က်န္းမာပါေစ သၾကၤန္ေႏြ

April လ ဟာ ျမန္မာတို႔ရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူး အတာသၾကၤန္ပြဲရွိတဲ့လျဖစ္လို႔ ျမန္မာျပည္သူအမ်ားစုအေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေတာင့္တေလ့ရွိတဲ့ လတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ထို႔အျပင္ ေႏြရာသီ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ကာလလည္း ျဖစ္ျပန္တာမို႔လို႔ စိတ္လက္ေပါ့ပါးျခင္း ၊ လြတ္လပ္ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းတို႔နဲ႔လည္း ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ လတစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေႏြေက်ာင္းပိတ္ရက္မွာ မိသားစုေတြ ၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြ စုေဝးၿပီးေတာ့ အေပ်ာ္ ခရီးထြက္ၾကသလို မိမိတို႔ ဇာတိရပ္ရြာကိုျပန္ၿပီး မိတ္ေဟာင္းေဆြေဟာင္းေတြနဲ႔ဆံုေတြ႕ၿပီး အလွဴ အတန္းေတြလည္း ျပဳတတ္ၾကတာဟာ ျမန္မာတို႔ရဲ႕ ခ်စ္စရာပံုရိပ္ေတြထဲက တစ္ခုပါ။


သို႔ေသာ္လည္း ဒီလိုေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြကို စိတ္လြတ္လက္လြတ္ မေပ်ာ္ႏိုင္ေအာင္ ဟန္႔တားထားတာကေတာ့ ေႏြရာသီရဲ႕ ျပင္းထန္လွတဲ့ အပူဒဏ္ပါပဲ။ ေႏြရာသီဟာ ထံုးစံအရ ဟိုးေရွးယခင္ အစဥ္အဆက္ကတည္းက ပူျပင္းပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ကမာၻလံုးခ်ီ၍ ေျပာင္းလဲလာေသာ ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာမႈနဲ႔ ရာသီ ဥတုေျပာင္းလဲမႈေတြက ေႏြရာသီရဲ႕ အပူဒဏ္ကို ပိုမိုျပင္းထန္ဆိုးရြားေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ မိဘျပည္သူမ်ား ေႏြရာသီမွာ ခရီးပဲသြားသြား အပန္းပဲေျဖေျဖ အိမ္မွာပဲေနေန က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အပူအပင္ကင္းေစႏိုင္ဖို႔ ေႏြရာသီမွာ သတိျပဳလိုက္နာဆင္ျခင္ႏိုင္စရာ က်န္းမာေရးေဆာင္ ရန္ေရွာင္ရန္ေတြကို ေရးသားေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။


ေႏြရာသီမွာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ က်န္းမာေရးျပႆနာ (၄) မ်ိဳးရွိပါတယ္။ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ သတိလစ္ျခင္း ၊ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ျခင္း ၊ အေရျပားေရာဂါမ်ားျဖစ္ျခင္း ၊ အပူခ်ိန္မမွန္ဘဲ အပူရွပ္ျခင္း စသည္တို႔ပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီက်န္းမာေရးျပႆနာေတြနဲ႔ သၾကၤန္ကာလအတြင္း က်န္းမာလွပ ေဘးကင္းစြာေနထိုင္ေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ေစဖို႔ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္ေပးေစလိုပါတယ္။
(၁) ျပင္းထန္တဲ့ အပူဒဏ္ကို မွန္ကန္စြာရင္ဆိုင္ျခင္း
