ကင္ဆာေရာဂါဆိုးဆိုရင္ အသံၾကားရုံနဲ႕ ေၾကာက္ဒူးတုန္ၾကတာ၊ စိတ္ပူၾကတာ လူတိုင္းလိုျဖစ္္ေပ မ့ဲ၊ ေရွ႕ေျပး အျဖစ္၊ နာက်င္ ကိုက္ခဲတာ၊ က်န္းမာေရး ျပသာနာေတြ ေတြ႕ရတာ၊ ဆီး,ဝမ္း သြားတ့ဲ
အမူအက်င့္ေတြ ေျပာင္းလဲလာတာ၊ စသျဖင့္၊ကင္ဆာ လကၡဏာေတြ ျပလာေပမ့ဲ၊ အမႈမ့ဲ အမွတ္မ့ဲ ေနၾက
တာ မ်ားပါတယ္။ အေရးတၾကီး လကၡဏာ လို႕လည္း မထင္မိၾကဘူး။ ေနာက္ဆုံးေလ့လာမႈေတြအရ၊ သာ
မာန္ လကၡဏာေတြနဲက ေနမေကာင္းျဖစ္ရတာေတြကိုက၊ ကင္ဆာရဲ႕ ပထမဆုံး အသိေပးတာေတြ ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ပထမဆုံးျပတ့ဲ သတိေပး အသိေပးတ့ဲ ကင္ဆာလကၡဏာေတြ၊ ေပၚလာကာစ
မွာက္ို၊ ေရာဂါ ရွာေဖြ ကုသလိုက္ရင္၊ ေရာဂါ သိပ္မပ်ံ႕ေသးခင္ ဆိုေတာ့၊ ေပ်ာက္ကင္းသက္သာဘို႕၊ အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားပါတယ္။
ေအာက္ပါတို႕ကေတာ့ လူေတြ အထူးသတိထားသင့္တ့ဲ၊ ကင္ဆာရဲ႕ ေရွ႕ေျပး လကၡဏာေတြျဖစ္ၾကတယ္။
(၁) အလုံးအၾကိတ္ အဖု အလုံးမ်ား
ကိုယ္ခႏၶာ ေပၚမွာ နဂိုက မရွိတ့ဲ၊ အဖုအလုံးတစ္ခုခု စမ္းေတြ႕မိတယ္ဆိုရင္ မနာ မက်င္ေတာ့ လူေတြက သတိေတာင္ထားခ်င္မွ ထားတတ္တာပါ။ ဥပမာ ရင္သား အၾကိတ္ ,လည္ပင္းေဘးတစ္ဖက္တစ္
ခ်က္က အလုံးအၾကိတ္ေတြ၊ အမွတ္တမ့ဲ စမ္းမိေတာင္မွ၊ သက္ဆိုင္ရာဆရာဝန္ကို ျပဘို႕၊ ဝန္ေလးတတ္
္ၾကတယ္။ က်န္းမာေရးဗဟုသုတရွိသူ ၆၇% ကေတာ့၊ ဆရာဝန္ကို ျပသ စစ္ေဆးၾကေပမ့ဲ၊ ၇၇% ကေတာ့ဒီလို အဖု အၾကိတ္ဆိုတာ ကင္ဆာ ၾကိတ္ေတြ ျဖစ္နိဳင္ေၾကာင္း မသိၾကပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကိုယ္ခႏၶာမွာ
ပုံမွန္ မဟုတ္တ့ဲ အဖု အၾကိတ္ စမ္းမိရင္၊ ဆရာဝန္ကို အခ်ိန္မီ အျမန္ျပဘို႕ လိုအပ္တယ္။
(၂) ေခ်ာင္းဆိုးကာ အသံဝင္ျခင္း
ရာသီအေျပာင္းအလဲမွာ လူေတြ ေခ်ာင္းဆိုး ႏွာေစး ျဖစ္ေလ့ရွိၾကတယ္။ အဲလို ရာသီအလိုက္ျဖစ္တာ မဟုတ္ပဲ၊ ရက္ပိုင္းအတြင္း ေပ်ာက္ကင္းမသြားပဲ၊ လခ်ီၾကာေနရင္၊ အသံလည္း ဝင္သလို၊
အသံလည္းေျပာင္းသြားခ့ဲရင္ ၊ မေပါ့ဆသင့္ပါဘူး။ သိုင္းရြိဳက္ဂလင္းကင္ဆာ၊ လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာlaryngeal cancer ,အဆုတ္ကင္ဆာ နဲ႕ လင့္ဖိုးမားကင္ဆာ ၾကိတ္ေတြရဲ႕၊ ေရွ႕ေျပး လကၡဏာ
