ဆရာရွင့္ ကြ်န္မအသက္ ၃၆ ႏွစ္ရွိပါျပီ။ အခု ကိုယ္ဝန္ ၂၇ ပတ္ရွိပါျပီ။ ကြ်န္မေျခေတြလက္ေတြ တအားနာတယ္ဆရာ။ ေျခေတြလည္းေရာင္တယ္။ လမ္းေလွ်ာက္လည္း ေျခေတြတအားနာတယ္။ လက္ေခ်ာင္းေတြလည္းနာတယ္ဆရာ။ ေက်းဇူျပဳျပီး ေျဖေပးပါေနာ္ဆရာ။
၁။ Pregnancy Breast Changes ရင္သားအေျပာင္းအလဲမ်ား
• ရင္သား ထြားထြားလာမယ္။ အထဲက ႏို႔ရည္ထြက္မဲ့ ဂလင္းေလးေတြၾကီးလာ၊ အဆီေတြမ်ားလာလို႔ပါ။
• တခ်ိဳ႕မွာ နာမယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကာစနဲ႔ ကေလးဖြါးခါနီးမွာ သိသာတယ္။
• ေသြးေၾကာေတြလဲ မ်ားတာလို႔ ျပာစိမ္းစိမ္းေသြးေၾကာေလးေတြျမင္လာရမယ္။
• ႏို႔သီးအေရာင္လဲ ရင့္လာ၊ မည္းလာမယ္။
• Colostrum ဆိုတဲ့ ကနဦး-ႏို႔ရည္ထြက္ႏိုင္တယ္။ ဒါေတြအားလံုးက ပံုမွန္အေျပာင္းအလဲေတြသာျဖစ္တယ္။
• Bra ဘရာေခ်ာင္တာသာ ဝတ္ပါ။ မ-တင္ေပးႏိုင္ေအာင္ေတာ့ ျဖစ္ပါေစ။ ခ်ည္ထည္နဲ႔ သဘာဝပစၥည္းနဲ႔ လုပ္တာသာ ျဖစ္ပါေစ။ ကိုယ္ဝန္ရင့္လာတာနဲ႔အမွ် ဘရာအရြယ္အစား ၾကီးၾကီးလာဘို႔လိုမယ္။ ေန႔ေရာ ညပါဝတ္ထားပါ။ ႏို႔ရည္ၾကည္ထြက္ေနရင္ ဘရာအတြင္းမွာ ဂြမ္းစခံထားပါ။ စိုလာရင္ အသစ္လဲပါ။
• ႏို႔သီးထိပ္ကို ေရခပ္ေႏြးေႏြးနဲ႔သာ ေဆးေၾကာေပးပါ။ ေရခ်ိဳးခ်ိန္ကလြဲရင္ ဆပ္ျပာမသံုးပါနဲ႔။ ေျခာက္ေသြ႔ေစတယ္။
၂။ Pregnancy Fatigue ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္အားယုတ္ျခင္း
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္လာရင္ အားကုန္တယ္။ အင္နာဂ် ပိုလိုလို႔ပါ။
• Anemia ေသြးအားနည္းေရာဂါ မရွိေအာင္ေဆးစစ္ပါ။ ကုသပါ။
• ေကာင္းေကာင္းနားပါ။ ေစာေစာအိပ္ရာဝင္ပါ။ ေန႔ခင္းလဲ ခဏတျဖဳတ္အိပ္ပါ။
• ျဖစ္ႏိုင္သေရြ႕ အခ်ိန္ဇယားလုပ္ထားပါ။ အလုပ္လုပ္တာနဲ႔ နားတာ မွ်ပါေစ။
• ကိုယ္လက္-ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
၃။ Pregnancy Nausea or Vomiting ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ပ်ိဳ႕-အန္ျခင္း
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတာ့ ေဟာ္မုန္း အေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္လာလို႔ ပ်ိဳ႕တာ၊ အန္တာေတြျဖစ္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စမွာသာ အျဖစ္မ်ားျပီး ေနာက္ဆိုရင္ ကိုယ္ခႏၶာက ထိန္းႏိုင္လာမယ္။
• အစာမရွိခ်ိန္ မနက္ခင္းမွာ ပိုဆိုးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Morning sickness ေမာနင္း-ဆစ္ကနက္စ္လို႔ေခၚၾကတယ္။ ၄ လေရာက္ရင္ မျဖစ္ေတာ့ဘူး။
