ေႏြေရာက္တာနဲ႕ ၊ အေရျပားေပၚမွာ မိတ္ ( Heat prick )ေတြက၊ ကေလးေရာ လူၾကီးမွာ ပါေပါက္လာၾကတယ္။ ယားယံတာ၊ တစစ္စစ္ ထိုးေနသလို၊ မခံခ်ိမခံသာ ျဖစ္ရတာ၊ ကုတ္ဖ့ဲမိရင္ မသန္႕ တ့ဲလက္ေတြေၾကာင့္၊ အနာအဆာေတြျဖစ္တ့ဲအထိ၊ ခံစားရတာ ေတြ႕ရတယ္။
လူ႕အေရျပားက၊ ျပင္ပရာသီဥတုဒဏ္၊ ေနေရာင္ျခည္ထဲက ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္၊ ဓါတုပစၥည္းေတြနဲ႕ ေရာဂါပိုးေတြ၊ ကိုယ္ခႏၶာထဲ မဝင္ေရာက္နိဳင္ေအာင္၊ ကာကြယ္ေပးထားတယ္။ ကိုယ္တြင္းအပူခ်ိန္
ကို၊ထိန္းညွိေပးဘို႕ဥပမာသိပ္ပူျပင္းလာရင္၊ေခြ်းထြက္ေပးျခင္းအားျဖင့္ကိုယ္လုံးကိုေအးျမသြားေစတယ္။
#အနီျပင္ျဖစ္လာေစတ့ဲ မိတ္ေပါက္ျခင္း
ပူျပင္းတ့ဲေႏြရာသီေရာက္လာရင္၊ အေရျပားေပၚမွာ အဖုေသးေသးေလးေတြ အျပင္လိုက္ျဖစ္ေစအရည္ၾကည္ပါတ့ဲ မိတ္ဖုေသးေသးေလးေတြ၊ တကိုယ္လုံးရွိ အေရျပားေတြေပၚမွာ အစီအရီေပါက္လာ
တယ္။ အၾကည့္ရမဆိုးလွေပမ့ဲ၊ တစစ္စစ္ကိုက္တာ၊ မခံမရပ္နိဳင္ေအာင္ ယားယံတာ၊ အေကာင္ေလး တစ္ေကာင္ေကာင္ အေရျပားေပၚ ေျပးလႊားေနသလို၊ ရြစိရြစိ ခံစားရတာေတြက၊ ကေလးေတြမွာ အေန ရခက္လို႕၊ ငိုေနေစသလို၊ လူၾကီးေတြမွာေတာ့ တဗ်င္းဗ်င္း ကုတ္ေနေစပါေတာ့တယ္။ မိတ္အေပါက္မ်ားတ့ဲေန
ရာေတြကေတာ့၊ ေနေရာင္နဲ႕ အထိေတြ႕မ်ားတ့ဲ လက္ေခ်ာင္း လက္ဖ်ံ လက္ေမာင္းေတြေပၚ၊ မ်က္ႏွာ၊လည္ပင္း၊ ေက်ာျပင္နဲ႕ ေျခသလုံးေတြေပၚမွာ၊ အျပင္လိုက္ အကြက္လိုက္ေပါက္တတ္ၾကတယ္။
ဒါ့အျပင္ ခပ္ၾကပ္ၾကပ္ဝတ္တတ္တ့ဲ၊ သူေတြမွာေတာ့ ပူေလာင္ေနတတ္တ့ဲ ဗိုက္ျပင္ေတြ၊ ေပါင္ျခံဧရိယာ၊ ေပါင္အတြင္းပိုင္း၊ တင္ပါးေပၚ နဲ႕ ရင္ဘတ္ေပၚေတြမွာပါ မိတ္ေပါက္ၾကလို႕၊ ေခြ်းနဲ႕ထိေလ၊
စပ္ပူစပ္ေလာင္နဲ႕ ကသိကေအာက္ ခံစားရပါတယ္။ .မိတ္ေတြကို ေလးမ်ိဳးေတာင္ခြဲနိဳင္ေသးတယ္။
(၁) ေတြ႕ေနၾက မိတ္ဖူးေသးေလးေတြနဲ႔ အရည္ၾကည္ဖုေသးေလးေတြ (clear heat rash)
အမ်ားစု အဲလိုမိတ္ေပါက္ၾကေပမ့ဲ၊ သိပ္မျပင္းထန္လို႕ လူကို ဒုကၡ သိပ္မေပးၾကဘူး။ ရာသီဥတု
