ကိုယ္ရံႀကီးဂမုန္းပင္
၁။ ႐ုကၡေဗဒအမည္-Crinum Asiatium Linn
၂။ မ်ဳိးရင္း-Amaryllidaceae (ခတၱာမ်ဳိးရင္း)
၃။ အေခၚအေဝၚ-ကိုယ္ရံႀကီး
၄။ အဂၤလိပ္အမည္-Lily Poison Bulb
၅။ ဟိႏၵီအမည္-Nagdamni
တစ္ေလာက မိတ္ေဆြအၿငိမ္းစား ေက်ာင္းဆရာမႀကီးတစ္ဦးႏွင့္ေတြ႕ရာ သူ႔လက္ထဲတြင္ကိုင္လာေသာ အရြက္ရွည္ ရွည္ႀကီး တစ္ရြက္ပါလာသျဖင့္ စကားမစပ္ေမးၾကည့္ရာ ကိုယ္ရံႀကီးဂမုန္းပင္မွ အရြက္ျဖစ္ေၾကာင္းေျပာသည္။ သူေျပာ သည္မွာ-''ကြၽန္မအၿငိမ္းစားယူၿပီးကတည္းက ေထြရာေလးပါးေရာဂါေတြဝင္လာေတာ့တာပဲ။ အဆိုးဆံုးကေတာ့ လူက ဝလာတာနဲ႔အမွ် ဒူးနာေရာဂါက စြဲကပ္လာတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဘုရားဝတ္မျပဳႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ထိုင္ၿပီးရင္ ျပန္မထႏိုင္ ေတာ့ဘူး။ တစ္ေယာက္ေယာက္ကိုေခၚၿပီး ဆြဲထူခိုင္းမွ ထႏိုင္ေတာ့တယ္။ ဒါနဲ႔ တူမဆရာဝန္မေလးနဲ႔တိုင္ပင္ၿပီးေတာ့ အ႐ိုးအဆစ္အထူးကုနဲ႔ျပတယ္။ ဓာတ္မွန္ေတြ႐ိုက္၊ ေသြးစစ္ေပါ့။ အေျဖကေတာ့ 'OA'ေခၚတဲ့ အ႐ိုးပါးေရာဂါဝင္ေနၿပီ။ ဒူးထဲက အရြတ္ကေလးကလည္း ပါးေနၿပီ။ က်ီးေပါင္းလည္းရွိေနၿပီေျပာတယ္။
ေဆး႐ံုႀကီးမွာ ေလ့က်င့္ခန္းလည္း လုပ္ခိုင္းတယ္။ စားရမယ့္ေဆးေတြလည္းေပးပါတယ္။ ေကာင္းမလာဘူး။ ေနာက္ဆံုး အရြတ္ထဲေဆးထိုးထည့္ရမယ္ထင္တယ္လို႔ တူမဆရာဝန္မေလးကေျပာေတာ့ ေၾကာက္လိုက္တာ။တစ္ေန႔ကံ ေကာင္းခ်င္ေတာ့ ကိုယ္လိုပဲ ဒူးနာလို႔တုတ္ေထာက္သြားေနရတဲ့ အၿငိမ္းစားေက်ာင္းဆရာႀကီးတစ္ဦးနဲ႔သြားေတြ႕တယ္။ သူ႔ဒူးက အခုအေတာ္ေလးေကာင္းသြားၿပီ။ သူၫႊန္းတာနဲ႔ ဒီလမ္းေဘးက ေရေျမာင္းစပ္ေတြမွာ ေတြ႕ေတြ႕ေနတဲ့ ကိုယ္ရံႀကီးပင္ကအရြက္ကို မီးကင္၊ ညအိပ္ရာအဝင္ ဒူးမွာပတ္စည္းၿပီးအိပ္၊မနက္က်ေတာ့ ျဖဳတ္ပစ္၊ ေနာက္ညက် ေတာ့ ကိုယ္ရံႀကီး ရြက္မီးကင္ျပန္စည္းနဲ႔ ငါးရက္ေလာက္လုပ္ၿပီးေတာ့ မူလေရာင္ေနတာလည္း မရွိေတာ့ဘူး။ အတြင္း ကနာတာလည္း အလွ်င္းမေပ်ာက္ေသးေပမယ့္သက္သာၿပီ''လို႔ ေျပာပါတယ္။
ကိုယ္ရံႀကီးဂမုန္းပင္ကို အခ်ဳိ႕အရပ္မ်ားတြင္ ''ေတာခတၱာပင္''ဟုေခၚၾကၿပီး အခ်ဳိ႕အရပ္တြင္ ''ျပည္လံုးခ်မ္းသာ''ပင္ဟု ေခၚၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ''ေရထုပ္ပင္''ဟုေခၚသည္ဟုလည္း ေျပာၾကသည္။ ကိုယ္ရံႀကီးဂမုန္းပင္သည္ အဆိပ္ပင္ျဖစ္သည္။ အဆိပ္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္းသိရန္မွာ တိရစၧာန္မ်ား စားမစားၾကည့္ရန္ပင္ျဖစ္သည္။ ကြၽဲ၊ ႏြား၊ ဆိတ္တို႔ကို လႊတ္ေက်ာင္းထားေသာအခါ ကိုယ္ရံႀကီးပင္အနားေ ရာက္လွ်င္ ေရွာင္ကြင္းသြားၾကေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပင္ အဂၤလိပ္လိုေပးထားေသာနာမည္မွာ (Poison Bulb)''အဆိပ္မီးသီးပင္''ဟုေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
