အရက္ကိုဓာတုေဗဒေခၚအရ Ethyl alcohol ဟု ေခၚပါသည္။ အတိုေကာက္အားျဖင့္ Ethanol ဟူ၍လည္း လူသိမ်ားပါသည္။ ဓာတုေဖာ္ျမဴလာအရ C2H5 – OH ျဖစ္ၿပီး Ehtlygroup (C2H5) မွာ Hydroxyl group (OH) ေပါင္းစပ္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အရက္ကုိထုတ္လုပ္ရာမွာ အသံုးျပဳသည့္ကုန္ၾကမ္း ပစၥည္းႏွင့္ ထုတ္လုပ္ေသာနည္းစနစ္ေပၚမူတည္ၿပီး အရက္အမ်ိဳးအစားမ်ားကြဲျပားသြားၿပီး ပါ၀င္ေသာ အီသေနာ ရာခိုင္ႏႈန္းလည္း ကြဲျပားသြားပါသည္။အရက္အမ်ိဳးအစားကို အဓိကအုပ္စုႀကီး (၃)စုခြဲထားပါ သည္။ ဘီယာ (Beer), ၀ိုင္ (Wine) ႏွင့္ ယမကာ (Distilled beverage) တို႔ျဖစ္ပါသည္။
အရက္ေသာက္ျခင္းျဖင့္္ ခႏၶာကိုယ္တြင္းေျပာင္းလဲမႈမ်ားမွာ အပိုင္း (၂) ပိုင္းရွိပါသည္။ အရက္ ေသာက္ၿပီးသည္ႏွင့္ လတ္တေလာျဖစ္ပ်က္ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ အၿမဲတေစေသာက္သံုးမႈေၾကာင့္ ျဖစ္လာရသည့္ နာတာရွည္ေျပာင္းလဲမႈတို႔ျဖစ္ပါသည္။ လတ္တေလာအေနႏွင့္ အရက္ကိုေသာက္မည္ဆိုလွ်င္လည္း ေသာက္သည့္အမ်ိဳးအစားႏွင့္ ပမာဏေပၚမူတည္ၿပီး ကြဲျပားမႈရွိပါသည္။ ျဖစ္လာႏိုင္ေသာ အက်ိဳးဆက္မ်ား ကို ေအာက္တြင္တစ္ဆင့္ခ်င္း ရွင္းျပေပးပါမည္။
အရက္ကိုပါးစပ္ကေနေသာက္ၿပီးလွ်င္ အစာေရမ်ိဳျပြန္ (Esophagus) ကတစ္ဆင့္ အစာအိမ္ (Stomach) ထဲကိုေရာက္သြားပါတယ္။ အစာအိမ္ထဲေရာက္သည္ႏွင့္ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို အစာအိမ္၏နံရံမွ အရက္ကိုစုပ္ယူပါသည္။ အစာအိမ္ကိုျဖစ္သန္းၿပီး အူသိမ္ထဲကိုမေရာက္ခင္ အခ်ိန္ခဏအတြင္းတြင္ ေသာက္လိုက္သည့္ အရက္ပမာဏ၏ 20% ကို အစာအိမ္နံရံကစုပ္ယူၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ အစာအိမ္ ေသြးေၾကာမ်ားမွတစ္ဆင့္ အသည္းကိုပို႔ေပးပါသည္။
က်န္ေသာ 80% မွာ အူသိမ္ကိုေရာက္ၿပီး အူသိမ္နံရံတစ္ေလွ်ာက္ စုပ္ယူမႈေၾကာင့္ အူသိမ္မွအူမ ႀကီးသို႔မေရာက္ခင္ အားလံုးကိုစုပ္ယူၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ စုပ္ယူၿပီးေသာအရက္အားလံုးသည္ အသည္း ကို Portal vein မွတစ္ဆင့္ ေရာက္ရွိသြားပါသည္။
အသည္းဆိုသည္မွာ ခႏၶာကိုယ္ထဲတြင္ရွိသည့္ စက္႐ံုႀကီးတစ္ခုကဲ့သို႔ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔စား လိုက္ေသာ အစားအစာအားလံုးကို အစာအိမ္ႏွင့္အူလမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ အဆင့္ဆင့္ေျခဖ်က္စုပ္ယူ ၿပီး အသည္းကိုေရာက္ပါသည္။ အသည္းကိုေရာက္လာသည့္ အရာမ်ားထဲတြင္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္လုိအပ္ သည့္အရာရွိသကဲ့သို႔ မလိုအပ္သည့္အရာမ်ားလည္းပါေနသည္။ အရက္သည္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္မည္သည့္ ေနရာတြင္မွ အသံုးမ၀င္သည့္ဓာတ္ပစၥည္းျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယင္းကိုဖ်က္စီးၿပီးစြန္႔ထုတ္ရန္ အသည္း က စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ရပါသည္။
