ေဂါက္ေရာဂါဆိုတာ ေသြးထဲမွာ ယူရစ္အက္စစ္ မ်ားေနတာကိုေခၚတယ္ ။ မ်ိဳးဗီဇေၾကာင့္ ျဖစ္ၾကရတာ ရွိသလိုတမူထူးတဲ့ အေျခအေနေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ ။ လူဝတာ ၊ အရက္ေသာက္တာ ၊ ေသြးတိုးရွိေနတာ ၊ ေက်ာက္ကပ္ မေကာင္းတာေတြ ပါတယ္ ။ ေနာက္ျပီးေဆးတခ်ိဳ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ စာရင္းထဲမွာ Hydrochlorothiazide (Dyazide]), Aspirin, Niacin, Cyclosporine, Pyrazinamide နဲ႔ Ethambutolေဆးေတြပါတယ္ ။ ေနာက္တခါ တခ်ိဳ႕ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ဆိုးဝါးေစႏိုင္တယ္ ။ Leukemias, Lymphomas နဲ႔ Hemoglobin disorders ေတြျဖစ္ၾကတယ္ ။ ဒါ့ျပင္ ေရဓါတ္နည္းတာ ၊ ခိုက္မိတာ၊ ဖ်ားေနတာ ၊ အစားလြန္လြန္ကဲကဲစားမိတာ ၊ အရက္မ်ားတာ ၊ ခြဲစိတ္တာေတြ ကေနေရာဂါကို ထေစႏိုင္တယ္ ။ ေယာက္်ားေတြက မိန္းမေတြထက္ ၉ ဆ ပိုျဖစ္ၾကတယ္ ။
အစားအစာထဲမွာပါတဲ့ Purines ကိုေက်ခ်က္ရာကေန Uric acid ယူရစ္အက္စစ္ ဆိုတာျဖစ္လာတာပါ ။ တခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ေသြးထဲမွာ Uric acid ျမင့္ေနတာသာပဲရွိေနႏိုင္တယ္ ။ ေဂါက္ကိုမခံစားရေသးဘူး ။ ေရာဂါ ရႈတ္ေထြးပံုတခုကေတာ့ အဆစ္နာထေနခ်ိန္မွွာ ယူရစ္အက္စစ္နည္းေနသူေတြရွိတယ္ ။ ေျခမဆစ္ကအျဖစ္ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္ ။ Podagraလို႔ ေခၚတယ္ ။ တျခားအဆစ္ေတြကေျချခင္းဝတ္၊ လက္ေကာက္ဝတ္ ၊ ဒူး ၊ တံေတာင္ဆစ္ ၊ လက္ေခ်ာင္းဆစ္ ။
ေနရာတကာမွာျဖစ္ႏိုင္ေပမဲ့ အဆစ္မွာလာျဖစ္ရင္ Arthritis Gout ေခၚေတာ့တယ္ ။ နာတာရွည္ ေရာဂါ မ်ိဳးျဖစ္တယ္ ။ တိုးတိုးဆိုးဆိုးလာတတ္တယ္။ အဆစ္ကအရင္လိုအလုပ္ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး ။ ေက်ာက္ကပ္ ကလဲအလုပ္ နည္းလာႏိုင္တယ္ ။ ေက်ာက္လဲတည္လာႏိုင္ေသးတယ္ ။
ရုတ္တရက္ ျဖစ္လာရင္ အဆစ္ေနရာမွာနာမယ္ ၊ နီမယ္ ၊ ေရာင္မယ္ ၊ ပူေနမယ္ ။ နာတာက အေတာ္ကို နာမယ္ ။ အေပၚယံအေရျပာကို လာထိတာေတာင္ မခံခ်င္ဘူး ။ ကိုယ္ပူႏိုင္တယ္ ။ နာရီပိုင္း ဒါမွမဟုတ္ ရက္ပိုင္းအထိ ခံစားေနရႏိုင္တယ္။ ျပန္ျဖစ္ႏိုင္တယ္ ။ နာတာရွည္ ျဖစ္လာတာကို Tophaceous gout လို႔ ေခၚတယ္။ ေျခမ၊ လက္ေခ်ာင္း ၊ တေတာင္ဆစ္ ၊ နားရြက္ စတဲ့ အဆစ္နဲ႔ ေနရာေတြမွာသာမကတခ်ိဳ႕မွာ Vocal cords အသံအိုး Spinal cord ခါးရိုးေတြမွာပါ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ ။ အဆစ္ထဲကအရည္ကို စုပ္ထုတ္ျပီး စစ္ရင္ Uric acid crystals ေတြ႔ရင္ေတာ့ ေဂါက္ေရာဂါ ေသခ်ာတယ္ ။
