ကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေျခ အခြင့္အလမ္းမ်ားေစတဲ့အခ်က္ေတြကို သိခ်င္ပါတယ္။
ပထမဆံုးအခ်က္ကေတာ့ အသက္ႀကီးလာျခင္းပါပဲ။ အူမႀကီးနဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္မွာ အသားပို Polyps ျဖစ္ဖူးတဲ့ ရာဇ၀င္ရွိျခင္း၊ ကင္ဆာေရာဂါရာဇ၀င္ရွိျခင္း။ အူေရာင္ရမ္းမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါျဖစ္ဖူးျခင္း။ မိသားစုတြင္း အူမႀကီးနဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ဖူးသူရွိျခင္း သို႔မဟုတ္ အသားပုိျဖစ္ဖူးသူရွိျခင္း။ မ်ဳိး႐ိုးလိုက္တဲ့ ေရာဂါ လကၡဏာစုေတြျဖစ္တဲ့ FAP, HNPCC, Turcot/S, Peutz-Jeghers/s ရွိျခင္း။ ဆီးခ်ဳိအမ်ဳိးအစား(၂)ျဖစ္ေနျခင္း၊ အနီေရာင္အသားနဲ႔ အဆီေတြကို စားသံုးမႈမ်ားျခင္း၊ အမွ်င္ပါတဲ့အစားအစာေတြကို စားသံုးမႈနည္းျခင္း၊ အ၀လြန္ျခင္း၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈမရွိျခင္း စတဲ့အခ်က္ေတြကေတာ့ အူမႀကီးနဲ႔အစာအိမ္ေဟာင္းကင္ဆာကို ျဖစ္ေစႏိုင္မယ့္ အခြင့္အလမ္းေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။
ေစာေစာစီးစီးေတြ႕ရတဲ့ သတိေပးလကၡဏာေတြေရာ ရွိပါလား။
ရွိပါတယ္။ ၀မ္းသြားတဲ့အက်င့္ ေျပာင္းသြားတာကို ရက္အနည္းငယ္ထက္ေက်ာ္လြန္ၿပီး ခံစားရျခင္း၊ ၀မ္းသြားၿပီး ေသာ္လည္း မၿပီးေသးသလို ခံစားရျခင္း၊ စအိုကေန ေသြးယုိစီးျခင္း၊ အေရာင္ရင့္ေသာ ၀မ္းမ်ား သြားျခင္း၊ ၀မ္းထဲမွာ ေသြးစ ပါလာျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊ အားနည္းၿပီး ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ သူ႔ဘာသာသူ ကိုယ္အေလး ခ်ိန္ က်သြားျခင္း စတဲ့လကၡဏာေတြထဲက တစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခုထက္ပိုတဲ့ ေ၀ဒနာေတြ ခံစားရၿပီဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသသင့္ပါတယ္။
ေစာစီးစြာ ေထာက္လွမ္းေဖာ္ထုတ္ျခင္း
အသက္ ၅၀ နဲ႔အထက္ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီးအားလံုး စမ္းသပ္မႈတစ္ခုခုကိုေတာ့ ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ Flexible Sigmoidoscopy ကို ၅ ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္၊ Colonoscopy ကို ၁၀ ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္၊ Double-contrast barium enema ကို ၅ ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္၊ CT Colonography (Virtual Colonoscopy) ကို ၅ ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္၊ Fecal Occult Blood Test (FOBT/FIT) ကိုေတာ့ ႏွစ္စဥ္ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ၀မ္းထဲမွာ ေသြးအစအနမ်ား ပါ/မပါ စစ္ေဆးတာကိုလည္း ျပဳလုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။
အေရးတႀကီးလူနာေတြက ဘယ္လိုမ်ုိးေတြလဲ။
