ေအာ့အန္ျခင္းသည္ လူတိုင္း တစ္ႀကိမ္မဟုတ္ တစ္ႀကိမ္ ျဖစ္ေလ့ ရွိတတ္သည္။ ေအာ့အန္ျခင္း လြန္ကဲပါက အသက္အႏၲရာယ္ ရွိသည္အထိ ျဖစ္ႏိုင္သည္။
ေသြးအန္ျခင္း အထိ ဆိုးဝါး လာေစသည္။ ေအာ့အန္ျခင္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ေသာ ဦးေႏွာက္ ဗဟိုဌာနကို အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုခုက တိုက္႐ိုက္ သို႔မဟုတ္ သြယ္ဝိုက္ လႈံ႔ေဆာ္ လိုက္ေသာအခါ ဗဟိုဌာနမွ ေစစားခ်က္ အရ အစာလမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ရွိ ၾကြက္သားမ်ား၊ ရင္အုပ္ပိုင္းႏွင့္ ဝမ္းဗိုက္ရွိ ၾကြက္သားမ်ား၊ ရင္အုပ္ပိုင္းႏွင့္ ဝမ္းဗိုက္ၾကားရွိ ကန္႔လန္႔ကာ ၾကြက္သား စတာေတြ ႐ုတ္တရက္ က်ဳံ႕ျခင္း၊ ဆန္႔ျခင္းျဖင့္ ေအာ့အန္ျခင္း ျဖစ္လာေစသည္။
ေအာ့အန္ျခင္း အေၾကာင္းရင္း မ်ားျပားလွသည္။ အစာလမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္တြင္ အစာမ်ဳိျပြန္မွ အစာေဟာင္းအိမ္ အဆံုးထိ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုခုေၾကာင့္ တစ္ေနရာရာတြင္ ပိတ္ဆို႔ေနလွ်င္ ေအာ့အန္သည္။ အစာလမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ အစိတ္အပိုင္းမ်ား ေရာင္ျခင္း၊ ယင္းတို႔ကို တစ္ခုခုက ထိေတြ႕ လံႈ႔ေဆာ္ျခင္း ဥပမာ-အထက္လွန္ ေအာက္ေလွ်ာ ေရာဂါ၊ အစာအိမ္ေရာင္ျခင္း၊ အူအတက္ ေရာင္ျခင္း၊ အစာအိမ္ ေရာဂါ အစာအဆိပ္ သင့္ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္လုပ္ငန္း ပ်က္စီးျခင္း၊ အသည္းလုပ္ငန္း ခ်ဳိ႕ယြင္းေနျခင္းမွာ ေအာ့အန္သည္။
ဦးေခါင္းခြံအတြင္း အေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ဖိအားမ်ားလာလွ်င္ ဥပမာ-ဦးေႏွာက္ ေရာင္ျခင္း၊ ဦးေႏွာက္တြင္ ျပည္တည္ျခင္း၊ ဦးေႏွာက္တြင္း ေသြးယိုျခင္း၊ ဦးေႏွာက္ ကင္ဆာတို႔သည္ ေအာ့အန္ျခင္းႏွင့္ ဆိုင္ေသာ ဗဟိုဌာနကို ထိခိုက္ၿပီး ေအာ့အန္ေစသည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ ကိုယ္ဝန္ရွိစတြင္ ေအာ့အန္ တတ္သည္။ အခ်ဳိ႕သူမ်ားတြင္ ေရာဂါေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ အလိုလို ေနရင္း အက်င့္ျဖစ္ေန၍ လည္းေကာင္း၊ စိတ္ေၾကာင့္ လည္းေကာင္း ေအာ့အန္တတ္၏။ စိတ္အလိုမက်ေရာဂါ ရွိသူမ်ားတြင္ ေအာ့အန္ တတ္သည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ ေဆးဝါးမ်ား၊ ႏွလံုးေရာဂါ ေပ်ာက္ေဆးႏွင့္ ေမာ္ဖင္း စသည္တို႔ မွီဝဲမႈ လြန္ကဲလွ်င္၊ အရက္ အလြန္အကြၽံ ေသာက္မိလွ်င္ေသာ္ လည္းေကာင္း ေအာ့အန္ တတ္သည္။
