ဒူးရင္းသီးႏွင့္ က်န္းမာေရး

ေန႔စဥ္ စားသံုးေနေသာ သစ္သီးႏွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ တို႔တြင္ က်န္းမာေရး အတြက္ အေထာက္အကူ ျပဳေနေသာ အာဟာရဓာတ္မ်ား မ်ားစြာ ပါဝင္ေနပါသည္။

ထိုသစ္သီးႏွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ မ်ားထဲမွ ဒူးရင္းသီးႏွင့္ က်န္းမာေရး အေၾကာင္းကို ျမဝတီ စာဖတ္ပရိသတ္မ်ား သိရွိေစရန္ ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္လြင္ (Fame) ႏွင့္ ျမဝတီအဖြဲ႕ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းမႈမ်ားကို ေဖာ္ျပလိုက္ရ ပါသည္။

ေမး။ ။ ပထမဆံုး အေနနဲ႔ ဒူးရင္းသီးရဲ႕ မူရင္းေဒသဟာ ဘယ္ႏိုင္ငံ ဘယ္ေဒသေတြ ျဖစ္သလဲ ဆိုတာ အရင္ဆံုး ေျပာျပ ေပးေစခ်င္ ပါတယ္။

ေျဖ။ ။ ဒူးရင္းသီးပင္ရဲ႕ မူရင္းေဒသ ကေတာ့ ဆရာတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အပါအဝင္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွေဒသ ျဖစ္ပါတယ္။ မေလးရွားႏိုင္ငံနဲ႔ အင္ဒိုနီး႐ွားႏိုင္ငံ ေတြမွာ အဓိက ေပါက္ေရာက္ပါတယ္။ အဲ့ဒီကေန တစ္ဆင့္ တျခား အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံေတြကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ ေရာက္႐ွိပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံ ေတြကိုေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၆ဝဝ ေလာက္ ကတည္းက စတင္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ျဖစ္တယ္လို႔ သမိုင္း အေထာက္အထားေတြ အရ သိရွိရ ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆိုရင္လည္း မေလးရွား ဘက္ကေန တစ္ဆင့္ ဝင္တာ ဆိုေတာ့ တနသၤာရီတိုင္း ေဒသႀကီး၊ မြန္ျပည္နယ္၊ ကရင္ျပည္နယ္၊ ပဲခူးတိုင္း ေဒသႀကီး ေတြမွာ အမ်ားဆံုး စိုက္ပ်ဳိး ျဖစ္ထြန္း ပါတယ္။

ေမး။ ။ ဒူးရင္းသီး ဘယ္ႏွမ်ဳိးေလာက္ ရွိပါသလဲဆရာ..တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ အရြယ္ ေသးေသးေလး ျဖစ္ၿပီး တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ အရြယ္အစား ႀကီးေတာ့ ဘယ္ႏွမ်ဳိးေလာက္ ရွိသလဲ ဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္။

ေျဖ။ ။ ဒူးရင္းသီးကို ႐ုကၡေဗဒအရ အမ်ဳိးအစား ခြဲျခားထားတာ ရွိပါတယ္။ မ်ဳိးရင္း (Family) အေနနဲ႔ Malvaceae မွာ ပါဝင္ၿပီး မ်ဳိးစု (Genus) ကေတာ့ Durio ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ မ်ဳိးစုထဲမွာမွ မ်ဳိးစိတ္ (Species) ၃ဝ ေလာက္ ႐ွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြ စားလို႔ရတဲ့ မ်ဳိးစိတ္ကေတာ့ ကုိးခုပဲ ရွိပါတယ္။ အဲ့ဒီ ကုိးခု ထဲမွာမွ ႏိုင္ငံတကာ ေစ်းကြက္ဝင္တဲ့ မ်ဳိးကေတာ့ Durio Zibethinus ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ မ်ဳိးစိတ္ေတြ ကေတာ့ ေဒသ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ကြဲျပား ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ ေလးမ်ဳိးေလာက္ ေတြ႕ရပါတယ္။ မ်ဳိးစိတ္ေပၚ မူတည္ၿပီး အထဲမွာ ရွိတဲ့ အသားရဲ႕ အေရာင္အဆင္း၊ အနံ႔ အရသာ၊ အရြယ္အစား ကြာျခားသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။ ။ ဒူးရင္းသီးဟာ အနံံ႔ျပင္းတဲ့ သစ္သီးတစ္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုေၾကာင့္ အနံ႔ျပင္းရသလဲ ဆိုတာ သိခ်င္ ပါတယ္ဆရာ။