ရာသီဥတုပူျပင္းလာတဲ့အခါမွာ လူကိုယ္ခႏၶာဟာ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာတာကို ခံစားမိပါတယ္။ ဒီအခါမွာ ခံစားေနရတဲ့ အပူဒဏ္ကို သက္သာေစဖို႔အတြက္ ေခြ်းထြက္ျခင္းဆိုတဲ့ သဘာဝျဖစ္စဥ္ကို လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ေခြ်းဆိုတာက ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာရွိတဲ့ ေရဓာတ္ေတြကို ထုတ္ေပးလိုက္ရတာမို႔လို႔ ေရေသာက္နည္းလို႔ လူမွာ ေရမရွိရင္ အပူခ်ိန္က်ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေခြ်းမထြက္ေပးႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီအခါမွာ လူခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ အပူထိန္းတာကို ေဆာင္ရြက္ေပးတဲ့ ဦးေႏွာက္က မခံႏိုင္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ သတိလစ္ရာကေန အသက္ဆံုးရွံဳးသည္အထိ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေတြမျဖစ္ရေအာင္
• တစ္ေန႔လွ်င္ ေရ (၃) လီတာ ေသာက္ေပးပါ။
• ေခြ်းထြက္မ်ားတဲ့ အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္ရသူေတြ/ ေနပူထဲထြက္ရမ်ားသူေတြဆိုရင္ေတာ့ တစ္ေန႔လွ်င္ ဓာတ္ဆား (၁) ပုလင္းေသာက္ေပးပါ။ ထြက္သြားတဲ့ ေခြ်းေတြထဲမွာ ေရေတြအျပင္ အငန္/ဆားဓာတ္ေတြပါ ပါသြားလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
• အျဖဴ ၊ အဝါ ၊ အျပာႏု ၊ အစိမ္းႏု စတဲ့ အေရာင္ေအးတဲ့ အဝတ္အစားမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ဝတ္ေပးပါ။
• ပါးလႊာၿပီး အပူသက္သာေစတဲ့ ခ်ည္ထည္မ်ားကို ဝတ္ဆင္ေပးပါ။
• ေနပူထဲထြက္လွ်င္ ထီး ၊ ဦးထုပ္ စသည္တို႔ကို အသံုးျပဳေပးပါ။
• ေနပူထဲမွ အလုပ္ထဲ/အိမ္ထဲျပန္လာလွ်င္ ေရတစ္ဖန္ခြက္ ေသာက္ေပးပါ။ နာရီဝက္ မွ တစ္နာရီအထိ အရိပ္ထဲတြင္ အနားယူၿပီး ေခြ်းတိတ္သြားမွ ေရခ်ိဳးေပးပါ။ ေရခ်ိဳးလွ်င္ ေခါင္းကို တန္းမေလာင္းခ်ပါႏွင့္။
• တတ္ႏိုင္သမွ် ေအးျမ၍ အရိပ္ရေသာေနရာတြင္သာ ေနေပးပါ။
• ရုတ္တရက္ ေအးလြန္းရာမွ ပူသည့္ေနရာ/ ပူလြန္းရာမွ ေအးသည့္ေနရာ စသည္တို႔ကို သတိထားေပးပါ။
ယေန႔ေခတ္ဟာ ပူလြန္းတဲ့အတြက္ ကားေပၚေရာက္တာနဲ႔ ေလေအးစက္ (Aircon) တန္းဖြင့္တတ္တဲ့ အက်င့္ရွိၾကပါတယ္။ ထို႔အျပင္ ေအးေနတဲ့ကားထဲကေန ေနပူထဲကို ထြက္လိုက္ရတာေတြ ၊ ေနပူထဲကေန ကားေပၚတန္းတက္လိုက္တာေတြ လုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ကားရပ္နားဖို႔ ေနရာခက္ခဲတာေၾကာင့္လဲ တစ္ခါတစ္ေလဆိုရင္ လာႀကိဳမယ့္ကားကို ေနပူထဲက ရပ္ေစာင့္ေနတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေတြက အပူရွပ္ၿပီး ဖ်ားနာေနမေကာင္း ျဖစ္ေစပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း အလုပ္နဲ႔ဆိုေတာ့ မလုပ္လို႔မျဖစ္ဘူးဆိုရင္ ထီးေဆာင္းေပးပါ ၊ ဦးထုပ္ေဆာင္းေပးပါ ၊ အရိပ္နားမွာ ကားေစာင့္အတက္အဆင္းလုပ္ေပးပါ။ ျပည္သူ႕အသံနားစြင့္ေနေသာ ျပည္သူ႕အစိုးရအေနျဖင့္လည္း ကားဂိတ္ေတြမွာ အရိပ္ရတဲ့ေနရာေတြ လံုေလာက္ေအာင္ စီစဥ္ေပးပါလို႔ မိဘျပည္သူမ်ား က်န္းမာေရးအတြက္ တစ္ပါတည္း ေမတၱာရပ္ခံလိုက္ပါတယ္။
(၂) အေရျပားေနေလာင္ျခင္းကို ကာကြယ္ျခင္း
ေနေလာင္တာေတြ အပူဒဏ္ေတြကို ခံႏိုင္ရည္ရွိပါတယ္။ ေနေလာင္တယ္ဆိုတာ မိန္းကေလးေတြ အလွပ်က္မွာ ေၾကာက္တာပါ။ ေယာက်္ားေလးေတြက စိုးရိမ္စရာ မရွိပါဘူး စတာေတြဟာ ေနေလာင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြကို နားမလည္လို႔ ေျပာတဲ့စကားေတြပါ။
