၁။ အသက္ ၂၉ႏွစ္ပါရွင့္။ ကိုယ္၀န္ ၂၈ပတ္ပါဆရာ။ သားဦးကိုယ္၀န္ပါ။ ကေလးအေနအထားက တင္ပဆံုထဲေရာက္ေနတယ္ ေျပာပါတယ္ဆရာ။ အဲဒါစိုးရိမ္ရပါသလား။ ဘာေတြလုပ္ဖို႔လိုအပ္ပါသလဲရွင့္။ ultrasound result ေလး attach တြဲေပးလိုက္ပါတယ္ဆရာ။ အခ်ိန္ရမယ္ဆိုရင္ ေက်းဇူးျပဳၿပီး ေျဖေပးေစခ်င္ပါတယ္ရွင့္။ ဆရာလည္းက်န္းမာပါေစ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။
၂။ ဆရာ ကြ်န္မအသက္ ၂၈ ႏွစ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ အပတ္ ၃၀ျပည့္ပါျပီရွင့္။ ကေလးက breech ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္ရွင့္။ ကြ်န္မက ခြဲရမွာ အရမ္းေၾကာက္ပါတယ္။ ကေလးျပန္လွည့္နိုင္ေသးလား သိပါရေစဆရာ။ ဘယ္လိုေနထိုင္သင့္ပါသလဲရွင့္။ ေမးခြန္းေတြကို အျမဲေျဖၾကားေပးတဲ႔ ဆရာ့ကို အရမ္းေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ဆရာ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ပါေစ။
ပံုမႇန္ကိုယ္ဝန္မွာ ကေလးေခါင္းဟာ ေအာက္စိုက္ေနပါတယ္။ အဲလိုမဟုတ္ပဲ တင္ပါးဆံုက ေအာက္ဖက္မွာရႇိေနတာကို Breech Position ေခၚတယ္။ ဗမာေတြက ေမြးလာတဲ့ကေလးကို ေျခကဖြါးလို႔ေခၚၾကတယ္။ ၃-၄% ေသာကိုယ္ဝန္ေတြမွာ တင္ပါးဆံုျပဳေနတယ္။ ကေလးအေနအထားကလည္း ရဝ% က ေပါင္ေကြး၊ ဒူးဆန္႔ေနတယ္။ ၁ဝ% က ေပါင္ေရာ ဒူးပါေကြးေနတယ္။ ၂ဝ% က ေပါင္တဖက္ သို႔မဟုတ္ ၂ ဖက္လံုး ဆန္႔ေနတယ္။
ကုိယ္ဝန္ႏုစဥ္ တင္ပါးဆံုျပဳေနေပမယ့္ ေနာက္မွာ ေခါင္းလွည့္လာတတ္တယ္။ ေျခတဖက္ထြက္တာျဖစ္ရင္ေတာ့ ခြဲေမြးရမယ္။ လမေစ့ကေလး အသက္ရႇင္ရန္လမ္းမရႇိရင္ ေမြးလမ္းကေမြးေပးႏိုင္တယ္။ တင္ပါးဆံုျပဳအေနအထားနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ကို ဂ႐ုတစိုက္ ေမြးယူလို႔ရတယ္။ သတိထားရမွာက ကေလးနဲ႔ ခ်က္ႀကိဳးကို ထိခိုက္မိတတ္တယ္။
မေမြးခင္ဝမ္းဗိုက္အျပင္ဖက္ကေန လွည့္ေပးႏိုင္တယ္။ External cephalic version ေခၚတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းက ေသြးယိုေနသူ၊ အခ်င္းက သားအိမ္ဝ ေရာက္ေနသူ၊ ကေလးေသးလြန္းသူ၊ ေရႁမႊာေရနည္းလြန္းသူ၊ ကေလးႏႇလံုးခုန္ မမႇန္သူ၊ ေရႁမႊာေစာေပါက္ထားသူ၊ အမႊာကုိယ္ဝန္ကို လုပ္ေပးမရပါ။ ေမြးမယ့္ရက္နဲ႔ နီးေနသူ၊ ေရႁမႊာရည္လံုေလာက္သူ၊ ကေလးအေလးခ်ိန္ မနည္းသူ၊ ကေလးအေမြးမ်ားသူ၊ အခ်င္းပံုမႇန္ ျဖစ္သူေတြကို လုပ္ေပးရင္ ၆၅% ေအာင္ျမင္တယ္။ ဝမ္းဗိုက္အျပင္ဖက္က လွည့္ေပးျခင္းရ့ဲအႏၲရာယ္ေတြက ကေလးေစာေမြးျခင္း၊ ေရႁမႊာေစာေပါက္ျခင္း၊ ေသြးထြက္ျခင္း (ကေလး၊ မိခင္)၊ ကေလး ဒုကၡေရာက္ျခင္း၊ ျပင္ေပးၿပီးမႇ ျပန္ျဖစ္ျခင္းေတြျဖစ္တယ္။
Breech ကိုယ္ဝန္ ေမြးလာပံုအဆင့္ဆင့္
(၁) ေအာက္ပိုင္း ေမြးေပးျခင္း
သားအိမ္အဝ လံုးဝပြင့္ၿပီး၊ ကေလး၏ တင္ပါးတယ္ ေမြးလမ္းထဲ ဆင္းလာတယ္နဲ႔ မိခင္အား ဗိုက္နာလ်င္ ညႇစ္ရန္ေျပာပါ။ လိုအပ္ပါက ေမြးလမ္းေၾကာင္း အဝအား ခ်ဲ႕ေပးပါ။ ကေလး၏ တင္ပါး စေမြးလာမည္။ ေခါင္းေမြးသကဲ့သို႔ လည္မယ္။ ကေလးရဲ႕တင္ပါးကို ကိုင္ပါ။ ဆြဲမထုတ္ပါနဲ႔။ ပဌမ ေျခတဖက္ ေမြးေပးပါ။ ဒူးဆစ္ကို ေကြးေအာင္ ျပင္ေပးပါ။ ေျချခင္းဝတ္ကိုကိုင္ျပီး ဝမ္းဗိုက္ေရႇ႕ကေန ေမြးေပးပါ။ ေနာက္ ေျခတဖက္ကိုလည္း ေမြးေပးပါ။ ကေလးတင္ပါးကို မိမိရဲ႕ လက္ႏႇစ္ဖက္နဲ႔ ကိုင္ပါ။ ခါးေအာက္ပိုင္းအထိ ထြက္လာမယ္။ ခႏၶာကိုယ္အား ဖိမကိုင္ပါနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္၊ အသည္းတို႔ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။ အဲဒီေနာက္ ပခံုးကို ျမင္ရမယ္။
(၂) လက္မ်ားေမြးေပးျခင္း
လက္ေတြ အလိုလိုထြက္လာပါေစ။ လိုအပ္ရင္ ရင္ဘတ္ေရႇ႕က ထြက္ေအာင္ ကူညီေပးပါ။ ကေလးေျခေထာက္ကိုကိုင္ျပီး မိခင္ရဲ႕ဝမ္းဗိုက္ဆီသို႔ ျမႇင့္-ႏွိမ့္ေပးရင္ ကေလးလက္ေတြေမြးရတာ လြယ္ကူေစတယ္။ မိမိလက္ေခ်ာင္း ၁-၂ ေခ်ာင္းကို ကေလးရဲ႕တေဒါင္ဆစ္ အေကြးပိုင္းထဲထည့္ျပီး ကေလးလက္ကို ေကြးထားေစကာ ကေလးမ်က္ႏွာေရွ႕ကေန ေမြးထုတ္ေပးရမယ္။ ေနာက္လက္ တဖက္ကို ဆက္ေမြးေပးပါ။
(၃) ကေလးဦးေခါင္းအား ေမြးေပးျခင္း၊ Mauriceau Smellie Veit manoeuvre နည္း
ဆရာမလက္ကို ကေလးေပါင္ႏႇစ္ဖက္ထဲသြင္းျပီး ကေလးဝမ္းဗိုက္၊ ရင္ဘတ္ေရႇ႕က မတင္ထားပါ။ ကေလးမ်က္ႏွာက ေအာက္ဖက္ လွည့္ေနမယ္။ ကေလးပါးစပ္ထဲသို႔ မိမိလက္ညႇိဳးထည့္ၿပီး၊ လက္မနဲ႔ လက္ခလယ္တို႔က ကေလးရဲ႕ ပါးတဖက္စီေဘးမွာ ထားပါ။ မိမိက်န္လက္တဖက္နဲ႔ ကေလးပခံုးႏႇစ္ဖက္ကကိုင္ပါ။ ကေလးေမး႐ိုးကို ဆြဲခ်ျပီး ကေလး ဦးေခါင္းကို ေကြးပါေစ။ ေနာက္ ကေလးကိုေအာက္ဖက္ ဆြဲယူပါ။ ေနာက္ဆရာမတဦးက မိခင္ရဲ႕ဆီးစပ္႐ိုးအထက္နားက လက္နဲ႔ ဖိေပးျပီး ကေလးဦးေခါင္းေကြးေစေအာင္ အကူအညီေပးႏိုင္တယ္။
