ကမၻာေပၚမွာ ဘယ္နိုင္ငံမွာ တကၠသိုလ္အမ်ားဆံုးရွိလဲ။ ကမၻာ့အၾကီးဆံုးတကၠသိုလ္ေကာ ဘယ္နိုင္ငံမွာရွိလဲ။ ကမၻာ့ကုလသမဂၢရဲ ့ေက်ာင္းေနအရြယ္ကေလးတိုင္း ေက်ာင္းတက္ရမယ့္ Universal Primary Education ရည္မွန္းခ်က္ကို ေစာေစာစီးစီးျပည့္မွီခဲ့တဲ့နုိင္ငံက ဘယ္နုိင္ငံလည္း။ ေမးခြန္းသံုးခုလံုးအတြက္ အေျဖက တစ္ခုထဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီနိုင္ငံက အိႏၵိယနုိင္ငံပါ။
၁၉၃၁ တုန္းက မဟတၱမဂႏၶီ က အိႏၵိယမွာ ေက်ာင္းေနအရြယ္ကေလးတိုင္း ေက်ာင္းတက္ဖို ့ဆိုတာ နွစ္ ၁၀၀ အတြင္းမွာေတာ့ ျဖစ္နိုင္ပါလိမ့္မယ္လို ့ သေရာ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါ အဆိုးျမင္လြန္းရာ ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၀ ကတည္းက အိႏၵိယနိုင္ငံမွာ ေက်ာင္းေနခြင့္မရတဲ့ကေလးနဲ ့ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ဦးေရက ၁၀ ဦးမွာ ၁ ဦးႏႈန္း အထိ က်ဆင္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါဟာ ေက်ာင္းေနအရြယ္ကေလးငယ္ သန္းေပါင္း ၂၆၀ ရွိတဲ့ အိႏၵိယလိုနိုင္ငံတစ္နုိင္ငံ အတြက္ေတာ့ ေနာက္က်ေပမယ့္ အခ်ိန္မေႏွာင္းခဲ့တဲ့ ေအာင္ျမင္မႈတစ္ရပ္ပါပဲ။
ဒါေပမယ့္ အိႏၵိယရဲ ့ပညာေရးစနစ္ဟာ ဒီကေလးေတြရဲ ့ေရွ ့မွာ က်ရွံဳးခဲ့ပါတယ္။ အသက္ ၉-နွစ္အရြယ္ ေက်ာင္းသားငယ္ ထက္၀က္ေလာက္က ၈+၉ ဆိုတဲ့ဂဏန္းေလာက္ကိုေတာင္ မွန္ေအာင္မေပါင္းနုိင္ၾကပါဘူး။ ၁၀ နွစ္အရြယ္ေက်ာင္းသားေလးေတြကလည္း ၇-နွစ္အရြယ္ေက်ာင္းသားအတြက္ေရးထားတဲ့စာပိုဒ္ကို မွန္ေအာင္ မဖတ္နိုင္ၾကပါဘူး။ အိႏၵိယက တမီးလ္နဒူး နဲ ့ ဟီမာခ်ာလ္ပရာေဒ့ရွ္ က ေက်ာင္းသားေတြဟာ တရုတ္နုိင္ငံ၊ ရွန္ဟိုင္းျမိဳ ့ကေက်ာင္းသားေတြထက္ ပညာတတ္ေျမာက္မႈ ၅ ႏွစ္ေလာက္ ေနာက္က်ေနပါတယ္။ အိႏၵိယက ၁၅ နွစ္အရြယ္ေက်ာင္းသားေတါဟာ အေမရိကန္စာသင္ခန္းတစ္ခုမွာ ေနာက္ဆံုးကေရတြက္ရင္ ဒုတိယေနရာေလာက္မွာ ရွိေနပါလိမ့္မယ္။ အိႏၵိယမွာ သက္ၾကီးဦးေရနည္းပါးျပီး ကေလးေမြးဖြားမႈဦးေရကလည္း နည္းတဲ့အတြက္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္လူငယ္အေရအတြက္ ေဖာင္းပြေနပါတယ္။ အိႏၵိယမွာ လူငယ္အေရ အတြက္ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိပါတယ္။ ႏႈိင္းယွဥ္ျပရမယ္ဆိုရင္ တရုတ္မွာ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ ့ ဥေရာပမွာ ၇ ရာခိုင္နႈန္းပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အိႏၵိယေက်ာင္းပညာေရး ညံ့ဖ်င္းေနမယ္ဆိုရင္ အဲဒီ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ေတြရဲ ့ ဦးေနွာက္ကိုျဖဳန္းတီးပစ္ရာေရာက္ေနမွာပါ။
