၁။ ဆရာရွင့္ လူနာက က်မအမ်ိဳးသားပါ။ အသက္က ၃၈ ႏွစ္။ Uric acid လည္းမ်ားပါတယ္။ အခုတေလာ ေခါင္းမူးလို႔ pressure တိုင္းတိုင္း ေသြးေပါင္အနည္းငယ္က်ပါတယ္။ Uric acid လည္းမမ်ားေအာင္ Pressure က်တာလည္း အဆင္ေျပေအာင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ အသားငါး ဘာေတြစားသင့္လည္းဆိုတာ ေက်းဇူးျပဳ၍ လမ္းညႊန္ေပးပါအုန္းရွင့္။
၂။ ဆရာခင္ဗ်ား ကၽြန္ေတာ္က အသက္ ၄၁ က်ားပါ။ မနက္ပိုင္းအိပ္ရာကထတဲ့အခ်ိန္ ဖေနာင့္ကနာပါတယ္။ ေန႔လယ္ဆိုရင္ ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ အခုေတာ့ တေနကုန္နာေနလို႔ေသြးစစ္ၾကည့္တာ uric acid မ်ားေနတယ္လို႔သိရပါတယ္။ ေဆးေသာက္ရင္ေပ်ာက္ႏိုင္ပါသလား။ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္မ်ား သိလိုပါတယ္ခင္ဗ်။ ဖတ္ရမယ့္ ဆရာ့ေဆာင္းပါးမ်ားရွိရင္ link ေပးပါဦးခင္ဗ်။
ဓါတုေဗဒေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ Uric acid ယူရစ္အက္စစ္ဆိုတာ C5H4N4O3 လို႔ ေရးၾကမယ္။ ေဆးေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ ေသြးထဲမွာ (ယူရစ္အက္စစ္) မ်ားေနရင္ Gout ေဂါက္ဆိုတဲ့ အဆစ္နာေရာဂါျဖစ္မယ္လို႔ သင္ၾကရတယ္။
ဆရာဝန္ေတြက ေသြးထဲမွာ ယူရစ္အက္စစ္မ်ားေနတာကို Hyperuricemia လို႔ ေခၚတယ္။ ဘာလို႔ ဒီဓါတ္မ်ားေနသလဲ။ မ်ိဳးနဲ႔ရိုးနဲ႔ဆိုသလို မ်ားတတ္တယ္။ စားတဲ့အစာေပၚမွာ မူတည္တယ္။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ အစားထဲမွာ Purine နဲ႔ Fructose မ်ားရင္ ယူရစ္အက္စစ္မ်ားေစတယ္။
ဒီဓါတ္ကို ေက်ာက္ကပ္ကေနစြန္႔ထုတ္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းရင္ ေသြးထဲမွာမ်ားေနမယ္။ အစာမစားဘဲေနတာ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အျမန္ခ်တာလုပ္ရင္ ယာယီမ်ားေနမယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ အသက္ၾကီးလာရင္ သံဓါတ္မ်ားလာျပီး ေၾကးနီဓါတ္နည္းလာတယ္။ ဒါကေနဆက္ျပီးမ်ားေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးလွဴပါ၊ တေန႔မွာ Cu 2 mg ေသာက္ပါ။
ေဂါက္ေရာဂါကိုျဖစ္ေစတာ ယူရစ္အက္စစ္မ်ားေနလို႔ပါ။ အဆစ္ေတြနဲ႔ ေသြးေၾကာမွ်ဥ္ေလးေတြ အနီးအနားမွာ ယူရစ္အက္စစ္ပံုေဆာင္ခဲေတြ လာစုေနတယ္။ ဒါကိုအပ္နဲ႔တူတဲ့ Crystals လို႔ ေျပာၾကတယ္။ သၾကားနဲ႔ ခ်ိဳေအာင္ လုပ္ထားတဲ့ အရည္ကိုတေန႔ ၂ ခြက္နဲ႔ ၂ ခြက္မကေသာက္ေနသူေတြဟာေဂါက္ေရာဂါ ၈၅% ပိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ေဂါက္ေရာဂါအျပင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ Metabolic syndrome ေရာဂါေတြနဲ႔လဲ ဆက္စပ္ႏိုင္တယ္။ Uric acid stone ေက်ာက္ ျဖစ္ေစတတ္တယ္။
