ကမၻာဦးအစ သမိုင္းဦးကာလကတည္းက လူဆိုတာ ဗက္တီးရီးယားေတြ၊ ဗိုင္းရပ္ေတြရဲ ့တုိက္စစ္ကို ခုခံ ကာကြယ္ရင္း ဒီေန ့ဒီအခ်ိန္အထိ ေရာက္လာခဲ့တာပါ။ တစ္ခ်ိန္က ပလိပ္ေရာဂါ၊ ေက်ာက္ေရာဂါ ေတြကေန
အခုေနာက္ဆံုး ဇီကာ၊ အီဘိုလာ အထိေပါ့။ လူေတြကလည္း ဗိုင္းရပ္ေတြ၊ ဗက္တီးရီးယားေတြကို နည္းမ်ိဳးစံု နဲ ့ သုတ္သင္ရွင္းလင္းဖို ့ၾကိဳစားရသလို ပိုးေတြကလည္း ဒီနည္းနဲ ့မရ၊ ေနာက္တစ္နည္းနဲ ့ ဆက္လက္တုိက္ ခိုက္လာခဲ့တာပါပဲ။ ဒီအေျခအေနကို ပိုျပီးဆိုးရြားေစမယ့္ျပႆနာတစ္ခုကလည္း အစပ်ိဳးေနပါျပီ။ အဲဒါ ကေတာ့ ကမၻာၾကီးပူေႏြးလာမႈေၾကာင့္ ၀င္ရိုးစြန္းေရခဲျပင္ေတြ အရည္ေပ်ာ္ရာကေန အဲဒီေရခဲျပင္ေတြထဲ ပိတ္မိေနခဲ့တဲ့ ဗိုင္းရပ္ေတြပါ ျပန္လည္အသက္၀င္ ပ်ံ ့နွံ ့လာေတာ့မယ့္ ျပႆနာ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ တစ္ကမၻာလံုးက ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ ့ရဖြယ္ရွိတဲ့ ဗိုင္းရပ္ကူးစက္မႈအသစ္၊အသစ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
အက္လက္ဇန္းဒါးဖလက္မင္း ပင္နီစလင္ကို ထုတ္လုပ္နိုင္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ကစျပီး ဒီေန ့ဒီအခ်ိန္အထိ လူသားေတြ ပဋိဇီ၀ေဆးကိုသံုးတတ္လာခဲ့ပါတယ္။ နွစ္ေပါင္းအားျဖင့္ ရာနဲ ့ခ်ီပါျပီ။ သို ့ေပမယ့္လည္း ဗက္တီးရီးယားေတြ ကို ခံစစ္ပဲကစားနုိင္တာျဖစ္ျပီး အခုဆိုရင္ ေဆးယဥ္ပါးဗက္တီးရီးယားေတြေၾကာင့္ ခံစစ္ေတာင္ အနုိင္နိုင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဆိုးဆံုးကေတာ့ အလက္ဇန္ဒါးေနာက္ပိုင္း ပဋိဇီ၀ေဆးအသစ္ ဆိုျပီး ထင္ထင္ရွားရွား မထုတ္လုပ္နုိင္ခဲ့တာပဲျဖစ္ျပီးေတာ့ ဒီအခ်ိန္မွာမ်ား ၀င္ရိုးစြန္းေရခဲျပင္ေတြထဲ ခိုေအာင္းေနခဲ့တဲ့ ဗိုင္းရပ္ေတြ အားပါးတရ ပ်ံ ့နွံ ့လာရင္ ခုခံကာကြယ္ဖို ့ဆိုတာ ေဆးေတာင္ရွိမွာမဟုတ္ပါဘူး။
နွစ္ေပါင္းေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ခဲေနခဲ့တဲ့ ေရခဲျပင္ေတြ အရည္ေပ်ာ္ေနပါျပီ။ အဲဒီေအာက္မွာ ခိုေအာင္းေနတဲ့၊ လူေတြ တစ္ၾကိမ္တစ္ခါမွ မၾကံဳဖူး၊မသိဖူးတဲ့ ဗိုင္းရပ္ေတြ၊ ဗက္တီးရီးယားေတြ အသက္၀င္ ရွင္သန္ ပ်ံ ့နွံ ့စ ျပဳလာပါျပီ။ အေထာက္အထားရွိသလား ဆိုရင္ ရွိပါတယ္။
၂၀၁၆ ၾသဂုတ္မွာ အာတိတ္စက္၀ိုင္းေဒသ၊ ယမယ္ကၽြန္းဆြယ္ထဲက ေရခဲကႏၱရထဲမွာ အသက္ ၁၂ နွစ္ အရြယ္ ေကာင္ေလးတစ္ေယာက္ ေသဆံုးခဲ့ျပီး ေနာက္ထပ္ လူအေယာက္ ၂၀ ထက္္မနည္းကို ေဆးရံု တင္ပို ့ကုသေပးခဲ့ရပါတယ္။ ေဒါင့္သန္းေရာဂါပိုး ကူးစက္မႈပါ။ ဒီေနရာကို ေဒါင့္သန္းေရာဂါပိုး ဘယ္က ေရာက္လာတာလဲ။ သီအိုရီဆြဲၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၇၅ နွစ္ခန္ ့က ေဒါင့္သန္းေရာဂါပိုးကူးစက္ခံထား ရတဲ့ ေရခဲျပင္ေန ရိန္းဒီးယားသမင္ တစ္ေကာင္ ေသဆံုးခဲ့ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီအေသေကာင္အေပၚ ေရခဲဖံုး သြားပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၆ မွာ အပူလွိဳင္းျဖတ္ေတာ့ အဲဒီသမင္အေသေကာင္ေပၚက ေရခဲေတြ အရည္ေပ်ာ္သြားျပီး အဲဒီသမင္အေသေကာင္စီက