၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ စာရင္းဇယားမ်ားအရ ကမာၻေပၚတြင္ အသည္းေရာင္(ဘီ)ပုိး ကူးစက္ခံထားရ သူဦးေရ ၂၅၇ သန္းခန္႔ရွိၿပီး အသည္းေရာင္ ေရာဂါ(စီ) ပုိးကူး စက္ခံထားရသူဦးေရ ၇၁ သန္းခန္႕ရွိေၾကာင္း၊ ေရာဂါကူး စက္ခံံထားရသူမ်ားအနက္လူ၂၀တြင္ တစ္ဦးမွာ မိမိတြင္ ေရာ ဂါရွိမွန္းသိၾကၿပီး ၄င္းတို႔အနက္မွ ၁ ဒသမ ၄၅ သန္းခန္႔ဟာ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးမ်ားျဖစ္တဲ့ အသည္းေျခာက္ျခင္းနဲ႔ အသည္းကင္ဆာျဖစ္ပြား၍ ေသဆံုးလ်က္ရွိေၾကာင္း ေလ့လာသိရွိရပါတယ္။ ကမာၻ႕က်န္းမာေရးအဖြဲ႕က လာမည့္ ၂ဝ၃ဝ ျပည့္ႏွစ္မွာ အသည္းေရာင္အသားဝါ(စီ) ပိုးေရာဂါကို ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးျပႆနာတစ္ရပ္ အျဖစ္မွဖယ္ရွားရန္သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါ တယ္။
ျမန္မာျပည္နဲ႔ဲ အသည္္းေရာင္အသားဝါ(စီ)ပိုး
စီပိုးေရာဂါျဖစ္ပြားမႈမ်ားျပားေသာ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံပါဝင္ေနၿပီး က်န္းမာေရးႏွင့္အားကစားဝန္ႀကီးဌာနလက္ေအာက္ရွိ ေဆးသုေတသနဦးစီးဌာန(ေအာက္ျမန္မာျပည္)နဲ႔ အသည္းေဖာင္ေဒးရွင္းတို႔ပူးေပါင္းကာ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ေမလ မွေအာက္တိုဘာလအထိ တုိင္းေဒသႀကီးႏွင့္ျပည္နယ္ ၁၄ ခုရွိ ၁၈ ၿမိဳ႕နယ္မွ လူဦးေရ၅ဝဝဝ ေက်ာ္ကို ေကာက္ယူထားေသာစာရင္းမ်ားအရ ဘီပိုးျဖစ္ပြားႏႈန္းဟာ ၆ ဒသမ ၅ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ စီပိုးျဖစ္ပြားႏႈန္းဟာ ၂ ဒသမ ၆ရာခိုင္ႏႈန္းရွိေနေၾကာင္း သိရပါ တယ္။ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္က အမ်ဳိးသားအသည္း ေရာင္ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးမဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း ၂ဝ၁၆-၂ဝ၁၇ ကို ေရးဆြဲအေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိၿပီး လိုအပ္သည္မ်ားကို ပံ့ပိုးေပးလ်က္ရွိပါတယ္။
အသည္းဆိုသည္မွာ
အသည္းဟာ ခႏၶာကိုယ္တြင္ အေရျပားၿပီးလွ်င္ ဒုတိယအႀကီးမားဆံုးေသာကိုယ္ခႏၶာ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ပါတယ္။အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူတစ္ဦး၏အသည္းဟာ ၁ ဒသမ ၄ ကီလိုဂရမ္ေလး၍ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ ၅ဝဝ ခန္႔အတြက္ တာဝန္ယူထားရ တာေၾကာင့္အသည္းဟာအလုပ္အမ်ား ဆံုး ကလီစာအစိတ္အပိုင္းျဖစ္တယ္။ဦးဆံုးအေနနဲ႔ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းကေန စားသမွ် ေဆးျဖစ္ေစ၊ အစာျဖစ္ေစ အသည္းကိုျဖတ္သန္းၿပီး စစ္ေဆးခံၾကရပါတယ္။ အသည္းက ခႏၶာကိုယ္ကို အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစမယ့္ ဟာေတြကိုဖ်က္ဆီးပစ္ၿပီး အသံုးျပဳလို႔ရတဲ့အရာေတြကို ခႏၶာ ကိုယ္နဲ႔ကိုက္ညီေအာင္ တည္ေဆာက္ေပးပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ေဆးေတြဆိုရင္ ေသာက္ခါစ မွာအစြမ္းမရွိေပမယ့္ အသည္းထဲေရာက္ၿပီးမွ အစြမ္းရွိေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။
ဘီပိုးႏွင့္စီပိုး ကြာျခားခ်က္။
အသည္းေရာင္ေရာဂါ(ဘီ)ပိုးဟာ စတင္ကူးစက္ေသာအသက္အရြယ္ကိုလိုက္၍ နာတာရွည္ေရာဂါျဖစ္ႏႈန္းကြာျခားပါတယ္။အကယ္၍ လူႀကီးအရြယ္မွာ ဘီပိုးစျဖစ္လွ်င္၁ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ နာတာရွည္ျဖစ္၍ က်န္၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ သူ႔အလိုလိုေပ်ာက္ကင္းသြား ပါတယ္။ကေလးဘဝမွာ စတင္ျဖစ္ပြားပါက ပိုးဝင္သူ၏ပ်မ္းမွ် သံုးပံုတစ္ပံုခန္႔မွာနာတာရွည္ျဖစ္၍ က်န္သံုးပံုႏွစ္ပံုမွာ အလိုလိုေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါတယ္။ ေမြးကင္းစအရြယ္မွာ ေရာဂါကူးစက္ခံရပါက ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာနာတာရွည္ျဖစ္ၿပီး ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သာ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါေတာ့တယ္။အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ကေလးငယ္မ်ား၏ကိုယ္ခံစြမ္းအား ေကာင္းမြန္စြာမဖြံ႕ၿဖိဳးေသးတာေၾကာင့္ပါပဲ။ ဘီပိုးေရာဂါရွိေသာ မိခင္ႏို႔ရည္မွတစ္ဆင့္ ရင္ေသြးငယ္သို႔ကူးစက္ႏိုင္တာေၾကာင့္ ကေလးငယ္အား ေမြးကင္းစမွ အသက္တစ္ႏွစ္အတြင္း ကာကြယ္ေဆးထိုးေပးပါ။စီပိုးဟာ ဘီပိုးထက္နာတာ ရွည္ျဖစ္မႈႏႈန္းပိုမ်ားပါတယ္။ အသည္းေရာင္ေရာဂါ(စီ)ပိုးရွိသူ၏ နာတာရွည္ျဖစ္မႈႏႈန္းမွာ အ သက္ အရြယ္လိုက္၍ကြာျခားမႈမရွိပါဘူး။ အသည္းေရာင္စီပိုးေရာဂါျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ၁၅ မွ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ်သာ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ၿပီးက်န္ ၈ဝ မွ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာသူမ်ားမွာနာတာရွည္ အသည္းေရာင္ေရာဂါျဖစ္ပြားေလ့ရွိပါတယ္။ယေန႔ခ်ိန္အထိ စီပိုးတြင္ ဘီပိုးကဲ့သို႔ ကာကြယ္ေဆးထိထိေရာက္ေရာက္ မရွိေသးပါဘူး။သို႔ေသာ္ ကံေကာင္းသည့္ အခ်က္မွာ စီေရာဂါပိုးဟာ ဘီ ေရာဂါပိုးေလာက္ကူးစက္ႏႈန္း မမ်ားၾကေသးပါဘူး။ သတိျပဳရန္မွာ အသည္းေရာင္ အသားဝါ (ဘီ) ပိုးေၾကာင့္ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခမွာ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိေသာ္လည္း စီပိုးေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ ႏိုင္ေျခမွာ၈ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ အသက္ ၁ဝႏွစ္အရြယ္မွာ စီပိုးကူးစက္ခံရေသာ္လည္းေရာဂါလကၡဏာမျပဘဲ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝၾကာမွ ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံအ သည္းေဖာင္ ေဒးရွင္းမွ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။
ဘီပိုးႏွင့္စီပိုး ကူးစက္ပံုနည္းလမ္းမ်ား
အထက္မွာေဖာ္ျပထားခဲ့သလိုပါပဲ။ ယေန႔ကမၻာတစ္ဝန္း အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီႏွင့္စီ ေရာ ဂါပိုးကူးစက္ခံရသူဦးေရ တျဖည္းျဖည္းတိုးပြားလာေနတာေၾကာင့္ ထိုေရာဂါမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ကူးစက္ႏိုင္ပံုကို ဗဟုသုတအျဖစ္ အျမင္က်ယ္သိထား သင့္ပါၿပီ။အရပ္သံုးစကားမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ေအဘီစီဟုအလြယ္တကူေခၚေဝၚေနၾကေသာ ေအအိုင္ဒီအက္၊အသည္းေရာင္အသားဝါဘီ ႏွင့္စီေရာဂါပိုးမ်ားဟာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ကူးစက္ပံုခ်င္း ေတာ္ေတာ္ေလးဆင္တူၾကပါတယ္။အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီႏွင့္စီေရာဂါ ပိုးကူးစက္ပံုနည္းလမ္းမ်ားကို ေအာက္ပါအတုိင္းႏႈိင္း ယွဥ္ၾကည့္ပါ။
(၁)မိသားစုအခ်င္းခ်င္း တစ္အိမ္တည္းအတူတူေနလွ်င္ ဘီပိုးက ကူးစက္ႏုိင္ဖို႔မ်ားၿပီး စီပိုးက ေတာ့ မကူးစက္ႏုိင္ပါ။
(၂)ေရာဂါပိုးရွိေသာသူ၏ေသြးနဲ႔ထိလွ်င္ ဘီပိုးေရာ စီပိုးပါ ေသခ်ာေပါက္ကူးစက္ႏုိင္ပါတယ္။
(၃)ေရာဂါပိုးရွိသူသံုးထားေသာအပ္နဲ႔ဆိုလွ်င္ဘီပိုးေရာ စီပိုးပါ ေသခ်ာေပါက္ကူးစက္ႏိုင္ပါ တယ္။
(၄)မူးယစ္ေဆးဝါးအေၾကာေဆးထိုးၿပီး အပ္ေတြေရာသံုးလွ်င္ ဘီပိုးေရာ စီပိုးပါ ေသခ်ာ ေပါက္ကူး စက္ႏုိင္ပါတယ္။
