မဂၤလာပါဆရာ ကၽြန္ေတာ့္နဲ႔အမ်ိဳးသမီးက အသက္တူ ၃၂ႏွစ္။ မဂၤလာသက္တမ္း ၅ႏွစ္။ ပထမဦးဆံုးကိုယ္ဝန္ ၁၁ ပါတ္ထဲမွာပါခင္ဗ်ာ။ ဒီေန႔ အမ်ိဳးသမီးက ေသြးနည္းနည္းဆင္းၿပီး ခါးေတြ ဆီးစပ္ေတြ နာတယ္ေျပာလို႔ ႕႕႕႕႕ ေဆးရံုသြားေတာ့ အိုဂ်ီ ဆရာဝန္က သားအိမ္ခိုင္ေဆးေပးပါတယ္ ျပေနက် SSCေဆးရံုက အိုဂ်ီ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပန္ျပဖို႔ေျပာပါတယ္။ ဆရာဝန္ရက္ခ်ိန္းက ေနာက္ ၃ ရက္ေနမွျပလို႔ရမွာမို႔ ဒီၾကားထဲ စိုးရိမ္ရပါသလား ခင္ဗ်ာ။ အဲလိုေသြးနည္းနည္းျပန္ဆင္းတာေရာ ျဖစ္တတ္ပါသလား ခင္ဗ်ာ။ ကိုယ္ဝန္စယူစဥ္ထဲက ေဖာလစ္အက္ဆစ္ကို ခုထိ ေန႔တိုင္းေသာက္ပါတယ္။ ဆရာဝန္ေပးထားတဲ့ သားအိမ္ခိုင္ေဆးလည္း ၁ လေသာက္ထားပါတယ္။ ေက်းဇူးျပဳ၍ ေျဖၾကားေပးပါ ခင္ဗ်ာ ဆရာက်န္းမာခ်မ္းသာ၍ ေကာင္းက်ိဳးလိုအင္ဆႏၵေတြ အားလံုးျပည့္ဝပါေစ။ ေလးစားစြာျဖင့္။
ကိုယ္ဝန္ရွိေနစဥ္ တခုခုဆင္းတာ ေကာင္းေတာ့ မေကာင္းပါ။ ေဆာရီး။ တခ်ိဳ႕ပံုမွန္ကိုယ္ဝန္မွာ ေသြးနည္းနည္းဆင္းတာ ရွိတယ္။ အာလ္ထြာေဆာင္းရိုက္ရမယ္။ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္။ စိတ္ကိုအျပဳသေဘာထား ကံတရားအားကိုးသင့္တယ္။ နားေနသင့္တယ္။ ေရပိုေသာက္သင့္တယ္။
၂။ ဆရာ ကြ်န္မညီမေလးက သားဦးကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတာပါရွင္။့ ကိုယ္ဝန္ ခုနစ္ပါတ္ေက်ာ္ရွိပါၿပီ။ အခု ေသြးဆင္းေနလို႔ပါရွင့္ အမ်ားႀကီးေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ဆက္တိုက္လည္း မဆင္းပါဘူးရွင့္။ နည္းနည္းခ်င္း ဆင္းေနလို႔ပါ အဲ့ဒါ စိုးရိမ္ရပါသလားရွင့္။ ဘာေၾကာင့္ဆိုတာေျပာျပေပးပါ ဆရာရွင့္။ အသက္က ၂၇ နွစ္ပါရွင့္။
၃။ ဆရာရွင္႔ ကၽြန္မအသက္ ၃၁ နွစ္ပါ။ ႕႕႕႕႕ မွာေနပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၈ ပတ္ရွိပါျပီ။ သားဦးကိုယ္ဝန္ပါ။ ဒီေန႔မနက္ အိပ္ရာအထမွာ ေသြးေပေနတာေတြ႔ရလို႔ စိတ္ပူလို႔ပါရွင့္။ နာက်င္မႈလည္းမရွိပါ။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္မွာစိတ္ပူလို႔ပါဆရာ။ ေက်းဇူးျပဳ၍ေျဖၾကားေပးပါရွင္႔။
