၁။ ဆရာခင္ဗ်ာ ကြ်န္ေတာ္အမ်ိဳးသမီး အသက္မွာ ၃၇နွစ္၊ သမီးတေယာက္ရွိျပီး အသက္ ၂နွစ္နွင့္ ၆ လ ျဖစ္ပါသည္။ ၀န္ထမ္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ၂၀၁၇ ဧျပီလကုန္တြင္ ကေလးနို ့ျဖတ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၀ဲဘက္ရင္သားတြင္ အခဲျဖစ္ျပီး နာက်င္ေနသျဖင့္ ဇြန္လအတြင္း ဆရာ၀န္မၾကီး ႕႕႕႕႕ ျဖင့္ျပသခဲ့ျပီး memogram ရိုက္ျခင္း ရင္သားအက်ိတ္ ခြဲထုတ္ျခင္း ျပဳလုပ္ျခင္း Biopsy result အရ ကင္ဆာ (DCIS) ဟုသိရပါသည္။ ၀ဲဘက္ရင္သားတခုလံုးကိုလည္း ထပ္မံဖယ္ထုတ္ခဲ့။ ကင္ဆာအထူးကုဆရာဝန္မႀကီးျဖင့္ ျပသရန္ခ်ိန္းဆိုထားပါသည္။ ပထမအၾကိမ္ အက်ိတ္ခြဲစဥ္က result ပါဆရာ။ ဒုတိယ ထပ္မံစစ္ေဆခဲ့ေသာ result ပါဆရာ။
၂။ မဂၤလာပါဆရာ သမီးက ရင္သားကင္ဆာေရာဂါခံစားေနရသူပါ။ 20014 ခုႏွစ္မွာ ရင္သားအက်ိတ္ေတြ႔ျပီး တဖက္ ျဖတ္ထုတ္ခဲ့ရပါတယ္။ ခီမိုေဆး ၆ ႀကိမ္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဓာတ္မကင္ခိုင္းလို႔မကင္ခဲ့ပါဘူး။ ေဆးသြင္းျပီး တႏွစ္ခြဲအၾကာမွာ ခြဲထားတဲ့ခ်ဳပ္႐ိုးေပၚမွာ အက်ိတ္ေလးေတြေတြ႔လို႔ ေနာက္ထပ္ေဆး ၆ ႀကိမ္သြင္းရပါတယ္။ ေနာက္ျပီး xeloda 500mg ေဆးေရာ ေသာက္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆးသြင္းေနရင္နဲ႔ က်န္တစ္ဖက္နဲ႔ ခ်ိဳင္းမွာ အက်ိတ္ေတြေပၚလာပါတယ္။ အခု အဲ့ဒါကိုထပ္စစ္ျပီးေတာ့ ျဖတ္လိုက္ပါျပီ။ အခုအေျဖက ER PR Negative ပထမအႀကိမ္စစ္တုန္းက Positive ဆရာ HER 2 –Equavocal (+ +) အဲ့ဒါကေတာ့ႏွစ္ႀကိမ္လံုးအတူတူပဲ။ အဲ့ဒီအေျဖဆိုရင္ Herceptin ေဆးသြင္းမွျဖစ္မွာလား မသြင္းရင္ေရာ ဘယ္လိုျဖစ္ႏိုင္လဲဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္။ ကုန္က်စရိတ္မ်ားတဲ့အတြက္ မတတ္ႏိုင္လို႔ပါ။ သမိီး အသက္ကအခု ၃၁ အပ်ိဳပါဆရာ။ ေက်းဇူးျပဳ၍ေျဖၾကားေပးပါ႐ွင့္။
ရင္သားကင္ဆာဟာ အေပၚယံလႊာဆဲလ္အမ်ိဳးအစားကေန စတင္တယ္။ ႏို႔ရည္ထြက္ (ဂလင္း တစ္ရွဴး) ကေနျဖစ္လို႔ adenocarcinoma လို႔လည္းေခၚတယ္။ Sarcomas အမ်ိဳးအစားကေတာ့ ရင္သားမွာရွိတဲ့ ၾကြက္သား၊ အဆီနဲ႔ တြယ္ဆက္တစ္ရွဴးေတြကေန ျဖစ္တာကိုေခၚတယ္။ တခါတေလမွာ အမ်ိဳးအစား တခုမကေရာျဖစ္ေသးတယ္။
ရင္သားကင္ဆာကို သူ႔ထဲမွာပါေနတဲ့ (ပရိုတင္း) အမ်ိဳးအစားအရလည္း ခြဲျခားႏိုင္တယ္။ ဒါ့ျပင္ ေဟာ္မုန္းအရလည္း ခြဲျခားတယ္။ hormone receptor-positive နဲ႔ triple-negative တို႔ျဖစ္တယ္။
• Ductal carcinoma in situ (intraductal carcinoma) DCIS အမ်ိဳးအစားဆိုတာ ႏို႔ထြက္ျပြန္ေလးေတြမွာ ျဖစ္တာကို ေခၚတယ္။ မဆိုးလွပါ။ ရင္သားကင္ဆာလူနာသစ္ေတြထဲမွာ ၅ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ျဖစ္တယ္။ ေပ်ာက္ေအာင္ကုလို႔ ရတယ္။ အျဖစ္အမ်ားဆံုးရင္သားကင္ဆာျဖစ္တယ္။ ယူအက္စ္ေအမွာ လူနာ ၆ ေသာင္း ႏွစ္စဥ္ျဖစ္တယ္။ ရင္သားကင္ဆာစုစုေပါင္းရဲ႕ ၂ဝ% ကဒီကင္ဆာျဖစ္တယ္။ အသက္စိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ ေနာင္မွာ ထပ္ျဖစ္မွာကို သတိထားရမယ္။ ေနာက္ ၅-၁ဝ ႏွစ္မွာျဖစ္တဲ့သူေတြမွာျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ႏွဳန္း ၃ဝ% ရွိတယ္။ ကင္ဆာအက်ိတ္ တခုတည္းသာခြဲထုတ္ျပီး ဓါတ္မကင္သူေတြ ၂၅-၃ဝ% ေနာင္မွာ ထပ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဓါတ္ကင္သူမွာ ၁၅% သာရွိမယ္။