သာမန္ဖ်ားနာျခင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးတြင္ ခႏၶာကိုယ္ အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္လာျခင္းႏွင့္ အတူ မူးေဝကာ ေအာ့အန္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ အက်င့္မရွိဘဲ ကားႏွင့္ ခရီးရွည္ သြားလွ်င္၊ ေလယာဥ္ပ်ံ စီးလွ်င္၊ အသက္႐ွဴ မဝလွ်င္ မူးေဝၿပီး ေအာ့အန္ေလ့ ရွိသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ ၾကက္ညႇာေခ်ာင္းဆိုး ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ ကေလးငယ္မ်ားတြင္ ေခ်ာင္း တဟြတ္ဟြတ္ႏွင့္ ဆက္တိုက္ အႀကိမ္မ်ားမ်ား ဆိုးၿပီး လြန္စြာ ပင္ပန္းကာ ေအာ့အန္တတ္သည္။
အခ်ဳိ႕ေသာ အဆိပ္အေတာက္မ်ားကို စားမိေသာက္မိေသာ အေျခအေနမ်ဳိးတြင္ ယင္းတို႔ အစာအိမ္မွ ျပန္ထြက္ေစရန္ အာေခါင္အတြင္း လက္ျဖင့္ ႏႈိးဆြ၍ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ဆားရည္ျပင္းျပင္း ေသာက္၍ေသာ္ လည္းေကာင္း ေအာ့အန္ေစရန္ တမင္ျပဳလုပ္ေပးျခင္းမ်ဳိး ရွိတတ္သည္။
ေအာ့အန္ျခင္း အမ်ဳိးမ်ဳိး
ေအာ့အန္ျခင္း အေၾကာင္းရင္း လိုက္၍ ေအာ့အန္ရာတြင္ ထြက္ေပၚလာသည့္ အရာ အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အေရာင္၊ အနံ႔ အမ်ဳိးမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ သည္းေျခရည္ႏွင့္ ေသြးတို႔ ပါဝင္တတ္သည္။ ပါဝင္ေသာ အရာမ်ားကို လိုက္၍ အျဖဴေရာင္၊ အဝါေရာင္၊ အစိမ္းေရာင္၊ အညိဳေရာင္ႏွင့္ အနီေရာင္ စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။ အစာအိမ္ အူက်ဥ္း ေနရာတြင္ ပိုမို က်ဥ္းေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေအာ့အန္ျခင္းမ်ဳိးတြင္ စားေသာ အစာမ်ားကို အရွိန္ျပင္းစြာႏွင့္ မ်ားမ်ား အန္ထုတ္တတ္သည္။ အန္ဖတ္မ်ားမွာ ခ်ဥ္၍ စူးရွေသာေနရာ ရွိတတ္၏။ အျခား အူသိမ္ႏွင့္ အူမႀကီးေနရာ၌ ပိတ္ဆို႔ခံရျခင္းမ်ဳိးတြင္ အန္ဖတ္မွာ သည္းေျခရည္ ပါသျဖင့္ အေရာင္ အနည္းငယ္ စိမ္းၿပီး ခါးတတ္သည္။ အဆိပ္သင့္ျခင္းႏွင့္ အစာလမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ ပိတ္ဆို႔ ခံရျခင္းမ်ားတြင္ ႐ုတ္တရက္ အရွိန္ျပင္းစြာ ေအာ့အန္ေလ့ ရွိသည္။
ေလနာဟု အမ်ား နားလည္ထားၾကသည့္ အစာအိမ္ေရာဂါတြင္ အစာစားၿပီးေသာ အခါ ရင္ေခါင္း ေအာက္နား အလယ္တစ္ဝိုက္ ဗိုက္နာျခင္းႏွင့္အတူ ေအာ့အန္တတ္သည္။ အစာ အဆိပ္သင့္ျခင္းတြင္ မသန္႔ရွင္းေသာ အစာတစ္ခုခု စားအၿပီးတြင္ ျပင္းထန္စြာ ဗိုက္နာျခင္းႏွင့္ အတူ ခဏခဏ ေအာ့အန္ တတ္သည္။ အျဖစ္မ်ားလွသည့္ အထက္လွန္ ေအာက္ေလွ်ာ ေရာဂါတြင္မူ မၾကာခဏ ေအာ့အန္ျခင္းႏွင့္ အတူ ဝမ္းအရည္မ်ား ခဏခဏ သြားတတ္သည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ အားလံုး၏ တစ္ဝက္ခန္႔သည္ ကိုယ္ဝန္ ရွိစမွာ အန္သည္။
