မဂၤလာပါ ဆရာရွင့္ သမီးအသက္ ၂၆ ပါ။ အပ်ိဳပါ။ သမီးခံစာေနရတဲ့ေရာဂါနဲ႔ပါတ္သက္ၿပီး ေမးခ်င္လို႔ပါဆရာ။ ဆီးက်င္ေနတာ ၂ လေလာက္ရွိၿပီ။ မခံနိုင္ေအာင္မျဖစ္တာ ေရအလုပ္လုပ္ေနတာ မပ်က္ကြက္ခ်င္တာေရနဲ႔ ဒီတိုင္းဘဲထားလိုက္ပါတယ္။ အခုပိုဆိုးလာတယ္။ ဆီးထဲတခါတေလ ေသြးဖတ္ေလးေတြ ဆီးသြားရင္ အမံုအမႊားေလးေတြပါတယ္။ ေရဘယ္ေလာက္ေသာက္ေသာက္ ဆီးကျဖဴမလာဘူး။ ဆီးလည္းမေအာင့္နိုင္ဘူး ျဖစ္လာတယ္။ ဆီးလည္းနည္းတယ္။ သြားခ်င္တဲ့ အတိုင္းတာထိ သြားလို႔မရဘူး။ တခါတေလ ေပါက္ခ်မိသည္ထိ ဆီးမေအာင့္နိုင္ဘူးဆရာ။ သမီးဘယ္လိုလုပ္သင့္လဲ ဘယ္လိုကုသမႈေတြယူသင့္လဲဆရာ။ ေက်းဇူးျပဳ၍ ေျပာျပေပးပါရွင့္။
အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ဆီးေအာင့္တာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ဆီးလမ္းပိုးဝင္လို႔ျဖစ္တာမ်ားတယ္။ ဆီးပူတာ၊ ရာသီနဲ႔ဆက္စပ္ျပီး အတြင္းအဂၤါခ်င္းနီးလို႔ျဖစ္တာေတြ ပိုးေၾကာင့္မဟုတ္ပါ။ အစားအေသာက္ကေနျဖစ္ႏိုင္တာက ဆီး အက္စစ္ဓါတ္ မ်ားတာသာျဖစ္တယ္။ ဆီးလမ္းပိုးက ေအာက္ (အျပင္) ကေနအထက္တက္လာတာ။ ဆီးထြက္ေပါက္ကေန ဆီးအိမ္၊ ဒိထက္တိုက္ရင္ ေက်ာက္ကပ္။ ခဏခဏျပန္ျဖစ္တယ္။ ျဖစ္တိုင္းေဆးလိုတယ္။ ဆီးပူေနရင္ ပိုးဝင္လြယ္တယ္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းဆိုတာ ေက်ာက္ကပ္၊ ဆီးထြက္ျပြန္၊ ဆီးအိမ္နဲ႔ ဆီးသြားျပြန္ေတြကို ေခၚတယ္။ ဆီးအိမ္မွာျဖစ္တာက သိပ္မဆိုးပါ။ ခ်က္ခ်င္းကုရင္ ေကာင္းသြားမယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္အထိ ပိုးေရာက္သြားႏိုင္တယ္။ ဒါဆိုရင္ ဆိုးတယ္။
ဆီးသြားတိုင္း ပူျပီးနာမယ္။ ဆီးခဏခဏသြားခ်င္စိတ္ ျဖစ္ေနမယ္။ ဆီးစပ္၊ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေနရာက နာမယ္။ ဆီးထဲ အနယ္ပါမယ္။ ဆီးနံ႔ဆိုးတယ္။ ဆီးထဲေသြးလဲပါတတ္တယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ျခင္းလကၡဏာေတြကေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ေနရာ ေနာက္ေက်ာ ဘယ္နဲ႔ညာ ျဖစ္တဲ့ဘက္မွာနာမယ္။ ကိုယ္ပူမယ္။ ခ်မ္းမယ္။ ပ်ိဳ႕ခ်င္-အန္ခ်င္မယ္။ ဆီးစစ္မွ ပိုး (ျပည္-ဆဲလ္) ေတြ႔ျပီး ေရာဂါလကၡဏာေတြ မခံစားရတာလဲ ရွိတယ္။ တဖက္တည္းျဖစ္ျဖစ္ ႏွစ္ဖက္လံုးျဖစ္ျဖစ္ ပိုးဝင္တာခံရမယ္။ ေက်ာက္ကပ္ကို အလုပ္ဆက္မလုပ္ႏိုင္ေစတာအထိ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အစကတည္းက ေက်ာက္ကပ္ သိပ္မေကာင္းသူဆိုရင္ ပိုဆိုးေစမယ္။ ရွားရွားပါးပါး ပိုးကေသြးထဲေရာက္ရင္ တျခား ေနရာေတြအထိ ပိုးေရာက္ကုန္မယ္။
အူေတြထဲမွာနဲ႔ မ်ိဳးပြါးလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြရွိေနၾကတယ္။ ဆီးဆိုတာ မေကာင္းေပမဲ့ က်န္းမာေနရင္ ပိုးေတြရွိမေနပါ။ E. coli ပိုးကေနျဖစ္တာမ်ားတယ္။ အမွတ္မထင္ ေရာက္လာတယ္လို႔ ေျပာရမယ္။ ဆီးလမ္းအဝကေန အထက္တက္မယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက ဆီးသြားလမ္းတိုၾကလို႔ ပိုအျဖစ္မ်ားၾကတယ္။
လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြဆိုတာ (ကလာမိုင္ဒီယား)၊ (ဂႏိုရီးယား)၊ (ထရြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္) ေတြျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားသူေတြကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊ လိင္ဆက္ဆံမႈ ျဖစ္ေနသူအမ်ိဳးသမီးမ်ား၊ ေရ-အရည္ ေသာက္နည္းသူမ်ား၊ ေရစိမ္ျပီး ခဏခဏခ်ိဳးသူမ်ား၊ ဆီးသြားခ်င္ေပမဲ့ မသြားေသးဘဲ ေအာင့္ထားသူမ်ား၊ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္ရွိေနသူမ်ား။
