မဂၤလာပါဆရာ သမီးလည္ေခ်ာင္းနာတာ ခဏတိုင္းလိုလိုျဖစ္ပါတယ္ဆရာ ။ သူကေဆးေသာက္လိုက္ ရင္ေတာ့ ေပ်ာက္ေပ်ာက္သြားပါတယ္ဆရာ ။ ဆရာဝန္ေပးတဲ့ေဆးပါ ။ ဒါေပမယ့္ သမီး တလတခါ ၂ လတခါေလာက္လိုလို နာပါတယ္ဆရာ။ ၾကာလာေတာ့ လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာမ်ားျဖစ္ေနမလား ဆိုျပီး ေတြးမိပါတယ္ဆရာ ။ သမီးအသက္က ၂ဝ ျပည့္ခါနီးပါျပီဆရာရွင့္။
Strep throat လည္ေခ်ာင္းနာ လို႔လည္းေခၚတယ္ ။ လည္ေခ်ာင္းနာျပီးဖ်ားမယ္ ။ ရက္တိုေရာင္ရာ ကေန ျပည္တည္ႏိုင္တယ္ ။ အမ်ားစုက ေဆးမလိုဘဲေပ်ာက္တယ္ ။ ၄ဝ% က ၃ ရက္သာၾကာျပီး ၈၅% က တပါတ္သာ ၾကာတယ္ ။ လည္ေခ်ာင္းနာနဲ႔ အာသီးေရာင္တာကို ျဖစ္ေစတဲ့ ပိုး ( ဗိုင္းရပ္စ္ နဲ႔ ဗက္တီးရီးယား) ေတြထဲက Group A beta-haemolytic Streptococci ဗက္တီးရီးယားဟာ ရက္တိုရူမက္တစ္ အဖ်ားေရာဂါနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ေရာဂါကို ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္ ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ပိုးေသေဆးေပးရတယ္ ။
Group A beta-haemolytic Streptococci ဗက္တီးရီးယားဟာ Acute rheumatic fever ရက္တို ရူမက္တစ္အဖ်ား ေရာဂါ နဲ႔ Post-Streptococcal Glomerulonephritis ေက်ာက္ကပ္ ေရာင္ေရာဂါကို ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္ ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ပိုးေသေဆးေပးရတယ္ ။ သုေတသနတခ်ိဳ႕က ဒီလိုေဆးေပးတာ အက်ိဳး နည္းနည္း သာရွိတယ္တဲ့ ။ တာရွည္ေပးဘို႔လိုသူကို Azithromycin ေပးႏိုင္တယ္ ။ Tympanostomy tube ျပြန္ထည့္ဘို႔လိုသူကို ထည့္ေပးရမယ္ ။
ရွားေပမဲ့ ပိုဆိုးတဲ့ Staphylococcus aureus ဗက္တီးရီးယားကေနလဲ ျဖစ္တယ္ ။ MRSA ဆိုရင္ေတာ္ေတာ့ေဆးကို ယဥ္တယ္ ။ Streptococcus pneumoniae , Mycoplasma pneumoniae , Chlamydia pneumoniae , pertussis , Fusobacterium , diphtheria, syphilis, and gonorrhea ေတြကေနလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္ ။ က်န္တာေတြလဲရွိေသးျပန္တယ္ ။ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ အမ်ိဳးအစားေတြက adenovirus, rhinovirus, influenza, coronavirus နဲ႔ respiratory syncytial virus ေတြျဖစ္ၾကတယ္ ။ Epstein-Barr virus, herpes simplex virus, cytomegalovirus နဲ႔ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ေတြကေနလဲ ျဖစ္တယ္ ။
ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္တာ ၾကာမယ္ ။ ခဏခဏျဖစ္ေနသူဟာ အလာဂ်ီျဖစ္ႏိုင္တယ္ ။ ဗက္တီးရီးယားေဆးနဲ႔ မရပါ။ Cetrizine ည ၁ လံုးေသာက္ပါ ။ မတည့္တာကိုေရွာင္ပါ ။ နာတာရွည္ေနသူကို Tonsillectomy ခြဲစိတ္ရတယ္ ။ Penicillin or amoxicillin ေဆးကို ဗက္တီးရီးယားေတြအတြက္ ပဌမတန္းစား အျဖစ္ သံုးတယ္ ။ Cephalosporins နဲ႔ Erythromycin ေတြက ဒုတိယေဆးအုပ္စုေတြျဖစ္တယ္ ။ ပနယ္စလင္မတည့္သူကို Erythromycin 250 mg တရက္တခါ ၊ ၄ ရက္ ေပးႏိုင္တယ္ ။ ေနာက္တဆင့္ Clindamycin or Amoxicillin-Clavulanate ေဆးေပးမယ္ ။ Abscess ျပည္တည္ရင္ ခြဲထုတ္ရမယ္ ။ အာသီးေက်ာက္ဆိုတာလည္းရွိေသးတယ္ ။
(၁) Amoxicillin အေမာက္ဆာစလင္
အာသီး-အာေခါင္ေရာင္ျခင္း = တခါေသာက္ 250 - 500 mg တေန႔ ၃ ခါ၊ ၇-၁ဝ ရက္။ ဒါမွမဟုတ္ တခါေသာက္ 500 - 875 mg တေန႔ ၂ ခါ၊ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား = ဝမ္းပ်က္၊ အေရျပားအနီျပင္ထြက္ ၊ ေဆးမတည့္ျဖစ္ျခင္း ။
(၂) Azithromycin (အဇစ္သရိုမိုင္စင္)