(၅)ပိုးရွိသူ၏ေသြးသြင္းမိလွ်င္ ဘီပိုးေရာစီပိုးပါ ေသခ်ာေပါက္ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။
(၆)ပိုးရွိသူ၏သြားပြတ္တံ၊မုတ္ဆိတ္ရိတ္ဓားသံုးမိလွ်င္ ဘီပိုးေရာ စီပိုးပါ ေသခ်ာေပါက္ကူး စက္ ႏိုင္ပါတယ္။
(၇)ပိုးမသန္႔စင္တဲ့ခြဲစိတ္မႈမ်ားမွတစ္ဆင့္ ဘီပိုးေရာ စီပိုးပါ ေသခ်ာေပါက္ကူးစက္ႏုိင္ပါတယ္။
(၈)ေက်ာက္ကပ္ေဆးတဲ့စက္မွာ ပိုးပါသြားလွ်င္ ဘီပိုးေရာ စီပိုးပါ ေသခ်ာေပါက္ကူးစက္ ႏိုင္ပါတယ္။
(၉)ႏႈတ္ခမ္းခ်င္းထိမိလွ်င္ (တံေတြးကတစ္ဆင့္) ဘီပိုးေရာ စီပိုးပါ ကူးစက္ဖို႔ခဲယဥ္းပါတယ္။
(၁ဝ)ပိုးရွိသူႏွင့္လိင္ဆက္ဆံလွ်င္ ဘီပိုးကေသခ်ာေပါက္ကူးစက္ႏုိင္ၿပီး စီပိုးက ကူးစက္ဖို႔ခဲ ယဥ္းပါတယ္။
(၁၁)သာမန္လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္နမ္း႐ႈပ္ျခင္းျဖင့္ ဘီပိုးေရာ စီပိုးပါ မကူးစက္ႏိုင္ပါ။
(၁၂)မိခင္မွကေလးသို႔ ဘီပိုးက ေသခ်ာေပါက္ကူးစက္ႏိုင္ၿပီး စီပိုးက ကူးစက္ဖို႔ခဲယဥ္းပါတယ္။
(၁၃)ေခြၽးမွတစ္ဆင့္ ဘီပိုးကူးစက္ႏိုင္ဖို႔မ်ားၿပီး စီပိုးက မကူးစက္ႏုိင္ပါ။
(၁၄) ဥပမာ-နားေဖာက္ျခင္း၊ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးျခင္း၊ လက္သည္းညႇပ္၊ သြားႏုတ္ျခင္းစသျဖင့္ ပိုးပါတဲ့ကိရိယာေတြနဲ႔ ျခစ္မိရင္၊ေဖာက္မိလွ်င္ ဘီပိုးေရာ စီပိုးပါ ေသခ်ာေပါက္ ကူးစက္ႏုိင္ ပါတယ္။
(၁၅) ေရာဂါပိုးရွိသူ၏အဂၤါအစိတ္အပိုင္းႏွင့္တစ္သွ်ဴးမ်ား အစားထုိးကုသမိလွ်င္ ဘီပိုးေရာ စီပိုး ပါ ေသခ်ာေပါက္ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။
မွတ္ခ်က္
(၁)အကယ္၍ မိသားစုဝင္ထဲမွာ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ ဘီ သို႔မဟုတ္ စီပိုးရွိေနပါက ထိုသူ အတြက္ ပန္းကန္ခြက္ေယာက္၊ ဇြန္းစတာေတြကိုခြဲ၍ သီးျခားသံုးသင့္ပါတယ္။(ေရေႏြးဆူဆူမွာ အခ်ိန္ငါးမိနစ္ၾကာေအာင္စိမ္၍ ေဆးေၾကာမွသာ ထိုပိုးေတြေသေစႏိုင္မွာပါ)
(၂) တစ္လင္တစ္မယား အိမ္ေထာင္ေရးေစာင့္ထိန္းေသာ စံုတြဲမ်ားအေနျဖင့္ တစ္ဦးဦးတြင္ စီပိုးရွိပါက တာရွည္စြာကြန္ဒံုးအသံုးျပဳရန္မလိုအပ္ေၾကာင္း ေရာဂါကာကြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး စင္တာ CDC မွ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
ဘီပုိး စီပုိး ကူးစက္ခံရသူမ်ား အထူးသတိျပဳ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္
