အႏၲရာယ္မ်ားသည့္ စပ္ေဆး

ကၽြန္ေတာ္က ရန္ကုန္ျပည္သူ႕ေဆး႐ံုႀကီးရဲ႕ ေဆးကုသေဆာင္(၃)ရဲ႕ တာ၀န္ခံဆရာ၀န္ႀကီးအျဖစ္နဲ႔ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနပါတယ္။ ေဆးတကၠသိုလ္ (၁)မွာေတာ့ ပါေမာကၡေဆးပညာရာထူးနဲ႔ ေဆး ေက်ာင္းသားေတြကိုလည္း ေဆးပညာသင္ၾကားေပးေနပါတယ္။

ရပ္ကြက္ေဆးဆိုင္ေတြမွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဒီေက်းလက္ေတာရြာေတြမွာ လူေတြအသံုးမ်ားေနတဲ့ စပ္ေဆးေတြအေၾကာင္းကို ေျပာျပေပးပါဦး။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီရပ္ကြက္ေတြမွာ ဒီစပ္ေဆးရယ္လို႔ ကြမ္းယာဆိုင္မွာလည္း၀ယ္လို႔ရတယ္။ ေဆးဆိုင္ေလးေတြမွာလည္း ၀ယ္လိုရတယ္ေပါ့။ အဲဒီစပ္ေဆးေတြကို ေသာက္လာၾကတဲ့အေလ့ အက်င့္ဟာ အေတာ္ေလးကိုၾကာခဲ့ၿပီ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေက်ာင္းသားဘ၀။ ၁၉၇၉ ျပည့္ေလာက္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ၾကာဖူးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ေလာက္မက်ယ္ျပန္႔ေသးဘူး။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဒီစပ္ ေဆးဟာ တစ္ေယာက္အေလ့အက်င့္ကေနၿပီးေတာ့ အဆင့္ဆင့္လက္ဆင့္ကမ္းလာတာ အခု အခ်ိန္မွာဆို စပ္ေဆးယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုလို႔ေတာင္မွ ျဖစ္တဲ့အဆင့္ကို ေရာက္လာတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ ဒီလိုေျပာရလဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီစပ္ေဆးေရရွည္ေသာက္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္တဲ့ ဒုကၡ ေတြနဲ႔ ေရာက္လာတဲ့လူနာေတြ နိစၥဓူ၀ ကၽြန္ေတာ္တို႔ျပည္သူ႕ေဆး႐ံုႀကီးမွာ ေဆးကုတဲ့ေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတြ႕ေနရတယ္။

ရပ္ကြက္ထဲကေဆးေပးခန္းေတြမွာ တန္းေတြစီေနတဲ့လူနာေတြလည္း ေတြ႕ေနရတယ္။ အဲ့အခ်ိန္မွာ ဆရာ၀န္ကေနၿပီးေတာ့ သူကကုသျခင္း အပိုင္းနဲ႔ကာကြယ္ျခင္းအပိုင္းေတြေျပာၿပီးေတာ့ လိုအပ္မွဘဲ ေဆးထိုး ေဆးေပး တာေတြလုပ္တာေလ။ ဒါေပမဲ့ ဆရာ၀န္ေပးလိုက္တဲ့ေဆးဟာ ေဆးမထိုးဘဲနဲ႔ ေသာက္ေဆးေတြအရင္ေပးေတာ့ အဲဒီ့ေသာက္ေဆးေတြဟာလည္း ၾကာရွည္ေသာက္ရတယ္ဆိုၿပီး စိတ္မရွည္တဲ့လူနာေတြလည္းရွိေနေတာ့ အဲ့လူနာေတြအေပၚ နည္းနည္းေလး လမ္းညႊန္မႈေပးပါဦး။

အဲဒီ့ဟာနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္ငယ္ငယ္က ဆရာ၀န္ျဖစ္ခါစတုန္းကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေဆးပညာအရေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကထိုးေဆးမပါဘူး။ ေသာက္ေဆးနဲ႔ပဲေဆးကုလို႔ရတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ေရာက္သြားတဲ့အခ်ိန္ နယ္ေဒသမွာ။ 'ေပါင္'မွာ ေဆးခန္းထိုင္တုန္းကဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္ေလး မွတ္မွတ္ ရရပဲ။ လူနာေတြက ေဆးမထိုးဘူးဆိုရင္ ေဆးကုတယ္လို႔ေတာင္မထင္ဘူး။ ဒီေသာက္ေဆးပဲေပးရင္ လွည့္ထြက္သြားတာ။ တစ္ခါတစ္ေလမ်ားဆို ရီစရာ၊ ပိုက္ဆံလည္းေပးမသြားဘူး။ ထြက္သြားတာေပါ့ေနာ္။ ဒါမ်ိဳးေတြက ႀကံဳခဲ့ဖူးတာ။ ေၾသာ္… သူတို႔မွာေဆးနည္းနည္းထိုးလိုက္မွဘဲ သူတို႔မွာေဆးကုတယ္ထင္ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္တို႔မွာ အဲဒီ့အခ်ိန္တုန္းက အမွန္အတိုင္း၀န္ခံရမွာပဲ။ အားေဆးေတြထုိးေပးခဲ့ရတယ္ တကယ္ေတာ့ အဲဒီ့အားေဆးသည္ သူရဲ႕ဖ်ားနာတာနဲ႔မဆိုင္ဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း ေပးလိုက္တဲ့ တကယ္တမ္း ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ ပါရာစီတေမာ့က ကုတဲ့ေဆး။ ထိုးလိုက္တာ က အားေဆးေပါ့ေနာ္။ ဒီေဆးမထိုးေပးရင္ ေဆးကုတယ္လို႔မထင္တာ။ အထူးသျဖင့္ နယ္ဘက္ေတြမွာ ပိုၿပီး ၾကားေနရတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဖ်ားနာတယ္ဆိုရင္ ေဆးထိုးမွမဟုတ္ဘူး။ ေသာက္ေဆးနဲ႔လည္း ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ကုလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆးထိုးတယ္ဆိုရင္ တခ်ိဳ႕ Patient မ်ား ဆီးခ်ိဳရွိတယ္ ဆိုပါစို့။ အဲဒီ့ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္ပဲ ေဆးထိုးတဲ့ေနရာမွာ ေဆးထိုးတဲ့အနာေတာင္ ျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဆရာ၀န္ရဲ႕ညႊန္ၾကားတဲ့ေသာက္ေဆးနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ေသာက္တယ္ဆိုရင္လည္း ေရာဂါေတြေပ်ာက္ေအာင္ကုသႏိုင္ပါတယ္။