ေဂါက္ေရာဂါကိုေဆးကုတဲ့အခါ အေရးအၾကီးဆံုးအခ်က္ ၂ ခ်က္ကိုဦးတည္ရမယ္။
၁။ ေရာင္-နာေနတဲ့ အဆစ္ကိုရပ္တန္းးကရပ္ေစရမယ္။
၂။ ေရရွည္အတြက္ ကုသရမယ္။
၃။ တပါထဲလုပ္စရာေတြ ရွိတယ္။ ေရ-အရည္ ေသာက္တာမနည္းေစနဲ႔။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလွ်ာ့ပါ။ အစားအေသာက္ ဆင္ျခင္ပါ။ အရက္ေလ်ွာ့ပါ-ေရွာင္ပါ။ ေဆးေသာက္ပါ။
• ေဆးေတြထဲမွာ Acetaminophen ကေနစသင့္တယ္။ အေမရိကားမွာ (Tylenol) ေခၚျပီး တျခားႏိုင္ငံေတြမွာ Paracetamol (ပါရာစီတေမာ) လို႔ ေခၚတာမ်ားတယ္။
• ဒုတိယလိုက္တာက NSAIDS ေဆးအုပ္စုဝင္ ေဆးေတြျဖစ္တယ္။ ဒါ့အျပင္ Colchicine (Colcrys) နဲ႔ Corticosteroids ေဆးေတြကိုလဲသံုးႏိုင္တယ္။ တမ်ိဳးထဲမရပါ။ ေသြးထဲမွာ Uric acid မ်ားေစတာကိုခ်ေပးမဲ့ေဆးလိုႏိုင္တယ္။
• NSAIDS ေတြထဲမွာ Indomethacin (Indocin) နဲ႔ Naproxen (Naprosyn) ေတြပါတယ္။ သက္သာတာနဲ႔ ေဆးကို ေလ်ာ့ေပးမယ္။ NSAIDS ေဆးေတြရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြထဲမွာမသတိထားဘို႔ကအစာအိမ္-ေလနာနဲ႔ ေသြးယိုတာေတြ ပါတယ္။
• Colchicine (Colcrys) ေဆးေသာက္ရင္ ယုတ္တရက္ေရာင္-နာေနတာေတြသက္သာေစမယ္။ Allopurinol (Zyloprim) နဲ႔ Febuxostat (Uloric) ေဆးေတြကHyperuricemiaကို ျပင္ေပးမယ္။ တကယ္တန္းနာေနသူေတြကို Colchicine (Colcrys) ေဆး ၁ နာရီတခါ၊ ၂ နာရီတခါအထိေပးရတတ္တယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေၾကာင့္ ဝမ္းပ်က္ႏိုင္တယ္။ ပ်ိဳ႕-အန္တတ္တယ္။
• Corticosteroids ေဆးဆိုတာ Prednisone ျဖစ္တယ္။ ရက္တိုအတြက္သာသံုးရမယ္။ စားေဆး၊ ထိုးေဆးသံုးႏိုင္တယ္။ အဆစ္ထဲပါ ထိုးႏိုင္ေသးတယ္။
• နာတာသက္သာေဆးမ်ိဳးကိုရက္တိုတိုသာေသာက္ရေပမဲ့ Uric acid က်ေစမဲ့ေဆးက ၾကာၾကာဆက္ေသာက္ရတယ္။
• Probenecid (Benemid) နဲ႔ Sulfinpyrazone (Anturane) ေဆးေတြကအမ်ားဆံုသံုးေနတဲ့ uric acid ကို ဆီးထဲကေန မ်ားမ်ားစြန္႔ထုတ္ေပးျပီးေသြးထဲမွာနည္းသြားေစတဲ့ေဆးေတြျဖစ္တယ္။ ေက်ာက္ကပ္-ေက်ာက္ ရွိဘူးကိုေတာ့ ဒီေဆးမ်ိဳး သတိၾကီးရမယ္။ ေဆးေသာက္ရင္ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ရမယ္။