အျဖစ္ျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပုံမမွန္ အၾကာၾကီး ေခ်ာင္းဆိုးေနရင္ သလိပ္ထဲ ေသြးစ ကပ္ပါလာရင္အစားေသာက္ပါ ပ်က္လာရင္ ၊ ေစာစီးစြာ ဆရာဝန္နဲ႕ ျပသ ကုသသင့္တယ္။
(၃) ဝမ္းသြားတ့ဲ အမူအက်င့္ ေျပာင္းလဲျခင္း
Whitaker's study ေလ့လာမႈအရ၊ ၁၈% ရွိတ့ဲ လူေတြမွာ၊ ဝမ္းသြားတ့ဲ အမူအက်င့္၊ ပမာဏဝမ္းရဲ႕ အရြယ္အစား၊ ဝမ္းသြားတ့ဲအခ်ိန္၊ ဝမ္းမွန္ေနရာက၊ ခ်ဳပ္လိုက္ ဝမ္းပ်က္လိုက္ ျဖစ္လာတာေတြ၊ ျဖစ္
လာတတ္ၾကတယ္။အစားမွားလို႕ အဲလိုျဖစ္လာတယ္လို႕ ထင္ၾကတာမ်ားၾကတယ္။ အဲလို ဝမ္းသြားတ့ဲ
အမူအက်င့္ ေျပာင္းလဲလာတာက ခဏမဟုတ္ပ၊ဲ သိပ္ၾကာလာရင္ဒါဟာ၊ အူမၾကီးကင္ဆာေၾကာင့္ ျဖစ္နိဳင္တာေတြမို႕၊ မေပါ့ဆပဲ ဆရာဝန္နဲ႕ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။
(၄) ဆးီသြားတ့ဲ အမူအက်င့္ ေျပာင္းလဲလာျခင္း
ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုးဝင္ကာ ဆီးပူ ဆီးေအာင့္တာက၊ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ၊ အျဖစ္မ်ားတတ္ၾကပါတယ္။ ဆီးသြားရတာ အေျပာင္းအလဲျဖစ္လာရင္လည္း၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုးဝင္ေရာင္ရမ္းတာလို႕
အလြယ္ယူဆကာ၊ ေဆးျမီးတိုနဲ႕ပဲ၊ျပီးစလြယ္ကုၾကတာမ်ားတယ္။ အဲလိုမလုပ္သင့္ပဲ၊ က်ား, မ မေရြးအရင္ဆုံး ျပသသင့္တာက၊ ဆီးထဲေသြးပါရင္၊ ရုတ္တရက္ ဆီးမထိန္းနိဳင္ရင္၊ ဆီးသြားရခက္ခဲလာရင္၊
နဲ႕ ဆီးေပါက္ေနတုံး၊ နာက်င္ မႈ ခံစားလာရရင္ အခ်ိန္မဆိုင္းဘဲ ဘာ့ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတယ္ ဆိုတာ၊ သိရဘို႕
ဆရာဝန္ခ်က္ခ်င္း ျပသင့္ပါတယ္။ အဲဒီ လကၡဏာေတြဟာ၊ ဆီးအိမ္ေက်ာက္ကပ္နဲ႕ ဆီးၾကိတ္ prostate
မွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားေနတာ ျပတ့ဲ လကၡဏာ ေတြ ျဖစ္နိဳင္တ့ဲ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
(၅) အေၾကာင္းရင္း မသိနိဳင္တ့ဲ နာက်င္မႈ
ကိုယ္ခႏၶာ တစ္ေနရာရာမွာ ေပ်ာက္နိဳင္ခဲတ့ဲ နာက်င္မႈတစ္ခုခုခံစားေနရတယ္ဆိုရင္လည္း
ဒါဟာ၊ ကင္ဆာ တစ္ခုခု ဥပမာ မ်ိဳးဥအိမ္ ကင္ဆာ ဒါမွမဟုတ္ အရုိးကင္ဆာ အသည္းကင္ဆာ စသျဖင့္ခံစားေနရလို႕ ၊ နာက်င္တာ ျဖစ္နိဳင္ပါတယ္။ ကင္ဆာဆိုတာ စျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း၊ နာက်င္တာ မျပတတ္ေပမ့ဲ