ကင္ဆာေဆး Tamoxifen သံုးတယ္။ ေဆးကအီစထိုဂ်င္ကို တားေပးတယ္။ ေနာင္မျဖစ္ေအာင္လုပ္တာျဖစ္တယ္။ hormone receptor positive cancers ကိုသာေပးတယ္။
• Invasive ductal carcinoma (IDC) ကို Infiltrating ductal carcinoma ျပန္႔ေနေသာ ႏိုျပြန္ကင္ဆာ လို႔လည္း ေခၚတယ္။ ႏို႔ထြက္ျပြန္ေလးေတြမွာ ျဖစ္တာေပမယ့္ ေဘးကိုျပန္႔ေနတာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ တက္ေစ့ေတြဆီေရာက္မယ္။ အဆီျပင္နဲ႔ တျခားေနရာေတြဆီလည္း ျပန္႔ႏိုင္ျပီ။ ေသြးျပန္ရည္လမ္း ကေနတဆင့္ျပန္႔တာျဖစ္တယ္။ ေသြးကေနလည္း ျပန္႔တယ္။ ဆိုးတဲ့ Invasive breast cancers အမ်ိဳးအစား ရင္သားကင္ဆာထဲမွာ ၇ဝ-၈ဝ% က ဒါမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာျဖစ္လည္းဒါမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီး အသက္အရြယ္မေရြးျဖစ္ႏိုင္ေပမဲ့ ၾကီးသူေတြမွာပိုမ်ားတယ္။ ခြဲစိတ္ကုသနည္းနဲ႔ ဓါတ္ကင္နည္းနဲ႔ကုသရမယ္။ အက်ိတ္နဲ႔ ေဘးေနရာေတြအျပင္ လိုအပ္ရင္ တက္ေစ့ေတြကိုပါ ထုတ္တယ္။ ကင္ဆာေဆးေပးနည္း၊ ေဟာ္မုန္းေပးနည္းနဲ႔ Targeted Therapies ပစ္မွတ္ထားကုသနည္းေတြလည္း လုပ္တယ္။
• Invasive (infiltrating) lobular carcinoma (ILC) အမ်ိဳးအစားဆိုတာ ႏို႔ရည္ထုတ္ေပးရာ အိတ္ေလးေတြကေန ျဖစ္တယ္။ IDC လိုပဲ ျပန္႔တယ္။ ဆိုးတဲ့ invasive breast cancers အမ်ိဳးအစား ရင္သားကင္ဆာထဲမွာ ၁ဝ% က ဒါမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ mammogram နဲ႔စမ္းရာတာခက္တယ္။
• အျဖစ္နည္းတဲ့ ရင္သားကင္ဆာအမ်ိဳးအစားမ်ား
- Inflammatory breast cancer ဆိုတာ ေရာင္ရမ္းျဖစ္စဥ္ရွိတယ္။ ရင္သားကင္ဆာအားလံုးထဲမွာ ၁-၃% ရွိတယ္။ အက်ိတ္အခဲတခုတည္းရယ္လို႔ စမ္းမေတြပဲ ခဲေနတယ္။ ႏို႔နာလို အေပၚယံအေရျပားမွာ နီရဲေနမယ္။ လိမ္ေမာ္သီးအခြံနဲ႔တူေနမယ္။ နာမယ္။ ၾကီးေနမယ္။ တင္းေနမယ္။ ယားႏိုင္တယ္။
- Paget disease of the nipple အမ်ိဳးအစားကင္ဆာ ႏို႔ျပြန္ကေနစတယ္။ အေရျပား၊ ႏို႔သီး၊ အေရာင္ရင့္အဝိုင္း ေရာက္လာမယ္။ ရွားတယ္။ ၁% သာရွိတယ္။ ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ ကြဲအက္မယ္။ ကြာက်မယ္။ နီမယ္။ ေသြးထြက္မယ္။ အရည္ထြက္မယ္။ ပူေလာင္မယ္။ ယားမယ္။ ductal carcinoma in situ (DCIS) နဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ infiltrating ductal carcinoma နဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ တြဲေနမယ္။ ႏို႔ခြဲထုတ္ျပစ္ရမယ္။
- Phyllodes tumor အမ်ိဳးအစားဆိုတာ ရွားတယ္။ တြယ္ဆက္တစ္ရွဴးေတြကေနျဖစ္တယ္။ Benign phyllodes tumor အမ်ိဳးအစားခြဲဆိုရင္ အက်ိတ္ေနရာသာသာေလာက္သာခြဲထုတ္ဘို႔လိုတယ္။ malignant phyllodes tumor ဆိုရင္ေတာ့ ခြဲတာအျပင္ ကင္ဆာေဆးလိုမယ္။
- Angiosarcoma အမ်ိဳးအစားဆိုတာ ေသြးေၾကာ၊ ေသြးျပန္ရည္ေၾကာကေနျဖစ္တယ္။ အရင္ဓါတ္ကင္ရာကေနဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အလြန္ရွားတယ္။
• Special types of invasive breast carcinoma အထူးအမ်ိဳးအစားမ်ား
