ေဆးရံုေဆးခန္းေတြမွာ အေရးေပၚအသက္ကယ္တဲ့ဌာနကို EMS လို႔ေခၚတယ္။ Emergency Medical Services အေရးေပၚဝန္ေဆာင္မႈျဖစ္တယ္။ ဆရာဝန္-ဆရာမေတြ ေလ့က်င့္သင္ၾကားထားရတဲ့ ရုတ္တရက္ေမွ်ာ္လင့္မထားပဲ အသက္ဆံုးပါးေစႏိုင္တဲ့ ေရာဂါအေျခအေန (၅) မ်ိဳးရွိတယ္။ တခုခုကေန Cardiac arrest ေခၚ ႏွလံုးရပ္သြားျခင္း ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
၁။ Arrhythmia ႏွလံုးခုန္မမွန္ျခင္း
Fatal arrhythmias ေသဆံုးေစတဲ့ ႏွလံုးခုန္မမွန္ျခင္းလို႔လည္းေခၚတယ္။ အဲတာမွာ Cardiomyopathies ေခၚ ႏွလံုးၾကြက္သားေရာဂါနဲ႔တြဲလာတတ္တယ္။ Acute myocardial infarction (AMI) ေခၚ ႏွလံုးၾကြက္သား ေသြးမဝျခင္း ကေန ဆက္ျဖစ္တာမ်ားတယ္။ အရင္ကလည္း အဲလိုျဖစ္ထားဘူးသူျဖစ္တတ္တယ္။ Electrolyte imbalance ဓါတ္ဆား မွ်တမႈမရွိရာကေနလည္း ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ေက်ာက္ပ္မေကာင္းသူေတြကို ေက်ာက္ကပ္ ေဆးေပးနရာကေန ဆက္ျဖစ္တဲ့ Hyperkalemia ပိုတက္ဆီယမ္မ်ားေနျခင္း၊ Hypokalemia ပိုတက္ဆီယမ္နည္းျခင္း ကေတာ့ ဆီးသြားေစတဲ့ ေဆးေတြ ေရရွည္ေသာက္ေနရာကေနဆက္ျဖစ္တယ္။ သူတို႔မွာ သည္အတိုင္းေတာ့ ေကာင္းေနသလို မခံစားၾကရဘူး။ ECG စစ္ရင္ေတာ့ QT interval ရွည္ေနတာေတြ႔မယ္။ မူယစ္ေဆးသံုးသူေတြမွာလည္း ႏွလံုးခုန္မမွန္တာေန အေရးေပၚဌာနေရာက္လာတတ္တယ္။
၂။ Acute Myocardial Infarction (AMI) ရုတ္တရက္ႏွလံုးၾကြက္သားေသြးမဝျခင္း
ေသြးလႊတ္ေၾကာေတြအထဲမွာ (ပလိပ္) လို႔ေခၚတဲ့အလႊာပိုျဖစ္ေနရင္ ေသြးစီးတာကိုေႏွးေစမယ္။ ေသြးလႊတ္ေၾကာ ေပါက္ထြက္သြားႏိုင္တယ္။ သူေသြးေထာက္ပံ့ေပးေနတဲ့ ႏွလံုးၾကြက္သားေသြးမရေတာ့တာျဖစ္လာမယ္။ အမခံႏိုင္ေအာင္ နာလာမယ္။ ေျခသလံုးၾကြက္တက္သလို ႏွလံုးေနရာရင္ပတ္မွာအျပင္းအထန္နာမယ္။ Acute coronary syndrome (ACS) လို႔လည္းေခၚတယ္။ ျဖစ္တဲ့ေနရာက်ယ္ရင္၊ ျဖစ္တာၾကာရင္ ႏွလံုးၾကြက္သား ဆဲလ္ေတြေသမယ္။ ႏွလံုးထဲမွာ အလုပ္လုပ္ေပးေနတဲ့ လွ်ပ္စစ္စီးေၾကာင္းထိန္းတဲ့စနစ္ပါထိခိုက္ရင္ ႏွလံုးခုန္ေႏွးသြားမယ္။ Bradycardia နဲ႔ Heart block လို႔ေခၚတယ္။ လူနာတခ်ိဳ႕မွာ အသက္ရွဴမဝျခင္းျဖစ္မယ္။ ေဇာေခြ်းျပန္မယ္။ သတိလစ္တာ၊ ေခါင္းမူးတာ၊ (ဆထုပ္) ရသလို ျဖစ္တာစတဲ့ ဗဟိုအာရံုေၾကာစနစ္နဲ႔ဆိုင္တာတခုခုျဖစ္မယ္။ ပ်ိဳ႕-အန္၊ ဗိုက္ေအာင့္တာမ်ိဳး အစာလမ္းနဲ႔ဆိုင္တာတခုခု ျဖစ္မယ္။ အားကုန္သြားမယ္။
၃။ Intracranial Emergencies ဦးေႏွာက္တြင္းအေရးေပၚျဖစ္ျခင္း
ႏွလံုးကိုဂရုစိုက္ေနရလို႔ ဦးေႏွာက္မွာျဖစ္တာကို သတိမထားမိျဖစ္တတ္တယ္။ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ ေသြးယိုေနႏိုင္တယ္။ ေသြးခဲပိတ္ေနတာျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။
၄။ Pulmonary Embolism (PE) အဆုပ္ေသြးခဲပိတ္ျခင္း
အသက္ၾကီးသူေတြ၊ ကင္ဆာရွိသူေတြ၊ မၾကာေသးမီက ခြဲစိတ္ကုသမႈခံယူထားသူေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ (အီစထိုဂ်င္) ေဆး ေပးထားသူေတြက သတိထားရမယ္။ လူနာ ၂၅% အထိျဖစ္ႏိုင္တယ္။
၅။ Aortic Catastrophe (ေအအိုတာ) ေသြးေၾကာမၾကီးေရာဂါ
(ေအအိုတာ) ေခၚ ႏွလံုးကေနထြက္တဲ့ အၾကီးဆံုးေသြးလႊတ္ေၾကာမၾကီးမွာ Dissection ကြဲတာနဲ႔ Aneurysmal rupture ေပါက္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါနာတာရွည္ရွိေနသူ၊ (ကိုလက္စေထာ) မ်ားေနသူနဲ႔ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ဘယ္မွာေနေန က်န္းမာၾကပါေစ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