ယူရစ္အက္စစ္နည္းေနတာ ဘာ့ေၾကာင့္လဲ
အစာထဲမွာ သြပ္ဓါတ္နည္းရင္၊ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ကိုယ္ဝန္တား-စားေဆးေသာက္ေနရင္ နည္းႏိုင္တယ္။ သံဓါတ္နည္း ေသြးအားနည္းေရာဂါ ရွိေနရင္လဲနည္းတယ္။ ဒီဓါတ္နည္းေနသူေတြနဲ႔ Multiple sclerosis ေရာဂါ ဆက္စပ္ေနတယ္။ အရက္ အၾကာၾကီးေသာက္သူ။ နာတာရွည္ ေက်ာက္ကပ္ ေရာဂါရွိသူ၊ ခဲဆိပ္သင့္သူေတြမွာဆီးထဲမယ္ (ယူရစ္-အက္စစ္) နည္းေနတာေတြ႔ရမယ္။
ဒီဓါတ္မ်ားေနတယ္ဆိုတာအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ ေဂါက္ေရာဂါရွိသူ၊ ကင္ဆာေနာက္ပိုင္းေရာက္ေနသူ၊ ရိုးတြင္းျခင္ဆီနဲ႔ ေသြးျဖဴဥေရာဂါ ရွိေနသူ၊ အစားထဲမွာဒီဓါတ္မ်ားေနသူ၊ Rhabdomyolysis, Lesch-Nyhan syndrome, Fanconi syndrome ေရာဂါ ရွိေနသူေတြမွာမ်ားေနမယ္။
ဆီးထဲမွာ ဒီဓါတ္ကိုစစ္ရင္ ၂၄ နာရီခံထားတဲ့ဆီးယူရတယ္။ ဆီးမခံခင္ အရက္မေသာက္ရ။ Allopurinol, Ibuprofen, Aspirin, Thiazide diuretics, vitamin C, Probenecid ေဆးေတြ ေသာက္မထားရ။ ေသြးမစစ္ခင္ ၄ နာရီအတြင္း အစာမစားရ။ Ascorbic acid, Aspirin, Caffeine, Cisplatin, Diazoxide, Diuretics, Epinephrine, Ethambutol, Levodopa, Methyldopa, Nicotinic acid, Phenothiazinesနဲ႔ Theophylline ေဆးေတြ မေသာက္ရ။ Allopurinol, Azathioprine, Clofibrate, Corticosteroids, Estrogen, Glucose, Guaifenesin, Mannitol, Probenecidနဲ႔ Warfarin ေဆးေတြကေနလည္း သက္ေရာက္ေစႏိုင္တယ္။
Acidosis, Alcoholism, Diabetes, Gout, Hypoparathyroidism, Lead poisoning, Leukemia, Nephrolithiasis, Polycythemia vera, Renal failure, Toxemia of pregnancy, Purine-rich diet, Excessive exercise နဲ႔ Chemotherapy-related side effects ေတြေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာမ်ားေနတာေတြ႔ရမယ္။ Fanconi syndrome, Wilson's disease, Syndrome of inappropriate antidiuretic hormone (SIADH) secretion နဲ႔ Low purine diet ေတြေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာနည္းေနတာေတြ႔ရမယ္။
• 250 to 750 milligrams per 24 hours ဆိုတာပံုမွန္ ဆီးအေျဖျဖစ္တယ္။
• 3.0 နဲ႔ 7.0 mg/dLအတြင္းရွိရင္ ပံုမွန္ ေသြးအေျဖျဖစ္တယ္။
• ေသြးထဲမွာ 6 mg/dLသာရွိေပမဲ့ Gout ေရာဂါရသူနဲ႔ 9.6 mg/dL အထိရွိေပမဲ့ ေရာဂါမရွိတာေတြ႔ရတယ္။
• ဓါတ္ခြဲခန္းေတြ တခုနဲ႔တခုကြဲလြဲတာေလးေတြရွိတာ သတိျပဳပါ။
ေသြးစစ္ရင္ ယူရစ္အက္စစ္
• လူၾကီး (က်ား) = 3.4-7.0 milligrams per deciliter (mg/dL) - 202-416 micromoles per liter (mcmol/L)
• လူၾကီး (မ) = 2.4-6.0 mg/dL - 143-357 mcmol/L
• ကေလး = 2.0-5.5 mg/dL - 119-327 mcmol/L
အစားလည္းေဆး ေဆးလည္းအစာ
အသား၊ ငါး၊ အသဲ၊ ဥ၊ ပင္လယ္စာ၊ ႏွလံုး၊ ဝက္ေပါင္ေျခာက္၊ အရက္၊ ဘီယာ၊ ဝိုင္၊ ေပါင္မံု႔၊ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဘက္ရည္၊ အေစ့အဆံ၊ ေျပာင္း-ေျပာင္းဖူး၊ စပ်စ္သီးေျခာက္၊ ဘယ္ရီသီး၊ ခ်ဥ္တဲ့ (ခရင္မ္)၊ ဒိန္ခ်ဥ္ (ေရာဂတ္)၊ (ဘတ္တား-မစ္လ္ခ္)၊ ေတြကအက္စစ္ဓါတ္ မ်ားေစတယ္။ ခရင္ဘယ္ရီေဖ်ာ္ရည္၊ ခ်ယ္ရီေဖ်ာ္ရည္၊ ပန္းသီးေဖ်ာ္ရည္ ေသာက္ပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ လိေမၼာ္၊ သံပုရာ၊ ေရွာက္၊ ကမၺလာသီး၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ ကညြတ္၊ မံုလာပြင့္၊ မိႈ၊ ဟင္းႏုႏြယ္၊ ခ်ဥ္တဲ့အသီးေတြကို အသင့္အတင့္ စားႏိုင္တယ္။
၁။ အကန္႔အသတ္နဲ႔သာစားရမဲ့အစာေတြ (Purines မ်ားအစားအစာေတြ) = ကလီဆာေတြ (အျမစ္အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္၊ ဦးေႏွာက္)၊ အမဲသား၊ ဝက္သား၊ ဆိတ္သား၊ ဝက္ေပါင္ေျခာက္၊ ပင္လယ္ငါးတခ်ိဳ႕ (ဆာဒင္းငါး၊ မက္ကာရဲလ္ငါး)၊ ဟင္းအႏွစ္မ်ားတဲ့ဟင္း၊ ဘီယာ၊ အရက္၊ အုတ္မီးလ္၊ ဂ်ံဳျဖဴ၊
၂။ စိတ္ခ်လက္ခ်စားႏိုင္တဲ့ အစားအစာေတြ = အစိမ္းေရာင္ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ အသီးမ်ား၊ ျဖဴဆြတ္ေနေအာင္လုပ္မထားတာမဟုတ္တဲ့ ဆန္မံႈ႕၊ ဂ်ံုမံႈ႕လုပ္အစားအစာေတြ၊ ေထာပတ္၊ ဒိန္၊ ၾကက္ဥ၊ ေခ်ာကလိတ္၊ ကိုကိုး၊ ေကာ္ဖီ၊ လဖက္ရည္၊ ကာဗြန္ပါေသာက္စရာ၊ အေစ့အဆံေတြ။
၃။ ေဂါက္ကို သက္သာေစႏိုင္တဲ့အစားအစာေတြ = အဆီနည္းနဲ႔ အဆီပါႏြားႏို႔၊ အဆီနည္းေရာဂတ္။
Gout (1) ေဂါက္-ေရာဂါ (၁) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/gout-1.html
Gout (2) ေဂါက္-ေရာဂါ (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/gout-2.html
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