(၁) ေဆးလိပ္မေသာက္ပါႏွင့္၊ (၂) အသည္းကိုထိခိုက္ေစေသာ ဆိုးေဆးပါတဲ့အစား အေသာက္မ်ား၊ မိႈတက္ေသာအစားအစာမ်ား၊ သက္တမ္းလြန္ပဋိဇီဝေဆးဝါးမ်ားကိုေရွာင္ၾကဥ္ပါ၊ (၃) စီေရာဂါပိုးရွိသူသည္အရက္သံုးစြဲပါက အသည္းေျခာက္ႏႈန္း ပိုျမန္ ဆန္သည့္အတြက္ အ ရက္၊ ဘီယာ၊ ဝိုင္၊ထန္းရည္ စသည္တို႔ကို လံုးဝေရွာင္ၾကဥ္ပါ၊(၄) ေသြးမလွဴပါႏွင့္၊ (၅) မိမိတြင္ ဘီပိုး သို႔မဟုတ္ စီပိုးရွိေနေၾကာင္းကို ေဆးကုသမႈခံယူတိုင္း သက္ဆိုင္ရာဆရာဝန္၊ ဆရာမမ်ားအား အသိေပးေျပာၾကားပါ ၊(၆) ဘီပိုး သို႔မဟုတ္ စီပိုးသယ္ေဆာင္လာသူဟာ မိမိ၏မိသားစုမွာသာမက အလုပ္အကိုင္ ပတ္ဝန္းက်င္အသိုင္းအဝိုင္းမွာလည္း အသိစိတ္ဓာတ္ျဖင့္ကိုယ္ပိုင္ အသံုးအေဆာင္ ေရခြက္တို႔ကို သီးသန္႔ထား၍အသံုးျပဳပါ၊(၇)ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာသံဓာတ္မ်ားလွ်င္ အသည္းမွာ အမာရြတ္ပိုထင္ လြယ္သျဖင့္ သံဓာတ္မ်ားစြာပါေသာ အစားအစာ မ်ားျဖစ္ၾက တဲ့ အသည္း၊ အျမစ္၊ကလီစာ၊ ေသြးခဲမ်ား၊ အနီေရာင္ အသားမ်ားႏွင့္ သံဓာတ္ အားျဖည့္ ပဋိ ဇီဝေဆးမ်ားကိုေရွာင္ၾကဥ္ပါ၊ (၈) ဗီတာမင္စီက သံဓာတ္ကို အူလမ္းေၾကာင္းမွ စုပ္ယူမႈမ်ား ေစ သျဖင့္ဗီတာမင္ဓာတ္မ်ားစြာပါေသာ ေရွာက္သီး၊သံပရာသီး၊ ဂရိတ္ဖ႐ုသီး စသည့္အရည္ရႊမ္းေသာ အသီးမ်ားကို အလြန္ အကြၽံ စားသံုးျခင္းမွေရွာင္ၾကဥ္ပါ။(၉)ေရာဂါပိုးဝင္သူမ်ားအဖို႔ ဗီတာမင္စီျဖည့္စြက္ ပဋိဇီ ဝေဆးဝါးမ်ားကို(လံုးဝ)ေရွာင္ၾကဥ္ပါ သို႔မဟုတ္ ဆရာဝန္၏ ၫႊန္ၾကားမႈ မလိုအပ္ဘဲႏွင့္ မမွီဝဲပါႏွင့္၊(၁ဝ) အဆီမ်ားေသာအသားမ်ား၊ ခ႐ု၊ကဏန္းကဲ့သို႔ အခြံမာေသာ ေရသတၱဝါမ်ား၊ပင္လယ္စာမ်ားကိုေရွာင္ပါ၊ (၁၁) အဝမလြန္ပါေစႏွင့္။
နိဂံုးခ်ဳပ္အေနျဖင့္ အႀကံျပဳရပါလွ်င္ လူတိုင္း စီပိုးရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။စီပိုးရွိပါက စီပိုးအမ်ဳိးအစားထပ္မံစစ္ေဆး၍ကုသမႈခံယူသင့္ပါတယ္။ ဒါမွသာ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးအျဖစ္ အသည္းေျခာက္ေရာဂါကို ကာကြယ္ ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။အေနာက္တိုင္းေဆးဝါးမ်ားရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးမ်ားအျဖစ္ ဆံပင္ကြၽတ္ျခင္း၊ စိတ္ကစဥ့္ကလ်ားျဖစ္ျခင္း၊ ကိုယ္ခံစြမ္းအားအလြန္အမင္းက်ဆင္းသြားတာ မ်ဳိးေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ နားလည္တတ္ကြၽမ္းေသာဆရာဝန္ႀကီးမ်ားႏွင့္တိုင္ပင္၍ စနစ္တက်ကုသမႈခံယူႏိုင္ရန္ အေရးႀကီး ပါေၾကာင္းတင္ျပလိုက္ရပါတယ္။ ။
ေပါက္ေပါက္
ျမ၀တီ
https://www.facebook.com/mwdmedia
