မဂၤလာပါဆရာ သမီးအသက္ ၃၉ ပါ။ အိမ္ေထာင္ရွိပါတယ္ရွင္။ မေန႔ေန႔ပိုင္း ကားစီးျပီး ေခါင္းမူး ဇက္ေၾကာတက္တယ္ဆရာ။ ညတေရးနိုးေခါင္းက မူးေနေသးလို႔ လူလဲတုန္သလိုခံစားေနပါတယ္ဆရာ။ ခုမနက္ပိုင္း အစားစာ ေကာ္ဖီေသာက္ျပီး နာရီဝက္ေလာက္မွာ ေသြးေဖာက္စစ္ပါတယ္ဆရာ။ ခါတိုင္း စားျပီးစစ္ရင္ ၁၃ဝ ေလာက္ ရွိတယ္။ ခုမနက္ ၁၅၇ ရွိပါတယ္ဆရာ။ သၾကားဓာတ္ မ်ားေနျပီလို႔ ေဆးဆိုင္ကေျပာပါတယ္ရွင့္။ သမီး ဆီးခ်ိဳရွိေနျပီလား ဆရာ။ ခုေန ဆက္ျပီး ဆီးခ်ိဳမျဖစ္ေအာင္ ပံုမွန္ေသာက္ရမယ့္ေဆး ရွိပါသလားဆရာ။ ၁၅၇ ဆို ဆီးခ်ိဳျဖစ္ေနတဲ့အဆင့္လား ဆရာ။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ရင္ေကာရ အံုး မလားဆရာ။ ေပါင္ခ်ိန္ ၁၃၈ ေလာက္ရွိပါတယ္ဆရာ၊ အရပ္က ၅ ေပဆရာ။
ကေန႔ေမးတာ (၃) ေယာက္တိတိရွိတယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို မေပါ့ၾကေစခ်င္ပါ။ တေလာက ဒီမွာေနတဲ့သူတေယာက္ ျမန္မာျပည္ကေနျပန္လာျပီး အိမ္ကိုလာတယ္။ သူ႔အသက္က ၄ဝ ဝန္းက်င္ေလာက္ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃-၄ လက အေရးေပၚ ေဆးရံုတက္မွ ဆီးခ်ိဳရွိေနတာသိတယ္။ အခုထိ တေန႔မွာ စားေဆး ၂ ၾကိမ္နဲဲ႔ ထိုးေဆး ၃ ၾကိမ္ထိုးေနရတယ္။ ရန္ကုန္မွာ မုန္႔ဟင္းခါးစားျပီး သၾကားဓါတ္တိုင္းၾကည့္တာ ၂၅ဝ ေက်ာ္သြားေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
ဆီးခ်ိုကို Diabetes mellitus လို႔ေခၚတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြက ေသြးခ်ိဳေခၚတယ္။ ဆီးစစ္တာကိုဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးစစ္ေတာ့ေသြးခ်ိဳ၊ အတူတူကို ႏွစ္မ်ိဳးထင္ၾကေနၾကတယ္။ တကယ္က (၃) မ်ိဳးရွိတာပါ။
၁။ အမ်ိဳးအစား (၁) ကိုယ္ခႏၶာကေန အခ်ိဳဓါတ္ကို ထိန္းညွိေပးတဲ့ သရက္ရြက္ကေန ထုတ္ေပးရမဲ့ Insulin tအင္စူလင္ ေဟာ္မုန္း မထုတ္ႏိုင္တာ။ ငယ္သူေတြမွာ ျဖစ္တယ္။
၂။ အမ်ိဳးအစား (၂) (အင္စူလင္) ေဟာ္မုန္းကို ခံႏိုင္ရည္ျဖစ္ေနတာ။ လူေတြ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။
၃။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုး ျဖစ္တာ။
ဆီးခ်ိဳ (၁) နဲ႔ (၂) က နာတာရွည္ျဖစ္ျပီး၊ လံုးဝေပ်ာက္တယ္ဆိုတာ မရွိပါ။ (၃) ကေတာ့ ေမြးျပီးေကာင္းသြားတာ မ်ားတယ္။ ေနာက္မွာ (၂) ျဖစ္သြားတတ္တာလဲရွိတယ္။ ေမြးရာပါဆီးခ်ိဳ၊ Cystic fibrosis ေရာဂါနဲ႔တြဲတာ၊ စတီရြိဳက္ေဆး ေၾကာင့္ျဖစ္တာစသျဖင့္ ရွိေသးတယ္။ ပဌမအဆင့္မွာ အစားအေသာက္ထိန္းတာနဲ႔ ေနာက္မွာ ေဆးေပးတာက မလုပ္မေနလုပ္ရပါမယ္။ ေဆးမွာ အမ်ိဳးအစား (၁) ကို (အင္စူလင္) ထိုးေဆး၊ (၂) ကို စားေဆးနဲ႔ လိုေသးရင္ေတာ့ ထိုးေဆးေပးရတယ္။ ဆီးခ်ိဳအေၾကာင္းသိေအာင္ ပညာေပးရပါမယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ဘို႔၊ (ကိုလက္စေထာ) ခ်ဘို႔ေတြပါ လုပ္ရမယ္။ ဒီလိုလုပ္တာ လူေနမႈဘဝပံုစံကိုပါ ေျပာင္းေစရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေသြးထဲရွိသၾကား (ဂလူးကို႔စ္) ဓါတ္စစ္ေဆးျခင္း အေျဖ