ေျဖ။ ။ မွန္ပါတယ္။ သစ္သီးေတြ အားလံုးထဲမွာေတာ့ ဒူးရင္းသီးရဲ႕ အနံ႔ဟာ အျပင္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ "the world's smelliest fruit" လို႔ေတာင္ ေခၚဆို ၾကပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိး ျပင္းထန္တဲ့ အနံ႔ကို ေပးတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းကို ရွာေဖြရာမွာ တစ္မ်ဳိးတည္း မဟုတ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။ အနံ႔ရွိတဲ့ ဓာတုပစၥည္း မ်ဳိးစံု ေပါင္းစပ္ျဖစ္ေပၚလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဆာလဖာ ပါဝင္တဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ အဓိက ပါဝင္တဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းေတြ ကေတာ့ ဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္ ဆာလဖိုက္၊ အီသိုင္းဟိုက္ဒ႐ို ဆာလဖိုက္နဲ႔ ဒိုင္အီသိုင္း ဟိုက္ဒ႐ိုဆာလဖိုက္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိး ဓာတ္ပစၥည္းေတြ ေပါင္းစပ္ ထြက္ေပၚ လာတဲ့ အနံ႔ဟာ ျပင္းလြန္းလို႔ တခ်ဳိ႕ ႏိုင္ငံေတြမွာ ဒူးရင္းသီးကို ယူေဆာင္တာ ဥပေဒနဲ႔ကို တားျမစ္ထားတာ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ စင္ကာပူမွာ ဆိုရင္ လူအမ်ား စီးနင္းတဲ့ ဘတ္စ္ကားေတြ၊ မီးရထားေတြေပၚမွာ ဒူးရင္းသီး သယ္ယူခြင့္ မျပဳပါဘူး။ ေတြ႕ရင္ စင္ကာပူေဒၚလာ ၅ဝဝ ဒဏ္တပ္ခံရမယ္ ဆိုၿပီး တရားဝင္ ေၾကာ္ျငာ ကပ္ထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အလားတူပါပဲ တခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စားေသာက္ဆိုင္ေတြ၊ ဟိုတယ္ႀကီးေတြမွာ ဆိုရင္ ဒူးရင္းသီးကို ယူေဆာင္ခြင္ ့မျပဳတာ ေတြ႕ရွိရ ပါတယ္။

ေမး။ ။ အခုလို အာဟာရဓာတ္ေတြ ပါဝင္ေတာ့ က်န္းမာေရ းအတြက္ ဘယ္လိုမ်ား အေထာက္အကူ ျပဳပါသလဲ ဆရာ။

ေျဖ။ ။ ဒူးရင္းသီး စားရင္ ရရွိႏိုင္တဲ့ က်န္းမာေရး အက်ဳိးေက်းဇူးေတြ ကေတာ့-

(၁) ဆာေလာင္မႈကို ေျပေပ်ာက္ေစၿပီး အားအင္ တိုးေစပါတယ္။

(၂) စိတ္ဖိစီးမႈကို သက္သာေစၿပီး ညအိပ္ ေပ်ာ္ေစပါတယ္။

(၃) ခႏၶာကိုယ္ ခုခံအားစနစ္ကို အေထာက္ အကူ ျပဳပါတယ္။

(၄) ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို မွန္ကန္ေစၿပီး ေသြးတိုးေရာဂါသည္မ်ား ေသြးေပါင္က်ဖို႔ အေထာက္အကူ ျပဳပါတယ္။

(၅) အေရျပား ေခ်ာေမာ လွပ ေစပါတယ္။

ေမး။ ။ ဒူးရင္းသီးဟာ အသက္အရြယ္မေရြး လူတိုင္း စားလို႔ရတဲ့ အသီးတစ္ခု ဟုတ္၊ မဟုတ္ ဆိုတာရယ္၊ ဘယ္လို လူမ်ဳိးေတြ က်ရင္ေတာ့ သတိထား ေရွာင္ၾကဥ္ရမယ္ ဆိုတာလည္း သိပါရေစ။

ေျဖ။ ။မွန္ပါတယ္။ ဒါ အင္မတန္မွ အေရးႀကီး ပါတယ္။ ဒူးရင္းသီးဟာ လူအမ်ားစု စားႏိုင္ေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ သူေတြမွာ အေျခအေနနဲ႔ အခ်ိန္အခါ အရ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္တဲ့ အေျခအေနေလးေတြ ကိုလည္း ေျပာျပ ခ်င္ပါတယ္။

(က) ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိ ေဝဒနာရွင္ေတြ

(ခ) ေက်ာက္ကပ္ အားနည္းသူေတြ

(ဂ) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ေတြ

(ဃ) အရက္ ေသာက္ေလ့ ေသာက္ထ ရွိသူေတြကေတာ့ သတိထားၿပီး စားရပါမယ္။ လိုအပ္ရင္ ေရွာင္ရ ပါမယ္။

