မဂၤလာပါဆရာ။ သမီးျပန္ျဖစ္ျပန္p😢 သမီးအသက္၂၀ ရိွပါျပီဆရာ။ လည္းေခ်ာင္းက ဒီတစ္ခါက ကြဲလာတယ္ဆရာ။ ေခ်ာင္းေတြလည္း ဆက္တိုက္ ဆိုးတယ္ဆရာ ေခ်ာင္းဆိုးလိုက္တိုင္း လည္ေခ်ာင္းက ကြဲလာသလိုဘဲနာတယ္ဆရာ ။ မဆိုးဘဲလည္းမေနႏိုင္ဖူး။ လည္ေခ်ာင္းထဲမွာယားလာတာသူက တံေတြးေတြလည္း ခဏခဏေထြးထုတ္ရတယ္ဆရာ။ တံေတြးေထြးထုတ္လိုက္တိုင္း ခြ်ဲက်ိက်ိေတြပါတယ္ ဆရာ ။ အျဖဴဆံေလးေတြေကာ ။
မေျဖခင္ ေျပာပါရေစ။ ေဆးပညာစာမွာ စာလံုးေလးတလံုးကအစ အေရးၾကီးတယ္။ (P) စာလံုး ထည့္ေရးတာ ဘာလဲ စဥ္းစားရတယ္ ။ တခ်ိဳ႕ကတည္း စာလံုးတူေနာက္မွာ ၂ ေရးတယ္။ နည္း၂ ဆိုရင္ ဒုတိယနည္းလား စဥ္းစားရျပီ။ P ဟာ အရင္က ဘန္းစကားတခုျဖစ္ခဲ့တယ္။ (ကန္ေတာ့ပါ) အဂၤလိပ္လို ခႏၶာကိုယ္ကို အခေၾကးေငြနဲ႔ေရာင္းတဲ့ အသက္ေမြးသူကို ေခၚပါတယ္။ ေဆာရီး။
Strep throat ဆိုတာ လည္ေခ်ာင္းနာျပီး ဖ်ားမယ္။ ရက္တိုေရာင္ရာကေန ျပည္တည္ႏိုင္တယ္။ အမ်ားစုက ေဆးမလိုဘဲ ေပ်ာက္တယ္။ ၄ဝ% က ၃ ရက္သာၾကာျပီး ၈၅% က တပါတ္သာ ၾကာတယ္။ လည္ေခ်ာင္းနာနဲ႔ အာသီးေရာင္တာကို ျဖစ္ေစတဲ့ ပိုး (ဗိုင္းရပ္စ္ နဲ႔ ဗက္တီးရီးယား) ေတြထဲက Group A beta-haemolytic Streptococci ဗက္တီးရီးယားဟာ ရက္တိုရူမက္တစ္ အဖ်ားေရာဂါနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ တာျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ပိုးေသေဆးေပးရတယ္ ။ သုေတသနတခ်ိဳ႕က ဒီလိုေဆးေပးတာ အက်ိဳးနည္းနည္း သာရွိတယ္တဲ့ ။ တာရွည္ေပးဘို႔လိုသူကို Azithromycin ေပးႏိုင္တယ္။ Tympanostomy tube ျပြန္ ထည့္ဘို႔ လိုသူကို ထည့္ေပးရမယ္။
ရွားေပမယ့္ ပိုဆိုးတဲ့ Staphylococcus aureus ဗက္တီးရီးယားကေနလည္းျဖစ္တယ္။ MRSA ဆိုရင္ ေတာ္ေတာ့ေဆးကို ယဥ္တယ္။ Streptococcus pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, pertussis, Fusobacterium, diphtheria, syphilis, and gonorrhea ေတြကေနလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ က်န္တာေတြလဲရွိေသးျပန္တယ္။
ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္အမ်ိဳးအစားေတြက adenovirus, rhinovirus, influenza, coronavirus နဲ႔ respiratory syncytial virus ေတြျဖစ္ၾကတယ္။ Epstein-Barr virus, herpes simplex virus, cytomegalovirus နဲ႔ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ေတြကေနလဲ ျဖစ္တယ္။
ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္တာ ၾကာမယ္။ ခဏခဏျဖစ္ေနသူဟာ အလာဂ်ီျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဗက္တီးရီးယားေဆးနဲ႔ မရပါ။ Cetrizine ည ၁ လံုးေသာက္ပါ။ မတည့္တာကိုေရွာင္ပါ။ နာတာရွည္ေနသူကို Tonsillectomy ခြဲစိတ္ရတယ္။ Penicillin or Amoxicillin ေဆးကို ဗက္တီးရီးယားေတြအတြက္ ပဌမတန္းစား အျဖစ္သံုးတယ္ ။ Cephalosporins နဲ႔ Erythromycin ေတြက ဒုတိယေဆးအုပ္စုေတြျဖစ္တယ္။ ပနယ္စလင္မတည့္သူကို Erythromycin 250 mg တရက္တခါ၊ ၄ ရက္ ေပးႏိုင္တယ္။ ေနာက္တဆင့္ Clindamycin or Amoxicillin-Clavulanate ေဆးေပးမယ္။ Abscess ျပည္တည္ရင္ ခြဲထုတ္ရမယ္။ အာသီးေက်ာက္ဆိုတာလည္းရွိေသးတယ္။
(၁) Amoxicillin အေမာက္ဆာစလင္
အာသီး-အာေခါင္ေရာင္ျခင္း = တခါေသာက္ 250 - 500 mg တေန႔ ၃ ခါ၊ ၇-၁ဝ ရက္။ ဒါမွမဟုတ္ တခါေသာက္ 500 - 875 mg တေန႔ ၂ ခါ၊ ေဘးထြက္သက္ေရာက္မႈမ်ား = ဝမ္းပ်က္၊ အေရျပား အနီျပင္ထြက္ ၊ ေဆးမတည့္ျဖစ္ျခင္း ။
(၂) Azithromycin (အဇစ္သရိုမိုင္စင္)
