ဆရာသမီးတခုေလာက္ေမးခ်င္လို႔ပါေနာ္။ သမီးအသက္ ၁၉ ပါ။ သမီးလက္ေတြအရမ္းကိုက္လို႔ပါ။ တံေတာင္ဆစ္နားက ပိုဆိုးပါတယ္။ ဘာမွအေလးအပင္လည္းမ မပါဘူး။ တခါတေလဆို အိပ္လို႔ေတာင္မရပါဘူး။ လက္ရင္းအထိကိုက္ပါတယ္။ ေဆးပူေတြလည္း မတည့္ပါဘူး။ အဲဒါေတြလိ္မ္းတိုင္း အလက္ဂ်စ္လိုမ်ဳိးအဖုေတြ ထြက္လာတာ တပတ္ေလာက္ ႀကာပါတယ္။ ဒါပင္မယ့္ လက္ကိုက္တာမခံစားနိုင္လို႔ အဖုထြက္မွာလည္းမမႈပဲ ေဆးလိမ္းရပါတယ္။ တလမွာ သံုးခါေလးခါေလာက္ ကိုက္တတ္ပါတယ္။ ကိုက္ေနခ်ိန္ စာေရးရင္ေတာင္မရပါဘူး။ ပိုၿပီးကိုက္ပါတယ္။ ေလးဘက္နာမ်ား ၿဖစ္ေနလားလို႔ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ သူမ်ားေတြေၿပာတာေတာ့ ေလးဘက္နာက တကိုယ္လံုးကိုက္ခဲတယ္ေၿပာပါတယ္။ သမီးက လက္ပဲကိုက္တတ္ေတာ့ ဘာေႀကာင့္မ်ားပါလဲဆရာ။ လက္ကိုက္ၿပီး ေနာက္တေန႔ဆို နည္းနည္း သက္သာသြားပါတယ္။ ညဘက္ဆိုရင္ေတာ့ အရမ္းဆိုးပါတယ္။ နွိပ္လည္းမရပါဘူး။ နွစ္ရက္သံုးရက္ေလာက္ ၿဖစ္ၿပီးသြားရင္ ေပ်ာက္သြားပါတယ္ဆရာ။ ေက်းဇူးၿပဳရ်္ေၿဖႀကားေပးပါေနာ္ဆရာ။
ႏွစ္ဖက္လံုးလား။ ေဆးစစ္ဘူးသလား။ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေသာက္သလား။ ေသာက္ရင္ ေဆးနာမည္။ လိမ္းတဲ့ေဆးနာမည္။ ရာသီ မသိပါ။ အိမ္ေထာင္ေရး (ေဆာရီး) မသိပါ။
အပ်ဳိပါရွင္ ဘယ္လမဆို အၿမဲကိုက္တတ္တာပါ။ ေဆးလည္းမဆစ္ဘူးပါဘူး။ လိမ္းေဆးက ေဆးပူပါ။ လင္ဇီးတို႔ ထြန္းေရႊဝါတို႔ပါ။ သမီးနဲ႔မတည့္ပါဘူး။ ကိုက္ရင္ နွစ္ဖက္လံုးကိုက္တာပါ။ တဖက္ကပိုျပီးေတာ့ ကိုက္တတ္ပါတယ္။ ေဆးကေတာ့ ပါရာစီတေမာဘဲ ေသာက္ပါတယ္ရွင္။ သမီးေလးဘက္နာမ်ားၿဖစ္တာပါလားဆရာ။
အဆစ္နာ အမ်ိဳးေပါင္း ၂ဝဝ ရွိတယ္။ အၾကီး-အငယ္၊ အရြယ္မေရြး၊ က်ား-မ မေရြး ျဖစ္တယ္။ တကုိယ္လံုးအႏွံ႔ ျဖစ္တယ္။ Osteoarthritis အဆစ္ကို အသံုးခ်တာ မ်ားရာကေန ၾကာေတာ့ ပြန္းပဲ့ ေဟာင္းႏြမ္းရာကေနျဖစ္တာမ်ိဳး။ Rhumatoid arthritis ခုခံအားစနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ Juvenile arthritis ကေလးေတြမွာျဖစ္တာဆိုျပီး သံုးမ်ိဳးခြဲႏိုင္တယ္။
(က) ေဆးေပးကုသနည္း
အဓိက စားေဆး ေလးမ်ိဳးရွိတယ္။
(၁) Analgesics အနာသက္သာေဆး။ Aspirin, Paracetemol, Ibuprofen တို႔ျဖစ္တယ္။ Aspirin နဲ႔ Ibuprofen က အေရာင္က်တာမွာ ပိုေကာင္းတယ္။ ပိုျပင္းတဲ့ အနာသက္ေသာေဆးေတြက Codeine နဲ႔ Diamorphine တို႔ျဖစ္တယ္။
(၂) Anti-inflammatory medicines အေရာင္က်ေဆး။ Non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) Ibuprofen, Indomethacin, Naproxen, Fenbufen, Piroxicam, Diclofenac နဲ႔ Osteoarthritis အတြက္ေပးတဲ့ ေဆးသစ္ Cox-2 inhibitors ေတြ ျဖစ္တယ္။
