ဒီေမးခြန္းေမးတဲ့သူေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္လုပ္ရေသးတယ္။ အခ်ိန္ပိုကုန္တယ္။
ေမးခြန္း (၁)
ဆရာရွင့္ ႕႕႕႕႕ က အသက္ ၂၃၊ ဘန္ေကာက္မွာေနပါတယ္ရွင့္။ လည္ပင္းမွာ အက်ိတ္ဖုေလး ေသးေသးေလးေတြ႔လို႔ပါ။ နာက်င္မႈ့လဲမရွိပါဘူး ေဆး႐ုံမွာသြားစစ္ဖို႔ လိုအပ္ပါသလားရွင့္။
အက်ိတ္ကို တိတိက်က်ေျပာပါ။ ေနရာ။ အေရအတြက္။ အရြယ္အစား။ ပံုပန္း။ ေရြ႕ရ မရ။ နာ မနာ။ ၾကီးလာ မလာ။
လည္ပင္းနဲ႔ ဂုတ္ၾကားမွာပါ ညာဖက္မွာပါရွင့္ လက္တဆစ္ေလာက္ပဲရွိတာပါ တစ္ခုထဲပါရွင္ မနာပါရွင့္။ သတိထားမိတာ သံုးရက္ေလာက္ရွိၿပီ။ ႀကီးလဲမလာပါဘူးရွင့္ ေရႊ႕လို႔ရပါတယ္ရွင့္။
လည္ပင္းနဲ႔ ဂုတ္ဆိုတာ မရွင္းပါ။ ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ထူးျခားရင္ ေမးလိုက ေမးပါ။ ပါရာစီတေမာေသာက္ရင္ နာတာ + ေရာင္တာ သက္သာမယ္။ တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္။ ၄-၅ ရက္။
(ပံု)
အဲ့လိုေနရာမွာပါ ဆရာ။ ဒါေပမဲ့ ႕႕႕႕႕ ရဲ႕ အက်ိတ္က မျမင္ရပါဘူး။ အဲ့လိုအက်ိတ္လဲအျပင္မထြက္ေနပါဘူးရွင့္။ ဂုတ္ရဲ႕ အေၾကာအေပၚမွာ အက်ိတ္လက္တဆစ္ေလာက္ျဖစ္ေနတာပါ။ နာက်င္မႈလဲမရွိပါဘူးရွင့္။ ကင္ဆာျဖစ္မွာ ေၾကာက္လို႔ပါဆရာ။
ေမးခြန္း (၂)
လည္ပင္းကျဖစ္တဲ့အက်ိတ္ ဘယ္ႏွစ္မိ်ဴး ရွိပါသလဲဆရာ။ လည္ပင္းက အေၾကာအတုိင္း တစ္လံုးျပီး တစ္လံုး တန္းစီျပီးထြက္တဲ့အက်ိတ္က ဘယ္လုိဆုိးက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေစတာလဲ။ ေဆးေသာက္တာနဲ႔ ေပ်ာက္နုိင္ပါသလား။
ျဖစ္တဲ့သူရဲ႕ အသက္၊ က်ား-မ၊ ျဖစ္တာ ဘယ္ေလာက္ၾကာျပီ၊ တျခားဘာလကၡဏာေတြရွိတယ္။ ဥပမာ ဓါတ္မွန္၊ နာ-မနာ၊ လူပိန္လာ-မလာ၊ သိခ်င္ပါေသးတယ္။ မတူတာေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိလို႔ပါ။ တက္ေစ့ေရာင္တာ၊ တီဘီ၊ ကင္ဆာ အေတာ္ မတူတာေတြ။
ျဖစ္တာက ညီမေလးတေယာက္ပါဆရာ။ သူက နဂုိပိန္တာပါ။ သိပ္မၾကာေသးဘူးထင္တာပဲ။ သူကခုမွ ကုိယ္ကုိယ္ကုိ စမ္းမိတာတဲ့၊ အလံုးက မျမင္ရပါဘူး။ လက္နဲ႔ စမ္းၾကည့္မွ သိတာပါ။ လည္ပင္း အက်ိတ္ ဟုတ္-မဟုတ္ ဆုိတာလည္း မသိပါဘူး။ လူက ပိန္ရင္ လည္ပင္းက အရုိးၾကီးေပၚေနတယ္ေလေနာ္။ အဲဒီေပၚေနတဲ့ အရုိးန႔ဲကပ္လွ်က္ အေပၚဘက္ လည္ပင္း ခ်ိဳင့္ေနတဲ့ ေနရာမွာရွိတယ္။ အလံုးက ညာဘက္မွာပါ။ နာလည္း မနာဘူးတဲ့။ ေဆးခန္းလည္း မသြားရေသးပါဘူး။ ေဆးခန္းမွာ ဓါတ္မွန္ရုိက္ျပီး ေသေသခ်ာခ်ာ စမ္သပ္ၾကည့္ရမွာေပါ့ေနာ္ ဆရာ၊။ အသက္က ၂၈ႏွစ္ ျပည့္ေတာ့မွာပါ။ ေခ်ာင္းဆိုးေနတာ ၃၊ ၄ ပတ္ရွိျပီဆရာ။ ေခ်ာင္းဆုိးတာ ေဆးခန္း သြားျပီးပါျပီ။ အခု နဲနဲဆုိးပါေသးတယ္။ ဆရာေျပာတဲ႔ အျခား လကၡဏာေတာ့ မေတြ႔ေသးပါဘူးဆရာ။
