၁။ ကြ်န္ေတာ့္အေမ အသက္ ၆၇ ႏွစ္ ရွိပါၿပီ။ ႕႕႕႕႕ ၿမိဳ႕နယ္မွာ ေနထုိင္ပါတယ္။ အေမ့ရဲ႕ ညာဘက္ဒူးက လမ္းေလွ်ာက္ရင္ နာနာေနလုိ႔ပါ။ တလေလာက္ရွိပါၿပီ။ ဒူးအေကြးအဆန္႔ လုပ္တုိင္း ဒူးအတြင္းထဲ တင္းၿပီး နာလာတယ္ ။ ဒီၾကားထဲ လမ္းေလွ်ာက္တာ အဆင္မေျပလုိ႔ တခါ ေခ်ာ္လဲဖူးပါတယ္။ အထုိင္၊ အထလုပ္ရင္ သိပ္အဆင္မေျပဘူး။ ဒူးေနရာက နည္းနည္းလည္း ေယာင္ေနပါတယ္။ အခုလိမ္းေဆးအခ်ိဳ႕လိမ္းေပမယ့္ သိပ္မသက္သာပါဘူး။ ရုိးရာနည္းျဖစ္တဲ့ ရဲယုိရြက္ကုိ ၾကပ္စည္းေပးရတယ္ဆုိလုိ႔ စမ္းၾကည့္ေပမယ့္ သိပ္မသက္သာပါဘူး။ ေဆးခန္းလည္း မျပၾကည့္ရေသးပါဘူးခင္ဗ်။ အဲဒါဘယ္လုိေဆးေတြလိမ္းဖုိ႔၊ ေသာက္ဖုိ႔လုိမလဲ လမ္းညႊန္ေပးပါဆရာ။ ေနာက္ၿပီး အေမကအာရုံေၾကာ အားနည္းေတာ့ အခု ဒူးနာတာနဲ႔ဆက္စပ္ေနမလား။ ဒီလုိနာက်င္တာက ဘယ္လုိေရာဂါ ျဖစ္ႏုိင္ပါသလဲ သိခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
၂။ လူနာက အမ်ိဳးသမီးအိမ္ေထာင္သည္သား ၂ ေယာက္ရွိ၊ အသက္ ၄၃ နွစ္ရွိပါျပီ။ အသက္ ၃ဝ ေက်ာ္ ေလာက္မွာ ေသြးဆုံးခဲ့ပါတယ္။ ဒူးနာေရာဂါျဖစ္ေနတာ ၅ နွစ္ေလာက္ရွိေနပါျပီ။ ေဆးခန္းမ်ိဳးစုံ အနွိပ္သည္မ်ိဳးစုံျပေတာ့လဲ မသက္သာပါဘူးဆရာ။ အခုလက္ရွိျပေနတဲ့ ဗမာေဆးခန္းက ေျပာတာက ေသြးဆုံးကုိင္တယ္လုိ့ ေျပာတာပဲဆရာ။ ေသြးဆုံးကုိင္လုိ႔ဒူးနာတာျဖစ္နုိင္လား။ ေသြးဆုံးကုိင္တယ္ဆုိတာ ဘယ္လုိေရာဂါမ်ိဳးလဲဆရာ။ လမ္းေလ်ာက္မ်ားရင္ျဖစ္ျဖစ္ အလုပ္လုပ္တာပင္ပန္းရင္ျဖစ္ျဖစ္ လမ္းဆက္မေလ်ာက္နုိင္ေလာက္ေအာင္နာတယ္။ ဒူးနာတာသက္သာရန္အတြက္ရယ္ ေသြးဆုံးကုိင္တာအတြက္ကုိ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေဆးပညာေလးေတြကုိ ညႊန္ႀကားေပးပါဆရာ။
၃။ ဒူးနာတာနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ေမးခ်င္လို႔ပါရွင္။ က်မကအသက္ ၄၄ ႏွစ္ပါ။ သားအိမ္ထုတ္ထားတာ ၁ ႏွစ္ရွိပါျပီ။ ဒူးနာတာက ၆ လေလာက္ရွိပါျပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့တလေက်ာ္ေလာက္က ေခြက်ဖူးျပီးထဲက ပိုနာလာ ပါတယ္ ။ အရင္က ေဆးခန္းသြားျပီး ေဆးထိုးေဆးစားလိုက္ရင္ ေကာင္းသြားပါတယ္။ ဒီတခါမသက္သာေတာ့ပါ။ ဒူးေရာင္ျပီး ဒူးေခါင္းေရွ႕မွာ အသားေတြ ေရာင္ျပီး ဘုသီးႀကီးလိုမ်ိဳးျဖစ္ေနပါတယ္ ။ ထိုင္ထ လမ္းေလွ်ာက္အရမ္းနာပါတယ္။ ေပါင္ခ်ိန္က ၁၉ဝ ပါ။ စိတ္ဓါတ္ အရမ္းက်ေနပါတယ္ဆရာ။ ကုလို႔ရႏိုင္ပါ့မလားသိပါရေစဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