ေနေရာင္ျခည္ဟာ ပူရံုမွ် မကပါဘူး။ လူရဲ႕ အေရျပားကို ထိုးေဖာက္ၿပီး အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ UV Rays ေတြလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ ဒီေရာင္ျခည္ေတြ ၾကာၾကာ ထိေတြ႕တာဟာ အေရျပားကင္ဆာ ၊ အေရျပားေရာဂါေတြနဲ႔ အိုမင္းရင့္ေရာ္မႈေတြကို ျမန္ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ ေနေရာင္ျခည္ကို ကာကြယ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
• အက်ၤ ီ လက္ရွည္မ်ားဝတ္ေပးပါ။
• လက္တိုဝတ္၍ ကားေမာင္းသူမ်ားအေနျဖင့္ ေနကာလက္အိတ္အရွည္မ်ား ဝတ္ေပးပါ။
• သနပ္ခါး ထူထူလိမ္းေပးပါ။ ရိုးရိုးေလးႏွင့္လည္း လွပႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာ့သနပ္ခါးသည္ ေနေရာင္ျခည္ကို ၇၅% မွ် ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါသည္။
• ေနေရာင္ျခည္ကို ၉၄% မွ ၉၈% အထိ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ေသာ SPF (Sun Protection Factor) ပါဝင္သည့္ ေနေရာင္ကာလိမ္းေဆးမ်ား လိမ္းေပးပါ။
SPF နံပါတ္မ်ား၏ အဓိပၸာယ္ကို ရွင္းျပပါရေစ။ SPF 15, 30, 200 စသည္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါသည္။ ထိုနံပါတ္မ်ားသည္ ေနေရာင္ျခည္ကို ကာကြယ္ေပးႏို္င္ေသာ မိနစ္အခ်ိန္ကာလကိုသာ ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ SPF နံပါတ္မ်ားျခင္းသည္ အေရျပားကို ပို၍ၾကာၾကာ ကာကြယ္ေပးႏိုင္သည္ဟု ဆိုလိုပါသည္။ SPF 45 သည္ ၄၅ မိနစ္မွ် ကာကြယ္ေပးထားမည္ ျဖစ္ပါသည္။
(၃) ေသြးတိုး ၊ ဆီးခ်ိဳ ၊ ႏွလံုး ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ရွိေနသူမ်ားအတြက္ ကာကြယ္ျခင္း
အထက္ပါ ေရာဂါရွိေနသူမ်ားအေနျဖင့္ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ အသက္ဆံုးပါးႏိုင္ရန္ အခြင့္အေရး ပိုမ်ားပါသည္။ ျပင္းထန္သည့္ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ ေသြးေၾကာမ်ား အက်ံဳ႕အခ်ဲ႕မမွန္ျခင္း ၊ ေရႏွင့္ ဆားဓတ္မ်ား ကုန္ခမ္းသြားသျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္တြင္းဓာတ္မ်ား မမွ်မတျဖစ္ေစျခင္း (Electrolyte Imbalance) ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါသည္မ်ားအေနျဖင့္ ေရဓာတ္ဆံုးရွံဳးျခင္းေၾကာင့္ အခ်ိဳဓာတ္ပိုမ်ားလာတက္ျခင္း (Hyperglycaemia) စသည္တို႔ကို ျဖစ္ေပၚခံစားလာရတတ္ပါသည္။
• မလိုအပ္ဘဲ ေနပူထဲမသြားပါႏွင့္။ နံနက္ (၁၀) နာရီမွ ညေန(၅)နာရီ အထိ အခ်ိန္ကာလသည္ အပူျပင္းထန္ေသာ အခ်ိန္ကာလ ျဖစ္ပါသည္။
• ေဆးမ်ားကို မိမိသေဘာႏွင့္မိမိ ေလွ်ာ့ျခင္း/တိုးျခင္း ၊ မေသာက္ျခင္းမ်ား မျပဳလုပ္ပါႏွင့္။
• ဓာတ္ဆားမ်ား အလြန္အကြ်ံ မေသာက္ပါႏွင့္။ ဓာတ္ဆားမ်ားသြား၍ ေသြးတိုးတတ္ပါေသးသည္။
• ေခြ်းထြက္မ်ားလွ်င္ျဖစ္ေစ ကိုယ္လက္မအီမသာ မူးေဝလွ်င္ျဖစ္ေစ တတ္ကြ်မ္းနားလည္ေသာ ဆရာဝန္ႏွင့္ စနစ္တက် တိုင္ပင္ျပသေပးပါ။
• ခရီးသြားျခင္း ၊ ရက္ရွည္တရားစခန္းမ်ားဝင္ျခင္း စသည္တို႔ျပဳလုပ္ရန္ရွိလွ်င္ မိမိ၏ မိသားစုဆရာဝန္ႏွင့္ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးသြားပါ။ မိမိေသာက္ေနက်ေဆးမ်ားကို အလံုအေလာက္ ယူေဆာင္သြားပါ။