ကိုယ္ရံႀကီးပင္မွ အျဖဴေရာင္ သို႔မဟုတ္ အညိဳေရာင္ပန္းပြင့္မ်ားပြင့္ၿပီးလွ်င္ အသီးထြက္လာသည္။ ၎အသီးသည္ မီးသီး(ဘတ္သီး)ႏွင့္အလြန္တူသည္။ ခူးဆိတ္ၾကည့္လွ်င္ အေစးျဖဴမ်ားထြက္လာသည္။ ၎အေစးမ်ားႏွင့္ ထိလွ်င္ ယားသည္။ အခန္႔မသင့္လွ်င္ ထိမိသည္ႏွင့္ တစ္ကိုယ္လံုးတြင္ ယားဖု၊ ယားပိမ့္မ်ားထြက္လာတတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ အဆိပ္မီးသီးပင္ဟု ေခၚျခင္းျဖစ္မည္။ တိုင္းရင္းေ ဆးပညာဦးစီးဌာနမွ ထုတ္ေသာ လက္ေတြ႕အသံုးခ် ေဆးဖက္ဝင္ အပင္မ်ား အတြဲ(၉) တြင္ ကိုယ္ရံႀကီးပင္တြင္ပါဝင္ေသာ ျဒပ္ေပါင္းမွာ Alkaloid and Glueopyramoside and tannic acid ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ကိုယ္ရံႀကီးပင္၏ ထူးျခားခ်က္မွာ မိမိကိုယ္တိုင္က အဆိပ္ပင္ျဖစ္ရေသာ္လည္း အဆိပ္ေျဖေဆးအျဖစ္အသံုးျပဳႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အဆိပ္သင့္ေရာဂါမ်ားတြင္ နာမည္ေက်ာ္လွ သည့္ တိုင္းရင္းေဆးခန္း သံုးေဆး နံပါတ္(၃၂) နန္းတြင္းလွ်ာပြတ္ေဆးေဖာ္စပ္ရာတြင္ ကိုယ္ရံႀကီးဂမုန္းပင္ဥကိုလည္း ထည့္သြင္းေဖာ္စပ္ထား သည္ကိုေတြ႕ရသည္။ ၎နန္းတြင္းလွ်ာပြတ္ေဆးႀကီးသည္ သတိေမ့ေလ်ာ့ေနသူကိုပင္ လွ်ာပြတ္ေပးျခင္းျဖင့္ သတိ ျပန္လည္ေစႏိုင္သည္။ ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးခ်ဳိက်ေစႏိုင္သည္။
ကင္းဆိပ္၊ ေျမြဆိပ္စေသာ အဆိပ္ရွိေသာသတၱဝါမ်ားကိုက္လွ်င္ ကိုက္ေသာေနရာတြင္ ၎ေဆးမႈန္႔သိပ္ေပးျခင္း၊ ဝမ္းတြင္းသို႔ အနည္းငယ္စားေစျခင္းျဖင့္ အဆိပ္ေျပေစႏိုင္သည္ဟု ေရွးကသမားစဥ္ေဆး က်မ္းမ်ားတြင္ေဖာ္ျပသည္။ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ေျမယာေက်းလက္ႀကီးပြားတိုးတက္ေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္းက ထုတ္ေဝသည့္ ''ပံုျပျမန္မာေဆးပင္မ်ား အဘိ ဓာန္ၫြန္႔ေပါင္းပထမတြဲ''တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္မွာ ကိုယ္ရံႀကီးအရြက္မ်ားကို ၾကက္ဆူဆီသုတ္ၿပီးအပူေပး၍ ႏူနာ၊ ခူနာႏွင့္ လက္ဖ်ားေျခဖ်ားေရာင္နာမ်ားကိုအံုေပးရသည္။
ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံတြင္ အရြက္ျပဳတ္ရည္ကို သလိပ္ရႊင္ေဆးအျဖစ္အသံုးျပဳသည္။ အျမစ္မႈန္႔သည္ အမ်ားသံုးေသာ အဆိပ္ ေျဖေဆးျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ရွင္နာဂသိန္၏ ပံုျပေဆးအဘိဓာန္ တြင္ကား အရြက္ျပဳတ္ရည္ျဖင့္ ေရခ်ဳိးခဲ့ ေသာ္ အေဖာအေရာင္က်၏။ အရြက္ကိုမီးကင္စည္းေပးခဲ့ေသာ္ ခါးနာ၊ ဒူးေရာင္ျခင္းတို႔အတြက္အက်ဳိးရွိ၏။ ထို႔ျပင္ ေရွး လူႀကီးတို႔သည္ မိမိအိမ္ေဆာက္ရာ၌ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ေျမၾကမ္းသည္ဟုယူဆလွ်င္ ကာကြယ္ရန္ ကိုယ္ရံ ႀကီး ဂမုန္းပင္ကို အိမ္ေရွ႕ေထာင့္တစ္ေထာင့္တြင္ စိုက္ပ်ဳိးၾက၏ဟု ေရးသားထားသည္။
အစြမ္းထက္ေသာ နန္းတြင္းလွ်ာပြတ္ေဆးႀကီးကို ပရေဆးဆိုင္မ်ား၊ အိမ္တြင္သံုးစြဲရန္အလို႔ငွာ ေဖာ္စပ္လိုပါက ေဆး နည္းႏွင့္ပါဝင္ရမည့္ တိုင္းရင္းေဆးပစၥည္းမ်ားမွာ-
၁။ ႏွင္းပန္းဥ တစ္က်ပ္သား
၂။ ေၾကြဥ တစ္က်ပ္သား
၃။ ျမက္မုန္ညင္းဥ တစ္က်ပ္သား
၄။ နႏြင္းဥ တစ္က်ပ္သား
၅။ ကန္႔ပလူဥ တစ္က်ပ္သား
၆။ ပန္းဥ တစ္က်ပ္သား
၇။ ၾကက္သြန္နီဥ တစ္က်ပ္သား
၈။ ၾကက္သြန္ျဖဴဥ တစ္က်ပ္သား
၉။ ပိန္းမေဟာ္ရာဥ တစ္က်ပ္သား
၁ဝ။ ေတာခတၱာဥ တစ္က်ပ္သား
၁၁။ ဆီမီးေတာက္ဥ တစ္က်ပ္သား
၁၂။ ဝဥ တစ္က်ပ္သား
၁၃။ ကိုယ္ရံႀကီးဥ တစ္က်ပ္သား
၁၄။ ကင္ပလင္းျမစ္ တစ္က်ပ္သား
၁၅။ ပဒိုင္းနက္ျမစ္ တစ္က်ပ္သား
၁၆။ ဂ်ပ္နက္ျမစ္ တစ္က်ပ္သား
၁၇။ နန္းလံုးႀကိဳင္ျမစ္ တစ္က်ပ္သား
၁၈။ ဆီးျဖဴျမစ္ တစ္က်ပ္သား
၁၉။ ပန္းညိဳရြက္ တစ္က်ပ္သား
၂ဝ။ သနပ္ပစၥည္းရြက္တစ္က်ပ္သား
၂၁။ ေရာင္ျဖဴေဆးရြက္ တစ္က်ပ္သား
၂၂။ မေဖာက္ထံုးတစ္က်ပ္သား
၂၃။ ျမားဆိပ္ တစ္က်ပ္သား
စုစုေပါင္း ၂၃က်ပ္သား
ေဆးတစ္ခြက္စာပမာဏ
လူႀကီးႏွစ္ပဲသား၊ ကေလးႏွစ္ေရြးသား။ တစ္ေန႔သံုးႀကိမ္။
ေဆးဝါး၏အက်ဳိးသြားႏွင့္ အသံုးျပဳရမည့္ ေရလဲမ်ား
၁။ အစားမွားေသာ္၊ ေခြၽးငုပ္ေသာ္ ေရေႏြးျဖင့္လည္းေကာင္း၊
၂။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါတြင္ ေရေႏြးျဖင့္လည္းေကာင္း၊
၃။ အနာဝင္အေညႇာ္မိေသာ္ ေလးညႇင္းျပဳတ္ရည္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊
၄။ လွ်ာနာေသာ္ ပြတ္ေပးျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊
၅။ ငန္းမန္းဖမ္း၍ လူမွန္းမသိေသာ္ အုန္းဆီျဖင့္ေဖ်ာ္၍နားကိုက်ပ္ေပးျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊
၆။ အဖ်ားအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔ကို ေရေႏြး သို႔မဟုတ္ ကြမ္းရြက္ျပဳတ္ရည္ျဖင့္ လည္းေကာင္း သံုးစြဲႏိုင္သည္။
ေဆးဝါးမွီဝဲစဥ္ျဖစ္ေပၚႏိုင္ေသာ ဆိုးက်ဳိးအာနိသင္မ်ားမရွိပါ။ တိုင္းရင္းေဆးခန္းသံုးေဆးနည္းမ်ားကို မည္သူမဆိုမိမိ အိမ္တြင္ သံုးစြဲရန္အတြက္ ေဖာ္စပ္သံုးစြဲခြင့္ရွိပါသည္။
ၾကည္လြင္ျမင့္ (မုျဒာ)
ျမ၀တီ
https://www.facebook.com/mwdmedia/