ဆရာ ခုနကေျပာသလိုပဲ ေက်းလက္ေတာရြာေတြမွာ ဒါဆရာ၀န္ေတြမရွိဘူး။ ေဆးမွဴးနဲ႔ပဲသြားေရာက္ ျပသရတဲ့အခါေတြလည္းရွိတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ ဆရာရဲ႕အျမင္ေလးကိုလည္းသိခ်င္ပါ တယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ လက္ေအာက္မွာ ကြန္ရက္ႀကီးတစ္ခုလံုးေပါ့။ ဒီ Network ႀကီးတစ္ခုလံုးမွာ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာမွာရွိတာက တကယ္ေတာ့ က်န္မာေရး ၀န္ထမ္းေတြက ဒီက်န္းမာေရးမွဴးနဲ႕သြားဖြားဆရာမေတြေပါ့။ အဲ့ေတာ့ ဆရာ၀န္ေတြဆိုတာတခ်ိဳ႕ ေနရာ ေတြမွာ မရွိပါဘူး။ အဲေတာ့ ဒီက်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြ၊ ဒီသားဖြားဆရာမေတြကိုေတာ့ ၿမိဳ႕နယ္ ဆရာ၀န္ကေနၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ကိုေဆး၀ါးကုသမႈပံုစံအေနနဲ႔ တုပ္ေကြးဆိုဘယ္လိုကုမယ္၊ ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုးဆို ဘယ္လိုဆိုတာေတြကို သူတို႔ေတြက အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိမွန္ကန္တဲ့ ကုသမႈ ကိုသူတို႔သိရွိထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အဲေတာ့ အဲလိုေနရာေတြမွာသြားၿပီးေတာ့ ကုသတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ကုသမယ္။ သူတို႔ႏိုင္တဲ့အဆင့္ထိ သူတို႔ကုမယ္၊ မႏိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ သက္ဆိုင္ရာတိုက္ နယ္ဆရာ၀န္ၿပီးေတာ့ ၿမိဳ႕နယ္ဆရာ၀န္။ အဲလိုအဆင့္ဆင့္နဲ႔ သူတို႔လႊဲေျပာင္းလႊဲပို႔ တဲ့စနစ္ကေတာ့ ရွိထားၿပီးသား။ အဲေတာ့ ခုနကေျပာတဲ့ ဒီက်န္းမာေရးမွဴးတို႔၊ အေျခခံက်န္းမာေရး ၀န္ထမ္းေတြကေတာ့ ဆရာတို႔ခုနကေျပာတဲ့ စပ္ေဆးလိုေဆးမ်ိဳးေပါ့။ မသံုးေနဘူးလို႔ေတာ့ ဆရာေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါကလည္း ကိုယ္တကယ္ On Ground ေပါ့။ အဲလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဘယ္လိုရွိလဲဆိုတာေတာ့ တကယ္ေလ့လာၾကည့္မွပဲ ပိုသိရမွာျဖစ္ပါတယ္။

လူနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက မလိုအပ္ဘဲနဲ႔ေဆးထိုးခံခ်င္ၾကတယ္။ မလုိအပ္ဘဲေဆးထိုးတဲ့အခါမွာ ျဖစ္ ေပၚလာႏိုင္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးတခ်ိဳ႕ကိုလည္း ျပန္ေျပာေပးပါဦး။

အေရးအႀကီးဆံုးကေတာ့ ဒီအပ္နဲ႔ေဆးထိုးရတယ္ဆိုကတည္းက အခုေခတ္ေတာ့ သိပ္မမွန္ ေတာ့ဘူး။ ဟိုေခတ္တုန္းကဆိုရင္ေတာ့ တစ္ခါသံုးအပ္မသံုးႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ အခုေခတ္မွာ တစ္ခါသံုး အပ္ေတြ ေတာ္ေတာ္ေလးသံုးေနၾကပါၿပီ။ ဒါေတာင္မွ တစ္ခါသံုးအပ္ကိုႏွစ္ခါသံုးတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳးေတြ ၾကားေနရပါေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆို အခုအခ်ိန္ထိကို ျပဳတ္ၿပီးေတာ့ ေရေႏြးစိမ္ၿပီးေတာ့ျပန္သံုးတယ္ ဆိုတာ တကယ္ၾကားေနရပါတယ္။ ဒါေတြက ေရာဂါပိုးကူးစက္လြယ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ အသည္း ေရာင္အသည္း၀ါဘီပိုး၊ အသည္းေရာင္ အသည္း၀ါစီပိုး၊ HIV ပိုးေပါ့ေနာ္။ HIV ပိုးဆိုသိပ္ေၾကာက္ဖို႔ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြက ကူးစက္သြားႏိုင္တယ္။ အဲေတာ့ မလိုအပ္ဘဲနဲ႔ေတာ့ ေဆးမထိုးတာေတာ့ အေကာင္းဆံုးျဖစ္မယ္လို႔ အႀကံေပးခ်င္ပါတယ္။

ေဆး၀ါးအေရာင္းဆိုင္ေတြကို ဘယ္လိုလူမ်ိဳးေတြက ဖြင့္ခြင့္ရွိသလဲ၊ ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုလူမ်ိုးေတြက ဖြင့္ တာမ်ားသလဲလို႔။ ဒါေလးကိုလည္း ေျပာျပေပးပါဦး။