ေအးလာရင္၊ သူ႕အလိုလို ေပ်ာက္သြားၾကမွာပါ။
(၂)အနီေရာင္ မိတ္ျပင္ထူထူၾကီးေတြ ( Red heat rash)
ကေလးလူၾကီးေတြမွာ အေပါက္မ်ားတ့ဲ၊ ဒီအမ်ိဳးအစားက၊ လက္တျပင္လုံး၊ ေျခသလုံး
ေက်ာ ,ရင္ ဘတ္ နဲ႕ ဗိုက္တျပင္လုံး နီရဲ ထူထဲစြာ ေပါက္တတ္တယ္။ တအားယားယံလို႕၊ ကုတ္ျခစ္မိ
ရာက၊လက္မသန္႕ရင္အနာအဆာေတြပါ ျဖစ္ေစပါေသးတယ္။ေခြ်းနဲ႕(သို႕) ေရနဲ႕ ထိရင္၊ စပ္ျဖင္းျဖင္းနဲ႕၊ အေနရခက္ပါတယ္။
(၃) အဝါေရာင္ျပည္ဖုေသးေသးေလးေတြပါတ့ဲမိတ္ အစုအေဝး( white/ yellow heat rash)
ဒါကေတာ့ မိတ္ရုိးရုိးမဟုတ္ေတာ့ဘဲ၊ အေရျပားမွာပါ၊ ပိုးဝင္လို႕ ျပည္ တည္လာလို႔ အဝါေရာင္အဖုအလုံးေသးေလးေတြ၊ ျဖစ္လာတာပါ။ အနာအဆာအၾကီးၾကီးေတြအထိ ျဖစ္မလာေအာင္၊ ပိုးမႊားေတြ
ပိုပ်ံ႕ပြားမလာေအာင္၊ နိးစပ္ရာ ေဆးရုံေဆးခန္းျပသသင့္ပါတယ္။
(၄) အနာစိမ္း လို၊ မိတ္အိုင္း ( Deep heat rash)
ဒီလို မိတ္ထြက္တာကေတာ့ ခဏတ္ိုင္းမိတ္ေပါက္တာရယ္၊ေခြ်း အိတ္ဂလင္းေတြနဲ႕ နီးစပ္ ရာအေရျပားေတြက မၾကာခဏ ေရာင္ရမ္းေနရတာေၾကာင့္ အေရျပားအတြင္းထဲအထိ၊ ေျပာင္းလဲမႈေတြ
ျဖစ္လာကာ၊ အနာအိုင္းေတြအထ္ိ ျဖစ္လာရတယ္။ အပူဒဏ္န႕ဲထိေတြ႕အျပီးမွာနဲ႕ ေလ့က်င့္ခန္း ျပဳလုပ္
အျပီးမွာ၊ အဲဒီအနာမိတ္အိုင္းေတြ ၊ ေပၚလာတာေတြ႕ရတယ္။
မိတ္ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ရသလဲအပူဒဏ္ေၾကာင့္၊ ေခြ်းေတြ ထြက္လာရင္း၊ ေခြ်းအိတ္ဂလင္းေတြ ပိတ္ဆို႕ရာက မိတ္ေပါက္တာျဖစ္
လာရတယ္။ျဖစ္ေစတာေတြကေတာ့၊ လည္ပင္း၊ ရင္ဘတ္ ,ဝမ္းဗိုက္, ခါးပတ္လည္၊ ခ်ိဳင္းနဲ႕ေပါင္ျခံဧရိယာ
ေတြမွာ၊ တင္းၾကပ္တာေတြဝတ္ ဆင္ရင္၊အေရျပားခ်င္းပြတ္တိုက္ျပီး ေခြ်းေတြ အေငြ႕ျပန္ဘို႕ဟန္႕တားေစရာက၊ အပူေၾကာင့္ မိတ္ပိုေပါက္ လာတယ္ ။
အဝတ္ေတြထူထူထဲထဲ ဝတ္ဆင္ရင္လည္း ၊ ေခြ်းေတြက အေငြ႕ပ်ံေျခာက္ေသြ႕ရမ့ဲအစား၊အေရျပားေပၚမွာပဲ၊ ေခြ်းေတြစိုရႊဲေနေစတယ္။