စတင္ျဖစ္ပြားရာက ေဘးဘီ ပ်ံ႕ႏွံ႕ျပီဆိုရင္၊ နာက်င္ကိုက္ခဲတာနဲ႕ ျပတတ္တာက ၊ ကင္ဆာရဲ႕
ထူးျခားခ်က္ ျဖစ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ထိခိက္ဒဏ္ရာေၾကာင့္ မဟုတ္ပဲ၊ တစ္ေနရာရာက နာက်င္ေနျပီဆိုရင္၊ဆရာဝန္ခ်က္ ခ်င္းျပတာက အေကာင္းဆုံးပါပဲ။ Whitaker's survey ေလ့လာမႈအရ၊ အဲလို နာက်င္မႈ
ခံစားရသူေတြရဲ႕၄၀% ကပဲ၊ အေရးတယူနဲ႕ ဆရာဝန္ျပတာ ေရာဂါ ရွာေဖြ ကုသတာ ျပဳလုပ္တတ္ၾကတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။
(၆) အၾကာၾကီး ျဖစ္ေနတ့ဲ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း
ေဆာင္းခါဆိုရင္ အေအးမိလို႕၊ လည္ေခ်ာင္း နာေလ့ ရွိၾကတယ္။ ဒါေပမ့ဲ အၾကာၾကီး လည္ပင္းနာေနရင္၊ အစာ စားရခက္ေနရင္ေတာ့ အေတာ္ဆိုးတ့ဲ ေရာဂါ ကင္ဆာ ျဖစ္နိဳင္ပါတယ္။ လည္ေခ်ာင္းကင္
္ဆာ၊ ေလျပြန္ကင္ဆာေတြရဲ႕ ေရွ႕ေျပးလကၡဏာ ျဖစ္နိဳင္ေျခ ျမင့္မားပါတယ္။ သုေတသနတစ္ခုမွာ၊လည္ေခ်ာင္းနာသူ ၇၈% ဟာ သူတို႕မွာ အဲေလာက္ဆိုးတ့ဲ ေရာဂါ ကပ္ျငိေနတာ သတိမထားမိၾကဘူးလို႕
ဆိုပါတယ္။
(၇) ကိုယ္ အေလးခ်ိန္ အေၾကာင္းမ့ဲ က်ဆင္းလာျခင္း
အေမရိကန္ ကင္ဆာ အဖြဲ႕ရဲ႕ အဆိုအရ၊ အခ်ိန္တိုအတြင္း ၁၀ ေပါင္ နဲ႕ ၁၀ ေပါင္ အထက္ ဝိတ္က်တာဟာ၊ ကင္ဆာေရာဂါရဲ႕ပထမဆုံး လကၡဏာ သာျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္၊ ပန္ကရိယ ,အစာအိမ္
အဆုတ္နဲ႕ အစာေရမ်ိဳမွာ ကင္ဆာျဖစ္ေနရင္ ဝိတ္က်တာနဲ႕ အရင္ဆုံးျပတတ္ပါတယ္။ ေလ့က်င့္ခန္း
မဆိုစေလာက္ေလးလုပ္ျပီး၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က အဆမတန္က်ဆင္းလာကာ၊ အစားအေသာက္စားခ်င္စိတ္ပါ ေလ်ာ့နည္းလာတယ္ဆိုရင္၊ ဒါဟာ ကင္ဆာ ေရွ႕ေျပးလကၡဏာ ျပတာျဖစ္တယ္။
(၈) အစားအစာ မ်ိဳခ်ရတာ ခက္ခဲလာျခင္း
အစာမ်ိဳရခက္ခဲလာတာက၊ ပုံမွန္ မဟုတ္တ့ဲ လကၡဏာ ျဖစ္ျပီး၊ အစာေရမ်ိဳ, အစာအိမ္နဲ႕ လည္ေခ်ာင္းတစ္ေနရာရာ မွာ၊ ကင္ဆာ ျဖစ္ေနလို႕ မ်ိဳရခက္လာတာပါ၊၊ က်ဥ္းေျမာင္းလာတ့ဲ အစာမ်ိဳ လမ္း