ဒီေဆး၀ါးဆိုင္၊ ေဆးအေရာင္းဆိုင္ဖြင့္ခြင့္လိုင္စင္ေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံ FDA ရဲ႕သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ စည္းကမ္းတက်ဖြင့္ဖို႔ စည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္းေတြက အားလံုးရွိထားၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ သတ္မွတ္ ထားတဲ့အတိုင္းဆိုရင္ေတာ့ ဒီေဆးဆိုင္မွာေရာင္းခ်တဲ့သူက ဆရာတို႔ B.Pharm က ထြက္လာတဲ့ Pharmacist ေတြေပါ့။ သူတို႔ကေဆး၀ါးကၽြမ္းက်င္တဲ့သူေတြ ခန္႔ထားၿပီးေတာ့ ေဆးေရာင္းတဲ့ေနရာမွာ ပါ၀င္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမင္တဲ့အတိုင္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ တစ္ခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ဆိုရင္ ဒီ Pharmacist ေတြကို အျပည့္အ၀ခန္႔ထားႏိုင္ျခင္းလည္း မရွိေသးပါဘူး။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ဒီကေလးေတြေပါ့။ တစ္ခ်ိဳ႕ဆို ဆယ္တန္းေတာင္မေအာင္တဲ့ကေလးေတြလည္း ဒီေနရာမွာ ေဆးေရာင္း တဲ့ေနရာမွာ ပါ၀င္ေနတာေပါ့။ အဲ့ေတာ့ သူတို႔ကိုေဆးေရာင္းတဲ့နည္း ေဆးစပ္တဲ့နည္းက်ေတာ့ အေပၚ က တစ္ေယာက္ကေနၿပီးေတာ့ သူတို႔ကိုေျပာၾကတာေပါ့။ အဲေတာ့ အဲလိုစပ္တဲ့ေနရာမွာ ဆရာ ခုနက ေျပာသလို ဒီစပ္ေဆးဆိုတဲ့ဟာေပါ့ေလ၊ စပ္ေဆးဆိုတဲ့ဟာမွာ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ နွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုး ျဖစ္လို႔ ဘာမီတြန္နဲ႔ပါရာစီတေမာ့ေလာက္တြဲစပ္ၿပီး ေရာင္းလိုက္တာကေတာ့ ဘာမွအႏၲရာယ္မရွိဘူး။ ဒါမွန္ကန္ေသာစပ္နည္းပဲ။ သို႔ေသာ္ အဲလိုမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဒီပါရာစီတေမာ့အျပင္ကို ပါရာစီတေမာ့ပါမယ္၊ ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ အင္ဒိုးစစ္လုိ႔ေခၚတဲ့ အင္ဒိုမီသစ္ဆင္လိုေဆးမ်ိဳးလည္းပါမယ္။ ဒါကလည္း အကိုက္ အခဲ ေပ်ာက္ေဆးတစ္မ်ိဳး။ ေနာက္တစ္ခုကလည္း ေဗာ္တာဆိုတဲ့ေဆးတစ္မ်ိဳးပဲ။ သံုးမ်ိဳးေတာင္မွ သူက ေရာစပ္ထာားတာကို သြားေတြ႕ရတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ အဲဒါအျပင္ကိုပိုၿပီးေတာ့ စိုးရိမ္ဖို႔ေကာင္းတာက ဒီစီး(လ္)႐ုိက္ပါတဲ့ ေဆးေပါ့ေနာ္။ အဲဒါ ဒိုက္ဆာမီသဇုန္းလိုေဆးမ်ိဳး။ သူကထပ္ၿပီးေတာ့ ေစာင္းထည့္ ထားတယ္။ အဲေတာ့ လူတစ္ေယာက္က တုပ္ေကြးလိုျဖစ္ေတာ့ ကိုယ္လက္ေတြ မအီမသာျဖစ္တယ္။ ႏွာေစးတယ္၊ ႏွာေခါင္းပိတ္ေနတယ္၊ သြားျပတယ္။ သူကေဆးသြား၀ယ္ေသာက္တယ္။ အဲဒီ့ေဆးတစ္ ထုပ္ကို ေသာက္လိုက္တယ္ဆိုရင္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး သံုးမ်ိဳးေတာင္ပါတယ္ဆိုေတာ့ တစ္မ်ိဳးေပး တာထက္ေတာ့ ပိုသာမွာေသခ်ာတယ္။ အရမ္းကို ခ်က္ခ်င္းေကာင္းသြားတာ။ ကိုယ္လက္ကိုက္တာ လံုး၀မကိုက္ေတာ့ဘူး။ နာတာလည္းမနာေတာ့ဘူး။ ႏွာေခါင္းေတြပိတ္တာ ႏွာေခါင္းကပြင့္သြားတယ္။ ေနလို႔အရမ္းေကာင္းသြားတယ္။ ခုနကေျပာတဲ့ Dexa လိုေဆးမ်ိဳး၊ Pernisolone လိုေဆးမ်ိဳးက လူကို တက္ၾကြလန္ဆန္းေစတဲ့ေဆးမ်ိဳးျဖစ္တာကိုး။ အဲလိုဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ အရမ္းေနလို႔ေကာင္းသြားတဲ့ အခါက်ေတာ့ အခ်င္းခ်င္းေျပာၾကျပန္ေရာ၊ ဒါေလးေကာင္းတယ္၊ ဒါေလးေကာင္းတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အဲဒါနဲ႔ပဲ မမွန္ကန္တဲ့ကုသမႈတစ္ခု။ မသိဘဲနဲ႔ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ေသာက္သံုးမိေနၾကအဆင့္ဆင့္ လက္ ဆင့္ကမ္းမိေနၾကတာေပါ့ေလ။

စပ္ေဆးမေကာင္းဘူးဆုိေပမဲ့ တကယ္လည္း တကယ္ေပ်ာက္သြားတဲ့အခါက်ေတာ့ ဆရာ၀န္ဆီမသြား ေတာ့ဘဲ ဒီစပ္ေဆးရဲ႕အားကိုးမႈကို သူတို႔ပိုၿပီးယူလာၾကတယ္ေပါ့ေနာ္။