ေသြးအန္ျခင္း ေနာက္ကြယ္မွာ
ေသြးအန္ျခင္းသည္ အလြန္ အေရးႀကီးသည္။ အစာအိမ္ေရာဂါ အနာမွ ေသြးထြက္ျခင္း၊ အစာအိမ္ ကင္ဆာ၊ အသည္းကြၽမ္း ေရာဂါတို႔ေၾကာင့္ အစာမ်ဳိ၊ ေရမ်ဳိျပြန္ အတြင္းနံရံမွ ေသြးထြက္ျခင္း၊ အစာလမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ အခန္႔မသင့္ မေတာ္တဆ ဝင္ေရာက္သြားေသာ ပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ ထိခိုက္ ပြန္းပဲ့ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ လုပ္ငန္းပ်က္စီးျခင္း၊ အျခားေသာ အစာလမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ရွိ အသားပို အလံုး အက်ိတ္မ်ား၊ ကင္ဆာမ်ား၊ ေသြးကင္ဆာ၊ ေသြးမတိတ္သည့္ ေရာဂါ စသည့္ ေသြးႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ေရာဂါမ်ားတြင္ ေသြးအန္တတ္ ေလသည္။
ကေလးသူငယ္မ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားလွသည့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါတြင္မူ ေသြးအခ်ဳိ႕ အေရာင္ေျပာင္း၍ ေကာ္ဖီေရာင္ ညိဳညစ္ညစ္ အန္ဖတ္မ်ားကို ေအာ့အန္ တတ္ေလသည္။ ထို႔ျပင္ လူသံုးမ်ားသည့္ အက္စပရင္၊ အယ္နယ္ဂ်က္ဆင္၊ အက္စပ႐ိုတို႔တြင္ ပါဝင္ေသာ အက္စပရင္ဓာတ္တို႔ မ်ားစြာ ေသာက္မိေသာ အခါတြင္လည္း ႏူးညံ့လွေသာ အစာအိမ္နံရံ ေသြးေၾကာငယ္မ်ား ေပါက္ၿပဲၿပီး ေသြးအန္ တတ္သည္။ ေသြးအန္ျခင္းမွ ခႏၶာကုိယ္တြင္း ေသြးအားနည္းျခင္း၊ ေသြးမ်ား ေလ်ာ့ပါး ဆံုး႐ံႈးျခင္းမွသည္ ေသြးလန္႔ ေမ့ေျမာျခင္း ျဖစ္ကာ အသက္ ဆံုး႐ံႈးႏိုင္သည္။
ေအာ့အန္လွ်င္
ေအာ့အန္ျခင္းသည္ အခ်ဳိ႕ေသာ အေျခအေနမ်ဳိးတြင္ ခႏၶာကိုယ္ အတြက္ မလိုအပ္ေသာ အဆိပ္ အေတာက္မ်ားကို ျပန္လည္ စြန္႔ထုတ္ပစ္ေသာ သဘာဝ၏ ေစစားခ်က္ နည္းတစ္နည္းပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း အမ်ားအားျဖင့္ ေအာ့အန္ျခင္းႏွင့္ အတူ ေရႏွင့္ ဓာတ္ဆားမ်ား ပါဝင္သြားတတ္သျဖင့္ ေအာ့အန္ျခင္း အလြန္မ်ားလွ်င္ ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေရမ်ား ခန္းေျခာက္၍ ဓာတ္ဆားမ်ား ေလ်ာ့နည္းလာသည္။ အထက္လွန္ ေအာက္ေလွ်ာ ေရာဂါတြင္ ဝမ္း မၾကာခဏ သြားျခင္းႏွင့္အတူ ခဏခဏ ေအာ့အန္သျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္ရွိ ေရႏွင့္ ဓာတ္ဆားမ်ား ေလ်ာ့ပါးသြားကာ ေနာက္ဆံုးတြင္ ေသြးလန္႔ ေမ့ေျမာျခင္းျဖစ္၍ အသက္ ဆံုး႐ံႈး ႏိုင္ေပသည္။ ၎ျပင္ မၾကာခဏ ေအာ့အန္ျခင္းေၾကာင့္လည္း ခႏၶာကိုယ္ကို အလြန္အမင္း ပင္ပန္း ေစတတ္၏။
