၁။ မဂၤလာပါဆရာရွင့္ ။ ကၽြန္မအသက္(၂၁)ႏွစ္ပါ ။ အရင္က ေလဘက္နာေရာဂါရွိခဲ့ပါတယ္ ။ ASO 400 ေက်ာ္ရွိပါတယ္ဆရာ ။ အခုကေတာ့ ASO-200ေအာက္ျဖစ္သြားပါတယ္ ။ ဆရာဝန္ၫြန္ၾကားခ်က္အရ Pen-V ေသာက္စရာမလိုလို႔ လႊတ္ထားပါတယ္ ။ Nat-B ပဲေသာက္ခိုင္းလို႔ ေသာက္ေနပါတယ္ဆရာ ။ မသက္သာပဲ ေသြးေလးပီး ေညာင္းေနပါတယ္ဆရာ အဆစ္ေနရာေတြကလဲ တက်ြိကၽြိ ျမည္ေနပါတယ္ ဆရာ ။ Pen-V ေသာက္တုန္းကလဲ ဒီအတိုင္းပါပဲဆရာ ။ ဘယ္လိုဆက္လုပ္ရမလဲ ၫြန္ေပးပါဆရာရွင့္ ။
၂။ ကြ်န္မအသက္ ၂၇ နွစ္ပါ ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ နွစ္ေလာက္္က ေလးဘက္နာ Value 423 ရွိဖူးပါတယ္ ။ အခုထပ္စစ္ေတာ့ ေလးဘက္နာပို မရွိေတာ့ပါဘူး။ အေျဖက Value 150 ပါ။ ဒါေပမဲ႔ အခုျဖစ္ေနတာ ၂ ပါတ္ေလာက္ရွိေနျပီ။ လက္ဆစ္ ေျခဆစ္ေတြ တစ္ခုျပီးတစ္ခု နာလိုက္ေပ်ာက္ လိုက္ျဖစ္ေနတယ္္ ။ ေန႔တိုင္းဘဲ ေလးဘက္နာပိုးစစ္ေတာ့လည္း မရွိဘူး ။ အရမ္းနာက်င္ျပီး ကိုက္ခဲလြန္းတယ္ ။ အဲ႔ဒါ ဘာေရာဂါလကၡဏာလဲဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ ။ အမ်ားဆံုးျဖစ္တာက ဒူးဆစ္ ေျခခ်င္းဝက္ လက္ေခ်ာင္းေလးေတြ တစ္ေနရာျပီးတစ္ေနရာ အဆက္မျပတ္ျဖစ္ေနတာ။ လမ္းေလ်ွာက္မေကာင္း ေကြးဆန္႔မေကာင္းျဖစ္ျပီး နာက်င္စြာခံစားရတယ္။
ေလးဘက္နာဟာ ေဆးစာမွာေတာ့ အနီးစပ္ဆံုးက Rheumatism ျဖစ္ပါတယ္ ။ Rhumatic အဆစ္နာ ၊ Rhumatic အဖ်ား ၊ Rhumatic ႏွလံုးေရာဂါ ၊ စတာေတြကို ျခံဳေခၚတာျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒီအသံုးက နဲနဲေတာ့ ေခတ္ေနာက္က်သြားပါျပီ ။ ေရာေကာေသာေကာ လုပ္ရာက်ေနလို႔ပါ ။ ဒီအုပ္စုဝင္ Arthritis ေရာဂါကို ကုရတာနဲ႔ Lupus ကုိ ကုရတာ ဘာမွ မဆိုင္ေအာင္ မတူလို႔ ေရာဂါအုပ္စု တခုထဲလုပ္ဘို႔ မဆီေလွ်ာ္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္ ။
အဆစ္နာတာသာမက ဖ်ားတာ ၊ လည္ပင္းနာတာ ၊ ႏွလံုးေရာဂါေတြလည္း ဆက္စပ္ေနတယ္ ။ အမ်ားအားျဖင့္ ေျခ ၊ လက္ ၊ လည္ပင္း ၊ ခါး ၊ အဆစ္မွန္သမွ် ဒုကၡေပးတယ္ ။ Arthritis အဆစ္နာအျပင္ Tendonitis အရြတ္နာ၊ Bursitis အဆစ္ဖံုးနာ၊ Fibromyalgia အရြတ္ေၾကာနာ။ အမ်ားဆံုး ထိတာက Synovial joints အဆစ္ဖံုးေနရာ ေရာင္တာပါ ။ ၾကြက္သားမွာ ျဖစ္ရင္ ဝတ္ေနၾက အဝတ္ေတာင္ အတင္မခံႏိုင္ဘူး ။