၄။ ကၽြန္မ အသက္ ၃၇ ႏွစ္ ကေလး ၂ ေယာက္ရွိပါတယ္။ အေလးခ်ိန္ ၁၆ဝပါ။ ပိန္ခ်င္လို႔ ကန္ေတာ္ႀကီးကို ပတ္ေျပးတာ ၃ ရက္ပါ။ အိမ္မွာ နားၿပီး ၁ ပတ္အၾကာမွာ ဒူးစနာပါတယ္။ ဒူးနာက မေပ်ာက္ေသးပါ။ မလႈပ္ပဲေနရင္ အနည္းငယ္ သက္သာၿပီး နဲနဲလႈပ္တာနဲ႔ျပန္ျပန္နာတတ္ပါတယ္။ ဆရာကို Nov'14 တုန္းကလဲေမးဖူးပါတယ္ ။ ဆရာဝန္ကလဲ diclo ၃ ရက္ထိုးေပးပါတယ္ဆရာ။ သက္သာၿပီး လမ္းျပန္ေလ်ာက္ေတာ့ ျပန္နာပါတယ္။ ဓာတ္မွန္ရိုက္ၾကည့္ဖို႔ေရာ လိုပါသလား။ ဒါမွမဟုတ္ အရိုးဆရာဝန္နဲ႔ပဲ ျပန္ျပရမလားဆရာ။ ၃ လနီးပါရွိပါၿပီဆရာရွင့္။ တရုတ္ေဆးစည္းေတာ့ အေရျပားက အရက္တို႔ အရက္ျပန္တို႔နဲ႔ မတည့္ေတာ့ အလာဂ်ီျဖစ္လို႔ ဆက္မလုပ္ေတာ့ပါ။
၅။ ကၽြန္မ အသက္က ၃၄ နွစ္ရွိပါျပီ။ လက္ေကာက္ဝတ္နား နာေနတာ ၉ လပိုင္း ၂ဝ၁၃ ကတည္းက ေဆးထိုး ေဆးစားခဲ့ပါတယ္။ တလပိုင္း မနက္အိပ္ယာထခ်ိန္ မွာ လက္ဆစ္ လက္ေမာင္းေတြ ေျခဆစ္ေျခသလုံးေတြ ေတာင့္တင္းျပီး အဆစ္ေတြနာေနတာ ပုံမွန္ျဖစ္ဖုိ႔ တနာရီႂကာတယ္။ ေျခေခ်ာင္းေအာက္ဖဝါးက ေထာက္လိုက္ရင္ နာေနတာ ဆရာဝန္ သြားျပေတာ့ leflunomide 1 OD ၆ လေသာက္ခိုင္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မအဲဒီေဆးရဲ့ side effect ကုိသိေတာ့ ဆက္မေသာက္ရဲေတာ့ဘူး ရပ္လုိက္ျပီး celecoxib တို႔ aceclofenac ေတြေသာက္ေတာ့ သက္သာတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၅ လပိုင္း ၂ ရက္ေန႔မွာ ျပန္ျဖစ္လာတယ္။ ဒီတေခါက္က ဂုတ္ရုိးနားပါ ပူျပီးနာလာတယ္။ ကၽြန္မ OSA က normal RA က positive တဲ့၊ uric acid လည္း normal ESR စစ္ေတာ့ 25mm/1hr တဲ့။ ဘာဆက္လုပ္သင့္တယ္ဆိုတာ ကူညီေပးပါဆရာရွင္။
Osteoarthritis ျဖစ္ရင္ ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ နာတာ၊ ပံုမွန္လႈတ္မရေအာင္ တင္းေနတာ နဲ႔ ေရာင္ေနတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဆစ္ေနရာမွာရွိတဲ့ အရိုးထိပ္ကို ဖံုးေပးထားတဲ့ အရိုးႏု စားသြားလို႔ျဖစ္ရတယ္။ ျဖစ္လာရင္ အဆစ္က အရင္လို လႈတ္ရွားဘို႔ ခက္လာမယ္။ နာမယ္။ ေနာက္ေက်ာ၊ တင္ပါးဆံု၊ ဒူးနဲ႔ ေျခေထာက္ေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ လည္ပင္း၊ လက္ေခ်ာင္း ေတြမွာလဲ ျဖစ္တယ္။ အိုလို႔ျဖစ္တဲ့ အဆစ္နာလို႔ ေခၚေပမဲ့ ငယ္တဲ့သူေတြမွာလဲ ျဖစ္ေပမဲ့ အိုမွျဖစ္တာ မ်ားတယ္။ အသက္ ၆၅ ေက်ာ္ရင္ အမ်ားဆံုး။ မ်ိဳးဗီဇကေနလာရင္ ငယ္ငယ္နဲ႔ ျဖစ္မယ္။ OA ဆိုတာ ေရာင္ရမ္းတာ ျဖစ္တယ္။ ေလးဘက္နာနဲ႔ ဆင္တယ္။ သံုးဖန္မ်ားလို႔ ျဖစ္တဲ့သေဘာ မဟုတ္ဘူးတဲ့။
