သမီးအသက္ ၁၇ ပါရွင့္။ အိမ္ေထာင္က်တာ တနွစ္ရွိပါျပီ။ အိမ္ေထာင္က်ျပီးျပီးခ်င္းပဲ သမီး လက္ေမာင္းထဲထည့္တဲ့ ပစၥည္းသံုးပါတယ္ရွင့္။ ၁၁ လပိုင္း ၆ ရက္ေန ့ေရာက္ေတာ့ အဲဒါကို ျပန္ထုတ္လိုက္ပါတယ္ရွင့္။ ၁၂ လပိုင္းမွာ ရာသီမေပၚတာ ၄ ရက္ ေရာက္လာလို ့အိမ္မွာ ဆီးစစ္ၾကည့္ေတာ့ Positive ျဖစ္ေနပါတယ္ရွင့္။ ၃ ခါလံုး ဒီအေျဖပဲ ထြက္ပါတယ္ရွင့္။ ေနာက္ ၂ ပါတ္လည္း ေရာက္ေရာ ေသြးေတြ အရမ္းဆင္းပါတယ္။ ျပီးေတာ့ လက္ဝါး တဝက္စာေလာက္ရွိတဲ့ ေသြးခဲ ရွည္ေမ်ာေမ်ာတခု ပါလာပါတယ္။ ေသြးေၾကာ ခရမ္းေရာင္အေၾကာင္းေလးေတြ ပါပါတယ္ရွင့္။ ခါးနည္းနည္းကိုက္တာက လြဲလို ့တျခားဘာမွ မျဖစ္ပါဘူးရွင့္။ ေသြးဆင္းတာကလည္း ခါတိုင္းလိုပဲ တပါတ္ပဲ ၾကာပါတယ္ရွင့္။ အဲဒါ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာပါလားရွင့္။ ေနာက္ထပ္ေရာ ကိုယ္ဝန္ထပ္ရနိုင္ပါသလားရွင့္။ ဘယ္ေလာက္ၾကာမွ ရနိုင္မလဲရွင့္။ အသက္အရြယ္နဲ႔ သားအိမ္ဆိုင္ပါသလားရွင့္။ အခုအရြယ္မွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ဘာအခက္ခဲေတြ ျဖစ္နိုင္ပါသလဲရွင့္။
ဆီးစစ္လို႔ အေပါင္းျပရာကေန ေသြးဆင္းတာဟာ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာ ေသျခာတယ္။ ကိုယ္ဝန္ အျပည့္အစံုပ်က္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ တဝက္တပ်က္ ပ်က္တာျဖစ္တယ္။ အဲလိုသာဆို သားအိမ္ျခစ္ရတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ရင္း ပိုးဝင္တတ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျပီးေနာက္ တားတာလဲ မလုပ္ဘဲ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံရင္ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို ေနာက္ကိုယ္ဝန္ ဆက္ရႏိုင္တယ္။ ဘယ္ေလာက္ၾကာမယ္က တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ မတူတတ္ပါ။ သီအိုရီအရေျပာရရင္ ပ်က္သြားတဲ့ေသြးကို ရာသီလာသလိုဘဲ ေအာက္ေမ့ႏိုင္ျပီး၊ ေနာက္ ၁၄ ရက္မွာ မ်ိဳးဥထြက္လို႔၊ က်ား-သုက္ပိုးနဲ႔ ထိေတြ႔-ေပါင္းစပ္မယ္ဆိုရင္ တခါတည္း ေနာက္ကိုယ္ဝန္ ရလိမ့္မယ္။
အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္နဲ႔ ၃၅ ႏွစ္အထက္ေတြ သားဦး ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ အထူးသတိထားရမယ္။ Teenage pregnancy ဆိုတာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္လို႔ ေျပာတာ မမွန္ဘူး။ အသက္ ၂ဝ ေအာက္မွာ ကိုယ္ဝန္ ရတာကိုသာ ေဆးပညာကဆိုတယ္။ (မီဒီယာ) မွာေတာ့ မိန္းကေလးငယ္ငယ္ မရည္ရြယ္ဘဲ၊ ေယာက္်ားလဲ မယူဘဲ၊ အမွန္မထင္ ကိုယ္ဝန္ ရတာကိုမွသာ ဒီေဝါဟာရကို သံုးၾကတယ္။
မိန္ကေလးတိုင္း အပ်ိဳျဖစ္တာနဲ႔ ၁၂-၁၃ ႏွစ္ကစျပီး ေယာက္်ားနဲ႔ အတူေနမိရင္ ကိုယ္ဝန္ရႏိုင္ၾကတယ္။ မိန္းကေလးငယ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ႏွဳန္း ေနရာမတူရင္ မတူဘူး။ ေတာင္ကိုရီးယားမွာ ကိုယ္ဝန္ ၁ဝဝဝ မယ္ ၃ ေယာက္မျပည့္ဘူး။ ဆာဟာရ-ေအာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ၁၄၃ ေယာက္အထိရွိတယ္။ တကမာၻလံုးမွာ ၁၅-၁၉ ေယာက္ရွိတယ္။
