၁။ မဂၤလာပါဆရာ႐ွင့္။ တခုေလာက္ေမးခ်င္လို႔ပါ။ ဂ်ပိုးေတြမ်ားေနလို႔ ဂ်ပိုးမလာႏိုင္ေအာင္ ဘာေဆးနဲ႔ရမွာလည္း။ ေဆး႐ွိရင္ေျပာေပးပါ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
၂။ ဆရာ႐ွင့္ ကန္ေတာ့ပါ။ မေမးသင့္တာမ်ားဆိုရင္ ခြင့္လႊတ္ေပးပါ႐ွင့္။ ေဆးပညာအရ ဆိုင္မဆိုင္ မသိေပမဲ့ ဆရာ့အေနနဲ႔ အၾကံညဏ္ျပဳႏိုင္သေလာက္ ေျပာျပေပးေစခ်င္ပါတယ္။ ပံုထဲကအဖုက တင္ပါးမွာပါဆရာ။ သမီးအသက္ ၂၄ ပါ။ မၾကာခန ၾကမ္းပိုးကိုက္တာလိုလို အလာဂ်စ္ ျဖစ္တာလိုလိုျဖစ္ဖူးပါတယ္။ ျခင္လဲအရမ္းကိုက္ခံရပါတယ္။ သန္႔႐ွင္းမႈလည္း ႐ွိပါတယ္။ အမ်ားထဲမွ သမီးတေယာက္တည္းသာ အေကာင္ခဏခဏ အကိုက္ခံရပါတယ္။ အလုပ္မွာ သူမ်ားထက္ သမီးကအေကာင္ပေလာင္အကိုက္ခံရပါတယ္။ ျခင္းေဆးျဖန္းလဲမရ၊ သန္႔႐ွင္းမႈလုပ္ေပမဲ့မရ ျဖစ္ေနတာပါဆရာ။ ဆရာ့ဆီပို႔ထားတဲ့ပံုက ယားပါတယ္။ ပင့္ကူ႐ွပ္သလားမသိပါဘူး။ ေတာေတာင္ၾကားလဲမသြားပါ။ အခန္းထဲမွာတင္ ျဖစ္တာပါ။ အဖုကမာေနပါတယ္။ အင္မတန္ယားပါတယ္။ အစကျခင္ကိုက္တယ္ထင္တာပါ။ ဘာအေကာင္လဲေတာ့ မသိပါဘူး သတ္ရင္ေတာ့ အနံ႔နံပါတယ္ ဒီေန႔မွသတ္ဖူးတာပါ အဲလိုအေကာင္ေတြ အခန္းထဲမွာ မၾကာခဏ ေတြ႔ရပါတယ္ဆရာ။ ဒါဒီေန႔႐ိုက္ထားတဲ့ပံုပါ ထံုးလိမ္းပါတယ္ မေပ်ာက္ဘူးဆရာ ဘာျဖစ္လဲမသိေတာ့ ဘာလုပ္ရမွန္း မသိဘူး။ ႏွစ္ရက္႐ွိေနပါၿပီ။ မေန႔က မနက္က စျဖစ္တာပါ။
အင္းဆက္စတဲ့ေကာင္ေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။
• Coleoptera (beetles), Lepidoptera (butterflies and moths), Hymenoptera (Bees, wasps, hornets, yellow jackets, and fire), Diptera (true flies) စတာေတြျဖစ္တယ္။
• Lice bites သန္းကိုက္ခံရရင္ ဖ်ားႏိုင္တယ္။ Relapsing fever ကူးစက္ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Leishmaniasis ေရာဂါဟာ Sand fly ယင္ေကာင္တမ်ိဳးကိုက္ခံရလို႔ျဖစ္တယ္။
• Tsetse flies ယင္ေကာင္ကေန Sleeping sickness ေရာဂါျဖစ္ေစတယ္။
• Tularemia ေရာဂါဟာ Deer fly သမင္ယင္ေကာင္ကေနျဖစ္ေစတယ္။
• Bubonic plague အက်ိတ္ပလိပ္ေရာဂါဟာ Fleas ကေနျဖစ္ေစတယ္။
• Typhus rickettsia ရာဂါဟာ Lice သန္းကေန ျဖစ္ေစတယ္။