အသက္ ၄၀ နဲ႔အထက္ အမ်ဳိးသမီး၊ အမ်ဳိးသားမ်ား စအုိကေန ေသြးဆင္းမယ္၊ ၀မ္းအက်င့္ေျပာင္းသြားမယ္၊ ေန႔စဥ္ ၀မ္းခဏခဏ အႀကိမ္မ်ားစြာသြားေနမယ္ (၆ ပတ္နဲ႔အထက္) ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္ဆီကို သြားသင့္ပါ တယ္။ အသက္ ၆၀ နဲ႔အထက္ (၀မ္းအက်င့္ေျပာင္းျခင္းနဲ႔ အျခားလကၡဏာမ်ားမရွိ) စအိုကေန ေသြးဆင္းမႈကို ၆ ပတ္နဲ႔အထက္ ၾကာေအာင္ ခံစားေနရသူမ်ား။ စအိုမွ ေသြးဆင္းျခင္းမရွိေသာ္လည္း ၀မ္းအႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခဏခဏသြားေနသူ (၆ ပတ္ႏွင့္အထက္ ၾကာသူမ်ား) စတာေတြ ျဖစ္ေခၚခံစားေနရရင္ေတာ့ နီးစပ္ရာ ဆရာ၀န္ ဆီကို အျမန္ဆံုးသြားသင့္ပါတယ္။
ဘယ္အသက္အရြယ္မဆို ၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပိုင္း ညာဘက္ျခမ္းမွာ အဖုအလံုး ရွိေနတာ။ အစာေဟာင္းအိမ္အတြင္း အဖုအက်ိတ္စမ္းမိတာ။ တင္ပါးဆံု႐ိုးကြင္းအတြင္းျဖစ္ၿပီး အူရဲ႕အျပင္ဘက္ မွာ အက်ိတ္စမ္းေတြ႕ေနရင္ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ခြဲစိတ္အထူးကုဆရာ၀န္ ဒါမွမဟုတ္ မီးယပ္အထူးကုဆရာ၀န္သို႔ ျပသအကူအညီေတာင္းရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အမ်ဳိးသားမ်ားအေနနဲ႔ ဘယ္အသက္အရြယ္မဆို သံဓာတ္ခ်ဳိ႕တဲ့လို႔ ေသြးအားနည္းေရာဂါခံစားေနရမယ္ Hb<11g br="" g="" hb="" ml="">အူမႀကီးနဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္ကင္ဆာကို ဘယ္လိုမ်ိဳး ကာကြယ္ရမလဲ။
ကင္ဆာအခြင့္အလမ္းေလ်ာ့နည္းေစဖို႔ လူေနမႈစ႐ိုက္ကေနပဲ စတင္ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးေပးဖိ႔ု လိုပါတယ္။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ သစ္သီး၀လံ ဂ်ံဳၾကမ္း၊ ဆန္ၾကမ္း စတာေတြပဲ စားေပးပါ။ အရက္အသင့္အတင့္သာ ေသာက္ပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ လံုး၀မေသာက္ပါနဲ႔။ ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ား ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ။ ကာယေလ့က်င့္ ခန္းကို ပံုမွန္ျပဳလုပ္ပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ့ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ထိန္းသိမ္းပါ။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္ ဖို႔အခြင့္အလမ္းက ပိုၿပီးနည္းသြားမွာ အမွန္ပါ။
က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈအေနနဲ႔ ဘာေတြမ်ားလုပ္လို႔ရလဲ သိခ်င္ပါတယ္။
အသက္ ၅၀ ကစၿပီး အူမႀကီးအတြင္း မွန္ေျပာင္းနဲ႔ၾကည့္တာ၊ စစ္ေဆးတာ၊ Simoidoscopy, FOBT ျပဳလုပ္တာ မ်ဳိးေတြ လုပ္သင့္ပါတယ္။ အူမႀကီးကင္ဆာမျဖစ္ေအာင္ Aspirin, Celecoxib ေဆးေတြေသာက္ျခင္း၊ အူမႀကီးအတြင္း အသားပို Polyp ရွိေနရင္ ခြဲစိတ္ဖယ္ရွားတာမ်ဳိး ျပဳလုပ္ရမယ္။
ေဒါက္တာေဒၚေမၾကည္
ဓါတ္ေရာင္ျခည္ဆိုင္ရာ ကင္ဆာအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး
Health Guide
https://www.facebook.com/mmhealthguide
