ရုတ္တရက္ ဒါမွမဟုတ္ အေၾကာင္းရင္းမသိပဲ ဒါမွမဟုတ္ သံသယရွိဖြယ္ ေသဆံုးမႈမွာ အေလာင္းကိုခြဲစိတ္စစ္ေဆးတာကို Autopsy ေခၚတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ ဥပေဒေၾကာင္းအရလိုအပ္ခ်က္တိုင္းမွာလုပ္ရတယ္။ Post-mortem လုပ္တယ္လို႔လဲ ေခၚတယ္။ Pathologist or coroner ဆရာဝန္ေတြကေနလုပ္ရတယ္။
Cause and conditions of death ေသဆံုးရတဲ့အေၾကာင္းရင္းနဲ႔ အေျခအေနကိုသိဘို႔ျဖစ္တယ္။ Proximate cause of death ေသဆံုးမႈကိုျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းရင္းနဲ႔ Primary injury အဓိကေသဆံုးေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို ရွာရတယ္။
Immediate cause of death ဆိုတာ ေနာက္ဆံုးေသေစခဲ့တဲ့အေၾကာင္းအခ်က္ျဖစ္တယ္။ ဥပမာ ေသနတ္ဒဏ္ရာက Proximate cause of death ျဖစ္ျပီး၊ ေသနတ္ပစ္ခံရလို႔ ေသြးယိုတာက Immediate cause of death ျဖစ္တယ္။
အဆင့္ (၃) ဆင့္ရွိတယ္။ အျပည့္အစံုဆိုရင္ Body cavities ကိုယ္ခႏၶာလိႈင္ေခါင္းအားလံုးကို ခြဲစိတ္ေလ့လာရမယ္။ တခ်ိဳ႕ အမႈအခင္းေတြမွာေတာ့ အဲေလာက္မလိုပါ။ ေသမႈေသခင္းသဘာဝအရ ေနရာတခုမွာသာ ကန္႔သတ္ ခြဲရတာလဲရွိတယ္။
ဘာေတြကိုစစ္ေဆးရသလဲ -
1. Marks of Violence အၾကမ္းအတမ္းလုပ္ခံထားရတဲ့ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြ ရွာရမယ္။
2. Asphyxiation အသက္ရွဴ (ေလ) မဝတဲ့လကၡဏာ၊ Strangulation, smothering, and drowning ၾကိဳးဆြဲခ်တာ၊ လည္ျမိဳညွစ္တာ၊ ေရနစ္တာေတြမွာေတြ႔မယ္။ အေရျပားမွာ ညိဳမဲျပာေနတာေတြ႔ႏိုင္တယ္။ ေသြးျခည္ဥေတြ႔မယ္။ ေသဆံုးသူအန္ဖတ္ဆို႔ေနတာေတြ႔ႏိုင္တယ္။ အသက္ရွဴလမ္းမွာ တခုခုနဲ႔ဆို႔ခံထားရရင္ အစအနေတြေတြ႔မယ္။ ၾကိဳးဆြဲခ်ေသရင္ လည္ပင္းက ‘ဟိုင္းဝိုက္’ အရိုးၾကိဳးေနမယ္။
3. Blunt Force Trauma အရိုးၾကိဳးဒဏ္ရာဆိုတာ တံုးတဲ့လက္နက္ေၾကာင့္ျဖစ္တာမ်ားတယ္။ လက္နက္ အၾကီး၊ အေသးနဲ႔ သံုးခဲ့တဲ့အင္အား တြက္ဆရမယ္။ ဘယ္လားရာကေနလုပ္သလဲ စစ္ရမယ္။
Gunshot Wounds ေသနတ္ဒဏ္ရာမ်ား
(၄) မ်ိဳးရွိတယ္။
1. Contact ထိကပ္ = ေျပာင္းဝကို အေရျပားမွာေထာက္ပစ္တာျဖစ္မယ္။
2. Close-Range အနီးကပ္ = ေျပာင္းဝက ၆-၈ လကၼအကြာေလာက္ကပစ္တာျဖစ္မယ္။
