ငွက္ဖ်ားေရာဂါအတြက္ အဓိက ကုထံုးဟာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ခ်ိဳ႕ယြင္းမွဳ ျဖစ္ေပၚေၾကာင္း UK မွာ ေဆးကုသေနတဲ့ ဆရာဝန္ေတြက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
အာဖရိကကို သြားေရာက္လည္ပတ္ၿပီး ျပန္လာတဲ႕အခါမွာ ငွက္ဖ်ားျဖစ္ပြားတဲ႕ လူနာ ၄ေယာက္ကို ငွက္ဖ်ားအတြက္ ေပါင္းစပ္ထားတဲ႕ေဆး ( drug combination)ျဖင့္ မကုသႏိုင္ခဲ႔ျခင္းက ငွက္ဖ်ားပိုးရဲ႕ ေဆးဒဏ္ခုခံႏိုင္စြမ္း (ေဆးယဥ္ပါးမွဳ )အစလကၡဏာေတြ အျဖစ္ ေပၚထြက္လာခဲ႕ပါတယ္။ London မွာရွိတဲ႕ London school of Hygiene and Tropical medicine ကေတာ့ ဒီလို အစပ်ိဳးလာတာ ေစာလြန္းေနတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ႕ ဒီထက္ ပိုဆိုးလာႏိုင္တဲ႕ အေျခအေနေတြကို သတိေပး လိုက္သလို ျဖစ္ေစၿပီး အာဖရိကမွာ ငွက္ဖ်ားေဆး ယဥ္ပါးမွဳ အဆင့္ကို ခန္႕မွန္းခ်က္ျပဳလုပ္ဖို႕ လိုအပ္လာၿပီလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါဟာ ေရာဂါပိုးကို သယ္ေဆာင္ထားေသာ အေနာဖလိျခင္ကိုက္ျခင္းမွ ကူးစက္ပါတယ္။
ကမ႓ာေပၚတြင္ ႏွစ္မိနစ္တိုင္း ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးတစ္ေယာက္ကို အသက္ဆံုးရွံဳးေနေစေသာ ေရာဂါလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ UK ရွိေဆးရံုမ်ားတြင္ ခရီးသြားရာမွ ျပန္လာေသာအခါ ငွက္ဖ်ားေရာဂါျဖစ္ပြားေသာ ၁၅၀၀ကေန ၂၀၀၀ခန္႕ေသာ လူနာေတြကို ေဆးကုသမွဳေပးေနရပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေဆးေပါင္းစပ္ကုသမွဳ ( Artemether - lumefantrine ) နဲ႕ကုသပါတယ္။ ေဆးကုသမွဳ မွတ္တမ္းေတြမွာ ၊ အဏုဇီဝေဗဒနဲ႕ ဓာတုကုသမွဳ ဂ်ာနယ္ေတြမွာ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၁၅ ကေန ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၀၁၆ အတြင္းမွာ လူနာေလးေယာက္ကို ကုသ၍ မရခဲ႕ ေၾကာင္း ေဖာ္ျပလာၾကပါတယ္။
