္။ Vaginal cream, ointment, tablet or suppository အေနနဲ႔ လာတယ္။ Clotrimazole (Gyne-Lotrimin), miconazole (Monistat 3), and terconazole (Terazol 3) ေတြျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြက ေဆးညႊန္မွာ ၅-၆ ည ထည့္ခိုင္းတယ္။ ေဆးညႊန္အတိုင္းသံုးပါ။ - စားေဆးနည္း Fluconazole (Diflucan) စားေဆးကို ၂-၃ ရက္ ေသာက္ဖို႔ ထည့္ေဆးအစားေပးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ မေပးရပါ။ ထိန္းထားဘို႔လိုသူကို Fluconazole tablets စားေဆး တပတ္ ၁ ျပား၊ ၆ လၾကာ။ Clotrimazole ထည့္ေဆးကို တပတ္ ၁ ခါလည္းေပးႏိုင္တယ္။ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္တာဆိုရင္ အေဖၚကိုလည္းေဆးကုသပါ။
၇။ ယားလို႔ကုတ္ရင္ ပိုဆိုးေစတယ္။ Benzodiazepines ညအခ်ိန္ေသာက္ႏိုင္တယ္။ ေဟာ္မုန္းလိမ္းေဆးကို ေသြးဆံုးသူေတြကိုေပးမယ္။ စတီရြိဳက္လိမ္းေဆးကို ေရာင္တာသက္သာေအာင္ေပးမယ္။ (စတီရြိဳက္) လိမ္းေဆး သတိထားသံုးပါ။ တခ်ိဳ႕အေျခအေနေတြကို ပိုဆိုးေစႏိုင္တယ္။ Moisturisers (Emollients) ေဆးကို (ခရင္) လိမ္းေဆးအေနနဲ႔ လာတယ္။ ဘာလို႔ယားတာျဖစ္ျဖစ္ သက္သာေစမယ္။ ေဆးမ်ားသြားလို႔လဲ ကိစၥမရွိ။ လက္အိတ္သံုးပါ။ လက္သည္း အတိုျဖတ္ပါ။ လက္သည္းနီဆိုးတာ သတိထားပါ။ ေကာ္တြန္ခပ္ေခ်ာင္ေခ်ာင္ကိုသာ ဝတ္ဆင္ပါ။ အတြင္းခံကို ေန႔တိုင္းလဲလွယ္ပါ။ စိုထိုင္းတာမ်ားရင္ တေန႔တခါမက လဲပါ။ ေနလို႔ရတဲ့ ေနရာ-အခ်ိန္ေတြမွာ အတြင္းခံ မဝတ္ဘဲေနပါ။ ေလသလပ္ခံပါ။ ေရနဲ႔ေန႔တိုင္း မိန္းမကိုယ္ကို အသာအယာေဆးေၾကာပါ။ Feminine hygiene sprays and douches ကိရိယာေတြ၊ အသံုးအေဆာင္ေတြ မသံုးဘဲသာေဆးပါ။ ေရကို စည္ပိုင္းထဲ စိမ္ခ်ိဳးတာမေကာင္း။ ေရမေျခာက္ေသးခင္ အတြင္းခံမဝတ္ပါနဲ႔။ ေခါင္းေလွ်ာ္တာကို သီးသန္႔လုပ္ပါ။ တခ်ိဳ႕ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္က ကိုယ္နဲ႔မသင့္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ဆပ္ျပာ၊ ေရေမႊး၊ ေခြ်းနံ႔ေပ်ာက္ေဆးေတြက ကိုယ္နဲ႔ သင့္-မသင့္ သတိထားပါ။ လိုမယ္ထင္ရင္ ေျပာင္းသံုးပါ။ မသံုးဘဲ ေနလို႔ရရင္ မသံုးပါနဲ႔။ ကြန္ဒြမ္မွာ သုက္ပိုးသတ္ေဆးလဲ တြဲထားတာဆိုရင္ ကိုယ္နဲ႔ သင့္-မသင့္ ၾကည့္ပါ။ ဆီးစပ္ေမႊး မရိတ္ပါနဲ႔။ စိတ္ဖိအား မ်ားေနရင္ ေလွ်ာ့ခ်ပါ။ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္တာမွာ (ထိုင္ေနတဲ့ အေနအထားမွာ) လက္ကို ေရွ႕ကေန ေနာက္ဖက္ဆီသာ တလမ္းသြား လႈပ္ရွားပါ။ (ေရာဂတ္) ဒိန္ခ်ဥ္ စားပါ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မ်ားေနရင္ ပိန္ေအာင္လုပ္ပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