ေမး။ ။ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိ ေရာဂါ ရွိသူေတြ အေနနဲ႔ ဒူးရင္းသီး စားလို႔ ရ၊ မရ သိခ်င္ပါတယ္ ဆရာ။

ေျဖ။ ။ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိ ေဝဒနာသည္ေတြဟာ သစ္သီး စားရင္အုပ္စု (၃)စု ခြဲၿပီးမွ စားရပါတယ္။

(က) ပထမ အုပ္စုကေတာ့ အခ်ဥ္ဓာတ္ မ်ားတဲ့ သစ္သီးေတြ ျဖစ္တဲ့ ေရွာက္သီး၊ သံပရာသီး စတဲ့ အသီးေတြကို လြတ္လပ္စြာ စားႏိုင္ပါတယ္။

(ခ) အခ်ဥ္ဓာတ္နဲ႔ အခ်ဳိဓာတ္ မွ်တစြာပါဝင္တဲ့ အသီးေတြ ျဖစ္တဲ့ လိေမၼာ္သီး၊ ပန္းသီး၊ နာနတ္သီး၊ ကြၽဲေကာသီး စတဲ့ အသီးေတြကိုေတာ့ အေတာ္အသင့္ စားႏိုင္ပါတယ္။

(ဂ) အခ်ဳိဓာတ္မ်ားတဲ့ အသီးေတြ ျဖစ္တဲ့ ဒူးရင္းသီး၊ ၾသဇာသီး၊ သရက္သီး အမွည့္၊ ဖရဲသီး စတာေတြ ကိုေတာ့ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေရွာင္ၾကဥ္ ရပါမယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဒူးရင္းသီးဟာ အခ်ဳိဓာတ္ မ်ားတဲ့ အထဲမွာ ပါဝင္လို႔ ဆီးခ်ဳိ တက္ေနတဲ့သူေတြ မစားရပါဘူး။ သိပၸံနည္းက် ေျပာရရင္ High Glycemic Index လို႔ ေခၚတဲ့ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ တက္ေစေသာ ၫႊန္းကိန္း ျမင့္မားတဲ့အတြက္ ဆီးခ်ဳိ တက္ေစပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိ က်ေနရင္ေတာ့ နည္းနည္းပါးပါး ခ်င့္ခ်ိန္ စားႏိုင္ပါတယ္။

ေမး။ ။ ေက်ာက္ကပ္ အားနည္းသူေတြကေရာ ဘာ့ေၾကာင့္ ဒူးရင္းသီးကို ေရွာင္ဖို႔ လိုတာပါလဲ ဆရာ။

ေျဖ။ ။ ဒူးရင္းသီးမွာ ပိုတက္စီယမ္ေတြ မ်ားစြာ ပါဝင္ပါတယ္။ 100 g မွာ 436 mg ေတာင္ ပါပါတယ္။ ပိုတက္စီယမ္ ဆိုတာ ေသြးထဲမွာ လိုအပ္သေလာက္သာ ရွိရပါမယ္။ ပိုေနရင္ ေက်ာက္ကပ္ကေန၊ ဆီးကေန တစ္ဆင့္ အျပင္ကို စြန္႔ထုတ္ ရပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ အားနည္းေနတဲ့ သူေတြ က်ေတာ့ ပိုတက္စီယမ္ ေတြကို အျပင္ကို ေကာင္းေကာင္း မစြန္႔ထုတ္ႏုိင္လို႔ ေသြးထဲမွာ ပိုတက္စီယမ္ေတြ မ်ားလာပါတယ္။ အဲ့ဒီအခါမွာ ပိုတက္စီယမ္ ၾကြယ္ဝတဲ့ အစားအစာေတြ အထူးသျဖင့္ သစ္သီးေတြ ေရွာင္ဖို႔ လိုအပ္ လာပါတယ္။ အဲ့ဒီထဲမွာ ဒူးရင္းသီးလည္း ပါပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ ျပန္ေကာင္း လာရင္ေတာ့ (ပိုတက္စီယမ္ က်လာရင္ေတာ့) နည္းနည္းခ်င္း ျပန္စား ႏိုင္ပါတယ္။

ေမး။ ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ေတြ ဒူးရင္းသီးကို သတိထားၿပီး စားပါ ဆုိတာကေရာ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ ဆရာ။