• ပံုမွန္ = ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = ၇ဝ မွ ၁ဝဝ mg / dl နဲ႔ အစာစားျပီးစစ္ျခင္း (စားျပီး ၂ နာရီေနာက္) Post Prandial = ၁၄ဝ mg / dl ထက္နည္းရမည္။
• ဆီးခ်ိဳအစအပိုင္း = ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = ၁ဝ၁ mg / dl မွ ၁၂၆ mg / dl နဲ႔ အစာစားျပီးစစ္ျခင္း Post Prandial = ၁၄ဝ mg / dl မွ ၂ဝဝ mg / dl ထက္နည္းရမည္။
• ဆီးခ်ိဳျဖစ္ေနျပီ = ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = ၁၂၆ mg / dl အထက္။ အစာစားျပီးစစ္ျခင္း Post Prandial = ၂ဝဝ mg / dl အထက္။
• ပံုမွန္ = ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = 4.0 မွ 5.9 mmol/L အထိနဲ႔ စားျပီး ၂ နာရီေနာက္ Post Prandial = 7.8 mmol/L ထက္နည္းရမည္။
• ဆီးခ်ိဳအမ်ိဳးအစား (၂) = ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = 4 မွ 7 mmol/L အထိ။ အစာစားျပီးစစ္ျခင္း Post Prandial = 8.5 mmol/L ထက္နည္းရမည္။
• ဆီးခ်ိဳ အမ်ိဳးအစား (၁) = ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = 4 to 7 mmol/L နဲ႔ အစာစားျပီးစစ္ျခင္း Post Prandial = 9 mmol/L ထက္နည္းရမည္။
• ကေလးဆီးခ်ိဳ အမ်ိဳးအစား (၁) = ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = 4 to 8 mmol/L နဲ႔ အစာစားျပီးစစ္ျခင္း Post Prandial = 10 mmol/L ထက္နည္းရမည္။
ဆီးခ်ိဳအတြက္ အၾကမ္းအားျဖင့္ အဓိက အစာအုပ္စု (၃) မ်ိဳး -
(၁) လံုးဝေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမဲ့ အစားအစာေတြ = ဂလူးကို႔စ္၊ သၾကား၊ ႏို႔ဆီ၊ ထန္းလ်က္၊ ၾကံသကာနဲ႔ အဲဒါေတြကေန လုပ္ထားတဲ့ အစားအစာေတြ၊
(၂) အသင့္အတင့္သာ စားသံုးႏိုင္တဲ့ အစားအစာေတြ = ဆန္၊ ဂ်ံဳ၊ ေျပာင္း၊ အာလူး၊ ကန္စြန္းဥ၊ ပိန္းဥ စတဲ့ ကစီဓါတ္မ်ားတဲ့ အစာမ်ား၊ ခ်ိဳတဲ့ အသီးအႏွံမ်ား၊ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အဲဒါေတြကေန လုပ္ထားတဲ့ အစားအစာေတြ၊
(၃) ၾကိဳက္သလို စားသံုးႏိုင္တဲ့ အစားအစာေတြ = အသား၊ ငါး၊ အခ်ိဳဓါတ္မ႐ွိတဲ့ အသီးအႏွံမ်ား၊ အ႐ြက္မ်ား။
ပင္မအစားအစာေတြမွာ ဆန္ျဖဴထက္ ဆန္လံုးညိဳက သင့္တယ္။ ထမင္းထက္ ေခါက္ဆြဲကပိုသင့္တယ္။ ေပါင္မံု႔က ၾကားၾကတယ္။ သစ္ဥသစ္ဖုေတြအစဥ္လိုက္ ေမ်ာက္ဥ၊ မုန္လာဥနီ၊ ကန္စြန္းဥ၊ အာလူး။ ပဲေတြ အစဥ္လိုက္ဆိုရင္ ပဲပုတ္၊ ကုလားပဲ၊ ပဲကတၱီပါ၊ ပဲနီေလး၊ ပဲေထာပါတ္။ သစ္သီးအမ်ိဳးမ်ိဳး အစဥ္လိုက္ ပန္းသီး၊ သစ္ေတာ္သီး၊ ဆီးသီး၊ စပ်စ္သီး၊ လိေမၼာ္သီး၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ သရက္သီး၊ နာနတ္သီး၊ သေဘၤာသီး၊ ဖရဲသီး၊ ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ အစဥ္လိုက္ ႏြားႏို႔၊ ဒိန္ခ်ဥ္၊ ႏို႔ဆီ၊ ေရခဲမုန္႔၊ သၾကားအမ်ိဳးမ်ိဳး အစဥ္လိုက္ဆိုရင္ သစ္သီးသၾကား (Fructose)၊ ႏို႔သၾကား (Lactose)၊ ၾကံသၾကား (Sucrose)၊ ပ်ားရည္၊ ဂလူးကို႔စ္ (Glucose)၊ အခ်ိဳရည္အမ်ိဳးမ်ိဳး အစဥ္လိုက္ ပန္းသီးေဖ်ာ္ရည္၊ လိေမၼာ္ရည္္၊ ကိုကာကိုလာ၊ လင္မနစ္။