ေဒါင့္သန္းေရာဂါပိုးေတြက အနီး၀န္းက်င္က ေရနဲ ့ေျမ ေတြထဲ ပ်ံ ့နွံ ့ေရာက္ရွိသြားပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီကေနတစ္ဆင့္ အစားအစာေတြထဲ ေရာက္သြားမွာေပါ့။ အက်ိဳးဆက္အားျဖင့္ အဲဒီေဒသမွာ က်က္စားတဲ့ သမင္ အေကာင္ ၂၀၀၀ ထက္မနည္း ေရာဂါပိုးကူးစက္ ခံခဲ့ရျပီး လူေတြကိုလည္း ကူးစက္ခဲ့လို ့ ေဖာ္ျပပါအတိုင္း ကေလးတစ္ေယာက္ေသဆံုး၊ အေယာက္ ၂၀ ေဆးရံုေရာက္တာမ်ိဳး ျဖစ္ခဲ့တာပါ။
အခု ေရခဲျပင္အရည္ေပ်ာ္တာမ်ိဳး ဆက္တုိက္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ပံုမွန္အေျခအေနမွာေတာင္ ေႏြတစ္ေႏြကို ေရခဲ ၅၀ စင္တီမီတာအနက္အထိ အရည္ေပ်ာ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ ့ နွစ္ေပါင္းေထာင္နဲ ့ခ်ီ ခဲေနခဲ့တဲ့ ေရခဲျပင္အလႊာေတြဟာ အရည္ေပ်ာ္စျပဳေနပါျပီ။ အဲဒီေရခဲျပင္ၾကီးေအာက္က အေအးခန္းသဖြယ္အေန အထား မွာ သိမ္းဆည္းခံထားရတဲ့ ဗက္တီးရီးယားနဲ ့ဗိုင္းရပ္ေတြလည္း စတင္ပ်ံ ့နွံ ့လာေနျပီလို ့ ဆိုနုိင္ တယ္လို ့ သုေတသီမ်ားက အထိတ္တလန္ ့ ျဖစ္ေနၾကတာပါ။
၁၉၁၈ ခုနွစ္ စပိန္တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္က အာလာစကာေရခဲကႏၱာရေအာက္မွာ ပိတ္မိေနခဲ့တဲ့ သခႌ်ဳင္းၾကီးကေန ပ်ံ ့နွံ ့ခဲ့တာပါ။ ေရခဲျပင္ေအာက္မွာ အမ်ိဳးအမည္မသိ ဗက္တီးရီးယားနဲ ့ဗိုင္းရပ္ေတြက နွစ္ေပါင္း သန္းနဲ ့ခ်ီ ရွင္သန္ေနနိုင္ပါတယ္။ ေရခဲလည္းအရည္ေပ်ာ္ေရာ၊ တံခါးဖြင့္ေပးလိုက္တဲ့အတိုင္း စိတ္ၾကိဳက္ပ်ံ ့နွံ ့နုိင္ျပီေပါ့ လို ့ သုေတသီတစ္ဦးက ေျပာပါတယ္။
၂၀ရာစုတစ္ခုထဲမွာ ရိန္းဒီးယားသမင္ အေကာင္ ၁ သန္းေက်ာ္ ေဒါင့္သန္းေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့တာေတြ ဟာ ရုရွားနုိင္ငံေျမာက္ပိုင္းမွာ ျပန္ ့က်ဲေနတဲ့ သခႌ်ဳင္းေပါင္း ၇၀၀၀ ေက်ာ္က ပိုးမႊားေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ သုေတသီမ်ားက အာလာစကာေရခဲေအာက္မွာ နွစ္ေပါင္း ၃၂၀၀၀ ေက်ာ္ ေအးခဲျပီးရွင္သန္ေနတဲ့ ဗက္တီး ရီးယားေတြကို ထုတ္ယူအသက္သြင္းစမ္းသပ္နိုင္ခဲ့ပါတယ္။
၁၈၉၀ တုန္းကလည္း ဆိုက္ေဘးရီးယားမွာ ေက်ာက္ေရာဂါျဖစ္ပြားျပီး ျမိဳ ့တစ္ျမိဳ ့ထဲက လူ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေသဆံုးခဲ့ပါတယ္။ သူတို ့ရဲ ့ရုုပ္အေလာင္းေတြကို ျမဳပ္ထားတဲ့ေနရာက ကိုလိုင္မာျမစ္နားမွာပါ။ နွစ္ေပါင္း ၁၂၀ ၾကာေတာ့ ျမစ္တိုက္စားမႈေၾကာင့္ ဒီရုပ္အေလာင္းေတြကိုဖံုးထားတဲ့ေရခဲထုၾကီးလည္း အရည္ေပ်ာ္ လာပါတယ္။ အဲဒီရုပ္အေလာင္းေတြက ေက်ာက္ေရာဂါပိုးေတြ ျပန္လည္ပ်ံ ့နွံ ့လာနုိင္ပါတယ္။
ဒီေတာ့ ကမၻာၾကီးပူေႏြးလာတာနဲ ့အမွ် ေရခဲျပင္အရည္ေပ်ာ္မႈေတြ ပိုျဖစ္လာျပီး တိမ္ျမဳပ္ေပ်ာက္ကြယ္ေနတဲ့ ဗိုင္းရပ္နဲ ့ဗက္တီးရီးယားေတြ ျပန္လည္အသက္၀င္ ပ်ံ ့ႏွံ ့နုိင္မယ့္ အႏၱရာယ္နဲ ့ ကမၻာၾကီးဟာ လက္တစ္ ကမ္းကို ေရာက္ေနျပီျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာေရးသား တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
Lashio News Diary
https://www.facebook.com/LNDLashio/
