ဆရာရွင့္ ကၽြန္မက ၂၆ နွစ္အရြယ္၊ ကေလး ၁ ေယာက္အေမပါ။ သမီးေလးက ၂ ႏွစ္ရွိပါျပီ။ ေမြးျပီးကတည္းကဝလို႔ အခု ေပါင္ ၁၅ဝ ရွိပါတယ္။ မရိုမေသစကား မိန္းမကိုယ္ကအနံ႔နံလြန္းလို႔ပါ။ ဆပ္ျပာမ် ိဳးစံုလည္းသံုးဖူးပါတယ္။ ကေလးေမြးျပီးမွ နံတာပါ။ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ ဘာေဆးသံုးရမလဲဆိုတာ ေျပာေပးပါအံုးဆရာ။
အဂၤလိပ္စာလံုးေတြကို ေက်ာလႊားဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးအဂၤါေရာင္တာကို တိတိက်က်ေျပာရရင္ Vulvovaginitis ဗဂ်ိဳင္းနားနဲ႔ မိန္းမကိုယ္ေရာင္တာျဖစ္တယ္။
သိသာတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့ -
1. Vulvar itching မိန္းမကိုယ္ယားယံျခင္း၊
2. Vaginal discharge ဗဂ်ိဳင္းနားက တခုခုဆင္းျခင္း နဲ႔
3. Vaginal odor ဗဂ်ိဳင္းနားက အနံ႔ထြက္ျခင္းေတြျဖစ္တယ္။
ရက္တို မိန္းမကိုယ္ နဲ႔ ဗဂ်ိဳင္းနား ေရာင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစတာေတြကေတာ့ -
- Infections ေရာဂါပိုးဝင္တာ၊
- Irritant or allergic contact မသင့္တာ၊ မတည့္တာနဲ႔ ထိေတြ႔မိတာ နဲ႔
- Atrophic vaginitis အသက္ၾကီးလာလို႔ ျဖစ္ရတဲ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ပါးလာတဲ့ ဇရာျဖစ္စဥ္ေတြ ျဖစ္တယ္။
Infections ေရာဂါပိုးဝင္တာ အမ်ားဆံုး (၃) မ်ိဳးကေနျဖစ္ေစတယ္။
1. Bacterial vaginosis ဗဂ်ိဳင္းနားေရာင္ျခင္းဆိုတာ ဗဂ်ိဳင္းနားမွာ ရွိေနၾကပိုးေတြ အေျခအေနေျပာင္းသြားလို႔ျဖစ္ရတဲ့ Gardnerella vaginalis ဂါ့ဒ္နီရဲလား ဗဂ်ိဳင္ႏိုက္တစ္၊
2. Candida albicans ကင္ဒီဒါ အယ္လ္ဘီကန္ပိုးကေနျဖစ္ေစတဲ့ Candidiasis ကင္ဒီဒိုင္ေယးဆစ္နဲ႔
3. Trichomonas vaginalis ထြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္ ဗဂ်ိဳင္နယ္လစ္ကေနျဖစ္ေစတဲ့ Trichomoniasis ထြိဳင္ကို မိုနီေယးဆစ္ ေတြ ျဖစ္တယ္။
Infectious vulvovaginitis ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ ဗဂ်ိဳင္းနားေရာင္တာမ်ိဳးက လိင္မႈေရးရာ တက္ၾကြမႈရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ျဖစ္ျပီး Candidiasis ကင္ဒီဒိုင္ေယးဆစ္၊ မတည့္တာနဲ႔ ထိေတြ႔လို ျဖစ္တဲ့ Contact vaginitis ကြန္တက္ ဗဂ်ိဳင္ႏိုက္တစ္နဲ႔ အသက္ၾကီးမွျဖစ္တဲ့ Atrophic vaginitis အေထာဖစ္ ဗဂ်ိဳင္ႏိုက္တစ္ေတြကေတာ့ လိင္နဲ႔မဆိုင္ပဲျဖစ္တယ္။
သားဖြါးမီးယပ္နဲ႔ဆိုင္တဲ့၊ လိင္နဲ႔ဆိုင္တဲ့ ေရာဂါရာဇဝင္ အားလံုးေမးရမယ္။ သန္႔ရွင္းလုပ္ရာမွာ ဆပ္ျပာ၊ ေဆးရည္ စတာမွာ ဘာေတြသံုးသလဲ ေမးရမယ္။ လိုတာထက္ပိုသံုးသူေတြမွာ အဲလိုျဖစ္တတ္တယ္။ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါရွိျပီး အေသအျခာကုသရဲ႕လားေမးမယ္။ ဆက္ဆံရာမွာ အကာအကြယ္ ပါ-မပါလဲ ေမးရမယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္း စစ္ေဆးတာ လုပ္ရမယ္။ ဆင္းတာ၊ အနံ႔၊ အနာ၊ သားအိမ္ဝပံုမွန္မဟုတ္ျခင္း၊ သားအိမ္ဝက တခုခုဆင္းျခင္း၊ သားအိမ္ဝကို ထိ-ဖိရင္ နာသလား။ ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိ ဆီးစစ္တာလဲလုပ္ရမယ္။ ဆင္းေနတာကို ဓါတ္ခြဲခမ္းမွာ စစ္ေဆးမယ္၊ တင္ပါးဆံုတြင္း အဂၤါေတြ ေရာင္တာကို သံသယရွိရင္ ထြက္ထြက္ျခင္းခံထားတဲ့ ဆီးထဲမွာ ဂႏိုရီးယားနဲ႔ ကာလ္မိဒီးယားပိုးေတြကို စစ္ရမယ္။
သားအိမ္ဝနမူနာယူျပီး ပိုးေတြကို စစ္ႏိုင္တယ္။ ထြက္ထြက္ျခင္းခံထားတဲ့ ဆီးမဟုတ္ဘဲ ဆီးသြားေနစဥ္ အလည္ပိုင္းမွာ ခံယူတဲ့ဆီးမွာ ပိုး ရွိ-မရွိ စစ္ႏိုင္တယ္။
ဘယ္လိုကုသမလဲ -
1. Bacterial vaginosis ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ ဗဂ်ိဳင္းနားေရာင္ျခင္း
ပဌမဦးစားေပးေဆး
• Metronidazole 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
• Metronidazole gel 0.75% ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ တညတခါ၊ ၅ ရက္ထည့္ပါ။