ဆီးခ်ိဳေဆးေတြ -
• Metformin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ လူၾကီး 2550 mg ထက္မေက်ာ္ေစရ၊ ကေလး 2000 mg ထက္မေက်ာ္ေစရ၊
• Sulfonylureas ဆီးခ်ိဳစားေဆး၊
- ပဌမမ်ိဳးဆက္ Orinase (tolbutamide) = 500 - 3000 mg; Tolinase (tolazamide) = 100 - 1000 mg; Diabinese (chlorpropamide) = 100 - 500 mg
- ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ Glucotrol (glipizide) 2.5 - 40 mg; Glucotrol XL (ext. rel. glipizide) 2.5 - 20 mg; Micronase, Diabeta (glyburide) 1.25 - 2.0 mg; Glynase (micronized gly.) 3 - 12 mg
- တတိယမ်ိဳးဆက္ Amaryl (glimepiride) 1 - 8 mg d. ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = သၾကားဓါတ္နဲျခင္း၊ အစာမေက်ျခင္း၊ ပ်ိဳ႕၊ ရင္ပူ၊ ေသြးအားနဲ၊ ဝလာ၊
• Alpha-Glucosidase inhibitors (Acarbose, Miglitol, Voglibose) ဆီးခ်ိဳစားေဆး၊
• Dipeptidyl peptidase-4 inhibitors (DPP-4) ဆီးခ်ိဳစားေဆး၊
• Glibenclamide, Glimepiride = ဆီးခ်ိဳအတြက္ေဆး။
• Insulin, Sulfonylurea injection ဆီးခ်ိဳအတြက္ထိုးေဆး။
Furosemide or Frusemide (Lasix) ဆီးသြားေစသည့္ေဆး၊ ေဟာ္မုန္းႏွစ္မ်ိဳးပါ ကိုယ္ဝန္တားစားေဆး၊ Depo-Provera ကိုယ္ဝန္တား ၃ လခံထိုးေဆး၊ (စတီ႐ြိဳက္) ထိုးေဆးေတြကို ဆီးခ်ိဳေနရွိရင္ မသံုးသင့္ပါ။
ဆီးခ်ိဳရွိေနသူ တခါတေလမွာ သၾကားဓါတ္နည္းလြန္းသြားတာနဲ႔ သတိလစ္တာက ရုတ္တရက္ျဖစ္တတ္တယ္။ ခ်ိဳတာေလးတခုစားတာနဲ႔ ျပန္ေကာင္းမယ္။ ဆီးခ်ိဳေပ်ာက္သြားတာမဟုတ္ပါ။ ေရရွည္ျဖစ္ႏိုင္တာေတြက ႏွလံုး-ေသြးေၾကာေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္အလုပ္မလုပ္တာ၊ မ်က္စိထိခိုက္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေသြးတိုး (ေသြးဖိအားမ်ား) တာ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ခ်တာ၊ ေဆးလိပ္ျဖတ္တာေတြနဲ႔ တြဲလုပ္ရမယ္။
မနက္ကေမးတဲ့ႏွစ္ေယာက္မွာ ဆီးခ်ိဳရွိေနတာသိတာၾကာျပီး မ်က္စိမထိခိုက္သြားတာနဲ႔ အာရံုေၾကာထိခိုက္လို႔ ေမးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆာရီး။ ဆီးခ်ိဳကို ေပ်ာက္ျပီလို႔ထင္တာ ေျပာတာဟာ အသက္နဲ႔ကစားတာသာျဖစ္တယ္။
ဆီးခ်ိဳရွိလွ်က္ အသက္ ၁၂ဝ ရွည္ေစေသာဝ္။
ဒီစာေအာက္မွာ အရပ္ေဆးနည္း ကိုယ္ပိုင္ေဆးနည္းေတြ လာမေရးေစလိုပါ။ ဖ်က္ပါမယ္။ ေဆာရီး။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