(၄) ခရီးသြားမည့္သူမ်ားအေနျဖင့္ စနစ္တက်ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ျခင္း
• မိမိသြားမည့္ေဒသ၏ ရာသီဥတု အေျခအေနကို ဦးစြာစံုစမ္းပါ။ ျပည္ပခရီးသြားလွ်င္လည္း လိုအပ္ပါသည္။
• မိမိေသာက္ေနက် ေဆးဝါးမ်ားကို မေမ့မေလ်ာ့ ယူေဆာင္သြားပါ။
• ခရီးေဆာင္ အေရးေပၚေသာက္သံုးရန္ ေဆးဝါးမ်ား ယူေဆာင္သြားပါ။
• ဓာတ္ဆားထုပ္မ်ား ၊ ေရပုလင္းမ်ား ယူေဆာင္သြားပါ။
• ပင္လယ္ကမ္းေျခသို႔ ခရီးထြက္မည္ ဆိုပါက ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ၂ ဆ ဒဏ္သင့္ႏိုင္သည္ကို သတိျပဳပါ။ (ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္မွတဆင့္ အလင္းျပန္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။)
• ေနေရာင္ကာလိမ္းေဆးမ်ားယူေဆာင္ သံုးစြဲပါ။
• ေနေရာင္ကာလိမ္းေဆးမ်ားသံုးစြဲၿပီး ပင္လယ္ထဲ ေရကစားပါက ေဆးမ်ားပင္လယ္ေရထဲ ေပ်ာ္ဝင္သြားတတ္သျဖင့္ ေဆးမရွိေတာ့လွ်င္ ထပ္လိမ္းေပးၿပီးမွ ေရေဆာ့ပါ။ ညေနေစာင္း ေနအပူေလ်ာ့မွ ေရေဆာ့လွ်င္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါသည္။
• ေတာင္ေပၚေဒသမ်ားသည္ ေအးျမေသာ္လည္း ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ဒဏ္ေတာ့ ရွိေနပါေသးသည္။
(၅) သၾကၤန္ကာလအတြက္ အႏၱရာယ္ကင္းေစရန္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း
• ရာသီဥတု ျပင္းထန္ပါက ေရပက္ခံထြက္မလည္သင့္ပါ။ ေနေအးခ်ိန္ကို ေစာင့္ဆိုင္းေပးပါ။
• ကေလးမ်ား ေရကစားမ႑ပ္ကို အရိပ္ရေနေစရန္ ေသခ်ာစြာ စီစဥ္ေပးပါ။ ကေလးမ်ားက လူႀကီးမ်ားေလာက္ ခံႏိုင္ရည္ မေကာင္းၾကပါ။
• ေနပူထဲတြင္ ေရစိုစိုျဖင့္ မေနမိပါေစႏွင့္။
• အရက္မ်ား အလြန္အကြ်ံမေသာက္သံုးပါႏွင့္။ အရက္မွရရွိေသာ အပူဓာတ္သည္ လြန္ကဲေသာ ရာသီဥတုအပူခ်ိန္ႏွင့္ ေပါင္းစပ္၍ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ သတိလစ္ျခင္း/ အသက္ေသဆံုးျခင္းတို႔ကို ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။
• ေထာပတ္ထမင္း ၊ ဒံေပါက္ စေသာ အဆီမ်ားသည့္အစားအစာမ်ား ၊ ေရႊရင္ေအး မုန္႔လက္ေဆာင္း စေသာ အခ်ိဳမ်ားသည့္ အစားအစာမ်ားသည္ ေသြးတိုး ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါမ်ားကို ပိုမိုဆိုးရြားေစသျဖင့္ သၾကၤန္ကာလ ေရကစားထြက္လည္ရင္း ထိုသို႔ေသာ အစားအစာမ်ားကို ေနပူျပင္းျပင္းတြင္ စားသံုးမိပါက ရုတ္တရက္ ေလျဖတ္ႏိုင္ေခ်ရွိသည္ကို သတိျပဳေပးပါ။
(၆) အေရးေပၚအေျခအေနကို ရင္ဆိုင္ျခင္း
ေအာက္ပါအခ်က္မ်ား ျဖစ္လာပါက အသက္ကယ္တင္ရန္အတြက္ နီးစပ္ရာ ေဆးရံုသို႔ ခ်က္ျခင္းသြားရန္ လိုအပ္ပါသည္။
• သတိလစ္ျခင္း
• တက္ျခင္း
• မူးေဝ ေအာ့အန္ျခင္း
• ေခြ်းေစးမ်ား ထြက္ျခင္း
• ေမာျခင္း ၊ ရင္တုန္ျခင္း
• ခႏၶာကိုယ္ အပူခ်ိန္မ်ားျခင္း
မိဘျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ ပူျပင္းေသာ ေႏြရာသီကာလတြင္ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ စိတ္ခ်မ္းေျမ့ပါေစေၾကာင္း ဆုမြန္ေကာင္း ေတာင္းေပးလိုက္ပါသည္ခင္ဗ်ာ။ ။

ေရးသားသူ - Dr. ေက်ာ္သက္စိုး (အေထြေထြေရာဂါကုဆရာဝန္)
Health Guide
https://www.facebook.com/mmhealthguide