အိႏၵိယရဲ ့ပညာေရးစနစ္က ဘက္မမွ်ပါဘူး။ ကိုလုိနီေခတ္တုန္းက ျဗိတိသွ်က အစိုးရ၀န္ထမ္းေတြကိုေလ့က်င့္ ေပးဖို ့ တကၠသိုလ္ေတြ ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္ ေက်ာင္းေတြကို လ်စ္လ်ဴရွဳခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း လြတ္လပ္ေရးရ သြားေတာ့လည္း အိႏၵိယေခါင္းေဆာင္ေတြက တကၠသိုလ္ပညာေရးမွာ ေငြေတြပံုေအာသံုးခဲ့ေပမယ့္ အေျခခံပညာ ေက်ာင္းေတြကိုေတာ့ လ်စ္လ်ဴရွဳခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အာရွက်ားေတြျဖစ္တဲ့ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ထိုင္၀မ္ တုိ ့က အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြကို အာရံုစိုက္ခဲ့ပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာက်မွ အိႏၵိယက ေနာက္က်က်န္ခဲ့ သူေတြကို ကူညီဖို ့ ပိုျပီးလုပ္ေဆာင္လာခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၁-၁၅ အတြင္း အေျခခံပညာေရးအသံုးစရိတ္ ၈၀ ရာခိုင္ ႏႈန္းအထိ တိုးျမွင့္ခဲ့ပါတယ္။ စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္းကလည္း ၁၉၉၁ မွာ ၅၂ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၂၀၁၁ မွာ ၇၄ ရာခိုင္ ႏႈန္းအထိ တိုးလာခဲ့ပါတယ္။ အိႏၵိယရဲ ့အေအာင္ျမင္ဆံုးစီမံကိန္းကေတာ့ ေက်ာင္းေတြမွာ ေန ့လည္စာအခမဲ့ ေကၽြးျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ အလြန္ဆင္းရဲတဲ့မိသားစုေတြဟာ အဲဒီလိုေန ့လည္စာအခမဲ့မွ မေကၽြးရင္ ေက်ာင္းကိုတက္နုိင္ၾကမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
သို ့ေသာ္ ေက်ာင္းေတြရဲ ့အရည္အေသြးကေတာ့ အပုပ္ခ်ေျပာစရာ ျဖစ္ေနျမဲ ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဆရာအေတာ္ မ်ားမ်ားက အလုပ္အတြက္အရည္အခ်င္းမျပည့္မီပါဘူး။ ၂၀၁၁ ကတည္းက အစိုးရက ဆရာေတြကို စာလုပ္ခ်င္၊ ဖတ္ခ်င္လာေအာင္ အရည္အခ်င္းစစ္စာေမးပြဲေတြ ထည့္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ နွစ္စဥ္နွစ္တိုင္း အလုပ္ေလွ်ာက္လာသူ ဆရာ၊ဆရာေတြထဲက ၉၉ ရာခိုင္ႏႈန္းက စာေမးပြဲက်ခဲ့ပါတယ္။ သင္ရိုးေတြကလည္း