တင္ပါးဆံုျပဳ ကေလးဦးေခါင္း ေမြးမရေသးလ်င္ ညႇပ္ဆြဲေမြးေပးနည္း
ကေလးဦးေခါင္း ေမြးမရေသးရင္ ဆီးျခဴေပးပါ။ ကေလးကိုယ္ကို အဝတ္နဲ႔ပတ္ထားပါ။ လိုအပ္ရင္ (ေဖါ့ဆက္ပ္) ညႇပ္ဆြဲေမြးေပးရမယ္။ တခါတေလ ကေလးဦးေခါင္းကို မိခင္ရဲ႕ဝမ္းဗိုက္ ဆီးစပ္အထက္နားက ဖိေပးႏိုင္တယ္။ ကေလး ေမြးေပးအၿပီး ကေလးကို ခြ်ဲစုပ္ပါ။ ခ်က္ႀကိဳးျဖတ္ပါ။ လိုအပ္ရင္ CPR လုပ္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ေအာက္စီဂ်င္ ေပးပါ။
Lovset’s manoeuvre တင္ပဆံုျပဳ ကေလးအား လွည့္ေပး၍မရလ်င္ ျပဳလုပ္ေပးရမည့္နည္း
ကေလးလက္ေတြ ဆန္႔တန္းေနရင္ ဒီနည္းလုပ္ပါ။ ကေလးကိုတင္ပါးကကိုင္ျပီး ကိုယ္တဝက္ လွည့္ပါ။ ေအာက္ဖက္ဆီသို႔ ဆြဲေပးပါ။ ေနာက္ေက်ာဖက္ ေရာက္ေနတဲံ ကေလးလက္တယ္ ေရွ႕ဖက္ေရာက္လာကာ ဆန္႔ေနတဲ့ ကေလးလက္က ထြက္ဘို႔ လြယ္ကူလာမယ္။ မိမိလက္ေခ်ာင္း ၁-၂ ေခ်ာင္းက ကေလးလက္ကို ကေလးေရွ႕မ်က္ႏွာဖက္ကေန အသာအယာ ဆန္႔တန္း ဆြဲထုတ္ ေပးရမယ္။ က်န္လက္ကိုလည္း ေမြးထုတ္ေပးပါ။ ကေလးလွည့္ေပးမရရင္ ေရွ႕ပခံုး (ေနာက္ဖက္မွာရွိတဲ့ ပခံုး) ကို အရင္ ေမြးေပးပါ။ ကေလးေျချခင္း ဝတ္ေနရာက အထက္ကို ေျမႇာက္ကိုင္ပါ။ ကေလးကိုယ္ကို မိခင္ေပါင္တဖက္ဆီ ဆြဲယူပါ။ ကေလးေနာက္ဖက္ကို အရင္ေတြ႔မယ့္ ပခံုးကိုေမြးေပးပါ။ ေနာက္ ကေလးလက္ေတြကို ေမြးထုတ္ပါ။ ေနာက္ ေျခမ်က္စိကကိုင္ျပီး ကေလးေအာက္ဖက္ဆီခ်ျပီး ဒုတိယပခံုးကို ေမြးေပးပါ။ ဆက္ျပီး လက္ေတြ ေမြးေပးပါ။
ေမြးၿပီး ၁ မိနစ္အတြင္း Oxytocin 10 units IM ေပးပါ။ ေရာဂါပိုးကာကြယ္ရန္ Ampicillin 2 g IV + Metronidazole 500 mg IV or Cefazolin 1 g IV + Metronidazole 500 mg IV ေပးပါ။
ေဒလီမွာေနခဲ့တုန္းကဖြင့္ခဲ့တဲ့ ယမုန္နာေဆးခန္းမွာ ေမြးလူနာ ၃ဝဝ ထဲမႇာ တင္ပါးဆံုျပဳေမြးခဲ့တာ ၃ ေယာက္သာ ရႇိပါတယ္။ ၁% တိတိျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ သံုးေယာက္လံုးကို ရိုးရိုးလမ္းကေနသာ ေမြးေပးခဲ့ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
