ၿမန္မာႏိုင္ငံသည္ ေႏြမုိးေဆာင္းစသည့္ဥတု၃ပါးမွ်တသည့္ႏိုင္ငံၿဖစ္သည့္အေလ်ာက္ ရာသီဥတုတစ္ခုစီသည္ ပ်မ္းမွ်ေလးလခန္႔ၾကာၿမင့္တတ္ပါသည္။ ယခုအခ်ိန္သည္ မိုးဦးရာသီဟု ေခၚရမည့္အခ်ိန္ကာလၿဖစ္ပါသည္။ တခါတရံ ေနသာသည့္ေနမ်ား႐ွိသလို၊ ေလထန္ေသာေန႔မ်ား၊ မိုးၾကီးသည့္ေန႔မ်ားလည္း႐ွိတတ္ပါသည္။ ပတ္၀န္းက်င္စိုစြတ္ထိုင္းမႈိင္းလာသည္ႏွင့္အမွ် အက္တီးရီးယားပိုးမႊားလည္းေပါက္ဖြားမႈႏႈန္းၿမင့္လာပါသည္။ မိုးရာသီစသည္ႏွင့္ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါသည္ ကေလး၊လူၾကီး၊လူငယ္မေ႐ြး ဒုကၡေပးလာပါသည္။
အမ်ားအားၿဖင့္ ၿဖစ္တတ္ေသာ ၀မ္းေလွ်ာ၀မ္းပ်က္ေရာဂါ၊ အူေရာင္ငန္းဖ်ားေရာဂါ(Typhoid) ႏွင့္ အူမၾကီးေယာၿခင္း(colitis) ေရာဂါတို႔သည္ မသန္႔႐ွင္းေသာအစားအေသာက္မွတဆင့္ ကူးစက္ ၿပန္႔ပြားၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။ မသန္႔႐ွင္းေသာအစားအစာဆိုသည္မွာ ယင္နားစာမ်ားအၿပင္၊ မနက္ေစာေစာ ခ်က္ထားသည့္ ထမင္းဟင္းမ်ားကို ညေနဖက္တြင္ ၿပန္ေႏြးစားၿခင္းတို႔လည္း ပါ၀င္ပါသည္။
ဥပမာ - မနက္ေစာေစာခ်က္ထားသည့္ ၀က္သားဟင္းကို ေသခ်ာအေအးမခံဘဲ ေရခဲေသတၱာထဲ သိမ္းဆည္းမိၿခင္း၊ ထုိဟင္းကိုၿပန္ေႏြးကာစားသံုးၿခင္းတို႔ၿဖစ္ပါသည္။ ထုိကဲ့သို႔ အပူခ်ိန္အေၿပာင္းအလဲသည္ ဘက္တီးရီးယားပိုးတို႔အၾကိဳက္ၿဖစ္ေနတတ္ပါသည္။ ပိုးေကာင္ေရ ေထာင္ေသာင္းသိန္းေပါင္းမ်ားစြာ အခ်ိန္တိုအတြင္း ပြားလာပါသည္။ ထုိပိုးမ်ားပါ၀င္ေနေသာ အစားအစာမ်ားကို သတိမထားမိဘဲ စားသံုးမိ ၿခင္းၿဖင့္ အစာအဆိပ္သင့္ၿခင္း၊ ၀မ္းပ်က္ၿခင္း၀မ္းေလွ်ာၿခင္းတို႔ ၿဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ကေလးေရာလူၾကီးပါ အႏၲာရယ္႐ွိသည့္အတြက္ အစားအေသာက္ၿပင္ဆင္ခ်က္ၿပဳတ္သည့္ မိခင္မ်ားအေနၿဖင့္ အလြန္တရာ ဂ႐ုစိုက္သင့္သည့္အခ်က္ၿဖစ္ပါသည္။
ဤမိုးရာသီတြင္စားသံုးသင့္ေသာအစားအစာမ်ားကို အနည္းငယ္ေ၀မွ်လိုပါသည္။ ပထမဆံုး အေနနဲ႔ေရြးခ်ယ္ရမည္မွာ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ခ်က္ၿပဳတ္ထားေသာ အစားအစာမ်ားၿဖစ္ပါသည္။ မိမိတို႔အိမ္တြင္ ပူပူေႏြးေႏြးခ်က္ၿပဳတ္သည့္ အစားအေသာက္မ်ားသည္ ဤရာသီတြင္ အသင့္ေတာ္ဆံုး ၿဖစ္ပါသည္။ ထမင္း၊ဟင္းကို ပူပူေႏြးေႏြးစားသံုးသင့္ပါသည္။ ထမင္းေအး၊ ဟင္းေအးမ်ားကို ၿပန္ေႏြးၿပီး စားသံုးၿခင္းက အႏၲာရယ္႐ွိႏုိင္ပါသည္။ အခန္႔မသင့္လွ်င္ ေရာဂါပိုးမႊားမ်ား ပါ၀င္ေနႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ၿဖစ္ပါသည္။ ထမင္းေၾကာ္ကို ထပ္ခါထပ္ခါေႏြးၿပီးစားသံုးၿခင္းကိုလည္း ေရွာင္က်ဥ္သင့္ပါသည္။ Bacillus cereus ဆိုသည့္ အစာအဆိပ္သင့္ေစသည့္ပိုးသည္ ေအးေနေသာထမင္းေၾကာ္၊ ထပ္္ခါ ထပ္ခါေႏြးထားသည့္ ထမင္းေၾကာ္တို႔တြင္ ေပါက္ဖြားေနတတ္ေသာေၾကာင့္ ၿဖစ္သည္။
အစာမေက်ၿခင္း၊ မူးေ၀ေအာ့အန္ၿခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ဗိုက္နာၿခင္းတုိ႔ကို ၿဖစ္ေစႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မနက္စာကို ထမင္းေၾကာ္စားေလ့ရွိသည့္အိမ္မ်ားတြင္ မနက္မွခ်က္ေသာ ထမင္းပူပူကိုသာ ေၾကာ္ၿ့ပီးစားသံုးသင့္သည့္အၿပင္ ထပ္ၿပီးမေႏြးသင့္ေပ။ ဟင္းမ်ားကိုလည္းၿဖစ္ႏိုင္လွ်င္ တစ္ခါ ခ်က္ၿပီး သည္ႏွင့္ ပူပူေႏြးေႏြးစားသံုးပါ။ သုိ႔မဟုတ္ပါက ေသခ်ာအေအးခံၿပီးမွ ေရခဲေသတၲာထဲလံုၿခံဳစြာ အဖံုးအုပ္ၿပီးသိမ္းပါ။ ေရခဲေသတၲာထဲတြင္လည္း ပိုးမႊားမ်ားရွိေနႏုိင္ပါသည္။ တစ္ပတ္တစ္ၾကိမ္ခန္႔ ေရခဲေသတၲာအတြင္းကို သန္႔ရွင္းေအာင္လုပ္သင့္ပါသည္။
ေနာက္ထပ္သင့္ေတာ္သည့္အစားအစာမ်ားမွာ ေခါက္ဆြဲၿပဳတ္၊ ၾကာဇံၿပဳတ္ပူပူေႏြးေႏြးတို႔ၿဖစ္ပါသည္။ ေခါက္ဆြဲသုပ္၊ ၾကာဇံသုပ္၊ အသုတ္စံု စသည့္ လက္သုပ္စာမ်ားသည္ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါကို ၿဖစ္ပြားေစေသာအစားအစာမ်ား ၿဖစ္ေနပါသည္။ အၿပင္စာမ်ားသည္ ယင္နားေနႏုိင္ေသာေၾကာင့္ၿဖစ္ပါသည္။ ၿဖစ္ႏိုင္ပါက မိမိတို႔၏ကေလးငယ္မ်ားကို အတတ္ႏုိင္ဆံုးအၿပင္စာမ်ား ေရွာင္က်ဥ္ၾကဖို႔ သြန္သင္သင့္ပါသည္။ မိမိအိမ္တြင္ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္းၿပဳလုပ္ေသာ အစားအစာမ်ားသည္သာ အေကာင္းဆံုး အာဟာရအရွိဆံုးၿဖစ္ေၾကာင္း လူၾကီးမိဘမ်ားက ေၿပာဆိုထားသင့္ပါသည္။ ကေလးမ်ားႏွင့္ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ားသည္ ေရာဂါအၿဖစ္လြယ္ဆံုးသူမ်ားၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပိုၿပီးသတိထားရပါမည္။