ပထမဆင့္အေနႏွင့္ အရက္(Ethyl alcohol) ကို အသည္းမွာရွိသည့္ ADH (Alcohol Dehydrogenase) အင္ဇိုင္၏အကူအညီျဖင့္ Acetaldehyde အျဖစ္ကိုေျပာင္းလဲေပးလုိက္ပါသည္။ ထိုျဖစ္ စဥ္ကို Oxidation ျပဳလုပ္ျခင္းဟုေခၚပါသည္။ ထိုအက္ဆီတဲလ္ဒီဟိုက္မ်ားသည္ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစ ၿပီး ခႏၶာကိုယ္အတြက္အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစေသာ ဓာတ္ပစၥည္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ကင္ဆာေရာဂါအပါအ၀င္ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းအားလံုးကို ဖ်က္စီးႏုိင္စြမ္းရွိပါသည္။ အစာအိမ္၏နံရံတြင္လည္း အက္ဆီတဲလ္ဒီ ဟိုက္အျဖစ္ အခ်ိဳ႕ေျပာင္းလဲသြားပါသည္။
ဒုတိယအဆင့္အေနႏွင့္ Acetaldehyde မ်ားကို Acetaldehyde Dehydrogenase (ALDH) ၏ အကူအညီျဖင့္ Acetic acid အျဖစ္ကိုေျပာင္းလဲလိုက္ပါသည္။ ပထမ Acetic acid အျဖစ္ကိုေျပာင္းလဲလိုက္ ပါသည္။ ပထမ Acetaldehyde ေလာက္ အဆိပ္အေတာက္မျဖစ္ေတာ့ပါ။ ေနာက္ဆံုး CO2 ႏွင့္ H2O အျဖစ္ ၿပိဳကြဲၿပီး ခႏၶာကိုယ္မွစြန္႔ထုတ္လိုက္ပါသည္။
အသည္းမွ အယ္လ္ကိုေဟာကိုေခ်ဖ်က္ရာတြင္ တစ္နာရီကိုအယ္ကိုေဟာယူနစ္ ၁ ယူနစ္သာေခ် ဖ်က္ႏိုင္ႏိုင္ပါသည္။ အကယ္၍ တစ္နာရီအတြင္း ၁ ယူနစ္ထက္ပိုၿပီးေသာက္ခဲ့လွ်င္ အသည္း၏ေခ်ဖ်က္ႏိုင္ ေသာ ပမာဏထက္ပိုသြားသည့္အတြက္ ပထမကပိုေနေသာအယ္ကိုေဟာမ်ားသည္ ေသြးထဲမွတစ္ဆင့္ တစ္ကုိယ္လံုးကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ေရာက္ရွိသြားပါသည္။
ပထမ ႏွလံုးကိုေရာက္ပါသည္။ ႏွလံုးတြင္ရွိေသာ ေသြးေၾကာမ်ားသာမက တစ္ကိုယ္လံုးတြင္ရွိေသာ ေသြးေၾကာမ်ားပါ က်ယ္ကုန္ေသာေၾကာင့္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ (Blood pressure) က်ေစပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ႏွလံုး၏ညာဖက္အခန္းမွ ေသြးထဲကတစ္ဆင့္ အဆုတ္ကိုေရာက္ပါသည္။ အဆုတ္ကေနအသက္႐ွဴထုတ္ လိုက္သည့္ေလထဲတြင္ CO2 ႏွင့္အတူ အယ္လ္ကိုေဟာမ်ားပါ ထြက္သြားေသာျခင္းေၾကာင့္ အရက္နံ႔ရေစပါ သည္။
ႏွလံုး၏ဘယ္ဖက္အခန္းမွတစ္ဆင့္ တစ္ကိုယ္လံုးကိုေရာက္ပါသည္။ အေရျပားသို႔ေရာက္လွ်င္ ေသြးေၾကာမ်ားက်ယ္ၿပီး နီရဲလာပါသည္။ ေခၽြးပိုထြက္လာၿပီး အေရျပားမွတစ္ဆင့္ အယ္လ္ကိုေဟာမ်ား စြန္႔ထုတ္လိုက္ေသာေၾကာင့္ ေခၽြးႏွင့္အတူအရက္နံ႔ပါရေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဟုိမုန္းစနစ္ေတြကိုလည္းထိခိုက္ေစပါသည္။ ဆီးသြားမႈကိုထိန္းခ်ဳပ္ေပးသည့္ ADH ဟုိမုန္းမထြက္ ႏိုင္ေအာင္ ဟန္႔တားေပးလိုက္ေသာေၾကာင့္ ဆီးပိုသြားေစပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အရက္ေသာက္ၿပီးလွ်င္ ဆီး ရႊင္သည္ဟု ေျပာၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဆီးသြားသည့္အတြက္ ေရဓာတ္ပါဆံုး႐ႈံးမႈရွိၿပီး ယင္းသည္ Dehydration ျဖစ္ေစပါသည္။
