ဆရာ လူတေယာက္မွာ ေသြး ၅ လီတာ မွ ၆ လီတာအထိ႐ွိတယ္လို႔ စာအုပ္ထဲမွာဖတ္ဖူးပါတယ္။ Blog စာမ်က္ႏွာတခုမွာ ၇ လီတာလို႔ ေရးထားတာေတြ႔ရတယ္။ ဘယ္ဟာအမွန္လဲဆရာ။
ပံုမွန္လူတေယာက္မွာ ေသြး ၅ လီတာရွိပါတယ္ ။ ေသြးကို ခႏၶာေဗဒမွာ ထူးျခားတဲ့ (ကြန္နက္တစ္-တစ္ရွဴး) မ်ားထဲမွာ ထည့္ထားတယ္။ ေသြးမွာ အခဲပိုင္းနဲ႔ အရည္ပိုင္းရွိတယ္ ။ Red blood cells (RBC) ေသြးနီဥ ၊ ေရ ၊ (အလက္ထ႐ိုလိုက္) ေခၚ (ဆိုဒီယမ္ႏွင့္ ကလိုရင္း) ဓါတ္ဆားမ်ား ၊ Protein ပ႐ိုတင္းတို႔လည္း ပါဝင္တယ္ ။ အာဟာရ ၊ ဂလူးကို႔စ္ ၊ Lipid ေခၚ အဆီ ၊ Amino acid အမိုင္ႏိုအက္စစ္ ၊ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ ၊ Hormones ေဟာ္မုန္းေတြကို သယ္ပို႔ေပးေနတယ္ ။
ေသြး၏အခဲပိုင္းတြင္ -
၁။ RBC = Red blood cell = Erythrocyte ေသြးနီဥ ၊
၂။ WBC = White blood cells = Leukocytes (လူကိုဆိုက္) ေသြးျဖဴဥမ်ားနဲ႔
၃။ Platelets (Thrombocytes) (ပလိပ္လက္) ေခၚ ေသြးမႈံတို႔ ပါဝင္တယ္။
RBC ေသြးနီဥသည္ အမ်ားဆံုးျဖစ္သည္ ။ RBC သည္ ပ်မ္းမွ် ရက္ ၁၂ဝ အသက္ရွင္သည္ ။ လူ႔ကိုယ္ထဲမွာ RBC ေပါင္း ၂႕၅ ထြီလီယန္ ရွိသည္ ။ စကၠန္႔တိုင္းမွာ RBC အသစ္ေပါင္း ၂႕၅ သန္း ထုတ္ေပးေနသည္ ။ ေသြးသည္ မိုင္ ၆ဝ,ဝဝဝ ခရီး သြားေနျခင္း ျဖစ္သည္ ။ RBC တခုသည္ ကိုယ္ခႏၶာထဲ လွည့္လည္ရန္ ၂ဝ စကၠန္႔ပင္ မၾကာေခ် ။ WBC ေသြးျဖဴဥထဲတြင္ Neutrophil ႏူထိုဖီးလ္ ၊ Eosinophil အီယိုဆင္ႏိုဖီးလ္ ၊ Basophil ေဘဆိုဖီးလ္ ၊ Lumphocyte လင္ဖိုဆိုက္၊ Monocyte မိုႏိုဆိုက္ ၊ Macrophage မက္က႐ိုေဖ့ခ်္ ၊ တို႔ပါဝင္သည္ ။ Platelets (ပလိပ္လက္) အေရအတြက္သည္ အခ်ိဳ႕ ေရာဂါမ်ား Aplastic anemia, Bone marrow cancer, DHF (ေသြးလြန္တုပ္ေကြး) တို႔တြင္ နည္းသည္။ Thrombocyto-penia ဟု ေခၚသည္ ။
WBC ေသြးျဖဴဥအမ်ိဳးမ်ိဳး