အသီးမ်ားကိုေရြးခ်ယ္မည္ဆိုပါက အမွည့္လြန္အသီးမ်ားကိုေရွာင္ပါ။ ခြဲၿပီးသားအသီးမ်ား ဥပမာ - သရက္သီးစိပ္၊ ဖရဲသီးစိပ္မ်ားသည္ ယင္နားစာမ်ားၿဖစ္ေနႏိုင္ပါသည္။ ထိုယင္နားစာမ်ားစားမိပါက ၀မ္းကိုက္ၿခင္း၊ ၀မ္းေလွ်ာၿခင္း စသၿဖင့္ ေရာဂါမ်ားၿဖစ္ပြားႏုိင္ပါသည္။ အသီးမ်ားကို လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ေရြး၀ယ္ၿပီး မိမိတို႔အိမ္တြင္ ေသခ်ာေဆးေၾကာၿပီးစားသံုးၿခင္းက ဤမိုးရာသီတြင္ အသင့္ေတာ္ဆံုးၿဖစ္ပါသည္။ အသီးမ်ား၏အခြံတြင္လည္း ပိုးမႊားမ်ားကပ္ေနႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ေရသန္႔သန္႔ၿဖင့္ ၂ၾကိမ္ ၃ၾကိမ္ေဆးေၾကာရန္လိုအပ္ပါသည္။ သို႔မွာသာ ဘက္တီးရီးယားပိုးမႊားမ်ား ကူးစက္ပ်ံ႕ ႏွ႔ံၿခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္မည္ၿဖစ္ပါသည္။
ထို႔အၿပင္ အခ်ိဳရည္မ်ား အေအးမ်ားအစား လက္ဖက္ရည္ပူပူ ေကာ္ဖီပူပူ စသၿဖင့္ ေသာက္ပါက ပိုအက်ိဳးရွိပါသည္။ Gas ပါသည့္အခ်ိဳရည္မ်ားသည္ အခန္႔မသင့္လွ်င္ ဗိုက္ပြၿခင္း ေလထိုးၿခင္း ေလေအာင့္ၿခင္းမ်ား ၿဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ႏြားႏို႔ကိုေသာက္သံုးမည္ဆိုပါက အစိမ္းဆိုလွ်င္ ေသခ်ာစြာက်ိဳခ်က္ၿပီး ေသာက္သံုးသင့္ပါသည္။ သို႔မဟုတ္ Pasteurized ႏြားႏို႔၊ UHT ႏြားႏို႔မ်ားကို ရက္စြဲေသခ်ာၾကည့္ၿပီး ၀ယ္ယူသင့္ပါသည္။ ႏြားႏို႔သည္ ဘက္တီးရီးယားပိုးမႊားမ်ား ေပါက္ဖြားလြယ္သည့္ အစားအစာၿဖစ္သည့္အတြက္ အထူးဂရုၿပဳရန္လုိပါသည္။
ကေလးမ်ားအေနၿဖင့္ ေရခဲေခ်ာင္၊ေရခဲၿခစ္မ်ား စားသံုးၿခင္းကို သတိထားေရွာင္က်ဥ္သင့္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မသန္႔ရွင္းေသာေရ၊ ေရခဲထဲတြင္ Salmonella ေခၚ အူေရာင္ငန္းဖ်ားေရာဂါပိုးသည္ ရွင္သန္ေပါက္ဖြားေနတတ္ပါသည္။ ထုိေရာဂါပိုးကို အမွတ္မထင္စားသံုးမိပါက အူေရာင္ငန္းဖ်ားေရာဂါ ရရွိႏိုင္ပါသည္။ အူေရာင္ငန္းဖ်ား(ေခၚ)တိုက္ဖိြဳက္၏ လကၡဏာမ်ားမွာ ဖ်ားၿခင္း(၄ ၅ ရက္ဆက္တိုက္ကိုယ္ပူမက်ၿခင္း)၊ ၀မ္းေလွ်ာၿခင္း၊ ႏံုးၿခင္း၊ ဗိုက္ရစ္/ၿခင္း၊ ကိုယ္လက္ကိုက္ခဲၿခင္း စသည္တို႔ၿဖစ္ပါသည္။ မိုးတြင္းတြင္ အၿဖစ္မ်ားသည့္ေရာဂါမ်ားထဲမွ တစ္ခုၿဖစ္ပါသည္။