ေအာ့အန္ျခင္းမျဖစ္ေစရန္
ေအာ့အန္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ ဆင္ျခင္ရမည္။ ဥပမာ-အစာလမ္းေၾကာင္း၊ အစာ အဆိပ္သင့္ျခင္းႏွင့္ အထက္လွန္ ေအာက္ေလွ်ာေရာဂါ မျဖစ္ေစေရး တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရး ဂ႐ုစိုက္ ရမည္။အစာမစားမီ အိမ္သာသြားၿပီးႏွင့္ ညစ္ေပေနလွ်င္ လက္ကို ေရ၊ ဆပ္ျပာ တို႔ျဖင့္ အနည္းဆံုး စကၠန္႔ ၂ဝ ၾကာ ေဆးေၾကာ သင့္သည္။ သန္႔ရွင္း လတ္ဆတ္စြာ ျပင္ဆင္ ေရာင္းခ်ေသာ အစာကိုသာ စားေသာက္ ရပါမည္။ ေရသန္႔ သို႔မဟုတ္ ေသာက္ေရမွာ က်ဳိခ်က္ ေသာက္သင့္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ အစားအစာ ခ်က္ျပဳတ္ စားေသာက္ရာ အသံုးအေဆာင္ ပစၥည္းမ်ားလည္း အထူး သန္႔ရွင္းရမည္။ အစားအေသာက္ ခ်က္ၿပီး ထည့္ဖို႔ ေရခဲေသတၱာ၊ သားစိမ္းငါးစိမ္း ထည့္ရန္ ေရခဲေသတၱာ သီးျခား ထားရွိရမည္။ ေအာ့အန္ ေစတတ္ေသာ၊ အဆိပ္အေတာက္ ျဖစ္တတ္ေသာ ေဆးမ်ားကို သတိျဖင့္ ဆင္ျခင္ သံုးစြဲ သင့္သည္။
ေအာ့အန္ေနလွ်င္ ေအာ့အန္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းကို ဆင္ျခင္ စဥ္းစားၿပီး လိုအပ္သလို စစ္ေဆး၍ ထိေရာက္ေသာ ေဆးကုသမႈ ခံယူရပါမည္။ ေအာ့အန္ျခင္း ရပ္ေစေသာ ေဆးမ်ား မွီဝဲ႐ံုမွ်မက ေအာ့အန္ျခင္း ျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္မွ ဆံုး႐ံႈးသြားေသာ ေရႏွင့္ ဓာတ္ဆားတို႔ကို ျပန္လည္ ျဖည့္တင္းရန္ လိုအပ္သလို ဓာတ္ဆားရည္ ေသာက္ေစျခင္း၊ ေသြးေၾကာမွ ဒရစ္ ခ်ဳိ/ငန္ ခ်ိတ္ျခင္း စသည္တို႔ ျပဳလုပ္ ခံယူရန္ လိုအပ္ လွပါသည္။ မိသားစု ဆရာဝန္ႏွင့္ ျပသရပါမည္။ ေအာ့အန္ျခင္း၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ အရင္းခံ အေၾကာင္းရင္း မ်ားသည္ သာမန္ဖ်ားနာျခင္း၊ မူးေဝျခင္းမ်ဳိးမွ အသက္အႏၲရာယ္ ေပးႏိုင္ေသာ ေရာဂါႀကီးမ်ား အထိ ျဖစ္ႏိုင္ေလရာ ေအာ့အန္လာၿပီ ဆိုလွ်င္ ေပါ့ဆ မေနသင့္ဘဲ မိသားစု ဆရာဝန္၏ ဂ႐ုတစိုက္ စဥ္းစား ဆင္ျခင္မႈ ခံယူကာ စစ္ေဆး ကုသင့္ပါသည္။ လမ္းေဘး အစားအေသာက္ မ်ားတြင္ သန္႔ရွင္းမႈႏွင့္ တကြ FDA အဖြဲ႕၏ လက္မွတ္ရ အစာ ျပဳလုပ္ ခ်က္ျပဳတ္သူတို႔ ေရာင္းခ်ျခင္း မဟုတ္သျဖင့္ မစားမိဖို႔ လိုအပ္လွ ေပသည္။ လမ္းေဘးဆိုင္မ်ား ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ FDA က က်န္းမာေရး စစ္ေဆးေပးျခင္း၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီၫြတ္ေသာ အစာ ျဖစ္၊ မျဖစ္ ေရွာင္တခင္ စစ္ေဆးေပးသြားဖို႔ လိုအပ္လွ ပါသည္။ ။
ေဒါက္တာ လြင္သန္႔
ျမဝတီ
https://www.facebook.com/mwdwebportal/