3. Intermediate Range ၾကားအကြာအေဝး = ေျပာင္းဝက ၈ လကၼကေန ၃႕၅ ေပအတြင္းကေနပစ္မယ္။
4. Distant အေဝးပစ္ = ေျပာင္းဝက ၈ လကၼကေန ၃႕၅ ေပမကတဲ့ေနရကပစ္ျခင္း။
ေသနတ္ဒဏ္ရာတိုင္းမွာ အဝင္ေပါက္ထက္ က်ည္ထြက္ေပါက္ပိုၾကီးတယ္။ အသားကိုသာေဖါက္ထြက္ရင္ေတာ့ မကြာလွဘူး။ ေသနတ္ဒဏ္ရာကေနက်န္ရစ္တာေတြလဲစစ္ရမယ္။ အေရျပားကိုကပ္ပစ္ရင္ ယမ္းမႈံ႔ေတြရွိေနမယ္။ မီးေလာင္ထားတာေတြ႔ရမယ္။ ခပ္လွမ္းလွမ္းကပစ္ရင္ေတာ့ ေနာက္မွသာေတြ႔မယ္။ အနီးကပ္ပစ္တာဆိုရင္ ဝင္ေပါက္မွာ ၾကယ္ပံုစံစုတ္ျပဲေနမယ္။ ေဝးေလေလးညီညာမႈရွိေလျဖစ္မယ္။
၁။ Stab Wounds ခြ်န္ထက္တဲ့လက္နက္နဲ႔ထိုးျခင္း
ဓါး၊ လွံ၊ စူး၊ ဒိထက္တံုးတဲ့လက္နက္ေတြကေနလုပ္မယ္။ ဒဏ္ရာကိုၾကည့္ရင္ လက္နက္ကိုမွန္းႏိုင္တယ္။
၂။ Suicide ကိုယ့္ကိုယ္ကိုသတ္ေသျခင္း
လက္ေကာက္ဝတ္၊ လည္ပင္းေသြးလႊတ္ေၾကာကိုျဖတ္တာရွိႏိုင္တယ္။ ဒဏ္ရာလားရာကိုၾကည့္ရင္ သူကိုယ္တိုင္လား၊ တျခားလူကလား မွန္းဆႏိုင္တယ္။
၃။ Time since death ဘယ္တံုးကေသသလဲ
ကိုယ္အပူခ်ိန္က်လာေနမယ္။ လူေကာင္းတေယာက္မွာ 37⁰C or 98.6⁰F ရွိတယ္။ အခန္းတြင္းအပူခ်ိန္မွာ အေလာင္းဟာ ပဌမတစ္နာရီမွာ 1.5 and 1⁰C ႏွဳန္းနဲ႔က်ေနမယ္။
၄။ Decomposition ပုတ္ပြျခင္း
တစ္ရွဴးေတြေသရာကေန အထဲမွာေနတဲ့ပိုးေတြ ပ်က္စီးရာကေနျဖစ္တယ္။ ေနရာအပူခ်ိန္အရလဲ ပုတ္ပြတာကြာျခားတယ္။ စိုထိုင္းတဲ့ေနရာမွာ ပိုျမန္တယ္။ Adipocere ဆိုတာ Grave wax လူေသဖေယာင္းကိုေခၚတယ္။ အဆီ၊ ဟိုက္ဒရိုဂ်င္နဲ႔ ေရေတြ ပ်က္စီးရာကေန ျဖစ္လာတယ္။ ျဖစ္စဥ္မွာ ‘ဗက္တီးရီးယား အင္ဇိုင္းမ္’ ေတြလဲပါတယ္။ အဆီစုေဝးရာ တင္ပါး၊ ေပါင္ေတြမွာသိသာတယ္။ သူတို႔က ပုပ္ပြတာကိုေႏွးေစတယ္။
၅။ Rigor Mortis ေတာင့္တင္းျခင္း
ေသျပီးေနာက္ ၁၂ နာရီဝန္းက်င္မွာ ၾကြက္သားေတြတင္းေတာင့္လာမယ္။ ATP နဲ႔ ၾကြက္သားဖိုက္ဘာေတြထဲက ဆားေတြကေန ျဖစ္ေစတယ္။ Calcium ions ေတြစုေဝးလာမယ္။ အဲဒါေတြထြက္သြားရင္ ေတာင့္တင္းတာရပ္မယ္။ ေတာင့္တင္းတာ ၁၂ နာရီခန္႔ၾကာမယ္။
၆။ Livor Mortis ေသြးအျပာေရာင္ေျပာင္းလာျခင္း
ေသြးလွည့္ပတ္မႈရပ္ျပီးေနာက္ အေရာင္က နီ-ျပာေရာင္ေျပာင္းလာမယ္။ ေသဆံုးျပီး တစ္နာရီခြဲကေန ႏွစ္နာရီအတြင္း ျဖစ္မယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
