RUTACEAE မ်ဳိးရင္းတြင္ ပါဝင္၏။ အဂၤလိပ္အမည္မွာမူ Orange ျဖစ္ၿပီး ပါဠိအမည္မွာ နာရဂၤျဖစ္၏။ လိေမၼာ္ပင္သည္ ပင္လတ္မ်ဳိးျဖစ္၍ အရြက္သည္ ေရွာက္ရြက္ႏွင့္ လြန္စြာဆင္တူ၏။ အပြင့္မွာ အျဖဴေရာင္ျဖစ္ကာ အနံ႔လည္းေမႊး၏။ လိေမၼာ္သီးသည္ လံုးဝန္း၍ ႏုခ်ိန္တြင္ အစိမ္းေရာင္ရွိၿပီး မွည့္လာပါက အဝါေရာင္ ျဖစ္သြားေလ၏။ ကမၻာတစ္လႊားတြင္ ဘရာဇီး၊ အေမရိကန္၊ မကၠဆီကို၊ အိႏိၵယ၊ တ႐ုတ္၊စပိန္၊ အီတလီ၊ အီရန္၊ အီဂ်စ္ႏွင့္ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံတို႔မွ လိေမၼာ္သီး အမ်ားဆံုးထြက္ေၾကာင္း သိရ၏။ Persian orange, Navel orange, Valencia orange ႏွင့္ Blood orange ဟူသည့္ လိေမၼာ္မ်ဳိးမ်ားသည္ အထူးထင္ရွားလွ၏။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရွမ္းျပည္နယ္၊ ခ်င္းျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္တို႔တြင္ လိေမၼာ္သီး အမ်ားအျပား စိုက္ပ်ဳိးျဖစ္ထြန္း၏။ လိေမၼာ္သီးတြင္ Terpenes, Flavonoids,
Sterols, Amino acids and Coumarin ဟူေသာ ဓာတုျဒပ္ေပါင္းမ်ား ပါဝင္၏။ ျမန္မာ့တိုင္းရင္း ေဆးပညာရွင္မ်ားကမူ လိေမၼာ္သီးကို အပူလြန္ ေရာဂါမ်ားတြင္ ဓာတ္စာအျဖစ္ ေပးေလ့ရွိ၏။ အမ်ားသိၾကၿပီး ျဖစ္သည့္အတုိင္း လိေမၼာ္သီး၏ အရသာမွာ ခ်ဳိ၊ ခ်ဥ္ အရသာရွိ၏။ လိေမၼာ္သီးစားေပးလွ်င္ ခံတြင္းၿမိန္ေစ၏။ ဝမ္းသက္ေစ၏။ ခြန္အားတိုးေစ၏။ ေလ၊သလိပ္ကို ႏိုင္ၿပီး ဆီးဝမ္းရႊင္ ေစတတ္၏။ သည္းေျခကို ၿငိမ္းေစ၏။ အမူး၊ အေမာေျပေစ၏။ ေသြးအန္၊ ေသြးက်ေရာဂါ၊ အစာမေၾကေရာဂါ၊ ပ်ဳိ႕အန္၊ ႀကိဳ႕ထိုးျခင္းတို႔ကို သက္သာေစ၏။ ေလေအာင့္၊ ေလနာထလွ်င္ လိေမၼာ္သီးကို ဆားႏွင့္တို႔၍ စားေပးရ၏။ လိေမၼာ္သီးကို အရည္ညႇစ္ယူ၍ ရလာေသာ လိေမၼာ္ရည္ကို သၾကားထည့္ေသာက္ပါက အမူး၊ အေမာ၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္ျခင္း၊ ရင္တုန္ျခင္း၊ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း တို႔ကို သက္သာေစ၏။ လိေမၼာ္သီး တခ်ဳိ႕ကို ဆားအနည္းငယ္ျဖင့္ စားေပးပါက သလိပ္ရႊင္ေစ၍ ဆီးကို မ်ားေစတတ္၏။ လိေမၼာ္သီး အရည္သည္ အသည္းအဆီဖံုး ေရာဂါ၊ အသည္းႀကီးျခင္း၊ ဆီးေက်ာက္တည္ေရာဂါ၊ သည္းေျခအိတ္ေက်ာက္တည္ ေရာဂါမ်ားအတြက္ သင့္ေလ်ာ္လွ၏။ လိေမၼာ္သီး သတၱဳရည္ကို ခြဲစိတ္ကုသခံ လူနာမ်ားတြင္ ဓာတ္စာအျဖစ္ တိုက္ေကြၽးႏိုင္၏။ အသားပပ္ျခင္း၊ အသားၾကမ္းျခင္း အတြက္ လိေမၼာ္ခြံသတၱဳရည္ လိမ္းေပးႏိုင္၏။
တင္းတိပ္၊ ညႇင္းေပါက္ပါက လိေမၼာ္ခြံကို မီးကင္ကာ အရည္ညႇစ္ၿပီး ပြတ္ေပးရ၏။ လိေမၼာ္သီးႏွင့္ ပတ္သက္၍ USDA Nutrient database က ေဖာ္ျပေပးထားေသာ အာဟာရ တန္ဖိုးကို အေရးႀကံဳက သံုးစြဲႏိုင္ရန္ တင္ျပေပးလိုက္ပါသည္။
ျမ၀တီ