မဂၤလာဦးဆီးေအာင့္ျခင္း အျဖစ္မ်ားတယ္။ လိင္ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြကို ေနရာေျပာင္းပို႔ေပးသလို ျဖစ္ေစတယ္။ တကယ္ေတာ့ မဂၤလာဦးမွာသာျဖစ္တာ မဟုတ္ပါ။ အိမ္ေထာင္မျပဳေသးဘဲ ဆက္ဆံမႈ စျပဳသူေတြလဲ ျဖစ္သလို ကေလးအေမျဖစ္ျပီးမွလဲ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္တားဘို႔သံုးရတဲ့ သားအိမ္ဝအဖံုး သံုးသူေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ကေလးေတြကိုလဲ ေဆးကုရမယ္။ အသက္ၾကီးသူ၊ ဆီးခ်ိဳရွိသူ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရွိထားသူ၊ ခုခံအား မေကာင္းသူ။ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ဆီးခ်ိဳရွိရင္ ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။ ခုခံအားလဲ နည္းေနတာရယ္ သၾကားဓါတ္ေၾကာင့္ ပိုးေတြပိုျပီး ပြါးလြယ္တာရယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးအိမ္သြား အာရံုေၾကာလဲ သိပ္မေကာင္းေနတာေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ကိုယ္ဝန္သတိထားရမယ္။ ေက်ာက္ကပ္အထိပိုးဝင္တာ ျဖစ္လြယ္တယ္။ ေဟာ္မုန္းေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၾကီးလာတဲ့သားအိမ္က ဆီးလမ္းကို ဖိေနလို႔၊ ဆီးကို ေအာင့္ထား၊ ေအာင္းထားသလိုျဖစ္ေနေစတယ္။ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ေသြးဆံုးျခင္းလည္းသတိထားရမယ္။ ေသြးဆံုးခ်ိန္မွာ (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္းနည္းလာတယ္။ ဆီးအိမ္ နဲ႔ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကို ပိုးဝင္လြယ္ေစမယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြ ပိုျဖစ္ၾကတယ္။ ခံစားရတာ ျဖစ္ေနၾကနဲ႔ မတူတတ္ဘူး။ ကေရာင္ေျခာက္ျခားျဖစ္တာ၊ စိတ္ကေရာက္ကယက္ျဖစ္တာဆိုရင္ ဆီးကိုစစ္ဘို႔မေမ့ရပါ။
ေဆးရံုလူနာေတြလည္းသတိထားရမယ္။ ေဆးရံုတက္ေနရရင္ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးပိုက္တပ္ထားရရင္ ေသခ်ာေပါက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကေလးငယ္ေလးေတြက မေျပာတတ္လို႔ ဒါေတြျဖစ္ေနရင္သတိျပဳပါ။ ဘာလို႔မွန္မသိဘဲ ကိုယ္ပူမယ္၊ ဆီးအနံ႔ မေကာင္းျဖစ္မယ္၊ အစားပ်က္မယ္၊ အန္မယ္၊ အမူအယာ တမ်ိဳးျဖစ္မယ္။ အသက္ ၁၁ ႏွစ္သမီးေတြ ၃% ၁၁ ႏွစ္သားေတြ ၁% မွာ ဆီးလမ္း ပိုးဝင္တယ္။ အိမ္သာထဲမွာ ၾကာေနရင္ သတိထားၾကည့္ပါ။ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြမွာ ေမြးရာပါဆီးလမ္းအားနည္းခ်က္ ရွိေနႏိုင္တယ္။ ေရအိမ္သြားနည္း သင္ထားေပးပါ။
ပဋိဇီဝေဆးနဲ႔ ေပ်ာက္တယ္။ ခ်က္ခ်င္း ပဋိဇီဝေဆး ေသာက္လိုက္ပါ။ ေက်ာက္ကပ္ ပိုးဝင္တာကဆိုးမွသာ ပဋိဇီဝထိုးေဆးလိုမယ္။ ျပန္ျပန္ျဖစ္ေနရင္ ပဋိဇီဝေဆးနည္းနည္းကို ၾကာရွည္ေသာက္ပါ။ လိင္ဆက္ဆံျပီးတိုင္း ပဋိဇီဝေဆးတၾကိမ္ေသာက္ပါ။ ဆီးလမ္းပိုးက အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ပိုးေသေဆးတမ်ိဳးနဲ႔မရရင္ ေနာက္တမ်ိဳး ေျပာင္းရတတ္တယ္။ ေရာဂါေသျခာေအာင္လုပ္နည္းေတြကေတာ့ ဆီးစစ္ျခင္း၊ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြ ပါေန-မေန စစ္မယ္။ ဆီးထဲမွာ ေသြးျဖဴဥနဲ႔ ေသြးနီဥေတြကိုလဲ ေရတြက္မယ္။ (ဗက္တီးရီးယား) အမ်ိဳးအစားလဲ ခြဲဘို႔လိုရင္ လုပ္တယ္။ ပိုးေမြးျပီး ေဆးယဥ္တာကိုစစ္ရတယ္။ ၂-၃ ရက္ၾကာေနလို႔ အမ်ားအားျဖင့္ မွန္းျပီး ေရြးေပးရတာကမ်ားတယ္။
