အသည္း အဆီဖံုးျခင္း ဆိုတာ...
အသည္းအဆီဖံုး ေရာဂါဆုိတာ တကယ္ေတာ့ အသည္း တစ္ခုလံုးကို အဆီေတြ ဖံုးလႊမ္းေနတာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။
အသည္းထဲကဆဲလ္ အခ်ဳိ႕မွာ အဆီအိတ္ ဥေလးေတြ စုေဝးေနျခင္းသာ ျဖစ္တယ္။ က်န္းမာတဲ့ လူတစ္ဦးရဲ႕အသည္းထဲမွာ အဆီဥစုေနတဲ့ အသည္းဆဲလ္ အနည္းငယ္သာ ရွိပါတယ္ သို႔မဟုတ္ မရွိသေလာက္ လြန္စြာ နည္းပါးပါတယ္။
အသည္းအဆီဖံုးရျခင္း အေၾကာင္းမ်ားမွာ...
(၁) Alcoholic Steatohepatitis (ေခၚ) အရက္ အလြန္အကြၽံ ေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ အသည္းမွာ ဒဏ္ရာျဖစ္လာတဲ့ အသည္း အဆီဖံုး ေရာဂါ တစ္မ်ိဳးပါ။ (၂) Non-alcoholic steato-hepotitis(NASH) (ေခၚ) အရက္ေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ သာမန္လူမ်ားတြင္ ျဖစ္ေသာအဆီဖံုး ေရာဂါတစ္မ်ိဳးပါ။ အထူးသျဖင့္ အဝလြန္သူ၊ လမ္းေလွ်ာက္နည္းသူ၊ ကုိယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ နည္းသူ၊ အအိပ္အေန လြန္ကဲသူ၊ အဆီအအိမ့္ အစားမ်ားသူ၊ ဇိမ္ခံလြန္းသူ၊ ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးတိုး၊ ေသြးအတြင္း အဆီမ်ားသူႏွင့္ အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္ အမ်ဳိးသမီး ေတြမွာ ပိုၿပီးအျဖစ္မ်ားၾကပါတယ္။ (၃) Acute Fatty Liver (ေခၚ) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္မွာ အလြန္ ဆုိးရြားတဲ့ အသည္းအဆီဖံုး ေရာဂါတစ္မ်ိဳးပါ။
ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား
လူအမ်ားစုမွာ ေရာဂါလကၡဏာ မျပၾကပါဘူး။ အသည္းအင္ဇုိင္းမ်ား ျမင့္တက္သည့္ အခါမွသာ ရင္ေခါင္း၏ လက္ယာဘက္ အေပၚပိုင္းမွ တင္းက်ပ္ျခင္း၊ လက္ယာဘက္ ရင္ဘတ္ေအာက္ပုိင္း မအီမသာျဖစ္ျခင္း၊ အတန္ငယ္ နာက်င္ျခင္း၊ အားနည္းျခင္း၊ အစားအေသာက္ပ်က္ျခင္း၊ ႏံုးခ်ည့္လာျခင္း စသျဖင့္ ခံစားရပါတယ္။ ေဖာ္ျပပါ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား စတင္ခံစားရခ်ိန္မွာ အသည္းႀကီး႐ံုကလြဲၿပီး ဘာမွမျဖစ္ေသးေသာ္လည္း၊ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် အသည္းေျခာက္ လာႏိုင္ပါတယ္။ အသည္းေျခာက္ လာၿပီဆုိရင္ေတာ့ ေဖာ္ျပပါ ေရာဂါလကၡဏာေတြ အျပင္ေနာက္ဆက္တြဲ ဆုိးက်ဳိးမ်ားအျဖစ္ အသားအေရေပၚမွာ အနီစက္၊ အညိဳကြက္မ်ား ေပၚလာျခင္း၊ ေသြးယိုလြယ္ျခင္း၊ ေရဖ်ဥ္းစြဲ၊ ဝမ္းအမည္းသြား၊ ေသြးအန္၊ မ်က္လံုးဝါ၊ အသားဟင္းေတြ အစားမ်ားတဲ့အခါ ဝမ္းခ်ဳပ္လာၿပီး သတိလစ္ခ်င္သလို ျဖစ္ျခင္း၊ အိပ္ေဆး သို႔မဟုတ္ ဘယေဆးေတြ ေသာက္ရင္ အေျခအေနဆုိးလာၿပီး သတိလစ္ခ်င္သလို ျဖစ္ျခင္း၊ ၾကြက္သားေတြ ေပ်ာ့ၿပီး အထုိင္အထခက္ျခင္း စသည္တို႔ကို ခံစားရပါတယ္။ အသည္းေျခာက္ရာကေန အသည္းကင္ဆာ ကူးသြားႏုိင္သလုိ အသည္းအဆီဖံုး ေရာဂါကလည္း အသည္းကင္ဆာ အျဖစ္သို႔ ကူးေျပာင္းသြားႏုိင္ပါတယ္။
