မဂၤလာပါဆရာ Restless legs syndrome ေခၚ ေျခမျငိမ္ေရာဂါအေၾကာင္း သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ အဲဒီေရာဂါျဖစ္ရင္ ဘယ္လိုေဆးဝါးေတြ ေသာက္ရမလဲ။ ဆရာေဆာင္းပါးထဲမွာ ဖတ္ဖူးတာေလးေတြ႔လို႔ ဆရာကို ရိုေသစြာျဖင့္ ေမးခြင့္ျပဳပါ။ က်ေနာ့အကို ညအိပ္ရင္ ေျခေထာက္နွစ္ေခ်ာင္းကိုပြတ္ျပီး ဇိမ္ယူတာလို႔ ထင္ခဲ႔မိတာ ဆရာေဆာင္းပါးေတြဖတ္ျပီး က်န္းမာေရးျပႆနာဆိုတာ သိခြင့္ရခဲ႔တာပါ။ အဲဒီလို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အိပ္ရင္ ေျခနွစ္ေခ်ာင္းကို ပြတ္ျပီး မေပ်ာ္တခ်က္ ေပ်ာ္တခ်က္နဲ႔ အိပ္ေရးမဝတဲ့နွစ္ေတြ မ်ားလာေတာ့ သူအသက္ ၃၅နွစ္ေလာက္မွာ စိတ္ေရာဂါျဖစ္သြားျပီး ထိန္းမနိုင္ သိမ္းမရ ေနာက္ဆက္တြဲ က်န္းမာေရး ပိုဆိုးလာပါတယ္ဆရာ။ သူ႔ကို အထူးကုဆရာဝန္ေတြဆီ လိမ္ညာျပီး ေခၚကုေပမယ့္ သူ႔ကိုသူ စိတ္က်န္မာေရးနဲ႔ ဒီေရာဂါေတြ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ ေျပာျပလို႔ လက္မခံပါဘူးဆရာ။ ခက္တာက ဆရာဝန္ေတြက လူနာမပါရင္ ေဆးထုတ္မေပး။ သူက ေနာက္တခါ ေခၚလို႔မရနဲ႔ ေဆးေသာက္ေနတုန္းပဲ သက္သာတဲ့ ဒီေရာဂါကို အလြယ္ေျဖရွင္းတဲ႔အေနနဲ႔ နီးစပ္ရာ ေဆးခန္းေတြမွာ သူ႔ေဆးကဒ္ အေဟာင္းေတြျပျပီး ခဏတာေအး အစဥ္ပူ ေျဖရွင္းေနရတာ ၾကာပါျပီဆရာ။ တိုက္ရင္ တိုက္တုန္းပဲ ေကာင္းေနတဲ့ေဆးေတြရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနဲ႔ ေနာက္ျဖစ္လာမယ့္ ျပႆနာေတြ စိုးရိမ္ပူပန္မိလို႔ ေရရွည္မွာ ဘယ္လိုေဆးဝါးေတြ ေသာက္သံုးရမလဲဆိုတာ ကူညီေျဖၾကားေပးပါဆရာ။
အာရံုေၾကာေရာဂါျဖစ္တယ္။ ေျခေထာက္ ကိုက္မယ္။ ဆြဲထားသလိုေနမယ္။ ၾကြက္ဆက္သလိုေနမယ္။ အေနရခက္မယ္။ စိတ္နဲ႔ထိန္းမရ။ နာလိုက္တဲ့အခ်ိန္ အိပ္ရာထဲလွဲခ်ိန္၊ ညပိုင္းအခ်ိန္မွာ ပိုျဖစ္တယ္။ အိပ္ေရးပ်က္မယ္။ ၾကာေတာ့ အားကုန္သလိုေနမယ္။ စိတ္ပိုင္းပါထိခိုက္လို႔ မွတ္သားတာ အာရံုစိုက္တာ အရင္ကေလာက္မေကာင္းျဖစ္လာၾကတယ္။ စိတ္ဓါတ္ပါက်လာတယ္။ လူ ၂% ကေန ၁ဝ% ေလာက္အဲလိုျဖစ္တယ္။ က်ား-မ ျဖစ္ၾကတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက နည္းနည္း ပိုမ်ားတယ္။ အသက္ၾကီးရင္ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။