ဟုတ္တယ္၊ အဲဒါေလးနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး သြားသတိရလို႔ ကၽြန္ေတာ့္ Patient ဆိုရင္ ဘယ္လိုလဲဆို ေတာ့ သူကစပ္ေဆးေသာက္တာ ေတာ္ေတာ္အံ့ၾသဖို႔ေကာင္းတယ္။ ေမးၾကည့္ေတာ့ လယ္သမားႀကီး။ ဘယ္ႏွႏွစ္ရွိၿပီလဲေမးၾကည့္ေတာ့ ၁၆ႏွစ္ေလာက္ရွိၿပီေသာက္တာ၊ တစ္ေန႔ကိုတစ္ခြက္ေသာက္တယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ေသာက္ရလဲ ေမးၾကည့္ေတာ့ အဲေဆးေသာက္မွေနလို႔ေကာင္းတယ္။ အဲေဆးေသာက္မွ အလုပ္လုပ္လို႔ရတယ္။ အဲ့ေဆးမေသာက္ရင္ အလုပ္လုပ္လို႔ကိုမရဘူး။ အဲ့ေလာက္ထိကို သူက စြဲေသာက္တာ။ ခုနကေျပာတဲ့ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးပါတယ္။ ဒိုက္ဆာေလးပါတယ္။ ၁၆ႏွစ္ ရွိၿပီေသာက္ေနတာ။ ေသာက္တာလည္း ညေနပိုင္းေသာက္တယ္။ ဒါမ်ိဳးကေတာ္ေတာ္ေလးကို သူ႕ခႏၶာကိုယ္မွာစဲြေနတဲ့အခါက်ေတာ့ ျပန္ျဖတ္ဖို႔ကိုအရမ္းခက္ပါတယ္။ အဲလို လူနာမ်ိဳးျဖတ္ရတဲ့ အခ်ိန္မွာဆိုရင္ ဒီေဆးကိုမေသာက္နဲ႔လို႔ေျပာတဲ့အခ်ိန္မွာ သူ႕မွာျပန္ခံစားရတယ္။ နာက်င္ကိုက္ ခဲမႈေတြရွိတာေပါ့။

အခုလိုမ်ိုးဒီလိုစပ္ေဆးေတြကို သံုးစြဲတဲ့အခါမွာ။ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေလးေတြလည္း ဒါဗဟုသုတရရွိေအာင္လို႔ ေျပာျပေပးပါဦး။

ဆိုးက်ိဳးေတြကေတာ့ နိစၥဓူ၀ေဆး႐ံုႀကီးမွာ ေဆးကုရင္းနဲ႔ေတြ႕ေနရေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးကိုမ်ား ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ႐ုတ္တရက္ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့ဆိုးက်ိဳးက ဘာလဲဆိုေတာ့ ခုနကေျပာတဲ့ ဒီစပ္ေဆးမွာ ပါတဲ့ ပါရာစီတေမာ့သာမကဘဲနဲ႔ တျခားေသာအကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး ႏွစ္မ်ိဳး၊ သံုးမ်ိဳးေရာၿပီးပါေနတဲ့ အခါက်ေတာ့ အဲဒီ့အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြက ေသာက္လိုက္တာနဲ႔ အစာအိမ္နံရံကိုထိတယ္၊ ပါးေစတယ္၊ ေသြးေၾကာကိုေပါက္ေစတယ္။ အဲဒီ့အခါက် ရင္ ဆရာတို႔ရန္ကုန္ျပည္သူ႕ေဆး႐ံုႀကီးရဲ႕ ခြဲစိတ္ကုသေဆာင္ကိုေရာက္လာတဲ့ လူနာတစ္ေန႔တစ္ေန႔မွာအနည္းဆံုး အဲလိုလူနာမ်ိဳးက ေလး၊ ငါး ေယာက္ အၿမဲပါတယ္။ ေသာက္လိုက္တဲ့ေဆးက စပ္ေဆး၊ ေသာက္လုိက္ၿပီးေတာ့ ေသြးအန္တယ္၊ ေသြး၀မ္းေတြသြားတယ္၊ ၿပီးရင္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ေတြျပဳတ္က်တယ္။ ေသြးေတြဆယ္ပုလင္းသြင္းရတယ္။ ဒီဇာတ္လမ္းေတြက မ႐ိုးႏိုင္ေသာ ဇာတ္လမ္းေတြေပါ့။ ဒါကအစာအိမ္ထိတဲ့ ကိစၥေပါ့ေနာ္။ အဲဒီ့ အကိုက္ အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြဟာ ေက်ာက္ကပ္ကိုလည္းထိေစတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးသြားတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေဆးရတယ္။ အဲေတာ့ခုနကေျပာတဲ့ ဒိုက္ဆာမီသဇုန္း ပါနဆင္လိုေရာပါတဲ့ အဲဒီ့ေဆး ေတြက ခ်က္ခ်င္းတစ္ရက္ႏွစ္ရက္ေသာက္တာေတာ့ သူကလည္း အစာအိမ္ကိုပါးေစတာပဲ။ နံရံကို ပါးေစတာပဲ။ အခန္႔မသင့္ရင္ေပါက္ႏိုင္တယ္။ ၾကာလာတဲ့ အခါက်ရင္ခုနကေျပာတဲ့ စတီး႐ိုက္လို ေဆးမ်ိဳးက ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာရွိတဲ့ အဒီနယ္ဂလင္းဆိုတာေလ၊ ေက်ာက္ကပ္အေပၚမွာရွိတဲ့ ဂလင္း တစ္ခုေပါ့။ အဲဒီ့ဂလင္းကေဟာ္မုန္းေလး ထုတ္လုပ္ေပးေနတာကို သူကသြားႏွိမ္လိုက္တာေပါ့။ အဲဒီ့ေဟာ္မုန္းက ဆရာတို႔သြားလာလႈပ္ရွားမႈအတြက္ကို လိုအပ္တဲ့ေဟာ္မုန္းတစ္ခုပါ။ ဒါကမရွိမျဖစ္ ေပါ့။ အဲဒီ့ေဟာ္မုန္းကိုႏွိမ္လို္က္တဲ့အခါက်ရင္ ခုနကစပ္ေဆးမွာရွိတဲ့ ပန္နဆလံုးေသာက္ေနတဲ့လူတစ္ ေယာက္မွာဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္ထဲကမထုတ္ေတာ့ဘူး။ အေရးရယ္၊ အေၾကာင္းရယ္ဆိုရင္ မထုတ္ေတာ့တဲ့ အခါက်ေတာ့ အေရးေပၚမ်ား ဗိုက္ခြဲရတယ္ဆိုပါစို႔။ အဲဒီ့လူနာဟာ ခြဲစိတ္စားပြဲေပၚမွာပဲေမ့ေဆးေပးရင္နဲ႔ ေသြးေပါင္ျပဳတ္က်ၿပီးေတာ့ အသက္အႏၲရာယ္ျဖစ္တဲ့အထိကိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါကို စပ္ေဆးေသာက္ထား တာကိုလူနာက မေျပာဘူးဆိုရင္ ပိုဆိုးေတာ့တာေပါ့။ အဲဒါေျကာင့္မို႔လို႔ ေဆးေက်ာင္းမွာ စာသင္တယ္ ဆိုလို႔ရွိရင္ History ေမးတဲ့အခ်ိန္မွာ ေရာဂါရဇ၀င္ေမးတဲ့အခ်ိန္မွာ ေဆး၀ါးရာဇ၀င္မွာဆိုရင္ druh History ေခၚတာေပါ့။ အခုေခတ္မွာဆိုရင္ ဘာေဆးေသာက္သလဲ၊ စပ္ေဆးေသာက္သလားဆိုၿပီး ေမးပါဆိုတဲ့ Question ကိုေမးပါဆိုၿပီး ေက်ာင္းသားေတြကို သင္ရတဲ့ေခတ္ေရာက္လာၿပီ။ စပ္ေဆး ေၾကာင့္ ဒုကၡမေရာက္ရေအာင္ သင္ေပးရတဲ့အျဖစ္ေပါ့။ ဒါတင္လားဆိုမၿပီးေသးဘူး။ သူက ဒီလိုေဆး ေတြ ေသာက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ေသြးတိုးေရာဂါလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေသြးတိုးရင္ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာ ပိတ္မယ္၊ ေသြးေၾကာေပါက္မယ္၊ ေလျဖတ္မယ္ေပါ့။ ဆီးခ်ိဳျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္ပဲေနာက္ ဆက္တြဲ ေက်ာက္ကပ္ထိတာ မ်က္စိျမင္လႊာပ်က္စီးတာ၊ ေလျဖတ္တာ၊ ႏွလံုးျဖစ္တာ။ အဲ့ေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ေျခေတြက အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒီေတာ့ေနာက္မွာ ဘာျဖစ္လာလဲဆိုေတာ့ မသိမသာနဲ႔ျဖစ္တာဘာလဲ ဆိုေတာ့ အ႐ိုးပါးတာ။ ဒီစတီး႐ိုက္ေသာက္ရင္းနဲ႔ အ႐ိုးကပါးပါး လာတယ္။ ေသြးဆံုးတဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြ မွာဆိုရင္ အ႐ိုးပါးဖို႔အခြင့္အလမ္း နဂိုထဲကမ်ားၿပီးသား၊ အဲဒီ့ေဆးေသာက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ ပါးလာတယ္။ ပါးရင္း ပါးရင္းေနာက္ဆံုးက်အ႐ိုးကပြတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အ႐ိုးက်ိဳးတယ္။