• မနက္ထမွာ ခပ္ေျခာက္ေျခာက္အစာ စားပါ။ ဥပမာ အႏွံေတြကလုပ္တဲ့ စားစရာေတြျဖစ္တဲ့ ေပါင္မံု႔၊ ခရက္ကာ စတာမ်ိဳး၊ ေနာက္ျပီး ပရိုတင္းမ်ားတာ ဥပမာ အဆီလြတ္အသား၊ ခ်ိစ္ကို ညမအိပ္ခင္စားပါ။
• အစာကို တခါစားရင္ သိပ္မမ်ားေစဘဲ ၂-၃ နာရီတခါစားေသာက္ပါ။ ေျဖးေျဖးခ်င္း အခ်ိန္ယူစားပါ။
• အရည္ေတြ တေနကုန္ေသာက္ပါ။ ဗိုက္ကယ္ေအာင္ မေသာက္ပါနဲ႔။ ေအးေနတဲ့ ၾကည္ေနတဲ့ ပန္းသီးရည္၊ စပ်စ္သီးရည္ေတြက ပိုသင့္တယ္။
• စပ္တဲ့၊ ပူတဲ့အစာေတြေရွာင္ပါ။
• Vitamin B6 ဗီတာမင္ ဘီ-၆ ေသာက္ပါ။
• အန္တာ မသက္သာရင္ ဆရာဝန္ကို အကူအညီေတာင္းပါ။
၄။ Pregnancy Frequent Urination ဆီးခဏခဏသြားျခင္း
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စ လေတြမွာ ၾကီးလာေနတဲ့ သားအိမ္က သူ႔ေရွ႕မွာေနတဲ့ ဆီးအိမ္ကိုဖိသလိုျဖစ္လို႔ ခဏခဏဆီးသြားခ်င္လာမယ္။
• အတြင္းခံမွန္သမွ် ၾကပ္မေနပါေစနဲ႔၊
• Urinary tract infection ဆီးကပူမယ္၊ ေအာင့္မယ္ဆိုရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ ပိုးဝင္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။
၅။ Pregnancy Headaches ေခါင္းကိုက္ျခင္း
• စိတ္ဖိအားမ်ားတာ၊ ဝမ္းခ်ဳပ္တာေၾကာင့္ ေခါင္းကိုက္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ PET ေသြးဆိပ္တက္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• နဖူး၊ ဂုတ္ပိုးေနရာ ေရခဲတင္ေပးပါ။
• အလင္းေရာင္ မမ်ားတဲ့ေနရာ-အခန္းမွာ နားပါ၊ ျငိမ္ေနပါ။ မ်က္စိမွိတ္ျပီး စိတ္ေလွ်ာ့ေပးပါ။
• လိုအပ္ရင္ ပါရာစီတေမာေဆးျပားေသာက္ပါ။
• ပ်ိဳ႕တာနဲ႔ ေခါင္းကိုက္တာ တြဲျဖစ္ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။
၆။ Pregnancy Constipation ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း
• ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ေဟာ္မုန္းေတြ၊ ဗီတာမင္ေတြနဲ႔ သံဓါတ္အားေဆးေတြေၾကာင့္ ဝမ္းခ်ဳပ္ႏိုင္တယ္။
• သားအိမ္ကေန ေနာက္မွာေနတဲ့ အစာေဟာင္းအိမ္ကို ဖိေနလို႔လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ဖိုက္ဘာမ်ားတဲ့ ျဖဴေနေအာင္ခြ်တ္မထားတဲ့ အမံႈ႔နဲ႔လုပ္တဲ့အစာေတြ၊ လတ္ဆတ္တဲ့အသီးေတြ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ ပိုစားပါ။
• ေရ-အရည္ပိုေသာက္ပါ။ တေန႔မွာ ေရ ၆-၈ ခြက္၊ ေဖ်ာ္ရည္ ၁-၂ ခြက္။
• မနက္ခင္းမွာ ခပ္ေႏြးေႏြးအရည္ ေသာက္ပါ။
• Exercise ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
• ေရအိမ္သြားခ်ိန္ အေလ့အက်င့္လုပ္ေပးပါ။
