မဂၤလာပါဆရာ။ ရခိုင္ျပည္နယ္က ၈ ႏွစ္သမီးေလး တပ္မေတာ္သားတစ္ဦးက rape လုပ္တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေမးခ်င္ပါတယ္။ ကေလးမေလးက long term PEM နဲ႔ စိတ္ကလည္းသိပ္မူမမွန္ဘူးလို႔ သိရပါတယ္။ Sept 23 မွာ rape လုပ္ခံရတယ္။ Oct 21 မွာ ရန္ကုန္ကေလးေဆးရံုႀကီးမွာ ကြယ္လြန္တယ္။ ဆရာဝန္က Cause of death မွာ Long term PEM ေၾကာင့္ဆံုးတယ္လို႔ေျပာတာ ဂ်ာနယ္ေတြမွာပါလာတယ္။ ျပည္သူေတြက တပ္မေတာ္သား ရဲ႕ rape ေၾကာင့္ ဆံုးတာကို LTPEM ေၾကာင့္လို႔ ဆရာဝန္ကေျပာတဲ့အတြက္ ဆရာဝန္ရဲ႕ထြက္ဆိုခ်က္ကို မေက်မနပ္ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ အဲ့ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ Cause of death မွာ Rape ေရာအပါအဝင္ျဖစ္ေၾကာင္း ေရးခြင့္ရွိမရွိ သိလိုပါတယ္ဆရာ။ အဲ့ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လူေတြက အစိုးရရဲ႕ဖိအားေၾကာင့္ ဆရာဝန္ကလုပ္တာဆိုျပီး ဆရာဝန္အေပၚ ျပစ္တင္ရႈ႕ံခ်ေနၾကပါတယ္။ အဲ့ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ Cause of death မွာ Rape ေရာအပါအဝင္ျဖစ္ေၾကာင္း ေရးခြင့္ရွိမရွိ သိလိုပါတယ္ဆရာ။
Long term PEM = ေရရွည္ နာတာရွည္ ပရိုတင္း + အင္နာဂ်ီနည္းျခင္းေရာဂါ
Rape = အဓမၼ (မုဒိန္း) က်င့္ျခင္း
Cause of death = ေသဆံုးရျခင္းအေၾကာင္းရင္း
PEM (Protein–energy malnutrition) ဆိုတာ နာတာရွည္ ပရိုတင္း + အင္နာဂ်ီနည္းျခင္းေရာဂါလို႔ေခၚတယ္။ Protein-calorie malnutrition ပရိုတင္း + ကယ္လိုရီ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းလို႔လည္းေခၚပါတယ္။ ကေလးေတြမွာျဖစ္တယ္။ တေန႔တာလိုအပ္ခ်က္ ကယ္လိုရီ မျပည့္ရာကေန ျဖစ္တယ္။ ပရိုတင္း ေခၚ အသား-ငါး-ဥ-ပဲ ေတြကေနရတဲ့ဓါတ္ပါ ခ်ိဳ႕တဲ့ေနမယ္။ တမ်ိဳးခ်င္းနည္းတာလည္းရွိတယ္။
အမ်ိဳးအစားခြဲေတြရွိတယ္။ Primary PEM အစကတည္းကျဖစ္တယ္ဆိုတာ စားတာထဲမွာ ပရိုတင္းနည္းေနလို႔။ Secondary PEM ဆိုတာ နာတာရွည္ေရာဂါတခုခု ဥပမာ ကင္ဆာ၊ နာတာရွည္ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ အူလမ္းေရာင္ေရာဂါ၊ AIDS စတဲ့ ေရာဂါတခုခုရွိေနရာကေနျဖစ္တယ္။
Kwashiorkor ကဝါရွိေရာ္ေကာဆိုတဲ့ေရာဂါကိုေတာ့ အစိုမ်ိဳးလို႔သတ္မွတ္တယ္။ ပရိုတင္းနည္းတာကအဓိကျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြႏို႔ျဖတ္ခ်ိန္ ၁၂ လသားေလာက္မွာစျဖစ္တတ္တယ္။ တျခားအရြယ္ေတြမွာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ေဖါေရာင္ေနမယ္။ အေရျပားေျခာက္ေနမယ္။ ဆံပင္အေရာင္ေျဖာ့ေတာ့ေနမယ္။ Marasmus မရားစမတ္ကေတာ့ အေျခာက္အမ်ိဳးအစားျဖစ္တယ္။ ပရိုတင္းေရာ ကယ္လိုရီေရာနည္းေနမယ္။ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈတန္႔ေနမယ္။ ၾကြက္သားေတြ ၾကံဳလွီေနမယ္။ ဝမ္းပ်က္ရင္ပိုဆိုးမယ္။ PEM ေရာဂါရွိေနသူေတြမွာ ေရာဂါပိုးေတြကူးစက္ခံရလြယ္တယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲေတြျဖစ္လာမယ္။