မေျဖခင္ ထပ္ (ထပ္) ေျပာပါရေစ။ ေမးတဲ့သူေတြက ကိုယ့္နာမည္ကို အဖ်ားဆြတ္ေျပာသလို ထည့္ေရးတာ နားလည္ရ ခက္ေစပါတယ္။ ပဌမေမးခြန္းမွာ ႕႕႕႕႕ ေတြက ေမးတဲ့သူက သူ႔နာမည္လို႔ ယူဆရတာကို ထည့္ေရးထားပါတယ္။ အေျဖစာထဲက အဂၤလိပ္စာလံုေလးေတြကို ေက်ာ္ဖတ္လို႔ ရပါတယ္။ ေဆာရီး။
လူတိုင္းမွာ Lymphatic system ဆိုတဲ့ ေသြးျပန္ရည္စနစ္ရွိတယ္။ Lymph Nodes အေစ့ေလးေတြ တခုနဲ႔တခု အေၾကာေတြနဲ႔ ဆက္ေနတာ။ တကုိယ္လံုးလိုလိုမွာ ရွိတာ။ စုေနတဲ့ေနရာေတြ ရွိတယ္။ လည္ပင္းက တခုေပါ့။ ေမးေအာက္၊ ခ်ိဳင္းနဲ႔ ေပါင္ရင္းေတြမွာလည္း ရွိတယ္။ ဒီစနစ္က Immune system ခံႏိုင္အားအတြက္ အသံုးက်တယ္။ မသင့္တာတခုခုျဖစ္ရင္ ေနာက္ ဒါမ်ိဳး ထပ္မျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးတာမ်ိဳးေျပာတာ။ အေစ့တခုခု ေရာင္ေနတယ္ဆိုတာ ေရာဂါတခုခု ရွိေနျပီးသားလို႔ သိႏိုင္တယ္။
သူ႔အရည္ Lymph ထဲမွာ ေသြးျဖဴဥေတြ၊ အူကလာတဲ့ Chyle အရည္ နဲ႔ ေသြးနီဥ နည္းနည္းပါတယ္။ ေရာဂါရေနရင္ သူ႔ထဲမွာ ပိုးေတြနဲ႔ တျခားပစၥည္း Antigens (အင္တီဂ်င္) ေတြပါေနလိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ဝင္သြားၾကတယ္။ Spleen ေဘလံုးဟာလည္း ဒါမ်ိဳးဘဲ။ Tonsils အာသီးလည္း မထူးဘူး။ အေစ့ေတြ အထဲမွာ WBC ေသြးျဖဥေတြက ေရာဂါပိုးေတြကိုျပီးေစႏိုင္တဲ့ Antibodies ခံႏိုင္စြမ္း ထုတ္ေပးတယ္။
ေပါင္ျခံနဲ႔ ခ်ိဳင္းမွာ လကၼဝက္ေလာက္သာရွိတဲ့ တက္ေစ့ေလးေတြ ရွိေနတာေတာ့ ကိစၥမရွိပါ။ အေအးမိ-ႏွာေစးလို ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ လည္ပင္းနာ၊ အာသီးေရာင္၊ အနာျဖစ္တာနဲ႔ တြဲေနရင္ ပဋိဇီဝေဆး အရင္ဆံုးေပးမယ္။ နာတာ-ေရာင္တာ သက္သာေအာင္လည္း Ibuprofen, Paracetamol ေဆး ေပးႏိုင္တယ္။ ၂ ပါတ္ေလာက္မွာ ျပန္ေကာင္းသြားမယ္။ ဆက္မၾကီးဘဲ ေသးေသးသြားလိမ့္မယ္။ ေရာင္-နာ-ၾကီး ေနတဲ့ တက္ေစ့က အထဲမွာျပည္တည္ရင္ေတာ့ Abscess ျပည္တည္နာျဖစ္လို႔ခြဲရမွာေပါ့။