• Clindamycin cream 2% ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ တညတခါ၊ ၇ ရက္ထည့္ပါ။
ဒုတိယဦးစားေပးေဆး
• Clindamycin 300 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
• Clindamycin ovules 100 mg တည တၾကိမ္ ၃ ခါ ေသြးျပန္ေၾကာထဲထိုးပါ။
2. Candidiasis (ကင္ဒီဒိုင္ေယးဆစ္)
• Fluconazole 150-mg တခါတည္းေသာက္ပါ။
• Butoconazole 2% cream ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ ၃ ရက္ထည့္ပါ။
• Butoconazole 2% cream ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ တခါတည္းထည့္ပါ။
• Clotrimazole 1% cream ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ ၇-၁၄ ရက္ထည့္ပါ။
• Miconazole 2% cream ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ ၇ ရက္ထည့္ပါ။
• Miconazole 200 mg vaginal suppository ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ ၃ ရက္ထည့္ပါ။
• Miconazole 1200 mg vaginal suppository ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ တခါတည္းထည့္ပါ။
• Nystatin 100,000 unit vaginal tablet ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ ၁၄ ရက္ထည့္ပါ။
• Tioconazole 6.5% ointment ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ တခါတည္းထည့္ပါ။
3. Genital herpes လိင္လမ္းေရယံု
• Acyclovir 400 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၇-၁ဝ ရက္ေသာက္ပါ။
• Acyclovir 200 mg တေန႔ ၅ ၾကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
• Famciclovir 250 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၇-၁ဝ ရက္ေသာက္ပါ။
• Valacyclovir 1 g တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၇-၁ဝ ရက္ေသာက္ပါ။
4. Pelvic inflammatory disease တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါမ်ားေရာင္ျခင္း
ပဌမဦးစားေပးေဆး
• Levofloxacin 500 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။ (ေဆးယဥ္လာလို႔ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ မသံုးေတာ့ပါ)
• Ofloxacin 400 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။ (ေဆးယဥ္လာလို႔ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ မသံုးေတာ့ပါ)
• အဲဒီေဆးနဲ႔အတူ တြဲဘို႔လိုရင္ Metronidazole 500 mg days တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
ဒုတိယဦးစားေပးေဆး
• Ceftriaxone 250 mg IM တခါတည္းထိုးပါ + Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ ေသာက္ပါ။
• အဲဒီေဆးနဲ႔အတူ တြဲဘို႔လိုရင္ Metronidazole 500 mg days တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
• Cefoxitin 2 g IM တခါတည္းထိုးပါ + Probenecid 1 g တခါတည္းေသာက္ပါ + Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
• အဲဒီေဆးနဲ႔အတူ တြဲဘို႔လိုရင္ Metronidazole 500 mg days တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
5. Trichomoniasis (ထြိဳင္ကို မိုနီေယးဆစ္)
ပဌမဦးစားေပးေဆး
• Metronidazole 2 g တခါတည္းေသာက္ပါ။
• Tinidazole 2 g တခါတည္းေသာက္ပါ။
ဒုတိယဦးစားေပးေဆး
• Metronidazole 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
အမ်ိဳးသမီးတိုင္းကို Pap smear လုပ္ဘို႔ တိုက္တြန္းရမယ္။ ၂၁ ႏွစ္ကေန ၃ဝ အထိရွိသူေတြ တႏွစ္တခါ၊ အသက္ ၃ဝ နဲ႔ ၆၅ ႏွစ္ၾကား အမ်ိဳးသမီးမွာ Pap Test နဲ႔ HPV Test ေတြက ေကာင္းေနရင္ ၅ ႏွစ္တခါ စစ္ပါ။
Personal hygiene for women အမ်ိဳးသမီးမ်ား တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးကိုလည္းဖတ္ျပီးလိုက္နာပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