၄။ ဆရာရွင့္မရုိမေသ သမီးကအသက္ ၃၂ ႏွစ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္က ၁၁ ပတ္ရွိပါၿပီ။ အဲဒါ ေသြးနည္းနည္းဆင္းတယ္။ ခါးကိုက္တယ္။ ဗိုက္လဲကိုက္တယ္။ အဲဒါ ရင္ေသြးေလးအတြက္ စိုးရိမ္လို႔ပါ။ og ကလဲ ပိတ္ရက္ျဖစ္ေနေတာ့ ဆရာ့ကိုပဲ အားကိုယ္ပါရေစ။ ဘာလုပ္ရမလဲမသိလုိ႔ပါ။ og ကေတာ့ excel ဆိုတဲ့ခုိင္ေဆးေပးထားတယ္။
၅။ ဆရာ႐ွင့္ သမီးကအသက္ ၂၈ ႏွစ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ ၁၅ ပါတ္ထဲမွာပါ။ ၈ ပါတ္ကစလို႔အခု ၁၅ ပါတ္ထိကို အညိဳရည္ေတြနဲ ့ ေသြးခဲတတုံး၊ ေသြးမ်ားဆင္းေနပါတယ္။ ေန႔တိုင္းမဆင္းဘဲတပါတ္တခါေလာက္ဆင္းပါတယ္။ ေသြးဆင္းရင္လဲ နဲနဲမ်ားပါတယ္။ တခါဆင္းၿပီးရင္ေတာ့ ရပ္သြားပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္စ႐ွိတာသိတာနဲ ့OG အပ္ထားၿပီးသားပါ။ OG က ဘာမွမျဖစ္ဘူးဘဲေျပာပါတယ္ဆရာ။ သမီးကေတာ့ေသြးေတြဆင္းေတာ့ အလြန္စိုးရိမ္ေနပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး ၁၄ ပါတ္ထဲမွာ Ultrasound ႐ုိက္ေတာ့ဆရာမကဘာမွမျဖစ္ဘူး၊ ကေလးႏွလုံးခုန္သံလည္းဖြင့္ျပပါတယ္။ ျဖစ္ေနတာ ကေလးအတြက္ အႏၱရာယ္႐ွိပါသလား။
၆။ ဆရာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ရာသီလာသလိုမ်ိဳး ေသြးေပၚရင္ စိတ္ခ်ရပါသလားဆရာ၊ ရာသီေပၚသလိုမ်ိဳး ေပၚတယ္ဆိုတာက ကန္ေတာ့ပါဆရာ ေသြးခဲလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ အဖတ္နည္းနည္းနဲ႔ ေသြးလည္း ေပၚေတာ့ေပၚပါတယ္။ ညပိုင္းေလးပဲ ေပၚတာပါ ေနာက္ေန႔မနက္ေရာက္ေတာ့ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူးဆရာ၊ ဗိုက္လည္း မနားပါဘူးဆရာ။
(၂) ကၽြန္မ အသက္က ၃၃ ႏွစ္ပါ။ ကုိယ္ဝန္ ၁၄ ပတ္ထဲကို ေရာက္ရွိေနပါၿပီ။ ႕႕႕႕႕ ႏိုင္ငံတြင္ ေနထိုင္ပါသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ကိုယ္ဝန္ ၁၃ ပတ္က ေသြးမ်ား ရုတ္တရက္ အလြန္အမင္း ဆင္းပါသျဖင့္ အေရးေပၚ ေဆးကုသမႈ တရက္ ခံယူခဲ့ပါသည္။ ဆရာဝန္ၾကီးမွ ကေလး ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းကို ခ်က္ခ်င္း စမ္းသပ္ၿပီး ကေလးအေျခအေနေကာင္းေၾကာင္း ေဆး (၁) လံုး ထိုးေပးခဲ့ပါသည္။ ဟုိမုန္းေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ေသြးဆင္းသည္ဟု