ေမးခြန္းနဲ႔ဆက္ေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ကတရားေရးစနစ္ကိုနည္းနည္းေလးေရးပါရေစ။ အဲတာလည္း နာတာရွည္ေရာဂါပဲ။ ပိုဆိုးတာက ကပ္ေရာဂါနဲ႔ ေမြးရာပါေရာဂါလို႔ပါ သတ္မွတ္ႏိုင္တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီေရာဂါကိုလုပ္ယူခဲ့တာ ႏွစ္ ၅ဝ ရွိေနျပီ။
ဆရာဝန္ျဖစ္မယ့္သူတိုင္း မႈခင္းဆိုင္ရာေဆးပညာကိုသင္ၾကရတယ္။ ေဆးေက်ာင္းမွာ ၇ ႏွစ္ထားတံုးက တႏွစ္ခြဲတန္းမွာ သင္ေပးတယ္။ ၆ ႏွစ္ခြဲ၊ ၆ ႏွစ္သာထားေတာ့ ဘယ္ေလာက္အထိသင္ေပးခ်ိန္ယူသလည္းေတာ့ မသိပါ။ အဲတာက ပညာပိုင္း။ ပညာဆိုတာ ဆည္းပူးရင္ ေက်ာင္းကသင္ေပးခ်ိန္မရလည္း တတ္ပါတယ္။ လက္ေတြ႔ တရားရံုးေတြမွာ ပညာရွင္သက္ေသအျဖစ္လိုက္ျပီး ထြက္ဆိုရတာက ပညာမဟုတ္ဘူးျဖစ္ေနတာၾကာျပီ။ ဆရာဝန္က မႈခင္းဆိုင္ရာ ေဆးပညာအရ တိတိက်က်ထြက္လည္း အမႈကျဖစ္ခ်င္သလိုျဖစ္တယ္။ ေထာင္ခ်ခ်င္ရင္ခ်တာပဲ။ လႊတ္ခ်င္လႊတ္တာပဲ။
အဲလိုျဖစ္ေနတာ ဗိုလ္ေနဝင္းတက္ကတည္းကေန အခုထိအထိ အတူတူပဲ။ အဲလိုတရားစီရင္ေရးစနစ္ထဲမွာ ဆရာဝန္ကို ေသဆံုးရျခင္းအေၾကာင္းရင္းကို လိုသလိုေရးေစေအာင္ခိုင္းေနတာ မလိုတဲ့အရာသာျဖစ္တယ္။ မတရားလည္း လုပ္ခ်င္ ဖံုးဖိခ်င္ေနတယ္။ ဆရာဝန္ကို အငွားဖိုက္ဓါးထိုးခံေစေနတာသာျဖစ္တယ္။ အခုအစိုးရလက္ထက္မွာ ပိုဆိုးလာတယ္။ စစ္အစိုးရလို မဆိုးေတာဘူးလို႔ေျပာခ်င္တာနဲ႔ ဥပေဒေတြ စည္းမ်ဥ္းေတြနဲ႔ ညီတယ္လို႔ လုပ္ျပေနလို႔ ပိုဆိုးတာျဖစ္တယ္။ တကယ္တန္း တရားဥပေဒနဲ႔ညီညြတ္လာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။
ကြ်န္ေတာ္က ဆရာဝန္လည္းလုပ္၊ အမတ္လည္းဟုတ္ခဲ့သူျဖစ္လို႔ နမူနာေပးပါမယ္။ ၁၉၉ဝ တံုးက အေရြးခံခဲ့ၾကရတဲ့ အမတ္ေတြကို အမတ္အျဖစ္ကထြက္ေအာင္ လက္မွတ္ေတြလိုက္အထိုးခိုင္းတယ္။ ျခိမ္းေျခာက္နည္း မ်ိဳးစံုသံုးတယ္။ တခ်ိဳ႕က ထိုးၾကရတယ္။ မထိုးသူေတြ အဖမ္းခံၾကရ၊ ေထာင္က်ၾကရ၊ ျပည္ပထြက္ေျပးၾကရတယ္။ အခုလို အမႈမ်ိဳးမွာလည္း ဆရာဝန္ေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆရာဝန္တိုင္းကေတာ့ ေသာႏုတၱိဳရ္ဟုတ္ပါ။
PEM ေရာဂါမွာ AIDS လိုပဲ ေသေစတဲ့ေရာဂါတခုေၾကာင့္သာ ေသရတယ္။ PEM ေရာဂါသည္ကေလးမေလးဟာ အဓမၼ (မုဒိန္း) က်င့္ခံရလို႔သာ အေသေစာတာလို႔ ေရွ႕ေနကေလွ်ာက္လဲႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ႕႕႕႕႕။ တရားေရးစနစ္အတြက္ မဲေပးၾကပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