မ်ိဳးရိုးလိုက္တာရွိတယ္။ လူဝရင္ပိုျဖစ္တယ္။ အသက္ၾကီးရင္ပိုျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးသၽမီးေၾကီးေတြ ပိုျဖစ္ၾကတယ္။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာကေန ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒူးဆစ္ကို အသံုခ်ရဖန္မ်ားသူေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ တျခားအဆစ္ နာေရာဂါေတြကေန ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အေထအထိုင္း စနစ္မက်သူ၊ ဗီတာမင္ ဒီ နဲ႔ စီနည္းသူေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးတိုင္း အသက္ ၃၅-၄ဝ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ ကယ္လ္စီယမ္လိုလာျပီ။ အရိုးအားနည္းေစတယ္။ က်ိဳးလြယ္မယ္။ သတိထားၾကရပါမယ္။ အဆစ္နာတာကို အနာသက္သာေဆးက ေဆးအရွိန္ရွိတံုးမွာ သက္သာမယ္။ နာတဲ့ေနရာ အနာက်က္ျဖစ္စဥ္ျဖစ္မွာသာ ျပန္ေကာင္းမယ္။ ျပန္ျဖစ္တတ္တယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာ၊ လမ္းေလွ်ာက္တာ၊ ေျပးတာ ေကာင္းပါတယ္။ ကိုယ့္အတိုင္းအဆနဲ႔သာလုပ္ပါ။ တျဖးေျဖးခ်င္း တိုးရမယ္။
Naproxen sodium နဲ႔ Esomeprazole magnesium ေဆးကို တြဲေပးျပီးစမ္းတဲ့အခါ Celecoxib ေဆးလိုဘဲ နာတာသက္သာေစတဲ့အျပင္ ရင္ပူတာကို သက္သာတာ ေတြ႔ရတယ္။ အဆစ္နာမွန္သမွ်အမ်ားဆံုးသံုးေနတဲ့ Acetaminophen (ပါရာစီတေမာ) ကို ကန္႔သတ္မႈ ပိုလုပ္လိုက္တယ္။ မ်ားမ်ားေပးရင္ အသည္းကိုထိခိုက္ေစတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေဆးတျပားမွာ 325 mg ထက္မပိုဘို႔ သတ္မွတ္လိုက္တယ္။ မူးယစ္အုပ္စုဝင္ေဆးနဲ႔ တြဲေရာင္းတာရွိတယ္။ ဥပမာ Vicodin နဲ႔ Oxycodone ေဆးေတြ။
ေဆးေပးတယ္ဆိုတာ နာတာ သက္သာေအာင္၊ အဆစ္ေတြ တင္းေတာင့္ မေနေအာင္သာ ျဖစ္တယ္။ အနာ-အကိုက္ သက္သာေဆးေတြ၊ နာတာကို သက္သာေစႏိုင္ေပမဲ့ ေရာင္တာကို မသက္သာေစပါ။ (ပါရာစီတေမာ) ေဆးကို နဲနဲနဲ႔ အေတာ္အသင့္ နာတာအတြက္ သံုးႏိုင္တယ္လို႔ ညႊန္းတယ္။ ၄-၆ နာရီတခါ 325 to 1,000 mg ေသာက္ႏိုင္တယ္။ တေန႔ထဲမွာ 4,000 mg ထက္ မပိုရပါ။ နာတာက ဆိုးရင္ Propoxyphene hydrochloride, Acetaminophen with codeine and Tramadol ေတြကို သံုးႏိုင္တယ္။ ရက္တိုသာ သံုးသင့္တယ္။
