ဆရာ ကြ်န္မတူေလးက Aplastic Anaemia နဲ႔ဆံုးသြားတာတလရွိျပီ။ အဲ႔ဒီအေၾကာင္းေလးေျပာျပေပးပါ။ ဘယ္ကစျဖစ္တယ္ ဘာေၾကာင့္ဆံုးလဲ။ အသက္ရွစ္နွစ္ပါ။
ေအပလပ္စတစ္ ေသြးအာနည္းေရာဂါဆိုတာဆိုးတယ္။ ေဆာရီး။ ခႏၶာကိုယ္ကေန ေသြးနီဥေတြ ဆက္မထုတ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ ေရာဂါျဖစ္တယ္။ ရွားတယ္။ အရြယ္မေရြးျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေဆးေပးရမယ္။ ေသြးသြင္းရမယ္။ stem cell transplant (စတမ္ဆဲလ္) အစားထိုးရတယ္။ နာတာရွည္ျဖစ္ရာကေန ရုတ္တရက္ဆိုးလာတတ္တယ္။ အသက္ဆံုးပါးႏိုင္တယ္။ ေဆာရီး။
ေရာဂါရွိေနသူေတြမွာ အားယုတ္မယ္။ အသက္ရွဴမဝျဖစ္မယ္။ အသားအေရျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္ျဖစ္ေနမယ္။ ေရာဂါပိုး ခဏခဏဝင္လြယ္မယ္။ ေသြးထြက္လြယ္မယ္။ ေခါင္းမူးမယ္။ ေခါင္းကိုက္မယ္။
ရိုးတြင္းျခင္ဆီပ်က္စီးေနမယ္။ လူတိုင္းမွာ ရိုးတြင္းျခင္ဆီထဲက (စတမ္ဆဲလ္) ေတြကေန ေသြးဥအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ထုတ္ေပးေနတာျဖစ္တယ္။ ဓါတ္ကင္ရသူေတြ၊ ကင္ဆာေဆးေပးထားသူေတြ၊ ဓါတုပစၥည္းေတြ အဆိပ္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ ခံရသူေတြ၊ ပိုးသတ္ေဆးေတြလည္းပါတယ္။ ေဆးဝါးတခ်ိဳ႕လည္းပါတယ္။ ခုခံအားကေမာက္ကမျဖစ္လာ၊ ဗိုင္းရပ္စ္တခ်ိဳ႕ကကူးးစက္တာ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္းေတြလည္း သက္ဆိုင္တယ္။ Myelodysplastic syndrome ေရာဂါနဲ႔ ေရာေထြးတတ္တယ္။ ဒီေရာဂါကေတာ့ ရိုးတြင္းျခင္ဆီကေန မူမမွန္တဲ့ေသြးနီဥေတြထုတ္ေပးေနတာျဖစ္တယ္။
ေသြးစစ္ရမယ္။ Bone marrow biopsy ရိုးတြင္းျခင္ဆီေဖါက္စစ္ရမယ္။
Immunosuppressants ခုခံအာႏွိမ္ေဆးေတြလည္းသံုးရတတ္တယ္။ cyclosporine (Gengraf, Neoral, Sandimmune) နဲ႔ anti-thymocyte globulin (Thymoglobulin) ေဆးေတြကိုသံုးတယ္။ Corticosteroids (methylprednisolone) ေဆးမ်ိဳးလည္းသံုးရတတ္တယ္။ Bone marrow stimulants ရိုးတြင္းျခင္ဆီကိုသက္ေရာက္ေစတဲ့ေဆး sargramostim (Leukine), filgrastim (Neupogen) and pegfilgrastim (Neulasta) နဲ႔ epoetin alfa (Epogen, Procrit) ေတြကိုလည္းသံုးတယ္။
အလားအလာ
ေဆးမကုဘဲမေနသင့္ပါ။ ေဆးေတြနဲ႔ Stem cell transplant နည္းေတြကေန 5-year survival ကို ၇ဝ% ရွိေစတယ္။ လူနာရဲ႕ အသက္အေပၚမူတည္တယ္။
၅-ႏွစ္ေကာင္းႏွဳန္း
• အသက္ ၂ဝ ေအာက္ = 82%
• အသက္ ၂ဝ-၄ဝ = 72%
• အသက္ ၄ဝ အထက္ = 50%
• ေရာဂါမဆိုးရင္ အလိုလိုေပ်ာက္ႏိုင္ေသးပါတယ္။
Pregnancy and Aplastic Anemia ေအပလပ္စတစ္ ေသြးအားနည္းေရာဂါႏွင့္ ကိုယ္ဝန္
မိခင္ေရာ ကေလးအတြက္ပါ အႏၲရာယ္သတိထားရမယ္။ ေဆးသုေတသန နည္းေသးတယ္။ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္က ေအပလပ္စတစ္ေသြးအားနည္းေရာဂါရွိတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ (၁၉) ေယာက္ကို ေလ့လာခဲ့တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတာ့ ေရာဂါျပန္ထတာေတြ႔ရတယ္။ ေဆာရီး။ ေသြးအားနည္းျပီး တခ်ိဳ႕ကိုေသြးသြင္းေပးရတယ္။
Low platelet count ေသြးမံႈအရအတြက္နည္းလြန္းသူ၊ PNH ပါရွိသူေတြက သတိထားသင့္တယ္။
ကေလးဖြံ႔ျဖိဳးမႈနည္းျခင္း၊ ေစာေမြးျခင္း၊ အေသေမြးျခင္း၊ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျခင္းေတြကို သတိထားသင့္တယ္။ အစစသတိထားရင္ေတာ့ ေကာင္းေအာင္ေမြးႏိုင္တယ္။
Paroxysmal nocturnal hemoglobinuria (PNH) ဆိုတာ ရွားတယ္။ ေသြးခဲမွာအလြန္စိုးရိမ္ရတယ္။ ေသြးနီဥေတြပ်က္စီးေနတယ္။ ဆီးထဲပါလာမယ္။ ဆီးနီ-ညိဳေနမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