ေအာက္တိုဘာ ၁၂ ရက္ကို ကမာၻ႔အဆစ္နာေန႔လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္ ။ လူ ၁ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ၃ ဆမ်ားတယ္ ။ ေသြးထဲမွာ အဆိပ္လို Toxic waste products ကုိယ္နဲ႔ မသင့္တာ ရွိလာလို႔ ။ ရာသီဥတုနဲ႔ ဆိုင္တဲ့သူေတြက ဆိုင္တယ္ ။
တခ်ိဳ႕က ခုခံအားစနစ္နဲ႔ ဆိုင္လို႔ Auto-immune ေရာဂါအုပ္စုမွာ ပါတယ္ ။ AIDS နဲ႔ မဆိုင္ပါ ။ သူ႔ေအာက္မွာလည္း ေရာဂါမ်ိဳးစံုပါတယ္ ။ မတည့္တာဝင္လာရင္ ခႏၶာကုိယ္က ခုခံတိုက္ထုတ္ႏိုင္စြမ္းရွိတယ္ ။ သူ႔လူနဲ႔ ကိုယ့္လူ မခြဲျခားတတ္ဘဲ ၊ လူမွားျပီး ၊ (ေအာ္တို-အင္ျမဴး) ေရာဂါျဖစ္လာရတယ္ ။ အဲဒီထဲက တခုကေတာ့ Rheumatoid arthritis (ရူမတြိဳက္) အဆစ္နာပါ ။ ဒါကို ေလးဘက္နာလို႔ ေျပာတာမွန္တယ္ ။ တကယ္ေတာ့ ေလးဘက္မကပါ ၊ အဆစ္အမ်ားၾကီးမွာ ျဖစ္တတ္တယ္ ။ အဆစ္အေသးစားေရာ အၾကီးစားပါျဖစ္တာ ။
အဆစ္နာတာနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါ တြဲေနတတ္တာက အေရးပါတယ္ ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ငယ္ငယ္-ရြယ္ရြယ္ ၊ ၅-၁၆ ႏွစ္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္တယ္ ။ ႏွလံုးေရာဂါက Rheumatic fever (ရူမက္တစ္) အဖ်ားရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ ျဖစ္တယ္ ။ Group A Streptococcus ဆိုတဲ့ (ဗက္တီးရီးယား) ေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ့ Strep throat ဆိုတဲ့ လည္ပင္းနာနဲ႔ Scarlet fever အဝါေရာင္ အဖ်ား ေရာဂါေတြကို လက္ညွိဳးထိုးရတယ္ ။ ႏွလံုးေရာဂါဆို တာကလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေသးတယ္ ။ ေလးဘက္နာနဲ႔ ဆိုင္တာက အဆို႔ရွင္ေရာဂါေတြပါ ။ MS က်ဥ္းတာ၊ MI က်ယ္တာ ။
ေသျခာေအာင္ ASO Test, Complete blood count, ECG, ESR စမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္ရတယ္ ။ ASO ဆိုတာ Antistreptolysin-O ေသြးစစ္တာေခၚတယ္ ။ Group A streptococci ကို ခုခံေပးမဲ့ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ျဖစ္ပါတယ္ ။ ပံုမွန္ 160 Todd units per milliliter တနည္းေျပာရရင္ လူၾကီးဆို 200 units ေအာက္ ၊ ကေလးဆို 300 units ေအာက္ရွိတယ္ ။