• Laxative ဝမ္းႏုပ္ေဆး ဆရာဝန္ေပးတာေသာက္ပါ။ သဘာဝ ဝမ္းေပ်ာ့-ဝမ္းသြားေစတာသံုးပါ။ သေဘၤာသီး၊ မန္က်ီးသီးမွည့္၊ ကန္စြန္းရြက္။
၇။ Pregnancy Dizziness မူးေဝျခင္း
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေဟာ္မုန္း လို႔ေခၚတဲ့ ပရုိဂ်က္စတီရံုးကေန ေသြးေၾကာေတြကို က်ယ္ေစတယ္။ ေျခေထာက္ပိုင္းမွာ ေသြးေတြစုလာေစတယ္။ သားအိမ္ဆီလဲ ေသြးပိုရေစတယ္။ ေသြးဖိအားက်ေစတယ္။ အထူးသျဖင့္ အေနအထား ရုတ္တရက္ အေျပာင္းမွာ ျဖစ္တယ္။ ေခါင္းမူးႏိုင္တယ္။
• အစာစားခ်င္စိတ္ကို ေျပာင္းေစတယ္။ ေသြးထဲမွာ သၾကားဓါတ္နည္းရင္လဲ ေခါင္းမူးေစမယ္။
• မတ္တပ္အေနအထားမွာ ၾကာၾကာေနရရင္ ဟိုဟုိဒီဒီသြားလာေနပါ။
• ဘယ္ဘက္ကို ေစာင္းအိပ္ျပီး နားပါ။
• အေနအထားျပင္တာမွာ ေျဖးေျဖးသာလုပ္ပါ။
• သၾကားဓါတ္ မနည္းေစအာင္ အစာကို မၾကာမၾကာစားေပးပါ။
၈။ Difficulty Sleeping အိပ္မေပ်ာ္ခ်င္ျခစ္လာျခင္း
• အိပ္ေဆးမေသာက္ပါနဲ႔၊
• အိပ္ရာဝင္ခ်ိန္မွာ ႏြားႏို႔ အပူေသာက္ေပးပါ၊
• အိပ္ရာမဝင္ခင္ ေရေႏြးခ်ိဳးပါ၊
• ေခါင္းအံုးအပိုသံုးၾကည့္ပါ၊ ေဘးတေစာင္းအိပ္ပါ။
၉။ Pregnancy Heartburn or Indigestion အစာအေက်-ဗုိက္ေအာင့္ျခင္း
• အစာေျခစနစ္က အလုပ္ေႏွးလို႔ျဖစ္တယ္။ ၾကီးလာေနတဲ့ သားအိမ္ကလဲ အစာအိမ္ကိုဖိတယ္။ ေဟာ္မုန္းေတြ အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္လဲ ပါတယ္။
• အစာကို နည္းနည္းခ်င္း ခဏခဏစားပါ။ ေျဖးေျဖးသာစားပါ။
• ေရေႏြး၊ ေရေႏြးၾကမ္းေသာက္ပါ။
• ပူ-စပ္တာ၊ မစာမေက်လြယ္တာ၊ ေက်ာ္ထားေတြ ေရွာင္ပါ။
• စားျပီးျပီးခ်င္း လွဲမအိပ္ပါနဲ႔။
• အိပ္တာ၊ လွဲတာ အိပ္ရာေခါင္းရင္းကို ျမွင့္ထားပါ။ ေခါင္း၊ ပခံုးေအာက္က ေခါင္းအံုးခုခံထားႏိုင္တယ္။
• အခ်ိဳနဲ႔ အဆီ တခါတည္း တြဲမစားပါနဲ႔။
၁ဝ။ Pregnancy Hemorrhoids လိပ္ေခါင္း
• စအိုမွာ ေသြးျပန္ေၾကာေလးေတြေဖါင္းျပီး ဝမ္းသြာတဲ့အခါ အျပင္ကိုစုထြက္လာတာျဖစ္မယ္။ ကိုယ္ဝန္ကေန ေမြးလမ္းနဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္ေတြအေပၚမွာ ဖိအားသက္ေရာက္လို႔၊ ေသြးေလွ်ာက္တာလဲပိုလာလို႔ ျဖစ္ရတယ္။
• ဝမ္းအခ်ဳပ္မခံပါနဲ႔။ ဝမ္းသြာတဲ့အခါ မညွစ္ရေစနဲ႔။
• အၾကာၾကီးထိုင္တာ၊ ရပ္တာ ေရွာင္ရွားပါ။ အေနအထား မၾကာမၾကာ ေျပာင္းေပးပါ။
• လိပ္ေခါင္းေနရာက္ ေရခဲတလွည့္ ေရေႏြးတလွည့္တင္ေပးပါ။
• အတြင္းခံက်ပ္မေနပါေစနဲ႔။
• လိုအပ္ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။
၁၁။ Pregnancy Varicose Veins ေသြးျပန္ေၾကာထံုးျခင္း