ေျပာပါသည္။ ေနာက္ေန႔ မနက္တြင္ ေသြးဆင္းမႈ မရွိသည္ႏွင့္ ေဆးရံုမွ ဆင္းခဲ့ပါသည္။ အိမ္ေရာက္ၿပီး ၂ ရက္ ၃ ရက္ အထိ ေသြးနည္းနည္း ထြက္ေနေသးပါသည္ဆရာ။ ေသြးယခုလို နည္းနည္း ဆင္းေနသည္မွာ ပံုမွန္ပါလား ဆရာ၊ သို႔မဟုတ္ အေရးၾကီးပါသလား။ တခါတေလ ဆီးခံုရဲ႔ ေဘးနားမွ နည္းနည္း နာတတ္ပါသည္။ ယခု ကၽြန္မ Duphaston ကို တေန႔ ၃ လုံးေသာက္ရပါသည္။
၇။ လြန္ခဲ့တဲ့ လအနည္းငယ္က သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ Ectopic Pregnancy ျဖစ္လုိ႔ ေဆးရံုတက္ရတယ္ဆရာ။ သမီးလဲ သြားၾကည့္ရင္းနဲ႔ အဲဒီက Nurse တေယာက္နဲ႔ စကားေျပာရင္းနဲ႔ သူကေျပာတယ္။ သူ႔အမ ဝမ္းကြဲ တေယာက္ ကိုယ္ဝန္ ရွိေနေပးမယ့္လဲ ရာသီေပၚတယ္တဲ့။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္ဝန္ရွိမွန္း မသိဘူးတဲ့။ ရာသီရပ္သြားလုိ႔ ေဆးခန္းမွာ စစ္ၾကည့္ေတာ့မွ ကုိယ္ဝန္ ၃ လရွိေနျပီတဲ့။ အဲဒါ ျဖစ္ႏုိင္ရဲ့လားဆရာ။ ကုိယ္ဝန္ရွိေနရင္ ရာသီမေပၚေတာ့ဘူးလုိ႔ပဲ သိထားတာ။
နမူနာျပဒုတိယေမးခြန္းမွာ အသက္ကို အရင္ဆံုးမေရးလို႔ ၂ ခါဖတ္ရတယ္။ အေမးခြန္း ၂ ခုစာအခ်ိန္ကုန္သြားတယ္။ ပဌမေမးခြန္းက အခ်က္အလက္လည္းစံုတယ္။ ေမးနည္းစည္းကမ္းလည္းက်တယ္။ စာေရးတာလည္း ယဥ္ေက်းတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိစဥ္မွာ ေသြးဆင္းႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိတာေသခ်ာလို႔ ေသြးဆင္းရင္ အေရးၾကီးပါတယ္။ ေမြးလမ္း (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကေန ေသြးဆင္းတိုင္း ရာသီဆင္းတယ္လို႔ မေခၚႏိုင္ပါ။ ေသြးက လာတာကေတာ့ ေမြးလမ္းေပမဲ့ ဘယ္ကလာတဲ့ ေသြးလဲ၊ ဘာ့ေၾကာင့္ ဆင္းသလဲ။
ကိုယ္ဝန္ကို ပဌမ၊ ဒုတိယနဲ႔ တတိယ ၃ လစီပိုင္းျပီးေျပာရတယ္။ နဲနဲေလးစြန္းယံုဆင္းတာနဲ႔ အမ်ားၾကီး၊ ေသြးခဲပါ ဆင္းတာရွိတယ္။ ၃ လ ေနာက္ပိုင္းေသြးဆင္းရင္ ပံုမွန္မဟုတ္ဘူး သတ္မွတ္တယ္။ ၂၈ ပါတ္ေနာက္ ဆင္းတာဆိုရင္ အေရးေပၚ။ အနည္းအမ်ားမတူပါ။ ဗိုက္နာတာကိုယ္ဝန္ ၄% မွာျဖစ္တယ္။ မီးတြင္းမိခင္ေသဆံုးရတဲ့ အေၾကာင္းေတြထဲမွာ အျဖစ္မ်ားဆံုးပါ။ ကိုယ္ဝန္ပဌမသံုးလ ေသြးဆင္းတာ ၂ဝ-၃ဝ% ကိုယ္ဝန္ေတြမွာျဖစ္တတ္တယ္။ အဲဒီအထဲက ၅ဝ% ကိုယ္ဝန္ပ်က္က်ႏိုင္တယ္။ ၃% က Ectopic pregnancy သားအိမ္ျပင္ပ သေႏၶတည္တာ ျဖစ္တယ္။