အဓိကအခ်က္မွာ မိုးတြင္းသည္ စိုစြတ္ထိုင္းမႈိင္းသည့္ရာသီၿဖစ္သည့္အေလ်ာက္ ဘက္တီးရီးယားမ်ား၊ ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါပိုးမ်ား အင္မတန္ေပါက္ဖြားလြယ္ပါသည္။ ထို႔အၿပင္ မိမိတို႔မွာလည္း ေနပူလိုက္၊ မိုးရြာလွ်င္ မိုးမိလိုက္ႏွင့္ ဖ်ားလြယ္၊နာလြယ္သည့္အခ်ိန္ၿဖစ္ပါသည္။ ေနပူထဲကၿပန္လာလွ်င္ ေရခဲရည္မေသာက္ပါႏွင့္။ ရိုးရိုးေရၿဖစ္ေစ၊ ဓာတ္ဆားရည္ၿဖစ္ေစ၊ အသီးေဖ်ာ္ရည္ၿဖစ္ေစ နည္းနည္းခ်င္းေသာက္ပါ။ အေလာတၾကီးမေသာက္ပါႏွင့္။ ၿဖည္းၿဖည္းေသာက္ပါ။ မိုးမိၿပီးၿပန္လာလွ်င္ တစ္ကိုယ္လံုးကို ေၿခာက္ေသြ႔ေအာင္သုတ္ပါ။ အ၀တ္အစားမ်ားလည္း လဲလိုက္ပါ။ မိုးေရတြင္ ဖုန္မ်ား၊ အညစ္အေၾကးမ်ား၊ ေရာဂါပိုးမ်ား ပါ၀င္ေနပါသည္။ စြတ္ၿပဳတ္ပူပူ၊ လက္ဖက္ရည္ပူပူ ေသာက္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္ကို ေႏြးေထြးေအာင္ ၿပဳလုပ္ေပးပါ။ ေရာဂါကာကြယ္ေပးသည့္ အုပ္စု၀င္ၿဖစ္သည့္ အသီးအရြက္မ်ားကို လူၾကီးလူငယ္မေရြး အနည္းဆံုး ၁ရက္လွ်င္ ၃ၾကိမ္မွ၅ၾကိမ္စားသံုးေပးပါ။ ကိုယ္ခံအားၿမင့္ေနၿခင္းၿဖင့္ ေရာဂါကာကြယ္ႏုိင္ပါသည္။
ေနာက္တစ္ခ်က္မွာ လက္ေဆးၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။ အၿပင္မွၿပန္လာလွ်င္ သတိတရလက္ေဆးပါ။ ကေလးမ်ားကိုလည္း အေလ့အက်င့္လုပ္ေပးပါ။ ၿပင္ပမွ ေရာဂါပိုးမ်ားကို ဖယ္ရွားႏုိင္သည့္ အလြယ္ကူဆံုး နည္းလမ္း ၿဖစ္ပါသည္။ အစာမစားခင္ လက္ေဆးၿခင္း၊ စားၿပီးလက္ေဆးၿခင္းႏွင့္ အိမ္သာမွအထြက္ လက္ေဆးၿခင္းတို႔ကေတာ့ လူတိုင္းသိၿပီးသားၿဖစ္ပါသည္။ လက္ကို မွန္မွန္ ကန္ ကန္ေဆးၿခင္းၿဖင့္ အေအးမိတုပ္ေကြးႏွင့္ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါမ်ားကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါသည္။ လြယ္ကူရိုးရွင္းေသာ နည္းလမ္းတစ္ခုၿဖစ္ပါသည္။ ဤမွ်ဆိုလွ်င္ မိုးရာသီတြင္ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ အစားအေသာက္မ်ားကို အေတာ္အသင့္ မွ်ေ၀ၿပီးၿပီဟု ယူဆမိပါသည္။ မွန္ကန္စြာ စားသံုးၿခင့္ၿဖင့္ မိမိသာမက မိသားစုတစ္ခုလံုးပါ ေရာဂါကင္းစင္ၿ့ပီး က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ပါသည္။ မိမိေလ့လာမိသမွ်ကို ေ၀မွ်လိုက္ပါသည္။
Dr.Jasmine
Health Guide
https://www.facebook.com/mmhealthguide