လူနာတစ္ေယာက္က ေဆးခန္းသြားၿပီး ဆရာ၀န္နဲ႔ေတြ႕ရမွာ ေၾကာက္တာလည္းရွိတယ္။ လူနာက ဆရာ၀န္နဲ႔ေတြ႕မယ္၊ ကုသဖို႔သြားၿပီးျပသတဲ့ေနရာမွာ ေတြ႕ႀကံဳရမယ့္အဆင့္ဆင့္ေလးကို နည္းနည္းေလး အဆင့္ဆင့္ေလးရွင္းျပေပးပါ။

လူနာက ေရာဂါေ၀ဒနာတစ္ခုျဖစ္လာခဲ့ၿပီဆိုရင္ေတာ့ သူေဆးခန္းကိုသြားဖို႔က မ်ားေသာအားျဖင့္ လူနာေတြက လက္တြန္႔ၾကတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆို တခ်ိဳ႕ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လူနာ တစ္ေယာက္ကေဆးခန္းလာဖို႔ဆိုတာ သူ႔မွာအေဖာ္တစ္ေယာက္က လိုက္လာေပးရမယ္။ ၿပီးေတာ့ ဆရာ၀န္ကမေရာက္ေသးရင္ ေစာင့္ေနရမယ္။ တစ္ခါျပျပန္ေတာ့လည္း အထူးကုျပရင္ေတာ့ ဆရာ အၿမဲေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ အထူးစစ္ေတာ့မွာ၊ ၿပီးရင္ အထူးကုန္ေတာ့မွာပဲေပါ့ေနာ္။ ၿပီးရင္ အခ်ိန္က ေတာ္ေတာ္ေလးေပးရတယ္ေပါ့ေနာ္။ ၿပီးရင္ ေဆးဖိုးကတစ္မ်ိဳး၊ ၀ါးခကတစ္မ်ိဳးဆိုၿပီးေတာ့ ေနာက္ေျပာ ၾကတယ္ေပါ့။ ဆိုေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳးေတြကိုသူက ေက်ာ္လႊားရတဲ့အခါက်ေတာ့ သူ႕မွာေတာ္ေတာ္နဲ႔မလာခ်င္ ဘူး။

ဒီေသာက္ေဆးကိုပဲ အဓိကထားၿပီးေသာက္ခ်င္ေတာ့ စပ္ေဆးနဲ႔သြားၿပီး သူတို႔မွာရင္းႏွီးသြားၾကတာေပ့ါ။

အင္းေပါ့၊ ခုနေျပာသလိုေပါ့။ ဒီစပ္ေဆးေသာက္ေတာ့လည္း တကယ္ လည္း ေကာင္းေနတာကို ေရရွည္ျဖစ္လာမယ့္ အခက္အခဲေတြကမျမင္ရေသးဘူးေလ။ သိလည္းမသိၾကတဲ့အခါက်ေတာ့ စပ္ေဆး ကိုပဲ အားကိုးရင္းအားကိုးရင္းနဲ႔ အခ်င္းခ်င္းလက္ဆင့္ကမ္းရင္းနဲ႔ဘဲ ဒါပိုပိုၿပီးေသာက္ျဖစ္လာၾကတာေပါ့။

