၁။ ဆရာခင္ဗ်ာ ရိုေသေလးစားစြာျဖင့္ ေမးလိုပါတယ္ ကြ်န္ေတာ္၏ဖခင္ အသက္ ၅၈ႏွစ္ Biopsy အေျဖက INVASIVE POORLY DIFFERENTIATED ADENOCARCINOMA STOMACH လို႔ေျပာထားပါတယ္။ ခြဲစ္ိတ္ဆရာဝန္ၾကီး ႕႕႕ (ရန္ကုန္) နဲ႔ ခြဲစိတ္ထားတာပါ။ အစာအိမ္ ၃ပံု ၂ပံု ျဖတ္ထားပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ေဆးရည္သြင္း(chemo) ကုသ၍ ေကာင္းနိုင္မလားဆိုတာ ေက်းဇူးျပဳျပီး ေျဖေပးပါဆရာ။
၂။ ဆရာရွင့္ လူနာအမည္ ေဒၚ႕႕႕။ အသက္၇၂ႏွစ္။ အစာအိမ္အနာအသားစအေျဖမ်ားၾကည့္ေပးေစခ်င္ပါတယ္ရွင္
လြန္ခဲ့ေသာ ၂၀၁၂ခုနွစ္တုန္းကလဲ အစာအိမ္မွာအနာေတြ႔၍ တဝက္နီးပါးျဖတ္ထုတ္ခဲ့ျပီးပါျပီရွင္
ေဆးစစ္ခ်က္ေတြ ဖတ္ရတာခက္ခဲ။ စမ္းသပ္ကုသေပးေနတဲ့ဆရာဝန္က ေရာဂါအမည္ ေျပာပါမယ္။ ဆရာက မသိေသး။ ေဆာရီး။ ေရာဂါအမည္သိရင္ ဘေလာ့မွာ ဖတ္ႏိုင္။
ကင္ဆာလို႔ေျပာပါတယ္ဆရာ ဟုတ္မဟုတ္သိခ်င္လို႔ပါ။ အစာအိမ္ရဲ႕တဝက္ေက်ာ္ေက်ာ္က ၂၀၁၂ကဖယ္ထုတ္ခဲ့ျပီးပါျပီ။ ခုဗိုက္ျပန္ေအာင့္ေနလို႔ မွန္ေျပာင္းျပန္ျကည့္တာပါ။ အစာအိမ္ကိုဖယ္ထုတ္ပစ္ရင္ေရာ ေရရွည္ရပ္တည္နိုင္ပါသလားဆရာ။
၃။ အခု အစာအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ေနလုိ ဘာေဆးသုံရာမွာလည္ ၿပိခဲတယ္ ၃ရက္ေလာက္ကာသိတယ္ အခုျဖစ္ခါစာ ဆရာ ေဆၫြန္ျပာလုိရာလာ မိန္ကကေလ အသက္၃၅နႏွစ္ ေဘလုိလုပ္ရာမွာလည္
၄။ ဆရာရွင့္ အားကိုးစြာ ေမးျမန္းလိုပါသည္။ ကၽြန္မ၏ေဖေဖ အစာအိမ္ကင္ဆာဆို၍ Sakura ေဆးရံုတြင္ Tumor ခဲြထုတ္ရပါသည္။ ဆရာဝန္က Chemo သြင္းရမည္ေျပာပါသည္။ ခံယူသင့္ပါသလား။ ဆိုးက်ိဳးရွိပါသလား။ (လူနာမွတ္တမ္း၊ က်ား၊ ၈၂ႏွစ္၊ ေဆးလိပ္ အရက္ မေသာက္ပါ၊ ဆီးခ်ိဳ ေသြးတိုး မရွိပါ။)
၅။ ဆရာ အစာအိမ္ေရာဂါ တိက်တဲ့အေၿဖရလာတာက ကင္ဆာေရာဂါဆိုလို႔။ အစာအိမ္ကင္ဆာကို ေပ်ာက္ေအာင္ ကုသလို႔ရပါသလားဆရာ။
၆။ ကၽြန္ေတာ့္ အေမရဲ႕အစာအိမ္ကင္ဆာနဲ႔ပါတ္သက္လို႔ ေမးခ်င္ပါတယ္။ အေမက ျပီးခဲ့တဲ့လက အစာအိမ္ ထုတ္ထားပါတယ္။ Chemo ေဆးေတြနဲ႔ပါတ္သက္လို႔ လက္ရွိအေနအထားကေန Chemotherapy မလုပ္သင့္လုပ္သင့္ ဆရာ႔အျမင္ကိုသိခ်င္ပါတယ္။ ခြဲတဲ့ဆရာကလုပ္ပါ၊ မလုပ္နဲ႔ အတင္းမတုိက္တြန္းပါ၊ OT note ထဲကအတုိင္းဆိုရင္ လုပ္သင့္တယ္၊ စာထဲမွာပါတယ္ဘဲေျပာပါတယ္။ သူခြဲခဲ့ဘူးတဲ့သူေတြထဲမွာ တစ္ေယာက္ကလည္း အေမ့လိုဘဲ ၇ဝ ေက်ာ္ပါၿပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၆ ႏွစ္က ခြဲခဲ့တာ၊ Chemotherapy မလုပ္ဘဲ ဒီအတုိင္းေနတာ ခုထိ ေကာင္းေနပါတယ္တဲ့။ Diagnosis လုပ္တဲ့ ဆရာမကေတာ့ အခုေဆးမသြင္းေသးဘဲနဲနဲ fit ျဖစ္လာေတာ့မွ Chemo Pill ေပးမယ္ ေျပာပါတယ္။ ဆရာေရးတဲ့ အစာအိမ္ကင္ဆေဆးစာကိုဖတ္ ၿပီးပါၿပီ။ ကံတရားနဲ႔ ေနာင္တၾကားထဲမွာ မေဝခြဲႏုိင္ပါ။ Side Effet နဲတဲ့ ေဆးေတြေတာ့ လက္လွမ္းမီပါတယ္။ ဆရာရဲ႕အျမင္ကို သိခ်င္ပါတယ္။
အစာအိမ္ကင္ဆာကို Gastric cancer လို႔လည္းေခၚတယ္။ ျဖစ္တာေႏွးပါတယ္။ အစာအိမ္ေနရာ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေဘးကိုလည္းျပန္႔တာ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အနီးအနားအဂၤါေတြ၊ တက္ေစ့ေတြ၊ အသည္း အဆုပ္၊ အရိုး။
အမ်ိဳးအစားေတြလည္းရွိတယ္။
Adenocarcinoma အမ်ိဳးအစားက ၉ဝ-၉၅% မွာျဖစ္တယ္။
Lymphoma အမ်ိဳးအစားက ၄% မွာျဖစ္တယ္။
Gastrointestinal stromal tumor (GIST) လည္းရွိတယ္။
Carcinoid tumor အမ်ိဳးအစားက ၃% မွာျဖစ္တယ္။
ေရာဂါအမည္တပ္ျခင္း
Medical history and physical exam ေရာဂါရာဇဝင္ + စမ္းသပ္ျခင္း၊
Upper endoscopy အင္ဒိုစကုပ္ၾကည့္ျခင္း၊
Endoscopic ultrasoundအင္ဒိုစကုပ္ အာလ္ထြာေဆာင္း၊
Biopsy အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးျခင္း၊
Computed tomography (CT or CAT) scan စကန္၊
MRI scans စကန္၊
Positron emission tomography (PET) scan စကန္၊
Chest x-ray ဓါတ္မွန္၊
Laparoscopy လက္ပရိုစကုပ္၊
Lab tests ဓါတ္ခြဲနည္းေတြလုပ္ႏိုင္တယ္။
အစာအိမ္ကင္ဆာကုသနည္းေတြ
Surgery ခြဲစိတ္နည္း၊
Chemotherapy ေဆးေပးနည္း၊
Targeted therapy ေဆးေပးနည္း၊
Radiation therapy ဓါတ္ကင္နည္းေတြရွိတယ္။
အစာအိမ္ကင္ဆာ လူနာအမ်ားစုကို ေဆးေပးကုသမႈလုပ္တယ္။ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြကို သတ္ဘို႔ပါ။ မခြဲခင္ေပးတာရွိသလို ခြဲျပီးမွလဲေပးတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေသြးျပန္ေၾကာထဲကေန သြင္းေပးနည္း ျဖစ္တယ္။ ေဆး ၁ မ်ိဳးထဲမကလဲ တြဲသံုးတယ္။ အျပင္လူနာ၊ အတြင္းလူနာအေနနဲ႔ လုပ္ႏိုင္တယ္။
သံုးႏိုင္တဲ့ေဆးေတြ -