ေၾကာင္းတစ္ေလ်ွာက္၊ က်ဴမာ ကင္ဆာ အၾကိတ္ ျဖစ္ေပၚလာတ့ဲအတြက္ အစာ တစ္ဆို႕ေနသလို၊ နင္ေနသလို ျဖစ္တာမို႕လို႕၊ အထူး ဂရုစိုက္ ျပသင့္ပါတယ္။
(၉) ေခ်ာင္းဆိုးရင္းသလိပ္ထဲေသြးပါတာ၊ ေသြးေတြ ေခ်ာင္းဆိုးရင္းထြက္လာတာက၊ အဆုတ္ကင္ဆာက္ိုေဖာ္ျပေနတယ္။ ေသြးေတြ မစင္ထဲ ပါလာတာက၊ အူမၾကီး(သို႕) စအိုကင္ဆာေၾကာင့္ ပါတာ
ျဖစ္နိဳင္တယ္။ ရာသီလာခ်ိန္မဟုတ္ပဲ၊ မိန္းမကိုယ္ထဲက ေသြးဆင္းတာဟာ၊ သားအိမ္ကင္ဆာ(သို႕) သားအိမ္လည္တံကင္ဆာေၾကာင့္ ျဖစ္ဘို႕မ်ားတယ္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းကေန၊ ေသြးေတြ ပါလာတာက၊
ေက်ာက္ကပ္(သို႕)ဆီးအိမ္ကင္ဆာေၾကာင့္ ျဖစ္နိဳင္တယ္။နိဳ႕သီးေခါင္းကေန၊ ေသြးေတြထြက္လာရင္(သို႕) အရည္ၾကည္ေတြ နိဳ႕တိုက္မိခင္မဟုတ္ပဲ ထြက္လာရင္၊ ရင္သားကင္ဆာကို ေဖာ္ျပေန တယ္။
ကင္ဆာရဲ႕ဘယ္အဆင့္မွာမဆို ေသြးထြက္တာနဲ႕ ျပလာတတ္တာမို႕၊ အဲဒါေတြ ေတြ႕ရင္၊ မေပါ့ဆပဲေဆးရုံေဆးခန္းျပဘို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။
(၁၁) ကိုယ္ေပၚရွိ မွဲ႕ေတြ အမွတ္ေတြ ၾကြက္နိဳ႕ေတြ အရြယ္အစား ,ပုံသ႑ာန္ ,အေရာင္အဆင္း
အေနအထားေတြ ပုံေျပာင္းလာရင္၊ အရင္ဆုံး သက္ဆိုင္ရာ ဆရာဝန္ကို ျပသင့္ပါတယ္။ ၄၇% ကသာ
ဆရာဝန္နဲ႕ တိုင္ပင္ ကုသေပမ့ဲ အမ်ားစုကေတာ့ ကိုယ့္ကို ဒုကၡေပးမ့ဲ ေျပာင္းလဲမႈဆိုတာ မသိၾကဘူးလို႕
ဆိုပါတယ္။ ပုံစံေျပာင္းကာစသာ သိျပီး ေစာစီးစြာ ကုသရင္၊ လက္ဦးမႈရနိဳင္ေကာင္းပါတယ္။ မွဲ႕အရြယ္
မသိမသာ ၾကီးစ ျပဳကတည္းက၊ ခြဲစိတ္ဖယ္ရွားတာကလည္း ကင္ဆာမျဖစ္ခင္ ဖယ္ရွားတာမိ်ဳးျဖစ္ေစတ့ဲအတြက္၊ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ျပီးသား ျဖစ္နိဳင္ပါတယ္။
အထက္ပါ အခ်က္ေတြကို ေတြ႕ရင္ သတိမမူ ဂရုမစိုက္ မျပဳသင့္ပါဘူး။ ခ်က္ခ်င္း စစ္ေဆးျပသကာေရာဂါဆိုးကင္ဆာဆိုရင္လည္း အခ်ိန္မီကုသနိုင္ပါတယ္။ စစ္ေဆးၾကည့္လို႔မွ ကင္ဆာ မဟုတ္ဘူးဆို
ိုလည္း စိတ္ေအးခ်မ္းသာ ရ ရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အဲဒီအခ်က္ေတြကို ၊ မိမိကိုယ္မွာ ျဖစ္ေစ၊ေဆြမ်ိဳး မိတ္သဂၤဟေတြဆီမွာ ျဖစ္ေစ၊ ေသခ်ာသတိ ထားစစ္ေဆး ေနသင့္ပါေၾကာင္း အသိေပး ျဖန္႕ေဝ
လိုက္ပါတယ္။
ေဒါက္တာ ေအးျမခ်ယ္
Health Guide
https://www.facebook.com/mmhealthguide/
