မဂၤလာပါ ဆရာ။ ကြ်န္ေတာ့္သမီး အသက္ ၁၁ နွစ္၊ ဂ်ဳိင္းမွာ အဖုေသးေသးေလး ေပါက္ေနတယ္ဆရာ။ နဲနဲေရာင္ေနတယ္။
လက္သိပ္ေျမွာက္လို ့မရဘူးျဖစ္ေနတယ္ဆရာ။ ဘာေဆးတိုက္ထားရမလဲဆရာ။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူမ်ိဳးမ်ားဟာ နာမည္ေပးအလြန္ေကာင္းသလို အေတာ္လည္း လြယ္လြယ္ေပးၾကတယ္။ တျခားဟာေတြက ျပႆနာသိပ္မရွိေပမဲ့ ေရာဂါနာမည္က တလြဲေရာက္ေစတတ္တယ္။ ေဆးစာမွာေတာ့ အနာမွာျပည္ရွိလာရင္ ျပည္တည္နာ ေခၚပါတယ္။ ခ်ိဳင္းမွာ ေပါက္ရင္ ကိႏၷရာနာေခၚၾကတယ္။ ခ်ိဳင္းကနာလို႔ လက္ကိုကိုယ္မွာမကပ္ႏိုင္ေတာ့ ကိႏၷာက ကသလို ေနရတာမို႔ပါ။ လက္မွာေပါက္ရင္ ခူနာလို႔ ေခၚၾကတယ္။
ျပည္မတည္ခင္ အနာျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ လကၡဏာ ၅ ပါး ျဖစ္လာတယ္။ ျဖစ္တဲ့ေနရာ တစ္ရွဴးအဂၤါ အစိတ္အပိုင္းဟာ နီ-နာ-ေရာင္-ပူ ဆိုတာအျပင္ သူလုပ္ရမဲ့ အလုပ္ကို မလုပ္ႏိုင္ ျဖစ္လာတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ Infection ေရာင္ျခင္းဆိုတာသာ ရွိပါေသးတယ္။ ေရာဂါနာမည္ေတြ အဆံုးမွာ -itis ပါရင္ ဒါျဖစ္တာလို႔ မွတ္ပါေလ။ Stomatitis လွ်ာနာ၊ Conjunctivitis မ်က္စိနာ၊ Appendicitis အူအတက္ေရာင္၊ Hepatitis အသည္းေရာင္ စတာေတြေပါ့။
အနာက အတြင္းနက္မွာျဖစ္ရင္ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ မေပၚဘူး။ ဥပမာ တင္ပါး၊ ရင္သား။ ျဖစ္တဲ့ေနရာ အနီးအနားမွာ အာရံုေၾကာရွိရင္ ပိုနာမယ္။ လက္ေခ်ာင္းေျခေခ်ာင္းေတြမွာေနရာက က်ဥ္းေတာ့ အာရံုေၾကာနဲ႔မေဝးဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ နာတယ္။
Antibiotic ပဋိဇီဝေဆး ေပးရမယ္။ ဒီပိုးကိုႏိုင္တဲ့ေဆး ေရြးတတ္ရမယ္။ ဗက္တီးရီးယားေတြကိုႏိုင္တာ ပနယ္စလင္ေတြ။ ဒါေပမဲ့ ေမြးကြၽတ္နာျဖစ္ေစတဲ့ အေကာင္အတြက္ Antistaphylococcal Penicillins ဆိုျပီး သပ္သပ္ရွိတယ္။ Cloxacillin, Dicloxacillin, Oxacillin နဲ႔ Nafcillin တို႔ျဖစ္တယ္။
1. Cloxacillin စားေဆး
• အေရျပားအနာမ်ား = 500 mg ၆ နာရီတခါ ၇ ရက္ထိုးပါ။ 4 g/day ထက္မပိုေစရ။
2. Dicloxacillin စားေဆး
• အေရျပားအနာမ်ား = 500 mg ၆ နာရီတခါ ၇ ရက္ထိုးပါ။
3. Oxacillin Injection ထိုးေဆး
• အသင့္အတင့္ဆိုးတဲ့ ဗက္တီးရီးယားဝင္ျခင္း = 250-500 mg I.V. ၄-၆ နာရီတခါထိုးပါ။
• ဆိုးဝါးတဲ့ ဗက္တီးရီးယားဝင္ျခင္း = 1 gram I.V. ၄-၆ နာရီတခါထိုးပါ။
4. Nafcillin ထိုးေဆး