(မက္ခ႐ိုလုိက္အုပ္စု) ပဋိဇီဝေဆး ျဖစ္တယ္။ ေဆးကုမၸဏီေတြက Zithromax, Zithromax TRI-PAK, Zithromax, Z-PAK, Zmax နာမည္ေတြ ေပးထားတယ္။ Azithromycin extended-release suspension (Zmax) အမ်ိဳးအစား ေဆးရည္ဆိုရင္ အစာမစားခင္ ၂ နာရီၾကိဳတင္ ေသာက္ထားပါ။ Aluminum နဲ႔ Magnesium ပါတဲ့ Antacids ေလနာသက္သာေဆးေတြနဲ႔ တြဲမေသာက္ပါနဲ႔။ ေဆးကို အစာနဲ႔ နီးနီး -ေဝးေဝး ေပးႏိုင္တယ္ ။ ေဆးေၾကာင့္ ပ်ိဳ႕-အန္ခ်င္သူေတြက အစာနဲ႔ေသာက္ပါ ။ ေရဖန္ခြက္ တခြက္ ေသာက္ပါ ။ ေန႔တိုင္း အခ်ိန္တူမွာ ေသာက္ပါ ။ ေဆးသက္တမ္း ေကာင္းပါေစ။ ကေလးေတြ အတြက္ Azithromycin ေဆးရည္ 100mg/5mL နဲ႔ 200mg/5mL လာတယ္။ ေဘးထြက္သက္ေရာက္မႈ = ပ်ိဳ႕၊ ဝမ္းပ်က္၊ အန္၊ ၾကြက္တက္၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ ေခါင္းကိုက္။
(၃) Ofloxacin (အိုဖေလာက္ဆာစင္)
Floxin ဗက္တီးရီးယားေတြကိုႏိုင္တယ္။ ေဆးျပား 200mg, 300mg, 400mg နဲ႔လာတယ္။ ေဘးထြက္သက္ေရာက္မႈ = ပ်ိဳ႕၊ ဝမ္းပ်က္၊ အန္၊ ေခါင္းကိုက္။ အိပ္မရတာ၊ ေခါင္းမူးတာ၊ ယားတာ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ ဗဂ်ိဳင္းနားေရာင္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဖေနာင့္ေၾကာကို ထိခိုက္ႏိုင္လို႔ ေဆးေပးေနတံုး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာ ေရွာင္ရမယ္။
သတိထားဘို႔က ပဋိဇီဝေဆးေတြေၾကာင့္ အူေတြထဲမွာ ပံုမွန္ေနၾကတဲ့ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြ အေျခအေန ေျပာင္းေစတယ္။ အူမၾကီးေရာင္တာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ (ဖန္းဂတ္စ္) မိႈပိုးလဲဝင္လာႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြ အျဖဴဆင္းတာ အဲတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ မလိုပဲမေသာက္သင့္ပါ။ လိုသူေတြက မေသာက္ပဲမေနသင့္ပါ။ လိုတဲ့သူ မေသာက္ရင္ ေလးဖက္နာဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Paracetamol/Acetaminophen/Ibuprofen တခုခုေပးရမယ္။ အနာသာမက အေရာင္လဲေလ်ာ့၊ အဖ်ားလဲက်တယ္။ ဆားေရေႏြး၊ ငံုေဆး၊ ေရခဲငံုတာေတြကလဲ သက္သာေစလို႔ သံုးသင့္တယ္။ Listerine mouth wash ေကာင္းတယ္။ ေကာင္းေကာင္းနားေနပါ။ ေရခပ္ေႏြးေႏြးေသာက္လိုက္၊ အေတာ္ေအး တာေသာက္ လိုက္ေသာက္ပါ ။ အစာႏူးညံ့တာကို ေရြးစားပါ။ အာေခါင္ခံတြင္းကို ထိရွပူေလာင္စူးေစတာ ကိုေရွာင္ပါ ။ အခန္းတြင္းေလ စိုထိုင္းဆမွန္ပါေစ။ ဆားေရေႏြးနဲ႔ ပလုပ္က်င္းပါ။ Benzocaine လိုထံုေဆးပါငံုစရာသံုးႏိုင္တယ္။
၁။ Tonsillitis အာသီးေရာင္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/tonsillitis.html
၂။ Tonsil Stones အာသီးေက်ာက္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/tonsil-stones.html
၃။ Rheumatoid Arthritis ေလးဖက္နာ (အဆစ္နာ) http://doctortintswe.blogspot.com/2015/10/rheumatoid-arthritis.html
၄။ Azithromycin (အဇစ္သရိုမိုင္စင္) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/azithromycin.html
၅။ Erythromycin အရစ္သရိုမိုင္စင္ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/01/erythromycin.html
၆။ Amoxicillin အေမာက္ဆာစလင္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/amoxicillin.html
၇။ Strep throat လည္ေခ်ာင္းနာ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/01/strep-throat.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
