၁၇-၁-၂ဝ၁၇ = ဆရာ ကြၽန္မသမီးက ၂ ႏွစ္ ၈ လပါ။ ေရေက်ာက္ေပါက္တာ ၅ ရက္ ေလာက္႐ွိပါၿပီ။ ကေလးအထူးကု ဆရာဝန္ကေတာ့ Acylex ေသာက္ေဆးန႔ဲ Acyclovir လိမ္းေဆးေပးပါတယ္ တကိုယ္လံုးေတာ့ ေပါက္ေနပါၿပီ ။ အရည္ၾကည္ ေပါက္တ့ဲေနရာက ေျခာက္ၿပီးကြာလို႔ ခ်ဳိင့္ခြက္ေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္ ။ အမာရြတ္ က်န္ခ့ဲႏိုင္ပါသလားဆရာ။ အမာရြတ္ မက်န္ေအာင္ ခ်ိဳင့္ခြက္ေနရာကို ဘာေဆးလိမ္းေပးရမလဲ သိခ်င္ပါတယ္ ။
၂၆-၅-၂ဝ၁၆ = ကြ်န္မသားေလး ၅ လရွိပါျပီ။ မေန့က အနီစက္ကေလးေတြျဖစ္ေနလို့ ကေလးအထူးကုနဲ့ျပတာ ေရေက်ာက္ေပါက္တယ္ေျပာပါတာယ္ရွင့္။ ပိုးသတိေဆးနဲ့ ေခ်ာင္းနည္းနည္းဆိုးေနလို့ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေပးပါတယ္။ အခုပိုးသတ္ေဆး တိုက္တာ ၅ ၾကိမ္ရွိပါျပီ ၆ နာရီျခားတိုက္ပါတယ္။ သားေလးက ညေန ၄ နာရီေလာက္တည္းက ဆီးမသြားတာ အခု ၈ နာရီၾကာေနပါျပီ။ အဖ်ားမရွိ မအန္ဝမ္းမသြားပါရွင့္။ စိတ္အရမ္းပူေနလို့ျပန္လည္ေျဖၾကားေပးပါရန္ အနူးအညြတ္ ေတာင္းပန္ပါတာယ္ႊရွင့္။ နို့လည္းစို့ပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင့္။
၃-၅-၂ဝ၁၆ = မဂၤလာပါဆရာ။ ကြ်န္မတူ အသက္ ၂၃ နွစ ္ေရေက်ာက္ေပါက္ေနလို႔ပါရွင့္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ မ်က္နွာမွာပါ။ အရည္ၾကည္ဖုအလံုးၾကီးေတြ ထြက္ပါတယ္ဆရာ။ စိုးရိမ္ရလားမသိလို႔ပါရွင့္။ ေရေက်ာက္မဟုတ္ပဲ တစ္ျခားေရာဂါျဖစ္မွာလည္း ေၾကာက္လို႔ပါရွင့္။ ေဆးခန္းလည္းျပထားပါတယ္ဆရာ။ ဆရာကိုယ္စိတ္နွစ္ျဖာ က်န္းမာခ်မ္းသာပါေစရွင့္။
၁၂-၃-၂ဝ၁၆ = Chicken pox ေတြ အခုတေလာ ေတာ္ေတာ္ျဖစ္ေနတယ္ဆရာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔နယ္ဘက္မွာ ကေလးေရာ လူႀကီးေရာပဲ။ Chicken pox ကို ေရေက်ာက္လို႔ေခၚတယ္လို႔ သိရပါတယ္ဆရာ။ ပဲသီတာ (ပဲဒီတာ) လို႔ အျပင္မွာ ေခၚေနၾကတာနဲ႔ အတူတူပဲလားဆရာ။ သိခ်င္လို႔ပါ။
Chicken pox = ေရေက်ာက္။ Measles = ဝက္သက္။ Small pox = ေက်ာက္ၾကီး။
ေရေက်ာက္ကို စေတြ႔ခဲ့သူဟာ ပါရွားဆရာဝန္တဦး ျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားျပီး တျခားဆင္တူတဲ့ ကူးစက္ေရာဂါ ေက်ာက္ၾကီး၊ ဝက္သက္ေတြနဲ႔ အေသအခ်ာခြဲေျပာခဲ့သူျဖစ္တယ္။ အသက္ ၁၂ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ အလြန္ယားယံုတဲ့ အဖုေလးေတြေၾကာင့္ အေနရခက္တယ္။ တုပ္ေကြးလိုနဲ႔စတယ္။ ေဆးမကုလဲ ေပ်ာက္မွာပါ။
Varicella-zoster ေခၚတဲ့ (ဗိုင္းရပ္စ္) ကေနျဖစ္ေစတယ္။ ကာကြယ္ေဆးရွိတယ္။ တႏွစ္နဲ႔ တႏွစ္ခြဲၾကား ကေလးေတြကို ထိုးေပးတယ္။ ၄-၆ ႏွစ္မွာ တခါ ထပ္ထိုးသင့္တယ္။ ၾကီးတဲ့ကေလးေတြ ေရေက်ာက္ မေပါက္ဘူးေသးရင္လဲ ကာကြယ္ေဆးထိုးသင့္တယ္။ တလျခား ၂ ခါထိုးပါ။
ေလကေနတဆင့္ ကူးစက္တယ္။ ေခ်ာင္းဆိုး-ႏွာေခ်ရာကေနကူးတယ္။ အသားအေရခ်င္း ထိကပ္လို႔လဲ ကူးႏိုင္တယ္။