• Allopurinol ေဆးဆိုတာကလူ႔ကိုယ္ကေန Uric acid ထုတ္လုပ္မွာကိုနည္းေစတယ္။ အသဲနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ ေကာင္းေနသူေတြ ျဖစ္ဘို႔သင့္တယ္။
• Febuxostat ေဆးကိုေတာ့ နာတာရွည္သမားေတြအတြက္ ၂ဝဝ၉ ကတည္းက FDA ကေနခြင့္ျပဳထားတယ္။ ယုတ္တရက္ နာသူေတြအတြက္ Allopurinol ထက္ထိေရာက္တယ္။ ဒီေဆးေပးသူဟာ Uric acid ဘယ္ေလာက္ ရွိလဲ၊ အသဲေကာင္းလာစစ္သင့္တယ္။
• သတိထားဘို႔ကရက္တိုယုတ္တရက္ နာသူေတြကို Allopurinol နဲ႔ Febuxostatေဆးမေပးသင့္ေသးဘူး။ တခ်ိဳ႕မွာ ဆိုးေတာင္ လာတတ္တယ္။ ယုတ္တရက္ ျဖစ္တဲ့အဆင့္ ေက်ာ္လာမွ ေပးပါ။ ဒီေဆးေသာက္လက္စသမားေတြကေတာ့ ေဆးနည္းနည္းကိုအဲလိုယုတ္တရက္ ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာဆက္ေသာက္လို႔ ရပါတယ္။
• ထိုးေဆးသစ္ တမ်ိဳးရွိတယ္။ PEGylateduricase (Pegloticase or Krystexxa) နာတာရွည္သမားေတြအတြက္ ေသြးျပန္ေၾကထဲထိုးရတာပါ။ သံုးေနၾကေဆးေတြနဲ႔မတိုးသူေတြကို ၂ ပါတ္တခါ သြင္းေပးႏိုင္တယ္။ ေဆးေၾကာင့္ ေရွာ့ခ္ မျဖစ္ေအာင္သတိနဲ႔ေပးရမယ္။ စိုးရိမ္ရင္ Antihistamines နဲ႔ Cortisone medications ေဆးေတြနဲ႔ ၾကိဳတင္ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။
ေဆးမကုဘဲေနရင္လဲ ၅-၇ ရက္မွာသက္သာလာမွာပါဘဲ။ ဒါေပမဲ့ ၆ဝ% ေလာက္က တႏွစ္အတြင္းမွာေနာက္တခါ ထပ္ျဖစ္လိမ့္မယ္။ ေနာက္ျပီးနာတာရွည္ဘက္ ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဆစ္ဖံုးေတြ ထိခိုက္ရာကေန Joint deformity အဆစ္ေတြ ပံုေျပာင္းသြားမယ္။ ေဆးကုမေနသူထဲက ၃ဝ% မွာ ၅ ႏွစ္အတြင္း Painless tophi အက်ိတ္ ေပၚလာႏိုင္တယ္။ ေဆးေသေသျခာျခာကုရင္ ဒါေတြ ပ်ယ္သြားေစႏိုင္တယ္။ ၁ဝ-၄ဝ% မွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ ေက်ာက္ကပ္-ေက်ာက္ရွိေနရင္ တမ်ိဳးဆိုးေစႏိုင္တယ္။ မႏိုင္ဝန္ ထမ္းရသလိုယူရစ္-အက္စစ္ေၾကာင့္ Urate ပံုေဆာင္ခဲ ေသးေသးေလးေတြ ျဖစ္လာမယ္။
နာေနတဲ့အဆစ္ကို အခုအခံနဲ႔ထားပါ။ အိမ္မွာနားပါ။ ေရခဲတင္တာမေကာင္းလွပါ။ Aspirin ပါတဲ့ေဆးေရွာင္ပါ။ ေက်ာက္ကပ္ကေန Uric acid ထုတ္မွာတို ေႏွးေစႏိုင္လို႔ပါ။ သုေတသနေတြ ဆက္လုပ္ေနပါတယ္။ အသားစားတာ့ ေလွ်ာ့သင့္တယ္။ ကယ္လ္စီယမ္နဲ႔ ဗီတာမင္စီေတြ အစားအစာထဲမွာပါတာသက္သာေစတယ္။ အခ်ိဳရည္ေတြထဲမွာ Fructose (ေျပာင္းသၾကား) ေတြပါတာနဲ႔ မတည့္ပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