တက္ေစ့ၾကီးေနယံုကေတာ့ ျပႆနာမဟုတ္ေသးပါ။ ၂ ပါတ္ေက်ာ္လာျပီ၊ လူကပိန္လာတယ္၊ ညပိုင္း ေခြ်းထြက္တယ္၊ အားယုတ္လာတယ္၊ ေငြ႔ေငြ႔အဖ်ားတာရွည္မယ္ဆိုရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ တီဘီအက်ိတ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၾကီးေနတဲ့အေစ့က မာေနတယ္၊ ၾကီးလာတာလည္း ျမန္မယ္၊ သူ႔အနားက အေရျပားျဖစ္ျဖစ္ ေအာက္ကိုျဖစ္ျဖစ္ ကပ္ေနလို႔ ေရြ႕-လႈပ္ မရရင္၊ အေစ့ အထက္က အေရျပားက နီ-နာလာရင္၊ လည္ပင္းအေျခ၊ Collar bone ညွပ္ရိုးနား ကပ္ေနရင္၊ (အခုေမးသူလို)၊ ေဆးစစ္ရလိမ့္မယ္။ ကင္ဆာကိုသံသယရွိရမယ္။
အေစ့ေတြ ဘာလို႔ၾကီးလာသလဲ။ ေရာဂါပိုးဝင္တာ။ ကင္ဆာ၊ Lymphoma, Leukemia ေသြးကင္ဆာ။ စံုေအာင္သာ ေရးျပတာပါ။ ေမးတဲ့သူအတြက္ မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ ဓါတ္ပံုထဲကသူမွာ ေရာဂါပိုးဝင္တာသာ ျဖစ္မွာပါ။ ပိုးအမ်ိဳးအစားကိုေတာ့ သိဘို႔ လိုလာျပီ။ အာဂႏၱဳလား၊ နာတာရွည္တည္းခိုေနတဲ့ေရာဂါလား ခြဲျခားရတယ္။
အာဂႏၱဳေတြက လည္ေခ်ာင္းနာ၊ ႏွာေစး၊ အေရျပားအနာ၊ နဲနဲျပင္းတာေတြက တီဘီ၊ ဖန္းဂတ္စ္၊ ပါရာဆိုက္၊ ရူမတြိဳက္ အဆစ္နာ၊ Lupus လူးပတ္စ္၊ ေနာက္ဆံုး HIV ကို ေရြးထုတ္ရမယ္။
ေဆးစစ္တာ သိပ္အလွ်င္စလို လုပ္ဘို႔ မလိုပါ။ ဆရာဝန္ဆီ ေရာက္ရင္ အရင္ဆံုး ႏုတ္ေျဖ စာေမးပြဲ အစစ္ခံရမယ္။ ေသြးစစ္တာ၊ ဓါတ္မွန္ရိုက္တာ၊ CT scan လုပ္တာ၊ ေနာက္တခါလာရင္ Biopsy အသားစ ျဖတ္ထုတ္-စစ္ေဆးတာ လုပ္ခ်င္လုပ္မယ္။ ေဆးကုဘို႔ကေတာ့ ဓါတ္မွန္အေျဖ၊ ေသြးစစ္ခ်က္၊ အသားစျဖတ္စစ္တဲ့ ရလဒ္ေတြအေပၚ မူတည္လိမ့္မယ္။
ေမးခြန္း (၃)
၁ နွစ္ ၈ လအ႐ြယ္ ကေလးရဲ႕ လည္ပင္းေဘး ဘယ္/ညာမွာ အလံုးက်ိတ္ေသးေသးေလးရွိေနပါတယ္။ စမ္းၾကည့္လိုက္ရင္လည္ းေ႐ြ႕ေ႐ြ႕သြားပါတယ္ဆရာ။ အဲဒါ အႏၲရာယ္ရွိမရွိ သိပါရေစ။
Lymph node တက္ေစ့ေရာင္တာျဖစ္တယ္။ အျဖစ္မ်ားတယ္။ သက္ဆိုင္တဲ့တေနရာရာမွာ ေရာင္ရမ္းတာျဖစ္လို႔ တက္ေစ့ဆီေရာက္ျပီးေရာင္တယ္။ သြားနာ၊ လည္ေခ်ာင္းနာ၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာကေနရင္း၊ အနာေပါက္တာ၊ နားကိုက္တာ အစံုကေနျဖစ္တယ္။ ပင္ရင္းေနရာ ေရာင္တာေပ်ာက္ေပမဲ့ တက္ေစ့က က်န္ေနတတ္တယ္။ ၾကာရင္ ေပ်ာက္တယ္။ က်န္ေနတာလဲ ရွိတတ္တယ္။ အဲလိုျဖစ္တာေတြက ပိုးေသေဆးနဲ႔ အေရာင္က်ေဆးေပးတာနဲ႔ ပိုးကင္းရွင္းသြားမယ္။ တီဘီ အက်ိတ္ေရာင္တာလဲရွိတယ္။ အဲတာကေတာ့ ေဆးစစ္မွသာ ဟုတ္-မဟုတ္သိမယ္။ ဟုတ္လဲ ေဆးေသာက္ ေပ်ာက္တယ္။ ကေလးက ကိုယ္အေလးခ်ိန္မတက္ရင္၊ ညေခြ်းထြက္ရင္ တီဘီ စစ္သင့္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