ေျဖ။ ။ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြ အေနနဲ႔ ဒူးရင္းသီး မစားရဘူးလို႔ မဆုိလို ပါဘူး။ သတိထားၿပီး အနည္းငယ္သာ စားဖို႔ ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ ဒူးရင္းသီးဟာ အပူစာလို႔ ျမန္မာေတြ သိထားသလို ကယ္လိုရီ စြမ္းအင္မ်ားစြာ ေပးတဲ့ အစားအစာ တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ကို အပူေတြ ထြက္ေစပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ဆိုတာ နဂိုကတည္းက အပူေတြ ထြက္ေနတဲ့ သေဘာ ရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိျဖစ္ဖို႔ အလားအလာ ပိုမ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စားရင္ နည္းနည္းပဲ စားေစ ခ်င္ပါတယ္။ ေခြၽးပိုထြက္ေစတာ ကလည္း ေနာက္တစ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။ ။ ဒူးရင္းသီးနဲ႔ အရက္နဲ႔ မတည့္ဘူးလို႔ ၾကားဖူးပါတယ္။ အဲ့ဒါေရာ ဟုတ္ပါသလား ဆရာ။

ေျဖ။ ။မွန္ပါတယ္။ အရက္ဆိုရာမွာ ဘီယာ၊ ဝိုင္၊ ဝီစကီ၊ ရမ္ အားလံုးမွာ အယ္လ္ကိုေဟာ ပါဝင္ ပါတယ္။ အယ္လ္ကိုေဟာဟာ ခႏၶာကိုယ္ထဲ ေရာက္တာနဲ႔ အူနဲ႔ အစာလမ္းေၾကာင္းကေန စုပ္ယူၿပီး အသည္းကို ေရာက္ပါတယ္။ အယ္လ္ကိုေဟာဟာ ခႏၶာကိုယ္မွာ အဆိပ္အေတာက္ ျဖစ္ေစတဲ့အတြက္ အသည္းကေန အင္ဇုိင္းတစ္မ်ဳိး အသံုးျပဳၿပီး အဆိပ္အေတာက္ မရွိတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္း အျဖစ္ ေျပာင္းေပး ရပါတယ္။ အဲ့ဒီ အင္ဇုိင္းကို အယ္လ္ကိုေဟာ ဒီဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္ေန႔စ္ လို႔ ေခၚပါတယ္။ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္တုန္းက ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သုေတသန စာတမ္းတစ္ခုမွာ ေဖာ္ျပခ်က္အရ ဒူးရင္းသီးမွာ ပါဝင္တဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းေတြဟာ အယ္လ္ကိုေဟာ ဒီဟိုက္ဒ႐ိုဂ်င္ေန႔စ္ အင္ဇုိင္းရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ဟန္႔တား ပိတ္ပင္တဲ့ အာနိသင္ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒူးရင္းသီးစားၿပီး အရက္ေသာက္လို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အရက္ေသာက္ၿပီးမွ ဒူးရင္းသီး စားလို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အရက္မွာ ပါဝင္တဲ့ အယ္လ္ကိုေဟာေတြဟာ ဓာတ္ျပယ္ျခင္း မရွိဘဲ ေသြးထဲမွာ အမ်ားႀကီး ျဖစ္လာၿပီး ေသဆံုး ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒူးရင္းသီးနဲ႔ အရက္ဟာ တြဲမစားသင့္တဲ့ အစားအစာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ အမွတ္တမဲ့နဲ႔ ႏွစ္မ်ဳိးကို ၁၂ နာရီအတြင္းမွာ စားခဲ့ရင္ ခႏၶာကိုယ္မွာ ပူေလာင္မႈကို ခံစားရ ပါတယ္။ အရက္ေရာ၊ ဒူးရင္းသီးေရာ အပူစာေတြ ျဖစ္လို႔ပါ။ ၿပီးရင္ ပါးစပ္က အျမႇဳပ္ေတြ ထြက္ၿပီး သတိလစ္ သလို ျဖစ္လာတတ္ ပါတယ္။ ပိုဆိုးတဲ့ သူေတြမွာ ေသြးစေတြပါ တံေတြးထဲမွာ ပါလာ တတ္ပါတယ္။

ဒါဆိုရင္ ေဆး႐ံုကို အေရးေပၚပို႔ဖို႔ လိုပါမယ္။ နဂိုကတည္းက ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိ၊ ေသြးတိုး၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း၊ အဝလြန္ေရာဂါ ရွိသူေတြမွာ ျဖစ္ရင္ ပိုဆုိးေလ့ ရွိေတာ့ အဲ့လို လူမ်ဳိးေတြက ပိုဂ႐ုျပဳရ ပါမယ္။

အခုလို ဒူးရင္းသီးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပါဝင္တဲ့ အာဟာရ ဓာတ္ေတြ၊ က်န္းမာေရး အတြက္အေထာက္အကူ ျပဳမႈေတြ အျပင္ သတိထား ေရွာင္ၾကဥ္သင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကိုပါ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ရွင္းျပေပးတဲ့ ဆရာ့ကို ေက်းဇူး တင္ပါတယ္။ ။

ျမ၀တီ
https://www.facebook.com/mwdmedia