သူတို႔ထဲက ၈ဝ% မွာ Periodic limb movement of sleep ေခၚ စိတ္ကေနမခိုင္းပဲ ေျခေထာက္က လႈပ္ေနတာ ခံစားရတယ္။ ၁၅-၄ဝ စကၠန္႔ၾကာတခါျဖစ္တယ္။ တခါတေလ ညလံုးေပါက္ျဖစ္တယ္။ တဖက္တည္းေရာ ႏွစ္ဖက္လံုးပါ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လႈပ္ရင္ပိုျဖစ္တယ္။ မနက္ထသက္သာေနမယ္။
ဘာလို႔ျဖစ္ရသလဲ ေသခ်ာမေျပာႏိုင္ပါ။ မ်ိဳးဗီဇနဲ႔ ဆိုင္ႏိုင္တယ္။ သံဓါတ္နည္းတာနဲ႔ဆက္စပ္သလား စဥ္းစားရတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ နာတာရွည္ေရာဂါတခ်ိဳ႕နဲ႔ ဆက္စပ္ျဖစ္တယ္။ ဆီးခ်ိဳ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ အာရံုေၾကာေရာဂါ။
prochlorperazine နဲ႔ metoclopramide အအန္သက္သာေဆးေတြ၊ haloperidol နဲ႔ phenothiazine derivatives စိတ္ေရာဂါေဆးေတြ၊ အလာဂ်ီေဆးေတြနဲ႔ဆက္စပ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရင္လာခ်ိန္မွာလည္း တခ်ိဳ႕ျဖစ္တယ္။ အရက္နဲ႔ အိပ္ေရးပ်က္ရင္ပိုျဖစ္တယ္။
အဲဒီအခ်က္ေတြထဲက ကိုယ္နဲ႔ မသင့္တာကို ေရွာင္ရမယ္။ သံဓါတ္၊ ေဖါလစ္အက္စစ္၊ မက္ဂနီဆီယမ္ မနည္းေစရ။ ေဆးလိပ္၊ ေကဖင္း၊ အရက္ မသင့္။ အိပ္ခ်ိန္စနစ္နဲ႔လုပ္ပါ။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ သင့္တာလုပ္ပါ။ ေျခေထာက္ႏွိပ္နယ္တာ။ ေရေႏြးနဲ႔ေရခ်ိဳးတာ ေကာင္းမယ္။
Dopaminergic agents ေဆးသံုးတယ္။ ပါကင္ဆန္ေရာဂါမွာေပးတဲ့ေဆးမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ropinirole, pramipexole နဲ႔ rotigotine ေဆးေတြသံုးႏိုင္တယ္။ ေရရ်ည္သံုးတာေတာ့ သတိထားသင့္တယ္။
gabapentin enacarbil ေဆးကိုလည္းသံုးႏိုင္တယ္။ gabapentin နဲ႔ pregabalin ေတြက ခံစားမႈကို သက္ေရာက္ေစတာ သတိထားရမယ္။ ေခါင္းမူး၊ အားကုန္၊ အိပ္ေရးပ်က္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Benzodiazepines (clonazepam နဲ႔ diazepam) စိတ္ျငိမ္ေဆးလည္း တခ်ိဳ႕လူနာေတြကိုေပးတယ္။
ဘိန္းပါတဲ့အနာသက္သာေဆးေတြ codeine, propoxyphene နဲ႔ oxycodone ေတြလည္းေပးတယ္။ ေခါင္းမူးတာ၊ ပ်ိဳ႕တာ၊ ေဆးစြဲတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Relaxis pad ဆိုတဲ့ အခုအခံသံုးႏိုင္တယ္။ မိနစ္ ၃ဝ ၾကာ တုန္ခါမႈလုပ္ေပးမယ္။
နာတာရွည္ ျဖစ္တယ္။ ေပ်ာက္မယ့္ေဆးနည္း မရွိေသးပါ။ ေဆာရီး။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