ေဆးကုနည္း သံုးပိုင္းရွိတယ္ ။ နာေနတဲ့ေနရာကို ဒဏ္သက္သာေအာင္လုပ္တာ ၊ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ-အလုပ္အကိုင္ဆိုင္ရာ ျပန္လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ကုသေပးတာ နဲ႔ ခြဲစိတ္ကုသတာေတြပါ ။ ေဆးဝါးမွာလဲသံုးမ်ိဳး ။ (စတီရြိဳက္) မပါတဲ့ NSAID အနာ သက္သာေဆး ၊ (ေကာ္တီကိုစတီရြိဳက္) ေဆး၊ DMARD (ရူမက္တစ္) ဆန္႔က်င္ေဆး ။
Rheumatic ရူမက္တစ္အဖ်ားျဖစ္ရင္ ခ်က္ခ်င္းပဋိဇီဝေဆး Penicillin, Amoxicillin, Sulfadiazine, Erythromycin တမ်ိဳးမ်ိဳးေပးတယ္ ။ လကၡဏာေတြ သက္သက္သာအံုးေတာ့ အဲလို Antibiotics ပိုးေသေဆးကို ၁ဝ ရက္အျပည့္ ေပးတယ္ ။ နာတာသက္သာေအာင္ Aspirin ေပးတယ္ ။ ေရာင္တာ သက္သာေအာင္ Corticosteroids (စတီရြိဳက္) ေဆး ေပးတယ္ ။ ပါးစပ္-လည္ပင္းနဲ႔ဆိုင္ရင္ ဆားရည္နဲ႔ ပလုပ္က်င္းရတယ္ ။ Throat lozenges ငံုရတယ္ ။ သူမ်ားကို ကူးေစႏိုင္လို႔ ၂-၃ ရက္ ေက်ာင္းမတက္ဘဲေန၊ လူၾကားသူၾကားမသြားနဲ ႔။
ဆိုးဝါးတဲ့ႏွလံုးေရာဂါ ရမလာေအာင္ တာရွည္ခံ (ပနယ္စလင္) ထိုးရတယ္ ။ Benzathine Penicillin G 1.2 ျဖစ္တယ္ ။ အမ်ားအားျဖင့္ ၁ လ တခါ ၊ ၆ လၾကာ ၊ ထိုးေလ့ရွိတယ္ ။ Rheumatic fever က ျပန္ေပၚလာတတ္တယ္ ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ပဋိဇီဝေဆး နည္းနည္းကို ၃-၅ ႏွစ္ၾကာ ေပးတတ္တယ္ ။
လူက သိပ္ဝေနရင္ အရိုး-အဆစ္ကို ဒဏ္မပိေစဘို႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ထိန္းေပးရတယ္ ။ နားခိုင္းတယ္ ။ လိုအပ္ရင္ တုတ္ေကာက္၊ ဂ်ိဳင္းေထာက္သံုးရမယ္ ။ လိုအပ္ေသးရင္ (ဖီဇီယို) ပညာရွင္တို႔ အလုပ္ျပန္ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ကူညီ သင္ၾကားေပးတဲ့ ပညာရွင္တို႔နဲ႔ ကုသရတယ္ ။ ဆိုးရင္ အဆစ္ထဲ Corticosteroids ေဆးထိုး ေပးရတတ္တယ္ ။ အဆစ္လႈတ္ရႈားမႈကို ထိခိုက္လာရင္ ခြဲစိတ္ရတယ္ ။ Synovectomy, Arthroplasty လုပ္ရတာပါ ။
ခဏခဏအဆစ္နာရင္ အလုပ္အကိုင္ပါပ်က္မယ္ ။ ၾကာလာရင္ အထူးသျဖင့္ လက္ဆစ္ေတြက ပံုသဏၭာန္ ေျပာင္းသြားလို႔ ၾကည့္မေကာင္း ျဖစ္လာတတ္တယ္ ။ အမ်ိဳးအေဆြထဲမွာ လူနာရွိရင္ စိတ္ေတာ့မပ်က္ပါနဲ႔လို႔ အရင္ေျပာထားပါရေစ ။ ရိုးရိုးသားသား ဝန္ခံရရင္ Rheumatoid arthritis ျဖစ္ရင္ လံုးဝေပ်ာက္သြားေစရမယ္လို႔ ဆရာဝန္မ်ားက အာမမခံပါ ။ ေဆးကုတာရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္က နာေနတာေတြ သက္သာေအာင္၊ အထိခိုက္နည္းေအာင္ ၊ ဒုကၡိတ ျဖစ္မသြားေအာင္သာ ျဖစ္ပါတယ္ ။ ေရာဂါရွိတာကို ေစာေစာသိဘို႔လိုတယ္ ။ သိလို႔ အျပင္းအထံေဆးကုခံေပမဲ့ ေပ်ာက္ေစမယ္လို႔ မေျပာႏိုင္တာ ေဆာရီးပါ ။