ႏူထိုဖီးလ္ ၊ ၆၅% ၊ ဗက္တီးရီးယားေတြကို တိုက္ဖ်က္ေပးတယ္ ။ Pus ျပည္ထဲမွာပါတယ္ ။ အီယိုဆင္ႏိုဖီးလ္ ၊ ၄% ၊ Parasite (ပါရာဆိုက္) ေခၚ ကပ္ပါးေကာင္ေတြကို တိုက္ဖ်က္ေပးတယ္ ။ ေဘဆိုဖီးလ္၊ ၁%၊ Allergy (အလာဂ်ီ) ျဖစ္ရင္ Histamine (ဟစ္စတမင္း) ထုတ္ေပးတယ္ ။ လင္ဖိုဆိုက္ ၊ ၂၅%၊ B cells (အင္တီေဘာ္ဒီ) Antobody ထုတ္ေပးတယ္ ။ T cells ခုခံအားကိစၥမွာပါဝင္တယ္ ။ AIDS ျဖစ္ရင္နည္းသြားတယ္ ။ မိုႏိုဆိုက္ ၊ ၆% ၊ ေလစုပ္စက္လိုရွင္းေပးတယ္။ မက္က႐ိုေဖ့ခ်္ ၊ ခုခံအားအတြက္ ကူညီတယ္ ။
Plasma (ပလာစမာ) ေသြး၏ အရည္ပိုင္းျဖစ္သည္။ ေသြး၏ ၅၅% ရွိသည္။ အေရးပါေသာ (ပ႐ိုတိန္း) မ်ားပါေနသည္။ ၎ထဲတြင္ အသည္းမွထုတ္ေပးသည့္ Fibrinogen (ဖိုင္ဘရင္ႏိုဂ်င္) ေခၚ ေသြးအားခဲေစသည့္ ပစၥည္းပါသည္။ (ပလာစမာ) မွ ေသြးခဲေစသည့္ ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လိုက္ပါက Serum (စီရမ္) က်န္ရစ္သည္။ အခ်ိဳ႕ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးမ်ားမွာ (စီရမ္) မွ ထုတ္ယူရသည္။
ေသြးရဲ႕အရည္ပိုင္း ပလာစမာက ၅၅%ရွိတယ္ ။ သူ႔ထဲမွာ ေရက ၉၂% ပါတယ္ ။ ပရိုတင္း ၊ ဂလူးကို႔စ္ ၊ ဓါတ္ဆားေတြ ၊ ဖက္တီးအက္စစ္ ၊ ေဟာ္မုန္းေတြနဲ႔ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ပါေနတယ္ ။ ပရိုတင္းကို Albumin အယ္လ္ဗ်ဴမင္လို႔ေခၚတယ္ ။ ခုခံအားဆိုင္တာေတြလည္းပါေနတယ္ ။ ေသြးခဲေစဘို႔ လုပ္ေပးတာေတြလည္း ပါတယ္ ။ pH ထိန္းေပးတယ္ ။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ထိန္းေပးတယ္ ။
ေသြးနီဥ ၄၅%၊ ပလာစမာ = ၅၄႕၃% နဲ႔ ေသြးမံႈ = ဝ႕၇% ရွိတယ္။ ေသြးနီဥေပါင္း ေယာက္်ားတေယာက္မွာ ၄႕၇ ကေန ၆႕၁ သန္း၊ မိန္းမတေယာက္မွာ ၄႕၂ ကေန ၅႕၄ သန္းရွိတယ္။ ေသြးျဖဴဥ ၄ဝဝဝ ကေန ၁၁ဝဝဝ ရွိတယ္။ ေသြးမံႈေပါင္း ၂ သိန္းကေန ၅ သိန္းရွိတယ္။
ေသြးဟာကိုယ္အေလးခ်ိန္ရဲ႕ ၇% ေလးတယ္။ ေသြးထဲမွာပါတဲ့ Haemoglobin ဟီမိုဂလိုဘင္က အေရးၾကီးတယ္။ ရွဴတဲ့ေလထဲကေအာက္စီဂ်င္ကို ဆဲလ္ေတြဆီပို႔ေပးတယ္။ ABO ေသြးအုပ္စုခြဲနည္းကို ၁၉ဝဝ-၁၉ဝ၇ ကတည္းက သိလာခဲ့တယ္။ Rhesus factor ကိုေတာ့ ၁၉၃၇ ေရာက္မွသိလာတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