(၃) Steroids (စတီရြိဳက္)ေဆး။ ကုိယ္ထဲကေန အလိုလိုထုတ္ေပးေနတဲ့ cortisone သဘာဝေဟာ္မုန္းျဖစ္ျပီး၊ အေရာင္က်ေစတယ္။ သတိထားရမွာက ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္တယ္။ တျခားေဆးနဲ႔မတိုးမွ သံုးတာေကာင္းတယ္။
Disease-modifying medicines (DMARDs) ခုခံအားေၾကာင္ျဖစ္တဲ့ Rhumatoid arthritis နဲ႔ Juvenile arthritis အဆစ္နာမ်ိဳးအတြက္ သံုးတယ္။ Methotrexate, Sulfasalazine, Gold (sodium aurothiomalate), Penicillamine နဲ႔ Azathioprine ေတြျဖစ္တယ္။
(၄) Biologic response modifiers (BRMS) ေဆးေတြက ေဆးသစ္ေတြျဖစ္တယ္။ အလြန္ဆိုးတဲ့ Rheumatoid arthritis အဆစ္နာကိုသာေပးရာကေန အခု တျခားအဆစ္နာတာကိုပါ ေပးလာတယ္။ အဆစ္ပ်က္စီးမွာကို ကာကြယ္ႏိုင္လို႔ ျဖစ္တယ္။ Etanercept, Infliximab နဲ႔ Adalimumab ျဖစ္တယ္။ ေဆးေစ်းၾကီးတယ္။ ထိုးရ-သြင္းရတယ္။
ေဆး အခ်ိဳးအဆ၊ တခါေသာက္ ဘယ္ေလာက္၊ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ၊ အစာနဲ႔နီး-ေဝး၊ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး၊ ဆိုတာေတြ သိထားပါ။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြက တေယာက္နဲ႔တေယာက္၊ ေဆးတမ်ိဳးနဲ႔တမ်ိဳး မတူဘူး။
(ခ) Physiotherapy (ဖီဇီယို-သာရာဖီ) အေၾကာကုနည္း
Electrotherapy လွ်ပ္စစ္သံုးကုတာ၊ Massage ႏွိပ္နယ္တာ၊ Acupuncture အပ္စိုက္တာေတြပါတယ္။ Hydrotherapy ေရနဲ႔ကုနည္း၊ Occupational therapy အလုပ္အကိုင္မပ်က္ေအာင္ကုသေပးနည္း။
(ဂ) Surgery for arthritis ခြဲစိတ္ကုသနည္း
ေရာင္ေနတဲ့ အဆစ္ဖံုးကို ထုတ္တာ။ နာေနတဲ့ အရြတ္အဖံုးကို ထုတ္တာ။ အရြတ္ကို ျပဳျပင္တာ၊ အနာသက္သာေအာင္ အရိုးထုတ္ျပစ္တာ၊ အာရံုေၾကာျဖတ္ေပးတာ၊ အဆစ္တုထည့္ေပးတာ စသျဖင့္ နည္းေတြပါတယ္။
(ဃ) Complementary therapies တျခားနည္း
• Acupuncture အပ္စိုက္ကုသနည္း၊
• Alexander technique ဘယ္လိုရပ္၊ ဘယ္လိုထိုင္ ပညာေပးတာ၊
• Aromatherapy ပန္း၊ အပင္ေတြကရတဲ့ အဆီသံုး ကုတာ။
• Herbalism အပင္ေတြကရတဲ့ပစၥည္းေတြသံုးကုတာ။
• Homeopathy (ဟိုမီယိုပသီ) နည္း။
• Osteopathy ကိုင္တြယ္ႏွိပ္နယ္ေပးတာ။ Osteoporosis နဲ႔ ေရာင္ေနတဲ့ အဆစ္မ်ိဳး မသံုးသင့္ပါ။
• Reflexology ေျခေထာက္ကို ႏွိပ္ေပးနည္း။
• Yoga (ေရာဂ) နည္း ကိုယ္-စိတ္ ေလွ်ာ့နည္း၊ အသက္ရွဴနည္း၊
• အရိုး-အဆစ္ အထူးကုဆရာေတြကေန ေရာဂါရွိလ်က္ ေနတတ္၊ စားတတ္၊ သြားလာတတ္ေအာင္၊ စိတ္ပိုင္းမွာပါ ထားတတ္ေအာင္လည္း ကူညီေပးၾကေသးတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