• Ticks (arachnids) ေကာင္ကေန Lyme disease ေရာဂါျဖစ္ေစတယ္။
• Arachnids (bugs) အေကာင္ေလးေတြျဖစ္တဲ့ Chiggers, Bedbugs, Mites ေတြအကိုက္ခံရရင္ ေဆးမလိုပဲ ေပ်ာက္တယ္။
• Spiders (Arachnids) ပင့္ကူကဆိုးတယ္။ သူတို႔လည္း ခုခံရင္းကိုက္တာျဖစ္တယ္။
ျခင္ကေတာ့ ေသြးရွိမွသာ သူကမ်ိဳးပြါးႏိုင္မွာျဖစ္လို႔ တမင္လိုက္ကိုက္တာ။ အကိုက္ခံရတဲ့ေနရာမွာ နီရဲလာမယ္။ ဖုလာမယ္။ ယားယံလာမယ္။ နာမယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ကိုယ္ခံအားကေန ေပ်ာက္ေစမယ္။ ပ်ားကိုက္တာက သူ႔ကိုယ္သူ ခုခံတာျဖစ္တယ္။ သူ႔မွာ အဲဒီအဆိပ္ကုန္ရင္ေသတယ္။ ပ်ားေကာင္ကိုက္ခံရရင္ ျငိမ္ေနပါ။ မဟုတ္ရင္ ပ်ားေကာင္ေတြ အံုလာမယ္။ အကိုက္ခံရတာသိသိခ်င္း အေကာင္ကေန က်န္ရစ္ထဲ့တဲ့ အဆိပ္ပါအစြယ္ေလးကုိ ထုတ္ျပစ္ႏိုင္ရင္ထုတ္ပါ။ လက္နဲ႔ၾကိဳးစားထုတ္ရင္ ရတာမ်ားတယ္။ ဂ်ပ္စကၠဴေဒါင့္စြန္းလည္း သံုးႏိုင္တယ္။ ပိုးသန္႔ထားတဲ့ဓါးဦး၊ ေဆးထိုးအပ္လည္း ရတယ္။ အေကာင္းဆံုးအရာ လိုက္ရွာမေနပါနဲ႔၊ ၁ စကၠန္႔ဆို ၁ စကၠန္႔အေရးၾကီးတယ္။ စကၠန္႔ ၂ဝ ၾကာရင္ အေကာင္ဆီက အဆိပ္ ၉ဝ% ဟာ ေသြးထဲေရာက္ကုန္ျပီ။ ေရာင္ေနတဲ့ေျခေထာက္ပိုင္းကို ျမွင့္ထားပါ။
အကိုက္ခံရရင္ ျဖစ္တာေတြကအေကာင္မတူရင္ ျဖစ္တာမတူပါ။ Fire ant ပုရြက္ဆိတ္တမ်ိဳးကိုက္ရင္ ျပည္ဝတ္ေလးေတြ ျဖစ္မယ္။ အလြန္ယားမယ္။ အေတာ္နာမယ္။ ပင္ကူကိုက္ရင္ မီးေလာင္ဖုလိုထြက္မယ္။ အေရျပားဆဲလ္ တခ်ိဳ႕ ေသလို႔ မည္းလာမယ္။ ဗိုက္နာမယ္။ အန္မယ္။ ရင္ပတ္ေအာင့္မယ္။ ပုရြက္ဆိတ္ကိုက္လို႔လည္း ျပည္ဝတ္ ထြက္ႏိုင္တယ္။
အကိုက္ခံရတဲ့ေနရာကို ေရ + ဆပ္ျပာနဲ႔ သန္႔ရွင္းေပးပါ။ အနာျပဲလို႔ မခ်ဳပ္ပါနဲ႔။ အကိုက္ခံရတဲ့ေနရာမွာ ေရခဲကပ္ပါ။ ၁၅-၂ဝ မိနစ္ၾကာ။ ၆ နာရီအတြင္းမွာ တနာရီတခါ အဲလိုလုပ္ပါ။ အေရျပားကို တိုက္ရိုက္ေရခဲမကပ္ပဲ အဝတ္တခုခုခံေနေစပါ။ ေနာက္ ၆ နာရီေနာက္ပိုင္း အပူကပ္ေပးပါ။
• Antihistamine အင္တီဟစ္တမင္းစားေဆးေသာက္ပါ။ Benadryl, Chlor-Trimeton, Burmeton, Cetrizine တခုခု ေသာက္ပါ။ ယားတာ၊ နီတာ၊ ေရာင္တာသက္သာေစမယ္။