အသားလွ/ ေခ်ာ အဆီေတြ cream ေတြ မိတ္ကပ္ေတြ ၊ အလိမ္းမ်ားရင္ျဖစ္ေစ၊ အသားကပ္ေဘာင္း ဘီေတြ,ပတ္တီးေတြ ဝတ္ဆင္ စည္းေႏွာင္ထားရင္ျဖစ္ေစ၊ ေခြ်းေပါက္ေတြ ပိတ္ဆို႕ေစျပီး၊ မိတ္
ပိုထြက္လာေစတယ္။
မိတ္အေပါက္ဆုံး ဒုကၡအေပးခံရဆုံးလူေတြ
ေမြးကင္းစနဲ႕ တစ္ႏွစ္ အထိအရြယ္ကေလးေတြ၊ အသက္ၾကီးလြန္းသူေတြ၊ အပူပိုင္း နဲ႕ စြတ္စိုထိုင္းမႈိင္းတ့ဲေဒသမွာ ေနထိုင္သူေတြ၊ ေနပူစပ္ခါး လြင္တီးေခါင္မွာ အလုပ္ လုပ္သူေတြက၊ အထက္ပါ
မိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ေပါက္ဘို႕ အခြင့္အလမ္း မ်ားပါတယ္။ မီးဖို အနီး အလုပ္လုပ္ရသူေတြ၊ အိပ္ယာထဲအ
ၾကာၾကီး လွဲေနရသူေတြ၊ ပူတ့ဲကာလမွာအဝတ္အစား အားလုံးတင္းၾကပ္စြာ ဝတ္ဆင္သူေတြ၊ အဝလြန္သူအိုဗာဝိတ္ သမားေတြမွာ၊ မိတ္ေပါက္လြယ္ပါတယ္။
ကေလးေပါက္စနေလးေတြအတြက္၊ အႏၲရာယ္ကေလးငယ္ေလးေတြမွာ၊ ေခြ်းဂလင္းေတြက မဖြံ႕ျဖိဳးေသးတ့ဲအတြက္၊ ေခြ်းအျဖစ္ မထုတ္ေပးနိဳင္္ေသးသလို၊ အပူဒဏ္ကိုလည္း မခံနိဳင္ေသးဘူး။ အဖ်ားတက္ေနရင္၊ သို႔မဟုတ္ေအးတယ္ထင္ျပီး အဝတ္
ထူေတြ နဲ႕အတင္းထုတ္ထား ျခံဳထားေပးရင္၊ ကေလးငယ္ေလးေတြမွာ အပူၾကီးျပီး မိတ္ေတြေပါက္တာ
အျပင္ တက္ခ်က္(fits) တာေတြပါျဖစ္လာေစပါတယ္။
#ကုသျခင္း
လူကို စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ေပးကာ၊ ယားယံေစတာကလြဲလို႕၊ တျခားဆိုးက်ိဳးမေပးတ့ဲ၊ မိတ္ေပါက္တာေတြအတြက္၊ အထူးတလည္ေဆးကုသစရာေတာင္ မလိုပါဘူး။ ကုတ္ဖ့ဲမိလို႕ ေနာက္ထပ္ ပိုးဝင္ေရာင ္ရမ္းမႈမျဖစ္ေအာင္၊ ေရေန႕စဥ္ တစ္ခါ ႏွစ္ခါ ေရခ်ိဳးသန္႕စင္ေပးျခင္း၊ တက္ိုယ္ေရသန္႕ရွင္း ေရး
ဂရုစိုက္ျခင္း၊ လက္သည္းရွည္မထားျခင္း၊ အယားသက္သာတ့ဲ ေဆး( ကာလာမင္း၊ ပီဘီ ကာလာမင္း၊ကာလာပရုိ ၊ စတ့ဲ ) လိမ္းေဆး မၾကာခဏ လိမ္းက်ံေပးျခင္း ျပဳလုပ္နိဳင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္၊ ပူတ့ဲရာသီမွာ