• အေရျပားအနာမ်ား = 1 to 2 g IV ၄-၆ နာရီတခါ၊ ၇ ရက္ထိုးပါ။
ျပည္တည္နာကို ပိုးေသေဆး ၂ မ်ိဳးတြဲေပးတာမ်ားတယ္။
(၁) Cloxacillin တႏွစ္အထက္ ၁၈ ႏွစ္အထိ = Cloxacillin 50 to 100 mg/kg/day ကို ၄ ၾကိမ္ခြဲတိုက္ပါ။
(၂) Ampicillin ၇ ရက္သားအထိ Ampicillin 50 mg/kg IM or IV ၁၂ နာရီတခါထိုးပါ။
၈-၂၈ ရက္သားအထိ = Ampicillin 50 mg/kg IM or IV ၆-၈ နာရီတခါထိုးပါ။ တလအထက္ (သာမန္) = ထိုးေဆး Ampicillin 25 to 37.5 mg/kg IM or IV ၆-၈ နာရီတခါထိုးပါ။ စားေဆး Ampicillin 12.5 to 25 mg/kg ၆ နာရီတခါေသာက္ပါ။ အမ်ားဆံုး Ampicillin 4 g/day ထက္မပိုေစရ။ တလအထက္ကေလးဆိုးရင္ ထိုးေဆး Ampicillin 50 to 100 mg/kg IM or IV ၆ နာရီတခါထိုးပါ။ အမ်ားဆံုး Ampicillin 12 g/day ထက္မပိုေစရ။ ၂ဝ ေကဂ်ီထက္ နည္းတဲ့ကေလး စားေဆး = 50-100 mg/kg/day ကို တေန႔ ၄ ၾကိမ္ခြဲေပး။
ပိုးကိုႏိုင္ေဆးေတြအျပင္ အနာ-အေရာင္ကို သက္သာေဆးလဲ ေပးသင့္တယ္။ အနာမွန္သမွ်ကို ျငိမ္ျငိမ္ထားေပးရင္ အနာက်က္ျမန္ေစတယ္။ အနာမေပါက္ခင္ အေပၚကေန ပိုးသတ္ေဆးရည္တခုခု လိမ္းေပးတာလဲ အက်ိဳးရွိတယ္။ ဒက္ေတာ၊ အရက္ျပန္၊ အိုင္အိုဒင္း၊ ဆိုတာမ်ိဳး။ အနည္းဆံုးေတာ့ ေရ-ဆပ္ျပာနဲ႔ မၾကာမၾကာေဆးေပးပါ။ အပူေပးတာဟာ ေသြးကိုပိုေလွ်ာက္ေစတာမို႔၊ အနာကို ျမန္ျမန္ေပ်ာက္ေစတဲ့သေဘာရွိတယ္။ ေရေႏြးအိပ္တင္တာ၊ ေရေႏြးပုလင္း ကပ္တာ။
ျပည္တည္လာရင္ေတာ့ ခြဲထုတ္ရမယ္။ ခြဲစိတ္ပညာမွာ ျပည္ရွိရင္-ခြဲထုတ္ဆိုတာ ေဖၚျမဴလာပါ။ ဦးေႏွာက္၊ ေျခေထာက္၊ အသည္း၊ ဘယ္ထဲရွိရွိ ျပည္ကုိထုတ္ရပါမယ္။ ျပည္ေပါက္-ေပ်ာက္ျပီဆိုတာ အမွန္ပါ။
ႏို႔စို႔အရြယ္ အဇာတသတ္ရဲ႕လက္မွာ ေပါက္တဲ့အနာကို ခူနာလို႔ ေျပာေဟာၾကတယ္။ သူ႔အနာက ျပည္မွည့္ေနခ်ိန္မို႔ ခမည္းေတာ္ ဗိမၺိသာရမင္းႀကီးကေန ပါးစပ္ထဲမွာ ငံုထားေပးတဲ့အခါ ျပည္ေပါက္ ထြက္သြားရတယ္။ မင္းတရားၾကီးဟာ သမားေတာ္ဇီဝကရဲ႕ ေဆးညႊန္းအရလုပ္တာေတာ့ ဟုတ္မယ္ မထင္ဘူး။ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာခ်စ္လာရင္ ဆီးျဖဴ-ဖန္ခါး ငံုထားသလိုဆိုျပီး ေျပာေလ့ရွိ တာေၾကာင့္ေနမွာပါ။ ကုိယ္အပူခ်ိန္ အာေငြ႔ဆိုတာက ၃၇ ဒီဂရီ ရွိလို႔ အျပင္ေလထက္ ပိုပူမယ္။ မိဘေမတၲာကိုညႊန္းရင္ အထိမိဆံုးဥပမာရွိခဲ့သလို၊ ဇနီးသည္မွာ ခူနာေပါက္လို႔ အဲလို ငံုေပးသူရွိလာရင္ေတာ့ ခ်စ္ေမတၲာ ပံုျပင္သစ္ကေလးတခု တိုးလာပါမွာေပါ့ဗ်ာ။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