၁။ Implantation bleeding က်ားသုက္ပိုးနဲ႔ မဥေတြ သားအိမ္ျပြန္ တေနရာမွာ ေပါင္းစပ္ၾကျပီး ျဖစ္လာတဲ့သေႏၶက သားအိမ္အတြင္းဆံုးအလႊာမွာ လာတြယ္ကပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေသြးနည္းနည္းကေလးဆင္းတာကိုေခၚတယ္။ ခန္႔မွန္းေျခ ရာသီလာရမဲ့ ရက္ေလာက္မွာ ျဖစ္တာမ်ားလို႔ အထင္မွားတတ္တယ္။ ဘာမွစိုးရိမ္စရာမလိုပါ။
၂။ Postcoital bleeding အတူေနအျပီး ေသြးနည္းနည္းဆင္းတာ။ ရပ္သြားရင္ ဘာမွလုပ္စရာမလိုပါ။
၃။ Threatened miscarriage ရာသီထိန္၊ နာတာ-ကိုက္တာနဲ႔ေရာျပီး ေသြးဆင္းတယ္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျခင္သလို ျဖစ္တာ။ ကိုယ္ဝန္ ဆက္တည္မလား၊ ပ်က္မလား ေျပာမရေသးပါ။ ဆီးေအာင့္တာ၊ ေရ-ဆားဓါတ္နည္းတာ၊ တခ်ိဳ႕ေဆးဝါး၊ ခိုက္မိတာ-လဲက်တာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အထဲကကေလး ပံုမွန္မဟုတ္တာလဲ ပါေသးတယ္။ အေလးအပင္မတာ၊ အတူေနတာၾကမ္းတမ္းတာ၊ စိတ္ပိုင္းထိခိုက္တာေတြလဲပါတယ္။ ၁၊ ၂ နဲ႔ ၃ အတြက္ နားေနပါ။ အေလးအပင္ မမပါနဲ႔။ ျပင္းထန္တဲ့ေလ့က်င့္ခန္းမလုပ္နဲ႔၊ အတူေနတာ ၃ ပါတ္ေရွာင္ပါ။ ေမြးလမ္းကို Tampons or Douching နဲ႔ေဆးတာ ေရွာင္ပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ အရက္-ေဆးလိပ္ေရွာင္ပါ။ အာဟာရ မွ်တေအာင္စားပါ။
၄။ Completed miscarriage ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာ။ ေသြးဆင္းတာမ်ား၊ ဗိုက္နာတာပိုရင္ စဥ္းစားရမယ္။ သားအိမ္ျခစ္စရာ မလိုပါ။
၅။ Incomplete miscarriage ကိုယ္ဝန္ တဝက္တျပက္ပ်က္က်တာ။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းစမ္းရင္ သားအိမ္အဝ နည္းနည္း ပြင့္ေနမယ္။ ေသြး-ေသြးခဲ-တျခား ဆင္းလာေနမယ္။ အဝျပန္ပိတ္ေနတာလဲ ေတြ႔ႏိုင္တယ္။
၆။ Septic abortion ကိုယ္ဝန္ပ်က္ရာ ပိုးဝင္တာ။ ပိုးဝင္ လကၡဏာလဲ ေတြ႔ျခင္ေတြ႔မယ္။ ကိုယ္ပူ၊ ဗိုက္ပိုနာ၊ ဆင္းတာေတြက အနံ႔ရွိ၊ ေသြးနဲ႔အတူ အျဖဴစတာေတြပါ ေရာဆင္း။ ေဆးရံုတက္၊ ပိုးေသေအာင္လုပ္ျပီး ေနာက္မွာ D and C သားအိမ္ျခစ္ရမယ္။
