၁။ ဆရာ႐ွင့္ ကြၽန္မကေလး အသက္က ၂ ႏွစ္ ၃ လ မိန္းကေလးပါ။ ကေလးက ဖ်ားတာ ၃ရက္႐ွိပါၿပီ။ အဖ်ားကတက္ရင္ ၁၀၃ ထိ႐ွိပါတယ္၊ ကေလးက ေဆးတအားေၾကာက္ၿပီး တိုက္သမ်ွ ေထြးထုတ္ပါတယ္။ ဆရာဝန္က အဖ်ားတအားႀကီးရင္ ထည့္ဖို႔ဆိုၿပီး suppo 250mg ေပးလိုက္ပါတယ္။ ကေလးက ေသာက္ေဆး လံုးဝမဝင္ေတာ့ suppo ကိုပဲ ၆ နာရီျခားတခါ ထည့္ေနလို႔ ရပါသလား။ အကယ္၍ စအိုထဲထည့္တာ ခဏခဏမထည့္သင့္ဘူးဆိုလ်ွင္လည္း ေဆးေၾကာက္တဲ့ ကေလးအတြက္ နည္းလမ္းေကာင္းေလး႐ွိရင္ ေျပာျပေပးေစခ်င္ပါတယ္၊ ႏို႔ဗူးေဖ်ာ္တိုက္တဲ့အထဲ ေဆးပါေရာထည့္ ေဖ်ာ္ရင္ေရာ ေဆးအာနိသင္ ရႏိုင္ပါသလား။
၂။ ဆရာမဂၤလာပါ႐ွင့္ ဒီေန႔သမီးေလး ကိုယ္ေႏြးေနလို႔ ႕႕႕႕႕ ေဆးရံုသြားျပပါတယ္႐ွင့္။ စမ္းသပ္တဲ့ဆရာဝန္က ေဘဘီဂ်က္စစ္ကို 2.5ml တိုက္လို႔ရတယ္ေျပာပါတယ္။ ေဆးေပးတဲ့ေနရာေရာက္ေတာ့ သူနာျပဳက 1.5ml တိုက္ဖို႔ ေျပာပါတယ္။ သမီးေလးက အသက္ ၉ လပါ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ 9k ႐ွိပါတယ္။ အဖ်ားက ၁၀၀ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ပါဆရာ။ ေဆးကို ဘယ္ေလာက္ပမာဏကအဆင္ေျပပါသလဲဆရာ။
၃။ ဆရာ ကြ်န္မသမီးေလးက အသက္ ၁၀ လပါ။ ေပါင္ခ်ိန္ ၂၀ ေပါင္ရွိပါတယ္။ ဖ်ားလို ့ေဆးခန္းျပေတာ့ ကေလးဆရာဝန္က ဒံုးက်ည္ Para denk 125 suppos ကို ၄ နာရီျခား သို႔မဟုတ္ ၅ နာရီျခား ထည့္ေပးလို႔ ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ရပါသလား။ ေဆးေရာင္းဆိုင္ေတြက အသက္ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္ မွ suppos ကို သံုးတာ ေကာင္းတယ္ေျပာလို ့ ဒြ္ိဟျဖစ္ေနပါတယ္။ ေက်းဇူးျပဳ၍ ေျဖၾကားေပးပါရွင့္
ပါရာစီတေမာဟာ အမ်ားၾကီးသံုးျပီး နာတာနဲ႔ ဖ်ားတာအတြက္ ထိေရာက္တဲ့ေဆးလဲျဖစ္တယ္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးလုိ႔ ကိုယ္ပူတာအတြက္ပါေပးႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕ကို ေဆးေကာင္တာမွာ အလြယ္ဝယ္ႏိုင္သလို တခ်ိဳ႕ၾက ဆရာဝန္လက္မွတ္ လိုပါတယ္။ ျဗိတိန္မွာ ၆ လသား ကေလးေတြထဲက ၈% ဟာ ဒီေဆးေသာက္ဘူးၾကတယ္။ ကေလးေတြအတြက္ ရည္ရြယ္ျပီး ေဆးရည္အေနနဲ႔ ေရာင္းပါတယ္။ အစဥ္အလာအရ ေဆးကို ကိုယ္အေလးခ်ိန္နဲ႔ ဘယ္ေလာက္ေပးမလဲ ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ တခါတေလမွာ လက္ေတြ႔မက်တာရွိတယ္။