စပ္ေဆးကိုသံုးစဲြတာမ်ားတဲ့သူေတြက ဘယ္သူေတြျဖစ္ႏိုင္လဲဆိုတာ သံုးသပ္ေပးပါဦးဗ်။

ဘယ္သူေတြျဖစ္နိုင္လဲဆိုတဲ့ အခါက်ေတာ့ နာတာရွည္ေရာဂါျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးအစားေပါ့ေနာ္။ ဒူးနာ တယ္ဆိုတာ ျဖစ္ၿပီးရင္ေတာ့ ေပ်ာက္ခဲပါတယ္။ ခါးနာတာလည္း ေပ်ာက္ခဲပါတယ္။ အဲဒီ့ဒူးနာတာေတြ ခါးနာတာေတြ၊ ေနာက္တစ္ခုကအေရျပား၊ ယားနာေတြ၊ အေရျပားယားနာေတြကိုကုဖို႔ကို သူက Prenisolone ေဆးေတြပါတတ္တယ္။ အဲေတာ့ Prenisolone ေဆးက ေသာက္ေဆးရွိတယ္။ လိမ္းေဆးရွိတယ္။ ထုိးေဆးရွိတယ္။ ဒါေတြကို သူတုိ႔ေရရွည္စြဲေသာက္ေနတတ္ၾကတယ္။ ေနာက္တစ္ ခုက ဘာလဲဆိုေတာ့ ရင္ၾကပ္ေရာဂါရွိတဲ့သူေတြ ငယ္စဥ္ဘ၀ထဲက ၾကပ္တာျဖစ္ရင္ျဖစ္မယ္။ အသက္ႀကီးမွ ၾကပ္တာျဖစ္ရင္ျဖစ္မယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္းနဲ႔ ရင္ၾကပ္တာျဖစ္ရင္ျဖစ္မယ္။ သူတို႔ေတြက ရင္ၾကပ္တဲ့အတြက္ကို အဲဒီ့ Prenisolone ေဆးေတြ ေသာက္ေနတတ္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆိုအဆုတ္ေဆးလို႔ေျပာၿပီးေတာ့ စပ္ထားတာအဆုတ္ေဆး၊ အဲဒီ့အဆုတ္ေဆးထဲမွာ Amino ေလးပါတယ္။ Prenisolone ေလးပါတယ္။ အဲလိုမ်ိဳးေပးတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီ့ Prenisolone ေဆး ေတြေရရွည္ ေရရွည္ေသာက္ရင္း သူတို႔က သူတို႔ေရာဂါက တကယ္ေတာ့အၿမဲတမ္း တစ္သက္လံုး နီးပါးျဖစ္မယ့္ေရာဂါ၊ အဲဒီ့မွာတင္ဒီေဆးေတြကို ေရရွည္စြဲေသာက္ရင္း စြဲေသာက္ရင္းနဲ႔ ခုနကေျပာတဲ့ ေရရွည္စြဲေသာက္လို႔မေကာင္းတဲ့ သူတို႔မွာေနာက္ကဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္လာေတာ့တာေပါ့။

ဒီစပ္ေဆးေတြကိုစပ္ေပးတဲ့အခါမွာ ဘယ္လိုေဆးမ်ိဳးေတြကို ပိုၿပီးေတာ့စပ္ေပးရတာမ်ားလဲ။

ေရာဂါေပၚမူတည္ၿပီးေတာ့ ဥပမာ ယားနာေတြဆိုရင္ သူတို႔ကဘာမီတြန္လိုေဆးမ်ိဳးနဲ႕ ခုနေျပာတဲ့ စတီး႐ိုက္ပါတဲ့ေဆးမ်ိဳးနဲ႔ အဲဒါၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ ႐ိုင္ရယ္တမီးလိုေဆးမ်ိဳးက်ေတာ့ သူက အစာအိမ္ မထိေအာင္ဆိုၿပီး ဒါမ်ိဳးေတြးၿပီးေတာ့ စပ္ၿပီးေရာင္းတာမ်ိဳးေတြ႕ရတယ္။ ခါးနာ၊ ဒူးနာဆိုရင္လည္း ခုန ေျပာတဲ့အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး သံုးမ်ိဳးေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေလးနဲ႔ ၿပီးေတာ့ Prenisolone ေဆးမ်ိဳးေလးနဲ႔ အစာအိမ္ကိုမထိေအာင္ဆိုၿပီး အခုေခတ္က် omeprazole လိုေဆးမ်ိဳးနဲ႔တြဲၿပီး ေရာင္းတာေတြ႕ရတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ဘဲနဲ႔ မျဖစ္တဲ့ဟာ ရင္ၾကပ္ေရာဂါဆိုရင္ေတာ့ ေလျပြန္ကိုက်ယ္ေစတဲ့ေဆး Deriphyllic တုိ႔ လိုေပါ့ေနာ္။ အခုေခတ္မွာ အဲလိုေဆးမ်ိဳးေလးနဲ႔ ခုနေျပာတဲ့ Prenisolone လိုေဆးမ်ိဳးေလးနဲ႔ ဆိုေတာ့ ဒီေဆးကတစ္ခါ တစ္ေလေျပာၾကတယ္။ လူနာေတြက ေဆးခန္းသြားေတာ့ၿပီး ဆရာ၀န္သြားျပေတာ့ လည္း ဒီေဆးပဲေပးတာပဲေပါ့။ စပ္ေဆး၀ယ္ေသာက္ေတာ့လည္း ဒီေဆးပဲေပးတာပဲေပါ့ေလ။ ဘာ့ေၾကာင့္မ်ား ဆရာ၀န္ဆီသြားၿပီး၊ ဆရာ၀န္ဆီသြားရင္ ေဆးဖိုးေတြနဲ႔ သြားရတာနဲ႔ လမ္းစရိတ္ေတြနဲ႔ ေပါ့ေနာ္။ အဲလိုမ်ိဳးေပါ့ေနာ္။ တကယ္ေတာ့ ဘယ္လိုလဲဆိုေတာ့ ဥပမာ ရင္ၾကပ္ေရာဂါျဖစ္တယ္ဆိုပါစို႔။ ရင္ၾကပ္ေရာဂါျဖစ္တဲ့အခ်ိန္၊ ရင္ၾကပ္ေရာဂါမ်ားေနတဲ့အခ်ိန္၊ ေရာဂါသည္းေနတဲ့အခ်ိန္မွာဆိုရင္ ခုနကေျပာတဲ့ Prenisolone လိုေဆးမ်ိဳးက ေသာက္ေဆးပါမကဘူး။ ထိုးေဆးပါထိုးရတယ္။ ေဆးခန္း လာျပတဲ့အခါက်ရင္ တခ်ိဳ႕ဆိုရွိတယ္။ ဒီေဆးစာအုပ္ေလးျပၿပီးေတာ့ ျပန္ျပန္၀ယ္တာေပါ့ေနာ္။ ျပန္ ျပန္ ၀ယ္တဲ့အခါ ေသာက္တဲ့အခါက်လို႔ရွိရင္ ေဆးကပိုသြားၿပီးေတာ့ ေဆးအတြက္နဲ႔ ေလးသြားတဲ့ ကိစၥေတြ လည္းရွိပါတယ္။