၇။ Blighted ovum မမ်ိဳးဥပံုမွန္ မဟုတ္လို႔ ပံုမွန္သေႏၶ ျဖစ္တာ။
၈။ Intrauterine fetal demise/death (IUD) အထဲမွာ ကေလးေသသြားတာ။
၉။ Ectopic pregnancy သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္ျခင္း။ အဆိုးဆံုးအစားျဖစ္တယ္။ အမ်ားဆံုးက Tube သားအိမ္-ျပြန္ထဲမွာတည္တယ္။ မဆန္႔မျပဲ ျဖစ္လာခ်ိန္မွာ ရုတ္တရက္ေပါက္ထြက္ရင္ အေရးေပၚျဖစ္ျပီ။ ရာသီထိန္ျပီး ၁ဝ ပါတ္ ဝန္းက်င္မွာျဖစ္တယ္။ ေသြးမဆင္းခင္ နာတာနဲ႔စတတ္တယ္။ အရင္ျဖစ္ဖူးသူေတြ ထပ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တင္ပါးဆံုတြင္း အဂၤါေတြေရာင္တာ ျဖစ္ဖူးသူ၊ ကေလးမရတာ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္ေနသူ၊ သားအိမ္ျပြန္ကို ခြဲစိတ္ထားသူ၊ ကုိယ္ဝန္မရေအာင္ IUCD ထည့္ထားခဲ့သူ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သူ၊ ေန႔တိုင္း Douching ေဆးေၾကာတတ္သူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ Ultrasound လုပ္မယ္။ Methotrexate ေဆးေပးမယ္။ မရရင္ ဒါမွမဟုတ္ ဒီေဆး မသံုးျခင္ရင္ ခြဲစိတ္နည္းသံုးမယ္။ ေသြးသြင္းဘို႔ လိုတတ္တယ္။
၁ဝ။ Molar pregnancy စပ်စ္သီးကိုယ္ဝန္၊ Ultrasound မွာ ကေလးမဟုတ္ဘဲ (တရွဴး) ေတြသာေတြ႔ရမယ္။ ရာသီ ထိန္မယ္။ ၁၂ ပါတ္ေက်ာ္ရင္ ဗိုက္စမ္းေတာ့ သားအိမ္အျမင့္က ရာသီထိန္တာထက္ ျမင့္ေနမယ္။ တခ်ိန္မွာ ကင္ဆာကို သံသယရွိရမယ္။ D and C သားအိမ္ျခစ္မယ္။ ေနာက္တလေနရင္ တခါထပ္ျခစ္မယ္။ ေသြး Blood B-hCG levels ကို စစ္မယ္။
Duphaston ဆိုတာ ပရိုဂ်က္စတင္၊ ပရိုဂ်က္စတီရုန္းေဟာ္မုန္းျဖစ္တယ္။ ရာသီမမွန္သူေတြ၊ ကေလးမရႏိုင္ေသးသူေတြ၊ ကိုယ္ဝန္မျမဲသူေတြ၊ ကေလးအခ်ိန္ေစာေမြးသူေတြ၊ Endometriosis သားအိမ္ေရာဂါရွိသူေတြ၊ ရာသီမလာခင္ စိတ္အတာက်မႈေတြခံစားေနရသူေတြနဲ႔ ေဟာ္မုန္းအစားထိုးကုသသူေတြကို ေပးတယ္။
အခုေရးတာက ကိုယ္ဝန္ႏုစဥ္ ပဌမ (၃) အတြင္းေသြးဆင္းတာသာျဖစ္ပါတယ္။ လရင့္လို႔ဆင္းတာက ပိုသတိထားဘို႔ လိုပါမယ္။ Pregnancy and Placenta praevia အခ်င္းေနရာ အေရးၾကီးပါတယ္ကို သပ္သပ္ေရးထားပါတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