ပိုးဝင္ခံရျပီးေနာက္ ၁ဝ-၂ဝ ရက္ေနမွ ေရာဂါေပၚတယ္။ အရင္ဆံုး ကိုယ္ပူမယ္။ ဗိုက္ေအာင့္မယ္။ လည္ေခ်ာင္းနာမယ္။ ေခါင္းကိုက္မယ္။ မအီမသာ ျဖစ္တယ္။ အသားေတြ နာမယ္။ ပ်ိဳ႕-အန္ခ်င္မယ္။ အစားပ်က္မယ္။ Vesicular skin rash နီတဲ့၊ ယားတဲ့ အစက္အေပ်ာက္ေလးေတြ ဗိုက္-ေက်ာနဲ႔ မ်က္ႏွာမွာ စေပၚမယ္။ ေနာက္ေတာ့ တကိုယ္လံုး။ ေခါင္း၊ ပါးစပ္၊ နာရြက္ နဲ႔ လိင္အဂၤါေတြလဲ ပါမယ္။ သိသာျမင္သာတဲ့ အနီျပင္ေတြဟာ ၄-၇ ရက္ၾကာတယ္။ အရည္ၾကည္ဖုေလးေတြက ၅ ရက္ဆို ေပ်ာက္သြားမယ္။ အနီစက္ထြက္ျပီး ၄ ရက္အတြင္မွာ ကူးစက္တာ မ်ားတယ္။
ျဖစ္ေနတဲ့ ကေလးကို -
- အစာမစားခင္ လက္ေတြကို အေသအျခာ ေဆးခိုင္းပါ။ မၾကာမၾကာေဆးတာ ပိုေကာင္းတယ္။
- အေနရခက္တာေတြ သက္သာေစေအာင္ ေရေအးဝတ္ ကပ္ေပးႏိုင္တယ္။
- ေရေႏြးခ်ိဳးေပးႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕က ၄ နာရီျခား ေရခ်ိဳးေပးတယ္။
- အယားသက္သာေအာင္ Oatmeal bath products ဆိုတာသံုးႏိုင္တယ္။
- ယားတာကို မကုပ္ဘဲ ပြတ္သပ္ေပးပါ။
- Calamine lotion သံုးတာေကာင္းတယ္။ မ်က္စိထဲမဝင္ေစနဲ႔။
- Zinc oxide ပါတဲ့ေဆးလိမ္းတာလဲ သက္သာတယ္။
- Hydrocortisone cream ေတြလိမ္းရင္လဲ ယားတာ သက္သာေစတယ္။
- Antihistamine (Cetrizine) အယားသက္သာေဆးလဲ သံုးႏိုင္တယ္။
- Chlorine bleach (Sodium hypochlorite) ခြ်တ္ေဆးနဲ႔ ေဆးေၾကာရင္ ပိုးေတြေသေစတယ္။
- Acetaminophen/Paracetamol ပါရာစီတေမာ ေပးႏိုင္တယ္။ Aspirin နဲ႔ Ibuprofen ေတြကို မသံုးပါနဲ႔။
မ်ားေသာအားျဖင့္ မဆိုးပါ။ ကိုယ္ခံအားနည္းေနသူ၊ အာဟာရနည္းသူေတြဆိုရင္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဗက္တီးရီးယားပိုးဝင္လို႔ ဆိုးတာေတြ ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အသက္ၾကီးသူျဖစ္ရင္ ပိုဆိုးတယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ ပိုဆိုးတယ္။ လူၾကီး ၅ ေယာက္မယ္ တေယာက္ေလာက္က Shingles ဆိုတဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္ေဆးနဲ႔ ကုေပးရတယ္။ Shingles (ရွင္ဂဲလ္စ္) ဆိုတာ Herpes zoster ေရယံုတမ်ိဳးုကိုေျပာတာျဖစ္တယ္။ ေရေက်ာက္ ဗိုင္းရပ္စ္က ေရာဂါ ေပ်ာက္သြားေပမဲ့ အထဲကအာရံုေၾကာ (တစ္ရွဴး) ေတြမွာ က်န္ေနရာကေန ျဖစ္ေစတယ္။ Shingles vaccine ကာကြယ္ေဆးကို အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္သူေတြကို ေပးႏိုင္တယ္။
ကင္ဆာ၊ HIV ေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ စိတ္ဖိအားမ်ားသူေတြလဲ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြ ရေစႏိုင္တယ္။ ႏူမိုးနီးယား၊ အသည္းေရာင္နဲ႔ ဦးေႏွာက္ေရာင္ျဖစ္ရင္ ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တျခားသိပ္မဆိုးတဲ့ ဆက္တြဲေရာဂါေတြကေတာ့ Impetigo, Cellulitis, Erysipelas အေရျပားအနာေတြျဖစ္တယ္။ ႏွလံုးေရာင္၊ အသည္းေရာင္နဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ေတြက ရွားတယ္။ ခုခံအားနည္းသူေတြမွာ ေသြးယိုတာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္ေဆးကို ႏွင္းခူနာ၊ ေနေလာင္နာ၊ ပန္းနာရွိေနသူေတြအတြက္ သံုးႏိုင္တယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တံုးျဖစ္ရင္ ၁ဝ% မွာ ႏူမိုးနီးယားျဖစ္ေစမယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနသူေတြ ေရေက်ာက္ျဖစ္ေနတဲ့ ကေလးနဲ႔ ေဝးေဝးေနပါ။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္ဝန္ ၂ဝ-၂၈ ပါတ္။ အထဲက ကေလးအတြက္ သတိထားဘို႔လိုတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဟာ အရင္ကေက်ာက္ေပါက္ဘူးထားရင္ အထဲကကေလးအတြက္ပါ ေရာဂါျပီးေစမယ္။ ေမြးမဲ့ကေလးအတြက္ တသက္လံုးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကေလးအသက္ တႏွစ္ေနရင္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးေပးသင့္တယ္။ ကာကြယ္ေဆးက ၇ဝ-၈၅-၉၅% ထိေရာက္တယ္။
ေရေက်ာက္ေပါက္တဲ့ ကေလးတိုင္းကို ပိုးေသေဆးေတြေပးဘို႔မလိုပါ။ ဗက္တီးရီးယားဝင္မွ လိုတယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္ေဆး Acyclovir Acyclovir or Valacyclovir ေပးတယ္။ Sorivudine ေဆးလဲ ရွိတယ္။ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါေတြကေန သက္သာေစဘို႔ ျဖစ္တယ္။ အနီစက္ေတြေပၚျပီး ၂၄ နာရီအတြင္းမွာ ေပးတာေကာင္းတယ္။
အနီစက္ေတြမထြက္ခင္ ၂ ရက္ကစျပီး အနီျပင္ေတြညိဳမဲရာကေန ေပ်ာက္တဲ့အထိ သူမ်ားေတြကိုကူးစက္ႏိုင္တယ္။ တျခား ကေလးေတြအတြက္ ျဖစ္တဲ့ကေလးကို အျပင္ကိုမထြက္ေစတာ၊ ေက်ာင္းတပါတ္ေလာက္ မသြားေစတာ ေကာင္းတယ္။ Chicken pox parties ေရာဂါရွိတဲ့ကေလးနဲ႔ စုေဝးတာကိုေခၚပါတယ္။
Chickenpox Vaccines ေရေက်ာက္ကာကြယ္ေဆး ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။
၁။ Varicella (chickenpox) ေရေက်ာက္ ကာကြယ္ေဆး
• တခါမွမထိုးဘူးေသးတဲ့ကေလး၊ ပဌမ = ၁၂-၁၅ လ၊ ဒုတိယ = ၄-၆ ႏွစ္။ (ပဌမအၾကိမ္ေနာက္ ၃ လေနရင္လဲ ေစာထိုးႏိုင္တယ္။)
• ၁၃ ႏွစ္အထက္ကေလး၊ ပဌမ၊ ဒုတိယ = ေနာက္ ၂၈ ရက္ (တလ) အၾကာ။
MMRV ကာကြယ္ေဆးထဲမွာ Measles ဝက္သက္ + Mumps ပသိေရာင္ေရာဂါ + Rubella ရူဘဲလား (ဂ်ာမန္ဝက္သက္) + Varicella (Chickenpox) ေရေက်ာက္ ကာကြယ္ေဆး ၄ မ်ိဳးပါတယ္။
- Shingles (ရွင္းဂဲလ္) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/shingles.html
- Herpes Simplex ရိုးရိုး ေရယံု http://doctortintswe.blogspot.com/2015/03/herpes-simplex.html
- Genital Herpes လိင္လမ္း ေရယံု http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/genital-herpes.html
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