ဒီျပည္သူလူထုအၾကမ္းဖ်င္းသိထားတာက ဆရာ၀န္လက္မွတ္မပါဘဲနဲ႔ေရာင္းခ်လို႔မရတဲ့ ေဆးေတြ ရွိတယ္။ ဆရာ၀န္လက္မွတ္မပါဘဲနဲ႔ ဒီေဆးေတြကိုသံုးစြဲခြင့္မရွိဘူးဆိုတာ အဲဒီ့ဟာလည္း အက်ယ္ တ၀င့္ေလးေျပာျပေပးပါဦး။

ဒီေဆးပညာမွာေရာ၊ ေဆး၀ါးဥပေဒမွာေရာ အားလံုးကေရးထားၿပီးသား၊ ေဆးမွာ ဘယ္လိုလဲဆို ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ POM ေခၚတာေပါ့ေနာ္။ Prescription Only Medicine ဆိုတာက ဆရာ၀န္ လက္မွတ္ပါမွသာလွ်င္ ေရာင္းရမယ့္ေဆးတစ္စုေပါ့ေနာ္။ ေနာက္တစ္စုကက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ OTC ေခၚတာေပါ့။ Over the Counter ။ ဥပမာ ပါရာစီတေမာလို ေဆးမ်ိဳးေပါ့ေလ။ ေခါင္းကိုက္လို႔သြား၀ယ္ တဲ့သူဆိုရင္ ဆရာ၀န္လက္မွတ္မလိုဘူး။ ေရာင္းေပးလို႔ရတယ္။ အဲဒီ့ အုပ္စုႏွစ္စုက ျပတ္ျပတ္သားကို ရွိၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ အားနည္းခ်က္က၊ အဲဒါေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က အသက္၀င္ၿပီးေတာ့ Apply လုပ္တာေပါ့။ တကယ္တမ္းလက္ေတြ႕မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔က်င့္သံုးမႈက အားနည္းေနေသးတာျဖစ္ တာေပါ့ေနာ္။ အဲ့ေတာ့ ဆရာ၀န္လက္မွတ္မပါဘဲနဲ႔ ခုနေျပာသလို ပိုးသတ္ေဆးျဖစ္တဲ့ Prenisolone လိုေဆးမ်ိဳးက၀ယ္လို႔ရတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ Amoxicillin သြား၀ယ္မယ္ဆိုရင္လည္း ဆရာ၀န္လက္မွတ္ မလိုဘူး၊ သြား၀ယ္ရင္ေရာင္းတာပဲ။ တကယ္တမ္းျဖစ္ရမွာကဘာလဲဆိုရင္ တခ်ိဳ႕ေသာေဆးေတြမွာ ဆရာ၀န္လက္မွတ္မပါဘဲနဲ႔ဆိုရင္ ေရာင္းလို႔ကိုမရ ရဘူးေပ့့ါေနာ္။ တခ်ိဳ႕ေသာေဆးက်ေတာ့ ေခ်ာင္းဆိုး ေပ်ာက္ေဆးေတြဆိုပါစို႔။ ဥပမာ ေကာ္မက္သဇင္ေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့ေလ၊ ႐ိုး႐ိုးေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ ေဆးဆိုရင္ ဒါလြပ္လြပ္လပ္လပ္နဲ႔၀ယ္လို႔ရတယ္။ ဆရာ၀န္လက္မွတ္ မလိုဘူးေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး ႏိုင္ငံျခားေတြမွာဆိုရင္ ဒါမ်ိဳးသတ္သတ္မွတ္မွတ္ရွိၿပီးသား။ ကိုယ္ဆရာ၀န္ပဲဆိုရင္ေတာင္မွ သြား၀ယ္ရင္ အဲ့တိုင္းျပည္က ဆရာ၀န္မဟုတ္တဲ့အတြက္ သူတို႔ကကိုယ့္ကိုမေရာင္းေပးဘူး။ သူတို႔ႏိုင္ငံက ဆရာ၀န္ လက္မွတ္ပါမွ သူတို႔ကေရာင္းေပးတယ္ေပါ့ေနာ္။

ေဆးဆိုင္ဖြင့္ဖို႔အတြက္ကို ေဆး၀ါးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သင္တန္းေတြဖြင့္တာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိတယ္၊ ဒါနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ေရာ ဆရာ့အျမင္ေလးကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္။

အဲဒီ့သင္တန္းေတြနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ ကိုယ္ကထဲထဲ၀င္၀င္နဲ႔ တစ္ခါမွေတာ့ ေစာင့္မၾကည့္ဖူး ပါဘူးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေသခ်ာတာတစ္ခုကေတာ့ အဲဒီ့သင္တန္းေတြမွာ သင္ၾကားမႈက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ethical ျဖစ္ဖို႔အေတာ္ေလးလိုပါတယ္။ ဒီေဆးက အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးနဲ႔ ခုနကေျပာတဲ့ စတီး႐ိုက္နဲ႔ေပါင္းေသာက္တယ္ဆိုရင္ ခ်င္ခ်င္းသက္သာလာမယ္ဆိုတာက ေဆးပညာရွင္တိုင္း သိျကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မေပးသင့္လို႔၊ တုပ္ေကြးျဖစ္တဲ့သူကို ဒီလိုမ်ိဳးေဆးကိုေပါင္းၿပီးေတာ့မေပးဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲလိုမေပးသင့္ဘူးဆိုတာကို သိေသာ္ျငားလည္း စီးပြားေရးသဘာ၀က ဆိုင္ဆိုတာအၿပိဳင္အ ဆိုင္နဲ႔ေရာင္းအားတက္ေအာင္လုပ္တာတို႔၊ အဲဒီ့ေနာက္ကသူတို႔ရဲ႕ အန္ဒီးရွင္းဒစ္ ေပါ့ေနာ္။ ဒီဟာေတြ ေပၚ မူတည္ၿပီးေပါ့ေနာ္။ သူရဲ႕ေနာက္က ၿပိဳင္ဆိုင္ရင္း ၿပိဳင္ဆိုင္ရင္းနဲ႔ဘဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ethical ျဖစ္တဲ့ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္၊ ကေနၿပီးေတာ့ နည္းနည္းေလး ယိမ္းယိုင္သြားတာျဖစ္ႏိုင္တာေပါ့။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ပိုင္ရွင္ေတြေရာ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြေရာဘက္က ေဆးေရာင္းတဲ့သူေတြအားလံုးက ဒီသတ္မွတ္ ထားတဲ့ေဘာင္အတြင္းကပဲ မွန္ကန္ေသာေဆးစပ္နည္းနဲ႔ စပ္တဲ့ေဆးမ်ိဳးစိတ္ခ်ရတဲ့ေဆးမ်ိဳး အႏၲရာယ္မရွိတဲ့ ေဆးေတြကိုပဲ ျပည္သူေတြကို ေရာင္းခ်ေပးသင့္တယ္ဆိုတာကို နားလည္ဖို႔ အလြန္ဘဲအေရးႀကီးလွပါတယ္။