• ေျခေထာက္ေတြမွာ ေသြးျပန္ေၾကာေတြ ေဖါင္းၾကြျပီး ထံုးေနသလိုထင္-ျမင္ရတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ အရင္ကတည္းက ရွိေနတတ္တယ္။
• မတ္တပ္ရပ္တာ၊ ထိုင္ေနတာ အၾကာၾကီးမလုပ္ပါနဲ႔။ ေရြ႕လွ်ားသြားလာေပးပါ။ ေျခႏွစ္ေခ်ာင္း ခ်ိတ္ထိုင္တာ မေကာင္းပါ။
• နားေနခ်ိန္မွာ ေျခေထာက္ပိုင္းကို ျမွင့္ထားေပးပါ။
• ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
• ကိုယ္ေအာက္ပိုင္း အဝတ္အစား တင္းၾကပ္မေနေစပါနဲ႔။
၁၂။ Pregnancy Leg Cramps ၾကြက္တက္ျခင္း
• ကယ္လ္စီယမ္မ်ားတဲ့အစားအေသာက္ပိုစားပါ။ ႏြားႏို႔၊ ဒိန္ခဲ၊ အရိုးပါစားလို႔ရတဲ့ငါ။
• ဖိနပ္ မၾကပ္ေစနဲ႔၊ ခံုျမင့္ဖိနပ္မစီးပါနဲ႔။
• နားေနခ်ိန္မွာ ေျခေထာက္ပိုင္းကို ျမွင့္ထားေပးပါ။
• ေျခႏွစ္ေခ်ာင္း ခ်ိတ္ထိုင္တာ မေကာင္းပါ။
• ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
• အိပ္ရာမဝင္ခင္ ေျခဆန္႔-လက္ဆန္႔လုပ္ေပးပါ။
• ပက္လက္အိပ္တာ နည္းပါေစ။
• ေျခေထာက္ေတြကို ႏွိပ္နယ္ေပးပါ။
၁၃။ Pregnancy Nasal Congestion ႏွာေခါင္းပိတ္ျခင္း၊
• အေအးမိသလိုေနတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္-ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္။
• ပါး-ႏွာေခါင္းေနရာကို ေရေႏြးဝတ္တင္ပါ။
• Nasal sprays ေဆးမသံုးပါနဲ႔။
• ေရ-အရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ တေန႔မွာ ၆-၈ ခြက္။
• ေခါင္းအံုးအပိုသံုးပါ။
• Humidifier or Vaporizer သံုးႏိုင္တယ္။
၁၄။ Shortness of Breath အသက္ရွဴမဝျခင္း၊
• လမ္းေလွ်ာက္ေနရင္းျဖစ္ရင္ အရွိန္ေလ််ာ့ခ်လုိကပ္ပါ။ နားလိုက္ပါ။
• လက္ေတြကို ေခါင္းေပၚေျမွာက္လိုက္ပါ။
• အိပ္ရင္ ေခါင္းပိုင္းက ျမင့္ေနပါေစ။
၁၅။ Pregnancy Stretch Marks အေၾကာျပန္ျခင္း၊
• ၾကီးထြားလာတဲ့ အေရျပားရဲ႕ ဆန္႔ႏိုင္၊ က်ံဳ႕ႏိုင္စြမ္းက လိုသေလာက္မလိုက္ႏိုင္လို႔ျဖစ္တယ္။ ဗိုက္၊ ေပါင္၊ ရင္သားေနရာေတြမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ ေနာင္မွာ လံုးဝေပ်ာက္မသြားေပမဲ့ ေမွးမွိန္လာမယ္။
• Vitamins C and E ေတြေသာက္ေပးပါ။
• Skin lotion လိမ္းပါ။
• ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
၁၆။ Swelling in the Feet and Legs ေျခေထာက္ေရာင္ျခင္း၊
• ေျခေထာက္ကေသြးေၾကာနဲ႔ ေသြးျပန္ရည္ေၾကာေတြအေပၚမွာ ၾကီးလာတဲ့သားအိမ္ကဖိေနလို႔ျဖစ္တယ္။
• မတ္တပ္ အၾကာၾကီးမရပ္ပါနဲ႔။
• ေရ-အရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ တေန႔မွာ ၆-၈ ခြက္။