ကိုယ္ခႏၶာကို ေအးေနေအာင္ ဖန္တီးေပးလိုက္ရင္၊ ရက္အနည္းငယ္အတြင္း မိတ္ေတြ အလုိလို ေပ်ာက္ကင္း သြားမွာပါ။
#မိတ္မေပါက္ေအာင္၊ မိတ္ေပါက္ရင္ေတာင္ အေပါက္နည္းေအာင္၊ ေအာက္ပါတို႕ လုပ္ေပးနိဳင္တယ္။
(၁) အပူ ဒဏ္နဲ႕ စိုထိုင္းပူအိုက္မႈနည္းပါးေအာင္၊ အျပင္ထြက္ရင္ ထီး ဦးထုပ္ ,ခေမာက္ေဆာင္းပါ။
ျဖစ္နိဳင္ရင္ အပူအအိုက္သက္သာေအာင္၊ ပန္ကာေသးေသးေလး ယူေဆာင္သြားပါ။ ပူတ့ဲရာသီမွာ ေရနဲ႕၊
လတ္ဆတ္တ့ဲ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေတြ ပိုမိုေသာက္ေပးသင့္တယ္။ အရက္နဲ႕ အရက္ပါတ့ဲ အရည္ေတြကို
ေရွာင္က်ဥ္သင့္တယ္။ တတ္နိဳင္သမ်ွ အခ်ိန္အနည္းငယ္သာ၊ ေနေရာင္ထဲေနပါ။ အရိပ္ေအာက္မွာ အခ်ိန္
မ်ားမ်ားေနထိုင္နိဳင္ဘို႕၊ အျမဲသတိထားေပးပါသၾကၤန္တြင္းအျပင္ထြက္သူတိုင္းအဲဒါေတြသတိရသင့္တယ္။
(၂) ေခ်ာင္ခ်ိတ့ဲ ခ်ည္ထည္စစ္စစ္ အဝတ္အထည္ေတြကို အတြင္းခံကအစ၊ ၁၀၀% ခ်ည္ထည္ပါတာ၊
ဝတ္ဆင္သင့္တယ္။ နိဳင္လြန္ေပၚလီစတားစတ့ဲ ဓါတုပစၥည္း အဝတ္အထည္ေတြက၊ ေလဝင္ေလထြက္မ
ေကာင္းပဲ၊ အပူကို ေလွာင္ေနေအာင္ျဖစ္ေနေစလို႕၊ မိတ္ပိုေပါက္ေစတယ္။
(၃) တက္ိုယ္လုံးရွိ အေရျပားကို ေအးျမေနေအာင္ျပဳလုပ္ေပးပါ။
ေရခ်ိဳးရင္ေရေအး နဲ႕ေရ ခ်ိဳးေပးတာက၊ တကိုယ္လုံးကို၊ ေအးျမလန္းဆန္းေစတယ္။ ေခြ်းထြက္
လည္း နည္းသြားေစတယ္။ ပူအိုက္တ့ဲအခ်ိန္ေတြမွာ၊ ေလေအးေပးစက္ေလေအးပန္ကာ ရွိတ့ဲအခန္း ထဲ
မွာ ေနထိုင္အနားယူတာက၊ အပူဒဏ္ကေန၊ အမ်ားၾကီး သက္သာေစပါတယ္။ သိပ္ပူေနရင္ေရေအးဝတ္
၊ ေရခဲထုတ္ ကပ္ေပးတာမ်ိဳးကို မိနစ္၂၀ ထက္ပိုမၾကာေစပဲ၊ ျပဳလုပ္ေပးနိဳင္တယ္။
(၄) လိမ္းေဆးလိမ္းျခင္း
ဘာမီတြန္လို အယားေပ်ာက္ေဆးေသာက္နိဳင္သလို၊ ကာလာမီး လိမ္းေဆးေတြ မၾကာခဏ လိမ္း
က်ံေပးျခင္းအားျဖင့္၊ အယား နဲ႔ မိတ္ကိုက္တာ၊ စိတ္အေနွာင့္အယွက္ေပးတာ၊ သက္သာေစပါတယ္။
ယားယံလာရင္ မကုတ္ဘဲ၊ အဲဒီလိမ္းေဆးေတြ ထပ္လိမ္းေပးျခင္းအားျဖင့္၊ ကုတ္ဖ့ဲဒဏ္ရာေတြနဲ႕၊