ေနာက္ဆံုးအေနႏွင့္ ဦးေႏွာက္ႏွင့္အာ႐ံုေၾကာအဖြဲ႕အစည္းကိုေရာက္သြားၿပီး ခႏၶာကိုယ္လႈပ္ရွားမႈ ထိန္းသိမ္းသည့္ေနရာကိုထိခိုက္ေစပါသည္ (Movements become disrupted) ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒယိမ္းဒယိုင္ ျဖစ္လာၿပီး လမ္းေလွ်ာက္၍မေကာင္းေတာ့သည့္အျပင္ စဥ္းစားခ်ိင့္ခ်ိန္ႏိုင္စြမ္းကိုလည္း ထိခိုက္ေစပါသည္ (Judgement becomes impaired) ။
အထက္ပါအခ်က္မ်ားသည္ အရက္ကိုေသာက္လွ်င္ ႐ုတ္တရက္ျဖစ္လာႏိုင္သည့္ အႏၲရာယ္မ်ားျဖစ္ ပါသည္။ ေသာက္သည့္ပမာဏႏွင့္ အမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္ၿပီး နည္းတာမ်ားတာပဲကြာျခားသြားမွာျဖစ္ပါ သည္။ တစ္ေန႔ကို နည္းနည္းစီႏွင့္ေရရွည္စြဲေသာက္လွ်င္ တစ္မ်ိဳးျဖစ္မွာျဖစ္ပါသည္။
Alcohol Unit ဆိုသည္မွာ
အရက္အမ်ိဳး၊ ပါ၀င္သည့္အယ္လ္ကိုေဟာပမာဏေပၚမူတည္ၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲဲျပားေနျခင္းေၾကာင့္ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ်ေသာက္လွ်င္ မည္သို႔ျဖစ္လာႏိုင္သည္ဆိုျခင္းကို စံသတ္မွတ္ခ်က္တစ္ခုလုိအပ္လာပါ သည္။ ယင္းကို Alcohol unit ဟုေခၚပါသည္။
အယ္လ္ကိုေဟာယူနစ္ တစ္ယူနစ္ဆိုသည္မွာ အရက္စစ္စစ္၏ (pure alcohol) 10 ml (သို႔မဟုတ္) 8gm ကိုဆိုလိုျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထိုပမာဏသည္ သာမန္လူႀကီးတစ္ေယာက္အတြက္ ေသြးထဲမွာရွိသည့္ အရက္ကုိအခ်ိန္တစ္နာရီအတြင္းတြင္ လံုး၀ေခ်ဖ်က္ႏိုင္ေသာပမာဏျဖစ္ပါသည္။ အသက္အရြယ္၊ က်ား/မ၊ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္၊ အသည္း၏လုပ္ငန္းေဆာင္တာေပၚမူတည္ၿပီး အေျပာင္းအလဲရွိႏိုင္ပါသည္။
ထိုပမာဏ (Alchohol 1 unit) သည္ ဘာနဲ႔ညီသလဲဆိုလွ်င္
အယ္လ္ကိုေဟာတစ္ယူနစ္တြင္ ပါ၀င္ေသာအရက္အမ်ိဳးအစားမ်ား
· အယ္လ္ကိုေဟာ 4% ပါ၀င္သည့္ဘီယာ 250ml
· အယ္လ္ကိုေဟာ 13% ပါ၀င္သည့္၀ိုင္ 76ml
· အယ္လ္ကိုေဟာ 40% ပါ၀င္သည့္၀ီစကီ 25ml
ဥပမာ-အယ္လ္ကိုေဟာ 13.5% ပါ၀င္သည့္ ၀ိုင္ပုလင္းတစ္ပုလင္း (750ml) ဆိုလွ်င္ အယ္လ္ကိုေဟာ ယူနစ္ (၁၀) ယူနစ္ပါ၀င္ေနပါသည္။
UK ႏိုင္ငံမွာ သတ္မွတ္ခ်က္အရ ေယာက်္ားျဖစ္ေစ၊ မိန္းမျဖစ္ေစ၊ လူႀကီးတစ္ေယာက္သည္ တစ္ပတ္ကို အယ္လ္ကိုေဟာ ယူနစ္(၄)ယူနစ္ထက္ပိုမေသာက္သင့္ဟုဆိုပါသည္။ ပိုေသာက္လွ်င္ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစပါမည္။ ထိုစံႏႈန္းအတိုင္းေသာက္လွ်င္ေတာင္ တစ္ရက္ထဲ (၁၄) ယူနစ္ ေသာက္၍မရပါ။ အနည္းဆံုး ၃-၄ ရက္ျဖန္႔ၿပီး မွ်တစြာေသာက္ရပါမည္။ ထို႔အျပင္ တစ္ပတ္မွာအနည္း ဆံုး ၂-၃ရက္ နားေပးရမည္ျဖစ္ၿပီး Alcohol-free days ဟု ဆိုပါသည္။
Dr. Khin Maung Lwin (Fame)
Health Guide
https://www.facebook.com/mmhealthguide