• ငန္တဲ့အစာေတြ ေရွာင္ပါ။ ဆိုဒီယမ္မ်ားတဲ့ ဆား၊ ငါးေျခာက္၊ ငါးပိ၊ ငန္ျပာရည္၊ ဟင္ခ်ိဳမံႈ႔၊ ေဆာ္ဒါ၊ ေရွာင္ပါ။
• ေျခေထာက္ပိုင္း ျမွ်င့္ထာနားပါ။
• အဝတ္အစား၊ ဖိနပ္ တင္းၾကပ္မေနေစပါနဲ႔။
• ပရိုတင္းမ်ားမ်ားစားပါ။
• မ်က္ႏွာပါေရာင္ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ ေသြးဖိအားမ်ားရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ ဆီးထဲ အနည္ပါရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ PET ေသြးဆိပ္တက္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
၁၇။ Vaginal Discharge ေမြးလမ္းကစိုေနျခင္း၊
• ေသြးလွည့္တာနဲ႔ ေဟာ္မုန္းမ်ားလာလို႔ျဖစ္တယ္။
• အျဖဴေရာင္ ၾကည္လင္ေနတယ္။ မယားဘူး၊ အေနရမခက္ဘူး။
• ခ်ည္ထည္အတြင္းခံသာသံုးပါ။
• အတြင္းခံ တင္းၾကပ္မေနေစနဲ႔။
• Douche ဗဂ်ိဳင္းနားေဆးေၾကာနည္း မလုပ္ပါနဲ႔။
• ဆပ္ျပာနဲ႔ ေရသာသံုးပါ။
• သန္႔ရွင္းေရးလုပ္တိုင္း လက္ကို ေရွ႕ကေန ေနာက္ဖက္ကိုသာ ဦးတည္လုပ္ပါ။
• ဆင္းေနတာက ပူေလာင္၊ ယားယံ၊ အနံ႔ရွိလာရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။
၁၈။ Pregnancy Backaches ခါးနာျခင္း၊
• ဖိနပ္မျမင့္ပါေစနဲ႔။ အေလးအပင္ မမပါနဲ႔။
• ေအာက္က်တာတခုခုေကာက္ခ်င္ရင္ ဒူးကိုအရင္ေကြးပါ။ ခါးကို ေနာက္မွေကြးပါ။
• မတ္တပ္အၾကာၾကီးမရပ္ပါနဲ႔။ ထိုင္ရင္ ေနာက္က်ာမွီစရာပါတာနဲ႔သာထိုင္ပါ။ ထိုင္ေနရင္းလဲ ေျခေထာက္ကို တခုခုမွာတင္ထားပါ။
• အိပ္ယာေအာက္ခံ မာေနပါေစ။ ၾကိဳးကုတင္၊ စပရင္ကုတင္ မသံုးပါနဲ႔။ ပက္လက္ကုလားထိုင္မွာ မထိုင္ပါနဲ႔။
• ခါးနာတဲ့ေနရာကို အပူးကပ္ေပးပါ။ အပူေဆးကပ္ခြါသံုးႏိုင္တယ္။ ႏွိပ္နယ္ေပးပါ။
• မ်က္ႏွာသစ္၊ လက္ေဆး၊ ပန္းကန္ေဆးတာ ကိုယ့္အရပ္နဲ႔ အေနေတာ္ ေရစဥ္၊ ေၾကြခြက္ျဖစ္ပါေစ၊
• စတီရြိဳက္မပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေသာက္ပါ။
၁၉။ Abdominal Pain or Discomfort ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊
• ကိုယ္ခႏၶာ အေနအထားျပင္ေပးပါ။
• သက္ေတာင့္သက္သာ ရွိပါေစ။ ေရေႏြးအိတ္ကပ္ပါ။
• ပါရာစီတေမာ လိုအပ္ရင္ေသာက္ပါ။
• မသက္သာရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။
၂ဝ။ Braxton-Hicks Contractions ကေလးလႈပ္ျခင္း၊
• ကိုယ္ဝန္ ၅ လေက်ာ္ရင္ ကေလးလႈတ္တာ သိသာလာမယ္။
• သက္ေတာင့္သက္သာ ေနထိုင္ပါ။ လူအေနအထား ျပဳျပင္ေပးပါ။
• ေမြးခ်င္သလား အထင္မွားတတ္တယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