ေဆးနာမည္ရင္းျဖစ္တယ္ ။ (မက္ခ႐ိုလုိက္အုပ္စု) ပဋိဇီဝေဆး ျဖစ္တယ္ ။ ေဆးကုမၸဏီေတြက Zithromax , Zithromax TRI-PAK , Zithromax , Z-PAK , Zmax နာမည္ေတြ ေပးထားတယ္ ။ Azithromycin extended-release suspension (Zmax) အမ်ိဳးအစား ေဆးရည္ဆိုရင္ အစာမစားခင္ ၂ နာရီ ၾကိဳတင္ ေသာက္ထားပါ ။ Aluminum နဲ႔ Magnesium ပါတဲ့ Antacids ေလနာသက္သာေဆးေတြနဲ႔ တြဲမေသာက္ပါနဲ႔ ။ ေဆးကို အစာနဲ႔ နီးနီး-ေဝးေဝး ေပးႏိုင္တယ္ ။ ေဆးေၾကာင့္ ပ်ိဳ႕-အန္ခ်င္သူေတြက အစာနဲ႔ေသာက္ပါ ။ ေရဖန္ခြက္တခြက္ ေသာက္ပါ ။ ေန႔တိုင္း အခ်ိန္တူမွာ ေသာက္ပါ ။ ေဆးသက္ တမ္း ေကာင္းပါေစ ။ ကေလးေတြအတြက္ Azithromycin ေဆးရည္ 100mg/5mL နဲ႔ 200mg/5mL လာတယ္ ။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ပ်ိဳ ႕၊ ဝမ္းပ်က္ ၊ အန္ ၊ ၾကြက္တက္ ၊ ဗိုက္ေအာင့္ ၊ ေခါင္းကိုက္ ။
(၃) Ofloxacin (အိုဖေလာက္ဆာစင္)
Floxin (ဗက္တီးရီးယား) ေတြကိုႏိုင္တယ္ ။ ေဆးျပား 200mg, 300mg, 400mg နဲ ႔လာတယ္ ။ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳး = ပ်ိဳ႕၊ ဝမ္းပ်က္၊ အန္၊ ေခါင္းကိုက္ ။ အိပ္မရတာ ၊ ေခါင္းမူးတာ ၊ ယားတာ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ေရာင္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ ။ ဖေနာင့္ေၾကာကို ထိခိုက္ႏိုင္လို႔ ေဆးေပးေနတံုး ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာ ေရွာင္ရမယ္ ။
သတိထားဘို႔က ပဋိဇီဝေဆးေတြေၾကာင့္ အူေတြထဲမွာ ပံုမွန္ေနၾကတဲ့ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြ အေျခအေန ေျပာင္းေစတယ္ ။ အူမၾကီးေရာင္တာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္ ။ (ဖန္းဂတ္စ္) မိႈပိုးလဲဝင္လာႏိုင္တယ္ ။ တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြ အျဖဴဆင္းတာ အဲတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ ။ မလိုပဲမေသာက္သင့္ပါ ။ လိုသူေတြက မေသာက္ပဲမေနသင့္ပါ ။ လိုတဲ့သူ မေသာက္ရင္ ေလးဖက္နာဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္ ။
Paracetamol/Acetaminophen/Ibuprofen တခုခုေပးရမယ္ ။ အနာသာမက အေရာင္လဲေလ်ာ့ ၊ အဖ်ားလဲက်တယ္ ။ ဆားေရေႏြး ၊ ငံုေဆး ၊ ေရခဲငံုတာေတြကလဲ သက္သာေစလို႔ သံုးသင့္တယ္ ။ Listerine mouth wash ေကာင္းတယ္ ။
ေကာင္းေကာင္းနားေနပါ ။ ေရခပ္ေႏြးေႏြးေသာက္လိုက္ ၊ အေတာ္ေအးတာေသာက္လိုက္ေသာက္ပါ ။ အစာႏူးညံ့တာကို ေရြးစားပါ ။ အာေခါင္ခံတြင္းကို ထိရွပူေလာင္စူးေစတာကိုေရွာင္ပါ ။ အခန္းတြင္းေလ စိုထိုင္းဆမွန္ပါေစ ။ ဆားေရေႏြးနဲ႔ ပလုပ္က်င္းပါ ။ Benzocaine လိုထံုေဆးပါငံုစရာသံုးႏိုင္တယ္ ။
၁။ Tonsillitis အာသီးေရာင္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/tonsillitis.html
၂။ Tonsil Stones အာသီးေက်ာက္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/tonsil-stones.html
၃။ Rheumatoid Arthritis ေလးဖက္နာ (အဆစ္နာ) http://doctortintswe.blogspot.com/…/rheumatoid-arthritis.ht…
၄။ Azithromycin (အဇစ္သရိုမိုင္စင္) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/azithromycin.html
၅။ Erythromycin အရစ္သရိုမိုင္စင္ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/01/erythromycin.html
၆။ Amoxicillin အေမာက္ဆာစလင္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/amoxicillin.html
၇။ Strep throat လည္ေခ်ာင္းနာ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/01/strep-throat.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