• Urethritis and Cervicitis caused by Chlamydia (ကလာမိုင္ဒီယား) ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ သားအိမ္အဝ-ဆီးျပြန္အဝ ေရာင္ျခင္း၊ = Erythromycin 250-500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ (သို႔) Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ (သို႔) Azithromycin 500 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ အနည္းဆံုး ၅ ရက္။
• ေက်ာက္ကပ္ျပြန္ ရက္တိုေရာင္ျခင္း၊ = Ciprofloxacin 750 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ (သို႔) Ampicillin 1 Gm တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ Gentamycin 1 mg/kg TDS IV x 21 days ထိုးေဆး။ Ciprofloxacin 500-750 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၂၁ ရက္၊ (သို႔) Ofloxacin 200-300-400 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၂၁ ရက္၊ (သို႔) Septrin 160/800 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၂၁ ရက္။
• ရက္တို ဆီးလမ္း၊ ဆီးအိမ္ေရာင္ျခင္း၊ က်ား-ဆီးက်ိတ္ေရာင္ျခင္း = Cephalexin 250-500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁-၃ ရက္၊ (သို႔) Ciprofloxacin 250-500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁-၃ ရက္၊ (သို႔) Nitrofurantoin 100 mg တေန႔ ၂-၄ ၾကိမ္ (အစာနဲ႔)၊ ၇ ရက္၊ (သို႔) Ofloxacin 200 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁-၃ ရက္၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁-၃ လ။
• နာတာရွည္ ဆီးလမ္း၊ က်ား-ဆီးက်ိတ္ေရာင္ျခင္း၊ = Ciprofloxacin 250-500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁-၃ လ၊ (သို႔) Ofloxacin 200-400 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁-၃ လ၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁-၃ လ၊ Septrin 160/800 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁-၃ လ၊
• ဆီးလမ္းျပြန္အဝ ေရာင္ျခင္း၊ = Cefixime 400 mg တၾကိမ္တည္း။ Ciprofloxacin 500 mg တၾကိမ္တည္း။ Ceftriaxone 250 mg IM တၾကိမ္တည္း။
ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
ေရ-အရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ ဆီးသြားခ်င္ရင္ ေအာင့္မထားပါနဲ႔။ (ခရင္ဘယ္ရီ) ေဖ်ာ္ရည္ ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ကာကြယ္ရာမွာသာေကာင္းတယ္။ ျဖစ္ေနတာကိုေတာ့ ေပ်ာက္ေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါ။ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ပါ၊ လိင္ကိစၥမတိုင္ခင္နဲ႔ ျပီးတိုင္းမွာ ဆီးသြားပါ၊ ဆီးသြားျပီး ေရေဆးရင္ လက္ကို ေရွ႕ကေန ေနာက္ဘက္ဆီသာ တလမ္းသြားလုပ္ပါ၊ မိန္းမကိုယ္သန္႔ရွင္းေရး ေဆးရည္ေတြ မသံုးပါနဲ႔။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