၂ဝဝ၁ UNICEF စစ္တမ္းအရ ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံ ၁၂ ထဲက ၁ဝ ခုမွာ အသက္ငယ္ငယ္မွာ လိင္ဆက္ဆံမႈရွိသူေပါင္း ၃ ပံု ၂ ပံုရွိေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ အေမရိကားနဲ႔ ဥေရာပါမွာဆို ၈ဝ% ေက်ာ္တယ္။ ၾသစေၾတးလ်၊ ယူေက၊ အေမရိကားမွာ ၁၅ ႏွစ္သမီးေလးေတြရဲ႕ ၂၅%၊ ၁၇ ႏွစ္သမီးေတြရဲ႕ ၅ဝ% လိင္ဆက္ဆံမႈျပဳၾကတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ သတိထားၾကတာက လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါအတြက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။
Save the Children ရဲ႕ေတြ႔ရွိခ်က္အရ ကမာၻမွာ အသက္ ၂ဝ ေအာက္ မိခင္ေတြကေန ေမြးလာတဲ့ကေလးေပါင္း ၁၃ သန္းရွိတယ္။ ၉ဝ% ဟာ မခ်မ္းသာတဲ့ႏိုင္ငံေတြကျဖစ္တယ္။ ေမြးလာၾကတဲ့ ကေလးေတြေရာ သူတို႔မိခင္ငယ္ေလးေတြမွာေရာ က်န္းမာေရးေနာက္ဆက္တြဲေတြ ျဖစ္ၾကရလို႔ ေသဆံုးရတာေတြ မ်ားတယ္။ အသက္ ငယ္ငယ္နဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ပံုမွန္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တိုင္းမွာ သတိထားစရာေတြထက္ ပိုျပီးသတိထားစရာေတြ ရွိပါတယ္။ အသက္ငယ္ေလ ပိုေလျဖစ္တယ္။
သုေတသနေတြလုပ္ေတာ့ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မျပည့္တဲ့ကေလး ေမြးတာနဲ႔ လမေစ့ဘဲ ေမြးတာ ဆက္စပ္ေနတာ သိရတယ္။ Anemia ေသြးအားနည္းေရာဂါလဲ ပိုမ်ားတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းလုပ္တာ နည္းၾကတယ္။ သူတို႔ကေန ေမြးတဲ့ကေလးေတြမွာ ေဆးရံုတက္ရတာ ပိုမ်ားတယ္။ အာဟာရမျပည့္စံုတာမွာ မတတ္ႏိုင္လို႔ မစားရသူေတြအျပင္ တတ္ႏိုင္ေပမဲ့ အာဟာရမေကာင္းလွတဲ့ Fast food ေတြစားလို႔လဲ ျဖစ္ေစတယ္။ HIV အျဖစ္လဲမ်ားတာ သိရတယ္။
ကေလးကို ေမြးလမ္းကေန ရိုးရိုး မေမြးႏိုင္တာလဲပါတယ္။ ခြဲေမြးရတာ ပိုမ်ားေစတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေသြးဆိပ္တက္တာ၊ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ျပြန္ေပါက္ျဖစ္တာ၊ ေမြးလာတဲ့ ကေလး ၁ ႏွစ္အတြင္း ေသဆံုးရတာ၊ ကေလးမီးဖြါးရင္း ေသဆံုးရတာေတြ ပိုမ်ားတယ္။ စိတ္ပိုင္း သက္ေရာက္မႈေတြလဲ ရွိတယ္။
WHO ခန္႔မွန္းခ်က္အရ ၁၅-၁၉ ႏွစ္ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သူေတြဟာ ၂ဝ-၂၄ ႏွစ္မိခင္ေလာင္းေတြထက္ ကိုယ္ဝန္နဲ႔ဆက္စပ္ျပီး ေသဆံုးရႏွဳန္း ၂ ဆ ပိုတယ္။ ၁ဝ-၁၄ ႏွစ္သမီးေတြ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ၂ဝ ႏွစ္ ရွိသူေတြထက္ မီးတြင္းေသဆံုးမႈႏွဳန္းက ၅ ဆျမင့္တက္တယ္။ တရားမဝင္ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာေတြလဲ မနည္္းဘူး။
မခ်မ္းသာတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ တျခားစဥ္းစားစရာ လူမႈေရးေတြက မ်ားတယ္။ ပညာနည္းတာ၊ ဆင္းရဲတာေတြလဲ ပါတယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ လက္မထပ္ဘဲ ကိုယ္ဝန္ရတာက မ်ားတယ္။ တတ္ႏိုင္သူေတြက အထူးဂရုစိုက္ၾကရင္ ပံုမွန္ ကိုယ္ဝန္ေတြလို ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