သူတို႕အားလံုးဟာ ပထမပိုင္းမွာ ေဆးကုသမွဳကို တုန္႕ျပန္တဲ႕အတြက္ ေဆးရံုက ဆင္းသြားေပမဲ႕ တစ္လအၾကာမွာ ေရာဂါက ျပန္ႂကြလာၿပီး ေဆးရံုထပ္မံ တက္ရပါတယ္။ ေရာဂါပိုး နမူနာေတြကိုေတာ့ Malaria Reference Laboratory မွာ စစ္ေဆးခဲ႕ပါတယ္။ ကုသမွဳ ၄ ခု က မေအာင္ျမင္ခဲ႕တာေတာ့ သိသာထင္ရွားပါတယ္။ တျခား ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပထားတဲ႕ အေရအတြက္ေတာ့ မရွိေသးပါဘူး လို႕ Dr Colin ကေျပာပါတယ္။ ေရွ႕ေျပးကုသမွဳေဆးေတြကို ကပ္ပါးပိုးက ခုခံႏိုင္ျခင္းက ေဆးပညာ စိန္ေခၚမွဳ တစ္ရပ္ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
" တစ္ခုခုေတာ့ေျပာင္းလဲလာပါတယ္ ။ ဒါေပမဲ႕ လံုးဝပ်က္စီးသြားတဲ႕ ေဘးက်ပ္နံက်ပ္အေျခအေနေတာ့ မဟုတ္ေသးပါဘူး ။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ အျပင္းအထန္ ေလ့လာဖို႕ လိုေနၿပီလို႕ ပထမဆံုး သတိေပးျခင္းလို႕ယူဆပါတယ္ ။" Dr Sutherland က ထပ္မံေျပာၾကားပါတယ္။ လူနာ ၄ေယာက္ထဲက ၂ေယာက္က Uganda ကိုသြားပါတယ္။ တစ္ေယာက္က Angeola ကိုသြားၿပီး က်န္တစ္ေယာက္ကေတာ့ Liberia ကိုသြားခဲ႕ျခင္းက ေဆးယဥ္ငွက္ဖ်ားဟာ က်ယ္ျပန္တဲ႕ေဒသေတြကေန ထြက္ေပၚလာတယ္လို႕ ယူဆၾကပါတယ္။ ေဆးရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို ျပန္လည္စစ္ေဆးဖို႕လည္း လိုအပ္ေနပါတယ္ ။ ငွက္ဖ်ားပိုး အသစ္တစ္မ်ိဳးက ပ်ံ႕ ႏွံ႕တာ မဟုတ္ဘဲ ရွိေနတဲ႕ ငွက္ဖ်ားပိုးကပဲ မတူညီတဲ႕ တုန္႕ျပန္မွဳ နဲ႕ တုန္႕ ျပန္ေနတာလို႕ ဆိုပါတယ္။ ဒီ ေဆးယဥ္မွဳဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွွမွာ ေတြ႕ရွိရတဲ႕ ငွက္ဖ်ားေဆး ယဥ္ပါးမွဳနဲ႕လည္း မတူညီဘဲ သိသိသာသာ ကြဲျပားေနတယ္လို႕ လည္း ဆိုပါတယ္။ UK က ဆရာဝန္ေတြ အေနနဲ႕ ဒီ ေဆး အလုပ္မလုပ္ဘူးလားဆိုတာ သတိထားရွိဖို႕ လိုအပ္သလို အၿငင္း ပြားဖြယ္ရာ ေဆးကုသမွဳ လမ္းၫႊန္Guide Lineေတြကိုလည္း ျပန္လည္ စစ္ေဆးၾကည့္သင့္တယ္လို႕ Dr Sutherland က ထပ္မံ အၾကံျပဳလာပါတယ္။
ေလ့လာမွဳေတြ ထပ္လုပ္ဖို႕လည္း လိုအပ္ေနျပီး ဒါဟာ ကမ႓ာတဝွမ္းလံုးရဲ႕ ေဆးပညာရပ္ဝန္းကို သတိေပးခ်က္တစ္ခုလည္း ျဖစ္လာပါတယ္။ အလယ္အလတ္နဲ႕ ဝင္ေငြ နိမ့္က်တဲ႕ တိုင္းျပည္ေတြမွာလည္း ဒီလို ငွက္ဖ်ားေဆး ယဥ္ပါးမွဳေတြ ႐ုတ္တရက္ ျဖစ္လာတဲ႕အခါက်ရင္ အစားထိုးဖို႕ ေဆးအသစ္ေတြကိုလည္း လိုအပ္ေနၿပီလို႕ ပညာရွင္ေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္ ။
ညီ (ေဆး ၂) Ref - bbc
Health Guide
https://www.facebook.com/mmhealthguid