ရည္မွန္းခ်က္လြန္ကဲေနပါ တယ္။ တစ္နွစ္တစ္တန္းမွန္မွန္ေအာင္ရမယ့္စနစ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဆရာ၊ဆရာမေတြကလည္း ကေလးေတြ စာကို နည္းလည္ေအာင္သင္ဖို ့ သိပ္မၾကိဳးစားပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဆရာေတြရဲ ့လစာကိုေတာ့ တိုးေပးတာ ၂ၾကိမ္ ရွိေန ပါျပီ။ ဒီေတာ့ စာေမးပြဲမေအာင္လည္း အလုပ္ရဖို ့အေရး ဆရာျဖစ္ခ်င္သူေတြက လာဘ္ေပးၾကေတာ့တာပါပဲ။ အလုပ္ရျပန္ေတာ့လည္း အလုပ္ကိုမေလးစားၾကပါဘူး။ အိႏၵိယမွာ ေက်ာင္းဆရာ၊ဆရာမ ေလးပံုတစ္ပံု ေန ့စဥ္ ေက်ာင္းပ်က္ၾကပါတယ္။
အစိုးရစနစ္ကိုလည္းစိတ္ဆိုး၊ သားသမီးေတြကိုလည္း အဂၤလိပ္စာတတ္ေစခ်င္တဲ့မိဘေတြက ကုန္က်မႈနည္းတဲ့ ပုဂလိကေက်ာင္းေတြဘက္ လွည့္လာၾကပါတယ္။ အိႏၵိယမွာ ပုဂလိကေက်ာင္းအမ်ားစုက ဘာသာစကားနွစ္မ်ိဳး သင္ပါတယ္။ ၅ နွစ္အတြင္း ပုဂလိကေက်ာင္းတက္တဲ့ေက်ာင္းသားဦးေရ ၁၇ သန္းထက္မနည္း ရွိလာပါတယ္။ အစိုးရေက်ာင္းေတြကိုေတာ့ ၁၃ သန္းေလာက္ပဲ အပ္နွံခဲ့ၾကပါတယ္။ ဥတၱရပရာေဒ့ရွ္လိုျပည္နယ္မွာ ေက်ာင္းလံုး ကၽြတ္ ပုဂလိကေက်ာင္းဘက္ကို ေျပာင္းကုန္ၾကလို ့ အစိုးရေက်ာင္းေတြမွာ လူေတာင္မရွိတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အစိုးရကလည္း အစိုးရေက်ာင္းေတြမွာပိုေနတဲ့ဆရာ၊ဆရာမေတြ ပုဂလိကေက်ာင္းေတြကို ေျပာင္းၾကဖို ့ တုိက္တြန္းတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ လစာေကာင္းေကာင္းရျပီး အေနေခ်ာင္တဲ့ထိုင္ခံုကိုမက္ေမာေနၾကျပီျဖစ္တဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမေတြက ေဒါသတၾကီးဆႏၵျပခဲ့ၾကလို ့ အစိုးရကျပန္ျပီး အေလွ်ာ့ေပးခဲ့ရပါတယ္။
အိႏၵိယဟာ ျပဳျပင္မႈၾကီး ၃ ရပ္ကို လုပ္ရပါလိမ့္မယ္။ ပထမတစ္ခုကေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ ့ဥာဏ္ရည္နဲ ့ ကိုက္ညီေအာင္ သင္ရုိးညႊန္းတမ္းေတြကို ျပင္ဆင္ေရးဆြဲဖို ့ပါ။ ဒုတိယတစ္ခုကေတာ့ ပညာေရးစနစ္ၾကီးတစ္ခု လံုးကို အဆင့္အတန္းမခြဲျခားဘဲ အရည္အခ်င္းအေပၚအေျခခံတဲ့စနစ္ျဖစ္ေအာင္ ေျပာင္းလဲဖို ့နဲ ့ တတိယတစ္ခု ကေတာ့ ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြရဲ ့အရည္အေသြးကိုလည္း ျမွင့္တင္ေပးဖို ့ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေလ့လာေရးသား တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
Lashio News Diary
https://www.facebook.com/LNDLashio/
