မဂၤလာပါဆရာရွင့္ က်မအသက္ ၃၀၊ အမ်ိဳးသမီးပါ။ အိမ္ေထာင္မရွိအပ်ိဳပါ။က်မရဲ႕ညာဘက္ျခမ္း ခါးေအာက္ပိုင္းနဲ႔ တင္ပဆံု႐ိုးၾကားကနာေနတာ၂လေလာက္ရွိပါျပီရွင့္။ ထိုင္ရင္ပိုနာပါတယ္ရွင့္။ Ultrasound ႐ိုက္ေတာ့လည္းဘာမွမေပၚ၊ ေသြးစစ္ေတာ့လည္းဘာမွမေတြ႕ပါဘူး။ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ၾကည့္ေတာ့ ခါး႐ိုးဆစ္နံပါတ္ ၃ နဲ႔ ၄ မွာ အတက္လိုမ်ိဳး ေတြ႔တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အ႐ိုးဆရာဝန္နဲ႔ျပၿပီးသူေပးတဲ့ေဆးေသာက္ပါတယ္။ ေဆးတကဒ္ကုန္တဲ့အထိ မသက္သာပါဘူးရွင့္။ အဲ့တာတင္မကပဲ ဆရာဝန္ကအနာသက္သာေအာင္ေဆးထိုးေပးလိုက္တာ တင္ပါးနားမွာ ေဆးကမေက်ပဲ အဖုလံုးႀကီးျဖစ္ေနလို႔ ၂ခါနာျဖစ္ေနပါတယ္ရွင့္။ အဲ့တာဘယ္လိုမ်ိဳးကုသမႈခံယူသင့္ပါသလဲရွင့္။ ေက်းဇူးျပဳ၍ ေျဖၾကားေပးေစလိုပါတယ္ရွင့္။ ဓာတ္မွန္အေျဖ၊ ultrasoundအေျဖ၊ ေသြးနဲ႔ဆီးစစ္အေျဖမ်ား ပို႔လိုက္ပါတယ္ရွင့္။
Cervical Spondylosis လည္ပင္းက်ီးေပါင္းတက္ေနပါတယ္ကို ေရးထားျပီးျဖစ္ပါတယ္။ အခုေမးတာက ခါးမွာျဖစ္တာ။ သိပ္ေတာ့ မကြာလွပါ။ ခါးရိုးမၾကီးဆိုတာအရိုးေလးေတြထပ္ေနျပီးအထက္ေအာက္ တန္းေနတယ္။ လည္ပင္း၊ ရင္ေခါင္၊ ခါး၊ အပိုင္းလိုက္ ခြဲျခားထားတယ္။ အရိုးေတြၾကားအရိုးႏုအျပားေလးေတြရွိတယ္။
ပံုမွန္ဆိုရင္ ေခ်ာေမြ႔ေနရမဲ့ ခါးရိုးအနားသတ္ေတြမွာ အပိုေတြျဖစ္တာကို ခါးရိုးက်ီးေပါင္းတက္တယ္လို႔ ေခၚတယ္။ အရိုး (ေဘာ္ဒီ) ပင္မေနရာရ့ဲေရွ႕ပိုင္း၊ ေဘးပိုင္းေနရာေတြမွာအျဖစ္မ်ားတယ္။ အထက္-ေအာက္ ေနရာေတြရ့ဲ ေနာက္ဖက္မွာ အျဖစ္နည္းတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနရင္ အသက္ရလာေလေလ တိုး-ဆိုးလာေလေလျဖစ္မယ္။ ျဖစ္ကာစမွာ ၂၇-၃၇% ဘာမွ မခံစားရေသးဘူး။ နာရင္ Back Pains ခါးနာတာနဲ႔ Sciatic pains ေပါင္တေလွ်ာက္ ေနာက္ဖက္မွာတန္းေနေအာင္ နာတယ္။
အမ်ားထင္သလို လူေနမႈပံုစံ၊ အရပ္၊ အေလးခ်ိန္၊ ကိုယ္ခႏၶာထုထည္၊ ကိုယ္လက္လႈတ္ရွားမႈ၊ ေဆးေသာက္-အရက္ေသာက္၊ မ်ိဳးပြါးျခင္းရာဇဝင္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျခင္းမရွိဘူးလို႔ သိလာရတယ္။ အေမရိကားမွာအသက္ ၄ဝ ေက်ာ္သူေတြထဲမွာ ၈ဝ% အဲလိုျဖစ္ေနၾကတယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ ၈၄%၊ မိန္းမေတြမွာ ၇၄% ျဖစ္တယ္။ အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ အရိုးနံပါတ္ေတြကေတာ့ T9-10 (ရင္ေခါင္း ၉-၁ဝ) နဲ႔ L3 (ခါး ၃) ေနရာေတြမွာ ျဖစ္ၾကတယ္။
ဓါတ္မွန္၊ CT scans (စီတီ-စကင္) နဲ႔ MRIs (အမ္အာရ္အိုင္) ေတြက ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္တာ ရွိေနသူအတြက္သာ လုိတယ္။ Bone density scan ဆိုတာလုပ္တယ္။
ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္လာႏိုင္တာကေတာ့
• Posterior osteophytes ေနာက္မွာျဖစ္လာတဲ့ အရိုးစြန္းေတြကေန Nerve compression အာရံုေၾကာအဖိခံရတာ ျဖစ္လာလို႔ျဖစ္ရတယ္။ ဒါကလဲ Neuroforamen ေနရာကပံုမွန္ထက္ ၃ဝ% ထက္နည္းလာမွျဖစ္တယ္။