Rheumatoid arthritis and Antimalarial therapy ေလးဘက္နာနဲ႔ ငွက္ဖ်ားေဆးမ်ား
ရုမတြိဳက္ အဆစ္နာကို ငွက္ဖ်ားေဆးေတြေပးျပီးကုသနည္းကို mild disease modifying therapy အသင့္အတင့္ ေရာဂါမြမ္းမံနည္းအျဖစ္ သံုးတယ္။
1. Chloroquine sulphate - Nivaquine / plasmoquine
2. Chloroquine phosphate - Chloroquine
3. Hydroxychloroquine – Plaquenil ေတြကို သံုးၾကတယ္ ။
ေဆးဘယ္ေလာက္ေပးမလဲ
• Chloroquine - 4mg/kg chloroquine base
• Hydroxychloroquine - 6mg / kg
ဒီေဆးေပးဘို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ နာေနတာ သက္သာမဟုတ္ဘဲ ေရာဂါျပီးစနစ္ကို ၾကည့္ရတယ္ ။ ေဆးကို တုန္႔ျပန္မယ္ ဆိုရင္ ၂-၆ လအတြင္းမွာ သိသာပါမယ္ ။ ငွက္ဖ်ားေဆး တမ်ိဳးထဲေပးနည္းရွိသလို တျခား Methotrexate ေဆးနဲ႔ပါ တြဲေပးတာလဲရွိတယ္ ။ အဲလိုနည္းကေန Methotrexate ရဲ႕ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးနည္းေစတာေတြ႔ရတယ္ ။
Rheumatoid arthritis ရူမက္တစ္ အဆစ္နာအျပင္ (SLE) ေရာဂါမွာ သိသာတယ္ ။ Psoriasis ကိုေပးတာမွာေတာ့ အျငင္းပြားေနဆဲျဖစ္တယ္ ။ အဲဒိအကုရခက္တဲ့ေရာဂါေတြကိုလည္းေရးထားပါတယ္ ။
ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ = ေနေလာင္မခံႏိုင္ ၊ အေရျပား အစက္အေပ်ာက္ျဖစ္ ၊ အလာဂ်ီ အနီကြက္ျဖစ္ ၊ ပ်ိဳ႕ (အထူးသျဖင့္ ခါးတာစားမိရင္ ) ၊ နားထဲအသံမည္ ၊ မ်က္စိၾကည့္မေကာင္း (ရွားပါး) ။
Arthritis အဆစ္နာ http://dts-medicaleducation.blogspot.com
ASO ဆိုတာ http://dts-medicaleducation.blogspot.com
Rheumatism (1) ေလးဘက္နာ (၁) http://doctortintswe.blogspot.com
Rheumatism (2) ေလးဘက္နာ (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/rheumatism-2.html
Pregnancy and Rheumatism ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ႏွင့္ ေလးဘက္နာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/pregnancy-and-rheumatism.html
Rheumatic skin disease အေရျပားေလးဖက္နာ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/01/rheumatic-skin-disease.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