ေဆးေတြမွာ တခါေသာက္ဘယ္ေလာက္နဲ႔ Course ဘယ္ႏွစ္ရက္တိုက္ရမယ္ဆိုတာရွိတယ္။ ပါရာစီတေမာလ္မွာ Course မရွိပါ။ လိုအပ္ခ်ိန္မွာတိုက္ရတဲ့ ေဆးျဖစ္တယ္။ မလိုတာနဲ႔ ရပ္လိုက္လို႔ရတယ္။ ေဆးတိုက္မ်ားတာရွိတယ္။ အသည္းကို ထိခိုက္တယ္။
ပါရာစီတေမာအရည္ ၂ဝ၁၁ ႏိုဝဘၤာ လမ္းညႊန္ခ်က္အသစ္
(က) Infant paracetamol suspension (120 mg/5 mL) (ပါရာစီတေမာ) ကေလးေဆးရည္
၂-၃ လအရြယ္၊ လေစ့ေမြးထားတဲ့ကေလး၊ ၄ ေကဂ်ီေက်ာ္ကေလး၊ ကာကြယ္ေဆးထိုးလိ႔ ကိုယ္ပူတာ နဲ႔ ကိုယ္ပူတာ၊ နာတာေတြအတြက္ 2⋅5 mL တၾကိမ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ၄-၆ နာရီျခားျပီး ေနာက္တၾကိမ္။
• ၂ လေအာက္ကေလး မေပးရ၊ ကိုယ္ပူရင္ ေရေအးဝတ္သာတိုက္ပါ။
• တေန႔မွာ ၂ ခါထက္ပိုမေပးရ၊
• တခါနဲ႔တခါ ၄ နာရီထက္ မနီးရ၊
• ၃-၆ လအရြယ္၊ ကိုယ္ပူတာ၊ နာတာေတြအတြက္ 2⋅5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၆-၂၄ လ အရြယ္၊ 5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၂-၄ ႏွစ္ အရြယ္၊ 7⋅5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၄-၆ ႏွစ္အရြယ္၊ 10 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• တေန႔ ၄ ၾကိမ္ထက္ မပိုေစရ၊
• တၾကိမ္နဲ႔ တၾကိမ္ ၄ နာရီထက္ မနီးေစရ၊
• ဆရာဝန္ကမညႊန္ဘဲ ၃ ရက္ထက္ပိုမေပးရ၊
(ခ) Paracetamol six plus suspension (250 mg/5 mL) အသက္ ၆ ႏွစ္အထက္ကေလးေတြအတြက္ (ပါရာစီတေမာ) ေဆးရည္
• ၆-၈ ႏွစ္ကေလး၊ 5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၈-၁ဝ-ႏွစ္ကေလး၊ 7⋅5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၁ဝ-၁၂ ႏွစ္ကေလး၊ 10 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၁၂-၁၆ ႏွစ္ကေလး၊ 10–15 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• တေန႔ ၄ ၾကိမ္ထက္ မပိုေစရ၊
• တၾကိမ္နဲ႔ တၾကိမ္ ၄ နာရီထက္ မနီးေစရ၊
• ဆရာဝန္ကမညႊန္ဘဲ ၃ ရက္ထက္ပိုမေပးရ၊
• ၆ ႏွစ္ေအာက္ကေလး မေပးရ၊
ေဘးထြက္သက္ေရာက္မႈေတြ
• ေဆးမ်ားမ်ားေပးရင္ (တေန႔မွာ 2,000 mg ထက္ပိုရင္) အစာလမ္းေၾကာင္းအထက္ပိုင္း (အစာအိမ္) ကေန ေသြးယိုလာႏိုင္တယ္။