Voltaren Gel (Diclofenac) လိမ္းႏိုင္တယ္။ Capsaicin ေဆးဟာ Cayenne peppers ကေန ေဖၚစပ္ထားတယ္။ ၾကာၾကာလိမ္းရင္ ေလာင္ႏိုင္တယ္။ Zostrix, Zostrix HP, Capzasin-P နာမည္ေတြနဲ႔ ေရာင္းတယ္။
Aspirin အက္စပရင္ေဆးေပးတယ္။ စတီရြိဳက္မပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြ Ibuprofen, Ketoprofen, Naproxen နဲ႔ Naproxen sodium ေဆးေတြ ျဖစ္တယ္။ COX-2 inhibitors ေဆးမ်ိဳးေတြထဲက Celecoxib ကလြဲရင္ က်န္ ၂ မ်ိဳးကို ေရာင္းခြင့္ မျပဳေတာ့ဘူး။
စတီရြိဳက္ ထိုးေဆး နာေနတဲ့ အဆစ္ထဲကို ထိုးေပးရတယ္။ ေဆးမထိုးခင္ အဆစ္ထဲက မ်ားေနတဲ့ အရည္ေတြကိ္ု စုပ္ထုတ္ႏိုင္တယ္။ ေဆးနဲ႔ မသက္သာသူ၊ အသင့္အတင့္ကေန သိပ္ဆိုးသူေတြကို ၁ ႏွစ္မွာ ၃-၄ ခါ ထိုးခိုင္းတယ္။ Hyaluronic acid therapy ေဆး၊ အဆစ္ထဲမွာ ရွိေနတာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ Shock absorber သေဘာ၊ Lubricant သေဘာ လုပ္ေပးမယ္။ တပါတ္တခါ ၃-၅ ပါတ္ ထိုးရတယ္။ အထဲကအရည္နဲနဲစုပ္ထုတ္ျပီးမွ ေဆးထိုးရတယ္။ ေဆးေတြနဲ႔ မသက္သာသူ၊ ေဆးေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမခံႏိုင္သူေတြကို ထိုးေပးႏိုင္တယ္။ နည္းနည္းနဲ႔ အသင့္အတင့္ ဆိုးသူေတြမွာ သက္သာတယ္။
ခြဲစိတ္နည္း Joint replacement, Realigning bones, Fusing bones, Arthroscopy, Osteotomy, Chondroplasty, Arthrodesis နည္းေတြ ရွိတယ္။
ကိုယ့္ဖါသာ ျပဳျပင္ေနႏိုင္တယ္။ (ေအရိုးဘစ္) စတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ႏိုင္တယ္။ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ ခ်တာ ေကာင္းတယ္။ လမ္းေလွ်ာက္အကူပစၥည္း သံုးတာ၊ ေျခေထာက္မွာ အထူးပစၥည္း သံုးတာ၊ ဒူးကာ တပ္တာ၊ အပူ-အေအး တင္ေပးတာ၊ TENS လွ်ပ္စစ္နည္း သံုးတာ၊ အပ္စိုက္ကုသတာ၊ (ဖီဇီယို-သာရာပီ) လုပ္ႏိုင္တယ္။ ဗီတာမင္ဒီဟာ မ်က္လွည့္ျပသလိုမ်ိဳး အက်ိဳးရွိတဲ့သူေတြမွာ ရွိတယ္။ နာတာကိုေရာ အဂၤါပ်က္စီးမႈမွာပါ သက္သာေစတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပိုေကာင္းတယ္ဆိုတာ သက္ေသမျပႏိုင္တာ ေတြ႔လာရတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