• Benzocaine ေဆးပါတဲ့ ျဖန္းေဆး Solarcaine spray သံုးႏိုင္တယ္။ ထံုေဆးျဖစ္လို႔ နာတာ၊ ယားတာသက္သာမယ္။
• Calamine, Caladryl lotion လိမ္းေဆးလိမ္းပါ။
• Hydrocortisone cream ေကာ္တီဇုန္းပါလိမ္းေဆးလိမ္းပါ။ ကေလး ၂ ႏွစ္ေအာက္မသံုးရပါ။ ၁၂ ႏွစ္ေအာက္ စအိုနဲ႔ မ်ိဳးပြါးလမ္းေနရာေတြမွာ မသံုးရပါ။ ေဆးတိုင္းကို ေဆးညႊန္းအရသံုးပါ။ အသက္အရြယ္အရ ေဆးအေလးခ်ိန္မွန္ရမယ္။
• Aspirin အက္စပရင္ေဆး မသင့္ပါ။
• တခ်ိဳ႕မွာ Anaphylaxis ေရွာ့ခ္ရတဲ့အထိဆိုးတယ္။ အင္ျပင္ပိန္႔ထမယ္။ အသက္ရွဴတာစီစီစီစီအသံမည္မယ္။ အသက္ရွဴခက္မယ္။ သတိလစ္မယ္။ ေသဆံုးမယ္။ Large hornets bee ပ်ားေကာင္အၾကီးစားကိုက္ခံရရင္ ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္မယ္။ ေသႏိုင္တယ္။ ေဆာရီး။
• အလာဂ်ီရသလို အေရးေပၚျဖစ္ရင္ Epinephrine ေဆးထိုးေပးရမယ္။
• ဗက္တီးရီးယားဝင္တာအတြက္ ပိုးေသေဆးလိုမယ္။ အနာေဆးထည့္ရမယ္။
• Diphenhydramine (Benadryl) နဲ႔ Cortisone ေဆးေသြးေၾကာထဲသြင္းေပးရတာလည္းရွိႏိုင္တယ္။
• Oxygen ေအာက္စီဂ်င္လိုသူရွိႏိုင္တယ္။
ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ Permethrin repellents (Permanone) ျခင္ေဆးလိမ္းေဆးနဲ႔ အေကာင္ကိုက္မခံရေအာင္ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ အဝတ္အစားဝတ္တာေရြးဝတ္ရမယ္။ DEET 30% ကိုလည္း တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ သံုးတယ္။ ကေလးေတြအတြက္ မသင့္ပါ။
ေမးတဲ့သူေျပာတဲ့အခ်က္တခုက မွန္တယ္။ လူ၄-၅ ေယာက္အတူထိုင္ေနတာ သူမ်ားထက္ျခင္ကိုက္ခံရသူရွိမယ္။ ျခင္အကိုက္မခံရသူရွိမယ္။ အရပ္သေဘာနဲ႔ ေသြးခ်ိဳလို႔ေျပာၾကတယ္။ အမွန္က အဲလိုအင္းဆက္ေကာင္ေတြ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့သဘာဝမ်ိဳး လူေတြမွာရွိၾကတာ မတူလို႔ျဖစ္တယ္။ အဲဒီသဘာဝဓါတ္ခံေတာ့ ေျပာင္းမရပါ။ အလာဂ်ီရတတ္သူေတြ၊ ႏွင္းကူနာျဖစ္တတ္သူေတြ အတူတူပဲ။ ေဆးေဆာင္ထားရမယ္။
Pyrethrins, pyrethroids, desiccants, biochemicals, pyrroles နဲ႔ neonicotinoids ေဆးတခုခုသံုးျပီး ၾကမ္းပိုးႏွိမ္နင္းႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