ကာကြယ္နည္း
အရက္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အသည္းအဆီဖံုးျခင္းကို ကာကြယ္ရန္အတြက္ အရက္ျဖတ္ရပါမယ္။ မေသာက္ဘဲ မေနႏိုင္ပါက တစ္ေန႔မွာ တစ္ယူနစ္ သို႔မဟုတ္၂၅ မီလီလီတာ သို႔မဟုတ္ ေရေႏြးၾကမ္း တစ္ခြက္ပမာဏမွ်သာ ေသာက္ပါ။ ဝိုင္ၾကိဳက္သူမ်ားက တစ္ေန႔ကို ၇ဝ-၈ဝ မီလီလီတာ ပမာဏထက္ ပိုမေသာက္ရ။ ဘီယာ ေသာက္သူမ်ားအဖို႔ တစ္ေန႔ကို ဘီယာမတ္ခြက္၏ တစ္ဝက္ေလာက္သာေသာက္ပါ။ ထိုပမာဏမ်ားထက္ ပိုမေသာက္ပါႏွင့္။ တစ္ပတ္လွ်င္ နာရီဝက္ခန္႔ သုံးႀကိမ္မွ ငါးႀကိမ္အထိ စက္ဘီးစီးျခင္း၊ ခပ္သြက္သြက္ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊ ေျပးျခင္းႏွင့္ အေလးမျခင္းမ်ိဳးတို႔ကို ျပဳလုပ္ပါ။ ဆီးခ်ဳိ၊ ႏွလံုး၊ ေသြးတိုးေရာဂါ မ်ားကလည္း အသည္းအဆီဖံုးျခင္းႏွင့္ ဆက္စပ္ေနတာမို႔ ထိုေရာဂါမ်ား မျဖစ္ေအာင္ ဆင္ျခင္ ေနထိုင္သင့္ပါတယ္။
ကုသနည္း
အသည္းအဆီဖံုးျခင္း အတြက္ အသည္းစစ္ေဆးျခင္း၊ အထရာေဆာင္း႐ိုက္၍ စစ္ေဆးျခင္း၊ ေသြးအတြင္း အဆီမ်ား၊ မမ်ားစစ္ေဆးျခင္း၊ CT Scan MRI စက္ျဖင့္အသည္းထဲက အဆီပမာဏကို စစ္ေဆးျခင္း၊ အဆီဖံုးေနတဲ့အသည္း ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ေျခာက္ေနတယ္ ဆုိတာကို သိရေအာင္ အသည္းအသားစကို Biopsy ယူ၍စစ္ေဆးျခင္း၊ Fibro-scan ဖတ္၍ စစ္ေဆးျခင္းတို႔ အျပင္ အသည္းက်စ္တာကို တုိင္းတဲ့စက္ျဖင့္လည္း စစ္ေဆးကာ ေရာဂါကို ကုသေလ့ရွိပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ဘယေဆးမ်ားက အသည္း အဆီဖံုး ေရာဂါ ရႏိုင္သလို၊ အေနာက္တုိင္း ေဆးေတြမွာလည္း အသည္းအဆီဖံုးေရာဂါ ရႏိုင္တဲ့ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေစ်းကြက္က ဖယ္လုိက္တဲ့ ေဆးေတြကို အထူးသတိျပဳ ေရွာင္ရွားတတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဆရာဝန္၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္းသာ ေဆးၫႊန္း သံုးစြဲပါ။
ေဆာင္ရန္/ေရွာင္ရန္ အစားအစာမ်ား
အမွ်င္မ်ားတဲ့ ဟင္းႏုနယ္ရြက္လို အစိမ္းေရာင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား၊ အသီးအႏွံမ်ားႏွင့္ အေစ့အဆန္မ်ားကို မ်ားမ်ားစားပါ။ အနီေရာင္ရွိေသာ အသားမ်ား၊ ငါးႏွင့္ အခြံမာ ပင္လယ္စာမ်ားကို ေသခ်ာ က်က္ေအာင္ခ်က္ျပဳတ္စားပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ အဆီနည္းေသာ အသားျဖစ္တဲ့ အေရခြံ ဆုတ္ထားေသာ ၾကက္သားစားပါ။ ငါး၊ ၾကက္ဥ အကာႏွင့္ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို စားပါ။ အဆီထုတ္ထားေသာ ႏို႔ႏွင့္ ႏို႔ထြက္ ပစၥည္းမ်ားကိုသာ စားပါ။ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီၫြတ္ေသာ အသီးအႏွံမ်ားျဖစ္တဲ့ အခြံမာသီး၊ ေထာပတ္သီးတို႔ စားပါ။ ပဲပိစပ္၊ ေျပာင္းဖူးစားပါ။ သၾကားမ်ားေသာ အစားအစာမ်ားျဖစ္တဲ့ ဘီစကြတ္၊ ဒိုးနတ္၊ ကိတ္မုန္ ့ႏွင့္ အျခားတာရွည္ခံေအာင္ ျပဳလုပ္ထားေသာ မုန္႔မ်ားကိုေရွာင္ပါ။ အမဲဆီ၊ ဝက္ဆီတို႔ကို ေရွာင္ပါ။ ပဲဆီ၊ ႏွမ္းဆီမ်ားထက္ ေနၾကာဆီႏွင့္ သံလြင္ဆီတို႔ကိုသာ စားပါ။ ဥအႏွစ္ႏွင့္ မလိုင္တို႔ကိုေရွာင္ပါ။ ကာဗြန္ျဖင့္ ျပဳလုပ္ဖန္တီးထားေသာ အခ်ဳိရည္မ်ားကို ေရွာင္ပါ။
အသညး္ အဆီဖုံးျခင္းအတြက္ ျမန္မာ့ေဆးစြမ္းေကာင္းမ်ား
(၁) ''အသည္းအူ လဲလူ'' ဟု ေခၚၫႊန္းေလ့ရွိၿပီး လဲလူပင္က အသည္းေရာင္၊ အသည္းအဆီဖံုး၊ အသည္းႀကီး၊ အသည္းေျခာက္၊ အသည္းကင္ဆာစတဲ့ အသည္းေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳး အတြက္သာမက အစာအိမ္၊ အူသိမ္၊ အူမေတြမွာ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြပါ ေပ်ာက္ကင္း သက္သာ ႏိုင္ပါတယ္။ လဲလူပင္အရြက္သာမက၊ အျမစ္ အပါအဝင္ တစ္ပင္လံုး (ပၪၥငါးပါးစလံုး) ေဆးဖက္ ဝင္ပါတယ္။ လဲလူ ရြက္လက္ တစ္ဆုပ္စာကို ေရစင္စင္ေဆးျပီးေနာက္ ႏွစ္သက္သလို ဟင္းခ်ဳိခ်က္ေသာက္၊ ျပဳတ္တို႔၊ ငါးရံ႕နဲ႔ ဟင္းခ်က္စားပါ။ ထိုအရြက္ လက္တစ္ဆုပ္စာ ပမာဏကို သံုးခြက္တစ္ခြက္တင္ က်ိဳေသာက္ပါ။ (လဲလူပင္မ်ားကို ေရစႀကိဳနယ္တြင္ လဲလူဖို၊ လဲလူမဟူ၍ အဖိုပင္ႏွင့္ အမပင္တို႔ ေတြ႕ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ရန္ကုန္တိုင္း ေဒသႀကီး လွည္းကူးၿမိဳ႕နယ္၏ ငါးဆူေတာင္ ဘက္မွာလည္းေကာင္း၊ အင္းစိန္ၿမိဳ႕နယ္ တညင္းကုန္း ဘူတာေစ်း၏ ကုန္စိမ္းေရာင္းတဲ့ ဟင္းရြက္သည္ေတြဆီမွာ လည္းေကာင္း ဝယ္ယူရရွိႏိုင္ပါတယ္)
(၂) ေတာင္ဆီးျဖဴပင္ လက္တစ္ဆုပ္စာကို ေရႏွင့္ သံုးခြက္တစ္ခြက္တင္ က်ိဳ၍ေသာက္ပါ။ ၿပီးလွ်င္ ေခ်ာကလက္စားပါ။ ထို႔ေနာက္ ကြ်ဲေကာသီးစားပါ။ (တစ္လတိတိ ထိုသို႔ အစဥ္လိုက္ စားေပးရပါမယ္။) ယခုလိုေတာင္ဆီးျဖဴပင္ကို သံုးခြက္တစ္ခြက္တင္ က်ိဳေသာက္ျပီး ေခ်ာကလက္ စားလိုက္ပါက အသည္းမွာ ေခ်ာကလက္တို႔ ကပ္ေနပါလိမ့္မယ္။ ထို႔ေနာက္ ကြ်ဲေကာသီးစားလိုက္တဲ့ အခါအသည္းမွာ ကပ္ေနတဲ့ ေခ်ာကလက္အျပင္ အဆီတို႔ကိုပါ တိုက္စားသြားျခင္းျဖင့္ အသည္းတြင္ ဖံုးေနေသာ အဆီမ်ား ကြယ္ေပ်ာက္ သြားပါလိမ့္မယ္။
(၃) လိေမၼာ္သီးစားပါ။ လိေမၼာ္သီးက အသည္း အဆီဖံုး ေရာဂါအတြက္သာမက၊ အသည္းႀကီးျခင္း၊ ဆီးေက်ာက္ တည္ေရာဂါ၊ သည္းေျခအိတ္ ေက်ာက္တည္ ေရာဂါမ်ား အတြက္ပါ လြန္စြာ သင့္ေလ်ာ္ပါတယ္။ ။
ေပါက္ေပါက္
ျမ၀တီ
https://www.facebook.com/pg/mwdmedia
