Appendix အူအတက္


၁။ ဆရာ႐ွင့္ က်မအသက္ ၃၀ပါ။ အိမ္ေထာင္ရိွၿပီး ကေလးမရိွပါ။ လစဥ္ဓမၼတာမွန္ပါတယ္(ရက္ေတာ့မမွန္ပါ)။ မေန႔က ဗိုက္အရမ္းေအာင့္ပါတယ္။ ဆီးစပ္အေပၚညာဘက္အျခမ္းပါ။ မ်က္စိျပာျပီး ေခြ်းေစးပါျပန္ပါတယ္။ လ်က္ဆား စားေသာ္လည္း မသက္သာ၍ ေဆးရံုသြားေတာ့ ဆရာဝန္မွစမ္းသပ္ၿပီး အူအတက္ေယာင္ေနတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ေဆးရံုတက္ခိုင္းပါတယ္။ က်မ မတက္ျဖစ္ပါ။ ေဆးတစလံုးထိုးေပးၿပီး အာထရာေဆာင္း႐ိုက္ခိုင္းပါတယ္။ အေျဖမွာေတာ့ အူအတက္မေရာင္ဘူးထြက္ပါတယ္။ ေသာက္ေဆးေပးပါတယ္။ ေနရတာမေပ်ာ္ပါဆရာ။ ဆီးစပ္အေပၚညာဘက္ကိုဖိရင္ ေအာင့္ပါတယ္။ က်မ ဝမ္းလဲအရမ္းခ်ဳပ္ပါတယ္။ ၂ ရက္ ၃ ရက္မွ တခါသြားပါတယ္။ အူအတက္ေပါက္တဲ့လကၡဏာပါလား ဆရာ႐ွင့္။ အူအတက္ေပါက္တဲ့လၡဏာကေရာ ဘယ္လိုျပတတ္ပါသလဲ႐ွင့္။

၂။ ဆရာ ဗိုက္ေအာင့္လို႔ အာထရာေဆာင္းရိုက္တာ remark မွာ acute appendicitis can't be excluded လို႔ ေရးထားတာ ခြဲစိတ္ဖို႔လိုပါသလားဆရာ စိုးရိမ္ရလား ျပန္ေျဖေပးပါဆရာ။

အူအတက္ေရာဂါ ဘာလို႔လာျဖစ္လဲ။ သူ႔ကို လာပိတ္လို႔ျဖစ္တယ္။ ပံုမွန္အစာေဟာင္း၊ အစာထဲက မာတာတခုခု ဒါမွမဟုတ္ ကင္ဆာကေန ပိတ္တာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ သန္ေကာင္ကေနလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆို႔ေနတဲ့အစာက ကယ္လ္စီယမ္ျဖစ္စဥ္ ဝင္လာတတ္တယ္။ ၁၅ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ေလာက္ျဖစ္တယ္။ အရြယ္မေရြးဘူး။ ၂ ႏွစ္ ေအာက္ကေလးမွာျဖစ္တာ မရွိသေလာက္ဘဲ။

အူအတက္အေခါင္းပိတ္ရင္ ေရာင္မယ္၊ ေသြးေၾကာေတြ အဖိခံရမယ္။ ေသြးျပန္ရည္ လည္ပတ္တာကို ထိခိုက္မယ္။ ေရာင္ရမ္းျဖစ္စဥ္ ဝင္လာမယ္။ သက္သာသြားတာလဲရွိမယ္။ ေသြးမရတာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ပိုးဝင္လာႏိုင္တယ္။ ျပည္တည္လာႏိုင္တယ္။ ေပါက္ထြက္ႏိုင္တယ္။ ဗိုက္ေခါင္းကို ပိုးဝင္တာ ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သက္သာရာကေန အခဲျဖစ္ က်န္ရစ္မယ္။ ေနာက္တခါ ျပန္နာႏိုင္တယ္။

အူအတက္ရွိတဲ့ေနရာကို အျပင္ကေန အတိအက်သိခ်င္ရင္ စိတ္ကူးမ်ဥ္းဆြဲရတယ္။ ခ်က္နဲ႔ တင္ပါးဆံုရိုးျပား ထိပ္ေနရာကို မ်ဥ္းတေၾကာင္းဆြဲပါ။ အဲဒီေနရာဆိုတာကခါးေဘးေအာက္၊ ေပါင္အထက္မွာ လက္နဲ႔စမ္းရင္ အရိုးမာမာ ဘုကေလးလို ရွိေနတဲ့ေနရာပါ။ ပိန္ပိန္-ဝဝစမ္းလို႔ရတယ္။ တင္ပါးမွာေဆးထိုးတဲ့အခါ အဲဒီ အရိုးစြန္းေလးကို လက္မနဲ႔ စမ္းျပီးထိုးတာ ေကာင္းတဲ့သင္ၾကားမႈကိုရထားသူျဖစ္တယ္။ ဆြဲထားတဲ့မ်ဥ္းကို သံုပိုင္းညီညီ စိတ္ထဲမွာဘဲ ပိုင္းၾကည့္လိုက္ပါ။ ခ်က္ဘက္က ၂ ပိုင္းနဲ႔ အရိုးစြန္းဘက္က ၁ ပိုင္း ဆံုရာေနရာရဲ႕ ေအာက္တည့္တည့္မွာ အူအတက္ကရွိေနတယ္။ အူအတက္မွာတခုခုျဖစ္ရင္ အမ်ားဆံုးနာတာကအဲဒီ (ပြိဳင့္) မွာနာတာက အမ်ားဆံုး ျဖစ္တယ္။ နည္းနည္းလြဲတာလည္း ရွိတာေပါ့။