စပ္ေဆးေတြကို ဘယ္လုိအေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ေသာက္သံုး ေနရပါသလဲ။ ဒါေလးကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္။

ဒီစပ္ေဆးကိုေတာ့ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ေရရွည္ေသာက္တဲ့သူေတြ နာတာရွည္ေရာဂါသည္ေတြ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒူးနာ၊ ခါးနာ၊ ေသြးေလးဖက္နာ၊ အဆစ္နာေရာဂါသည္ေတြ၊ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ခုနက ေျပာတဲ့ ရင္ၾကပ္ေရာဂါသည္ေတြ၊ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ႏွင္းခူလို အနာမ်ိဳးေပါ့။ သူက ယားတာ၊ ယား လာရင္ၾကြၾကြလာတာ။ အဲဒါကို စတီး႐ိုက္ပါတဲ့ေဆးေသာက္ရင္ ခ်က္ခ်င္း၀ပ္သြားတာ အဲဒါကို ေသာက္ရင္း ေသာက္ရင္းနဲ႔ သူကစြဲလာတာ။ အဲဒါေလးေသာက္လိုက္၊ အစားအေသာက္ေလး နည္းနည္းမွားရင္ ႏွင္းခူေလး နည္းနည္းၾကြလာရင္ လိမ္းေဆး လိမ္းလိုက္၊ ေသာက္ေဆးေလး ေသာက္လိုက္၊ ခုနေျပာတဲ့ စတီး႐ိုက္ေတြကပါေနတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ မသိဘူး။ အဲလိုမ်ိဳး ျဖစ္ရင္းျဖစ္ရင္းနဲ႔ လူနာေတြက ဒီေဆးကိုစဲြေသာက္ရင္း စြဲေသာက္ရင္းနဲ႔ ဒုကၡေတြေရာက္ၾက တာေပါ့ေနာ္။

သူတုိ႔သံုးေနတာေတြကို ေလ်ာ့ပါးသြားေအာင္ဆရာႀကီးတို႔ ဘယ္လိုမ်ားအႀကံေပးခ်င္ပါသလဲ။

နံပါတ္တစ္အေရးျကီးဆံုးကေတာ့ ဒီျပည္သူေတြပဲေပါ့။ ျပည္သူေတြစိတ္ထဲမွာ စပ္ေဆးေသာက္ရင္ အသက္အႏၲရာယ္ရွိပါတယ္ဆိုတဲ့ အသိစိတ္တစ္ခုတကယ္ကို စြဲစဲြနစ္နစ္နဲ႔ နားလည္ယံုၾကည္ၿပီးေတာ့ ေနာက္တစ္ခါက်င့္သံုးတဲ့ အဆင့္ထိေရာက္ေအာင္၊ အဲဒီ့အဆင့္ထိေရာက္ေအာင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ က်န္းမာေရး ပညာေပးဖို႔လိုတာေပါ့။ ျပည္သူေတြအားလံုးကလည္း ဒါေတြကိုတကယ္တမ္း နားလည္ လာၿပီးေတာ့ စပ္ေဆးေရရွည္ေသာက္တယ္ဆိုရင္ အႏၲရာယ္ရွိတယ္ဆိုတာကိုသိလာၿပီးေတာ့ မေသာက္ျဖစ္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒါေတာ္ေတာ္ေလးကို ေအာင္ျမင္တဲ့အဆင့္ကိုေရာက္တာေပါ့ေနာ္။ တစ္ဖက္ကလည္း ေရာင္းတဲ့သူေတြက ဒီလိုစပ္ေဆးေရာင္းျခင္းသည္ အားလံုးအတြက္ အႏၲရာယ္ ရွိတယ္ဆိုတာသိရွိၿပီးေတာ့ စီးပြားေရးယွဥ္ၿပိဳင္မႈတစ္ခုထဲကို မ်က္ႏွာ မၾကည့္ဘဲနဲ႔၊ ျပည္သူေတြရဲ႕ မ်က္ႏွာကိုၾကည့္ၿပီးေတာ့ ဒီလိုေဆးမ်ိဳးကိုေတာ့ မေရာင္းသင့္ဘူး။ မေရာင္းခ်ေတာ့ဘူးဆိုၿပီးေတာ့ အခ်င္းခ်င္းျပန္လည္ၿပီးေတာ့ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းနဲ႔လုပ္ၾကမယ္ဆိုရင္ ဒီစပ္ေဆးယဥ္ေက်းမႈႀကီးက တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ေတာ့ ေလ်ာ့ပါးလာလိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ ယူဆရပါတယ္။


တစ္ဖက္ကလည္း အေရးယူမႈအေနနဲ႔ဆိုရင္ ဒီေဆးဆိုင္ကိုပိတ္သိမ္းလို႔ ရပါတယ္။ ဒီလိုတရား မ၀င္ေဆးေတြကို ေရာင္းတယ္ဆိုရင္ ေဆးဆိုင္ကိုပိတ္သိမ္းတာ၊ တကယ့္လက္ေတြ႕ကိုအေရး ယူျဖစ္ရေအာင္၊ အေရးယူၾကမယ္ေပ့ါေလ။ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနတင္ မကဘူး။ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာနေတြလည္းပါလာမယ္။ သက္ဆိုင္ရာၿမိဳ႕နယ္၀န္ႀကီးဌာနေတြပါၿပီးေတာ့၊ အားလံုး၀ိုင္း၀န္း ၿပီးေတာ့ ဆက္သြယ္ေရးဌာနေတြလည္း အားလံုးပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလုိမ်ိဳး ကၽြန္ေတာ္တို႔ေရတိမ္နစ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ ေတာ္ေတာ္ေလးေလ်ာ့ပါးလာၿပီး ေနာက္ဆံုး ပေပ်ာက္သြားလိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။

ေဒါက္တာ ေဇာ္သန္းထြန္း
Health Guide
http://www.mmhealthguide.com