- Adenoid cystic (or adenocystic) carcinoma
- Low-grade adenosquamous carcinoma (metaplastic carcinoma)
- Medullary carcinoma
- Mucinous (or colloid) carcinoma
- Papillary carcinoma
- Tubular carcinoma
- Metaplastic carcinoma (spindle cell and squamous)
- Micropapillary carcinoma
- Mixed carcinoma (invasive ductal and lobular)
• Hormone status of breast cancers ေဟာ္မုန္းနဲ႔ ရင္သားကင္ဆာ
ရင္သားကင္ဆာတခ်ိဳ႕က ေဟာ္မုန္းနဲ႔ဆက္စပ္တယ္။ (အီစထိုဂ်င္) နဲ႔ (ပရိုဂ်က္စတီရုန္း) ရွိတယ္။ ရင္သားကင္ဆာဆဲလ္ေတြမွာ အဲတာေတြကို ခက္ခံႏိုင္တဲ့ receptors ေတြရွိေနရင္ ျဖစ္မယ္။
- Estrogen receptor (ER) positive ဆိုရင္ (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္းေပးရမယ္။
- Progesterone receptor (PR) positive ဆိုရင္ (ပရိုဂ်က္စတီရုန္း) ေဟာ္မုန္းေပးရမယ္။
- Hormone receptor (HR) negative ဆိုရင္ေတာ့ ေဟာ္မုန္းေပးလည္း မထူးပါ။
• Genetic makeup breast cancer cells ရင္သားကင္ဆာရဲ႕ မ်ိဳးဗီဇ
နားလည္လာတာ မၾကာလွေသးပါ။
- HER2 gene ဆိုတာ HER2 gene မိတၲဴေတြအမ်ားၾကီးရွိေနမယ္။ Targeted therapy drugs ေဆးသပ္သပ္ရွိေနျပီ။ တျခားမ်ိဳးဗီမ်ားလည္းရွိတယ္။
- Group 1 (luminal A) ထဲမွာ ER positive နဲ႔ PR positive ေတြပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းနဲ႔ ကင္ဆာေဆးေပးႏိုင္တယ္။
- Group 2 (luminal B) ထဲမွာ ER positive, PR negative နဲ႔ HER2 positive ေတြပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းနဲ႔ ကင္ဆာေဆးေပးႏိုင္တယ္။ targeted to HER2 ကုိပါေပးႏိုင္ေသးတယ္။
- Group 3 (HER2 positive) ထဲမွာ ER negative နဲ႔ PR negative, but HER2 positive ေတြပါတယ္။ ကင္ဆာေဆးနဲ႔ treatment targeted to HER2 နည္းေပးႏိုင္တယ္။
- Group 4 (basal-like) ကို triple-negative breast cancer ေခၚတယ္။ ER negative, PR negative and HER2 negative ေတြပါတယ္။ ကင္ဆာေဆးေပးရတယ္။
• Breast Cancer during pregnancy ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ရင္သားကင္ဆာ
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရလို႔ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္လာတာေတာ့မဟုတ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ရွိမွ သိလာတာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ကုသရာမွာ အထူးဂရုစိုက္ရတယ္။ ခြဲဘို႔လိုအပ္ရင္ ခြဲႏိုင္ပါတယ္။ ကင္ဆာေဆးလိုတာလည္းရွိႏိုင္တယ္။ ေဟာ္မုန္းေပးကုရင္ ဘာျဖစ္မလည္းေတာ့ တိတိက်က်ေမေျပာႏိုင္ေသးပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ေမြးျပီးအထိေစာင့္ပါ။ မိခင္က ကင္ဆာျဖစ္ေနလို႔ေတာ့ အထဲကကေလးဆီမကူးပါ။
မ်ိဳးဥအိမ္အတြက္ ကုသေပးေနတဲ့ဆရာဝန္ကေျပာပါမယ္။ မလိုတာကို ပိုျပီးမစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ စိတ္ကိုအျပဳသေဘာေဆာင္ပါ။ ကံတရားကိုလည္း အားကိုးပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