• Posterior disk အရိုးရ့ဲေနာက္ဖက္အျမင့္က 4 mm ထက္နည္းတာနဲ႔ Foram အျမင့္က 15 mm ထက္ နည္းတာဆိုရင္ အာရံုေၾကာအဖိခံရတာ ျဖစ္ေနျပီလို႔ သတ္မွတ္တယ္။
• တကယ္လို႔ Spinal canal ခါးရိုးအေခါင္းထဲဝင္လာရင္ Spinal stenosis ခါးရိုးအေခါင္းက်ဥ္းတယ္လို႔ ေခၚတယ္။
• တကယ္လို႔ Osteophytes (ေအာ္စတီယိုဆိုက္) ေတြ ေပ်ာက္သြားရင္ Aortic aneurysm (ေအယိုတာ) ေသြးေၾကာမၾကီး ေဖါင္းတဲ့ေရာဂါကို စစ္ေဆးရမယ္။
• Transverse foramen ထဲကို Vertebral artery ေသြးလႊတ္ေၾကာ ျဖတ္တဲ့ေနရာမွာပိတ္ဆို႔တာကေနVertebrobasilar insufficiency ျဖစ္တယ္။
• Spinal joints အဆစ္ေတြကတင္းေတာင့္လာမယ္။ Disc အရိုးၾကားအရိုးႏုျပားေတြထဲက Chondrocytes ေတြ အာဟာရမရလို႔ ေသတာ ျဖစ္လာမယ္။ အားနည္းလာတဲ့ Disc Herniation အရိုးႏုျပားစူထြက္လာမယ္။ Drop attack ေခၚတယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြမွာလာျဖစ္တယ္။
ဘယ္လိုကုသမလဲ
ခါးရိုးက်ီးေပါင္းတက္ျခင္းကေန ဒုကၡိတမျဖစ္ေစပါ။ ၂ ရက္တိတိအိပ္ရာထဲမွာ အနားယူပါ။ ေကာင္းသြားႏိုင္တယ္။ Lumbar supports အထူးခါးပတ္ စည္းေပးထားႏိုင္တယ္။
- NSAIDS (စတီရြိဳက္) မပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြကို အမ်ားဆံုးသံုးတယ္။ ဘိန္းပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြလဲ သံုးတယ္။ စိတ္မက်ေဆးလဲသံုးတယ္။ ၾကြက္သားေျပေလွ်ာ့ေဆးလဲသံုးတယ္။
- Epidural steroid injections ခါးရိုးဆစ္ထဲ (စတီရြိဳက္) ေဆးထိုးနည္းလဲရွိတယ္။
- ေလ့က်င့္ခန္းနည္းေတြကိုတဦးခ်င္းအတြက္ ေရြးခ်ယ္ရတယ္။ (ေအရိုးဘစ္) နည္း၊ Muscle strengthening ၾကြက္သားသန္မာေစနည္း၊ Stretching exercises ဆန္႔တန္းနည္းေတြရွိတယ္။
- Transcutaneous electrical nerve stimulation လ်ွပ္စစ္သံုးကုသနည္းလဲရွိတယ္။
- Back School နည္းဆိုတာ ဆြီဒင္မွာသံုးတယ္။ ခါးဆန္႔ေပးနည္း၊ ခါးႏွိပ္နယ္ေပးနည္း၊ အႏွိပ္သည္နည္း၊ Osteopathic manipulation treatment (OMT) အရိုးႏွိပ္နည္း၊ ေယာဂနည္း၊ အပ္စိုက္ကုသနည္းေတြလဲရွိတယ္။
ခြဲစိတ္ကုသနည္းမဟုတ္တာေတြ (အနာသက္သာေဆး၊ ေယာဂ၊ ေလ့က်င့္ခန္း၊ ဖီဇီကယ္ သာရာပီ စတာေတြ) က ခံစားေနရတာေတြကို သက္သဘို႔သာျဖစ္တယ္။ တကယ္လို႔ ခါးရိုးဆစ္ေတြ ရွည္လာမယ္။ တင္းအားမ်ားလာမယ္၊ ပံုေျပာင္းလာတဲ့ ခါးရိုးဆစ္ေတြက တခုနဲ႔တခုထိကပ္မႈမရွိျဖစ္လာရင္ bone spurs အရိုးစြန္းေလးေတြ ထြက္လာမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ပိုျပီးပ်က္စီးလာမယ္။ နာတာရွည္ျဖစ္လာမယ္၊ လုပ္ေနၾကကုသနည္းေတြက အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ဘူးျဖစ္လာရင္ ခြဲစိတ္နည္းကို စဥ္းစားရေတာ့မယ္။ ခြဲစိတ္နည္းဆိုတာ ပ်က္စီးေနတဲ့ ခါးရိုးဆစ္အစိတ္အပိုင္းကို ဖယ္ထုတ္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ Laser Spine Institute ေလဆာအင္စတီက်ဳကေနလုပ္ေပးႏိုင္တာလည္းရွိပါတယ္။ ဓါးနဲ႔ခြဲစိတ္တာထက္ တစ္ရွဴးေတြ ထိကိုင္ရာ၊ ပ်က္စီးေစတာ နည္းပါမယ္။ ခါးမွာျဖစ္တာေရာ လည္ပင္းမွာျဖစ္တာကိုပါလုပ္ေပးတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