• 5-FU (fluorouracil), often given along with leucovorin (folinic acid)
• Capecitabine (Xeloda®)
• Carboplatin
• Cisplatin
• Docetaxel (Taxotere®)
• Epirubicin (Ellence®)
• Irinotecan (Camptosar®)
• Oxaliplatin (Eloxatin®)
• Paclitaxel (Taxol®)
လူနာအေျခအေန၊ ေရာဂါအဆင့္စတာေတြကိုၾကည့္ျပီး ေဆးကို တမ်ိဳးတည္းျဖစ္ျဖစ္၊ ေဆးအတြဲျဖစ္ျဖစ္ေပးတယ္။
• ECF (epirubicin, cisplatin, and 5-FU)
• Docetaxel or paclitaxel plus either 5-FU or capecitabine
• Cisplatin plus either 5-FU or capecitabine
• Paclitaxel and carboplatin
ေနာက္က်တဲ့ အစာအိမ္ကင္ဆာဆိုရင္ -
• DCF (docetaxel, cisplatin and 5-FU)
• Irinotecan plus cisplatin
• Irinotecan plus 5-FU or capecitabine
• Oxaliplatin plus 5-FU or capecitabine
ေဆးေတြမွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြရွိတယ္။ ပ်ိဳ႕-အန္။ အစားပ်က္။ ဆံပင္ကြ်တ္။ ဝမ္းပ်က္။ ပါးစပ္အနာေပါက္။ ေရာဂါပိုးဝင္လြယ္။ ေသြးထြက္လြယ္။ အားယုတ္။ အသက္ရွဴခက္။ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြေၾကာင့္ အေရျပားမွာ အနီျပင္ထြက္တယ္။ ေျခ-လက္ ထံုက်င္ေနမယ္။
Cisplatin, oxaliplatin, docetaxel နဲ႔ paclitaxel ေဆးေတြက အာရံုေၾကာကိုထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။ Doxorubicin, epirubicin နဲ႔ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြက ႏွလံုးကိုထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။ Capecitabine or 5-FU ေဆးကေန ေျခ-လက္နာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
ေရာဂါရဲ႕ အလားအလာဟာ
ေဆးကုတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘယ္အဆင့္ေရာက္ေနျပီလဲ ဆိုတာအေပၚ မူတည္တယ္။ အစာအိမ္ေအာက္ပိုင္း ေနရာတခုတည္း ကြက္ျဖစ္ရင္ ၅ဝ% ေက်ာ္ေေပ်ာက္သြားႏိုင္တာက အေကာင္းဆံုးအလားအလာျဖစ္တယ္။ အေမရိကားမွာ ၁ဝ-၂ဝ% ေလာက္သာ အဲဒီအဆင့္မွာ သိၾကရတယ္။ တျခားကိုျပန္႔ေနသူ ဝ% ရွိတယ္။ အစာအိမ္ အထက္ပိုင္းကင္ဆာ = ၁ဝ-၁၅% ရွိတယ္။ ကင္ဆာေဆးနဲ႔အတူ လိုအပ္ရင္ (ခြဲစိတ္လို႔ အကုန္မထုတ္ႏိုင္ရင္) ဓါတ္ကင္တာလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