• ေဆးကို သိပ္ၾကာၾကာသံုးရင္ (တႏွစ္မွာ 300 gm ဒါမွမဟုတ္ တေန႔မွာ 1 gm) ေပးရင္ Small Indented and Calcified Kidneys ဆိုတာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းရင္လဲ မေပးသင့္ဘူး။
• Hepatotoxicity အသည္းကို ထိခိုက္ေစတယ္။
• ေဆးကို ခဏခဏသံုးတာ မ်ားလာရင္ ေဆးအဆတိုးမွ သက္သာေစတယ္။
• အရက္ေသာက္တာ၊ အစာမစားဘဲေနတာ၊ အစာစားခ်င္စိတ္ မရွိသူေတြမွာ ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး ပိုရေစႏိုင္တယ္။
• တီဘီ ေဆးေတြထဲက Isoniazid (INH) နဲ႔ တြဲမေပးသင့္ဘူး။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ကေလးႏို႔တိုက္ေနသူေတြ ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ေသာက္ရမယ္။
• Paracetamol နဲ႔အတူ တျခား အနာ-အကိုက္သက္သာေဆး (Aspirin, Ibuprofen, Mefenamic acid. Diclofenic) နဲ႔ ေရာထားတာသံုးရင္လဲ ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ျပီးမွ ေသာက္ရမယ္။
• ၁၂-၁၁-၂ဝ၁၁ ေန႔က (ပါရာစီတေမာ) ေဆးနဲ႔ တျခားေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို တြဲေရာင္းတာမွန္သမွ် တျပား-တေတာင့္မွာ Paracetamol 325 mg ထက္ ပိုျပီး မပါေစဘို႔ ထုတ္ျပန္လိုက္ပါတယ္။
• ေသြးက်ဲေဆး၊ ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြနဲ႔ အတူေသာက္ရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ပါ။
ပါရာစီတေမာလ္ေဆးျပားကေန ကိုယ္ပူ၊ အနာ၊ အေရာ္ေတြကို သက္သာေစမယ္။ မဖ်ားလည္းတိုက္စရာလိုတာေတြ ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ မနာေပမယ့္ ေရာင္ေနရင္တိုက္ရတယ္။ ဥပမာ ကေလးနားထဲေရဝင္တာ။
လူၾကီး (၁၂ ႏွစ္အထက္) အနာ + အဖ်ားအတြက္ = 325 မွ 650 mg မွ 1000 mg ကို ၄-၆ နာရီျခား။
ကေလး ၁-၂ လေအာက္ = 10 to 15 mg/kg/dose ကို ၄-၆ နာရီျခား။
တလမွ ၁၂ ႏွစ္အထိ = 10 to 15 mg/kg/dose ကို ၄-၆ နာရီျခား၊ ၂၄ နာရီအတြင္း ၅ ၾကိမ္ထက္မမ်ားရ။
Paracetamol 125mg per suppository ပါရာစီတေမာ ဒံုးက်ည္ေခၚကေလးစအိုထဲထည့္ေဆးေတာင့္
၆ လမွ ၃ ႏွစ္ = ၈ - ၁၄ ေကဂ်ီ = တခါတည့္ ၁ ေတာင့္၊ တေန႔ ၄ ၾကိမ္ထက္ မပိုရ။
၄ ႏွစ္မွ ၅ ႏွစ္ = ၁၆ - ၁၈ ေကဂ်ီ = တခါတည့္ ၂ ေတာင့္၊ တေန႔ ၄ ၾကိမ္ထက္ မပိုရ။ (၁ ေကဂ်ီ = ၂႕၂ ေပါင္)
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