ဘက္တီး ရီးယား ပိုးဝင္မွာေတြကို၊ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။
(၅) ေကာ္တီဆုန္း cortisone ပါတ့ဲ လိမ္းေဆးမ်ား
မအိပ္ရ မနားရေအာင္ အေႏွာင့္အယွက္ေပးတ့ဲ၊ အၾကီးအက်ယ္ မိတ္ေပါက္သူေတြအတြက္၊ ဟိုက္
္ျဒိဳေကာ္တီဆုန္းပါတ့ဲ၊ လိမ္းေဆးေတြကို ရွားရွားပါးပါး ညႊန္ေလ့ရွိၾကတယ္။ ဆရာဝန္မညႊန္ဘဲေတာ့
မသုံးသင့္ဘူး။ တကယ္ဆိုးရြားလြန္းလို႕၊ လိမ္းရတယ္ဆိုရင္ေတာင္၊ အဲလိုလိမ္းေဆးေတြကို၊
မ်က္ႏွာေပၚမွာေတာ့ လုံးဝ မလိမ္းသင့္ဘူး။
(၆) အင္တီ ဟစ္စတာမင္း ေဆးဝါးမ်ားေသာက္သုံးျခင္း
ယားယံတာေပ်ာက္ကင္းသက္သာေစဘို႕၊ ဟစ္စ္တာမင္းအထြက္နည္းေစတ့ဲ၊ အင္တီဟစ္စ္
တာမင္း ေဆးဝါး( ဘာမီတြန္၊ စီထရီဇင္း၊ လီဘို စီထရီဇင္း) စတာေတြကို၊ အယားအေတာ္ ဆိုးရြားေနရင္
ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားရင္၊ ညႊန္တ့ဲအခ်ိန္တိုင္း ေသာက္ေပးနိဳင္ပါတယ္။
ကေလးမ်ားနဲ႕ အေရျပား မိတ္ေပါက္ျခင္း
ေခြ်းဂလင္းေတြ မဖြံ႕ျဖိဳးေသးတ့ဲ၊ ကေလးေပါက္စေလးေတြအတြက္၊ မိတ္ေပါက္ရင္ အသက္အ
ႏၲရာယ္ကေတာ့ မရွိေပမ့ဲ၊ အႏွီးနဲ႕ တင္းၾကပ္ေအာင္ထုတ္တာ၊ အဝတ္ထူေစာင္ထူ ျခံဳေပးတာ၊ အျပင္
ထြက္တိုင္းကေလးကိုပါေခၚသြားတာေတြ ေရွာင္က်ဥ္ဘို႕၊ လိုအပ္တယ္။ ေန႕တိုင္းေရခ်ိဳးေပးျပီး၊ ပူတ့ဲ
အခ်ိန္ေတြမွာ၊ ခ်ိဳးင္းၾကား၊ လည္ပင္းနဲ႕ ေပါင္ျခံၾကားေတြမွာ၊ ေရေအးဝတ္ကေလးေတြနဲ႕ မၾကာခဏ
ေရပတ္တိုက္ေပးဘို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ကာလာမင္းလိမ္းေဆးေတြကိုေတာ့၊ လူၾကီးေတြမွာ၊ သုံးသလို
လိမ္းေပးနိဳင္တယ္။ စားေဆးေတာ့ေပးဘို႕ မလိုပါဘူး။ ကေလးလူၾကီးမေရြး ယားယံေစတ့ဲ၊
မိတ္အေပါက္နည္း ေအာင္ အထက္ပါအတိုင္းလိုက္နာဘို႕၊ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
ေဒါက္တာ ျမျမခ်ယ္
ကေလးအထူးကု ဆရာဝန္ၾကီး
Health Guide
https://www.facebook.com/mmhealthguide/