အူအတက္ေရာဂါေတြမွာ Acute Appendicitis ရုတ္တရက္ေရာင္တာရယ္၊ Sub-Acute Appendicitis ရက္ပိုၾကာတာရယ္၊ Appendicular Abscess, Burst Appendix ျပည္တည္-ေပါက္ထြက္သြားတာရယ္၊ Appendicular Lump အစိုင္အခဲ ျဖစ္ေနတာရယ္ ဆိုျပီးရွိတယ္။ ရုတ္တရက္ေရာင္ရင္ ခ်က္ခ်င္းျဖစ္၊ ခ်က္ခ်င္းဆရာဝန္ဆီေရာက္၊ ခ်က္ခ်င္းခြဲစိတ္ရတာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ နာရင္လဲေခတ္စကားနဲ႔ဆိုအသားကုန္နာတာေပါ့။ ေပါက္သြားရင္ ရုတ္တရက္ေရာင္တာထက္ ပိုနာတယ္။

သိပ္မဆိုးလို႔ ဆရာဝန္ဆီလည္းမေရာက္၊ ေပါက္လဲမထြက္သူေတြကရက္ နည္းနည္းရွိမွ ေရာက္လာတတ္တယ္။ ခ်က္ခ်င္းခြဲစရာလည္း မလိုဘူး။ ရက္ေနာက္က်မွ လာသူေတြကိုေျပာခဲ့တဲ့ေနရာကိုေသျခာျခာစမ္းရင္ အစိုင္အခဲကုိ ေတြ႔ႏိုင္တယ္။ ဒီလိုလူနာကိုလည္း ခ်က္ခ်င္းမခြဲဘူး။ ၂ လတန္သည္၊ ၃ လတန္သည္ ေစာင့္ျပီး၊ ေအးေအးေဆးေဆး လူနာလည္းအား ဆရာဝန္လည္း အလုပ္မမ်ားခ်ိန္မွာ ရက္ေရြးျပီးခြဲစိတ္ရတယ္။

ေျပာတဲ့ေနရာမွာနာတိုင္း အူအတက္ ဟုတ္ခ်င္မွ ဟုတ္တယ္။ အူအတက္ေရာဂါျဖစ္တာကို ပိုေသျခာေအာင္ စမ္းရမယ္။ ေဆးခန္းလက္ေထာက္ဆရာမေတြကို သင္ေပးသလိုေရးပါရေစ။ လူနာကိုပက္လက္ထား၊ ဗိုက္ကိုလက္ဝါးျပင္နဲ႔ အသာအယာစမ္းပါ။ အူအတက္ရွိတဲ့ေနရာကို တခါတည္းသြားမစမ္းေသးနဲ႔အံုး။ စမ္းတဲ့လက္နဲ႔ လူနာ့ဗိုက္ ရင္းႏွီး ၾကြမ္းဝင္သြားေအာင္ စကားစျမီေျပာရင္း စမ္းပါ။ ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္၊ ကိုယ့္လက္ဝါးနဲ႔ သူ႔ဗိုက္သားနဲ႔ အမ်ိဳးေတာ္ေနသလို ျဖစ္ေအာင္လုပ္ျပီး စမ္းပါ။ ခဏေနမွ အူအတက္ရွိရာတည့္တည့္ကို တပဲသားမွ လြဲမသြားေအာင္ စမ္းပါ။ နာ-မနာ ဆိုတာသိဘို႔ ျဖစ္တယ္။ စမ္းေနရင္းလူနာကို နာသလားေမးစရာမလိုေသးဘူး။ လူနာ့ မ်က္ႏွာကိုသာ ၾကည့္ေနပါ။ နာတာကို အမူအယာနဲ႔ သိႏိုင္တယ္။ မ်က္ႏွာ ရံႈ႕သြားမယ္။ လိုမွသာနာ-မနာေမးပါ။

နာတာကိုဘာသာျပန္ရင္ Pain ေပါ့။ အမွန္ကခံစားရသူကေန နာတယ္ဆရာလို႔ ဆရာဝန္ကလက္နဲ႔မထိခင္ ေျပာတာကိုသာ အဲလိုေခၚတယ္။ စမ္းၾကည့္တဲ့အခါ နာတာကို Tenderness လို႔ ေခၚရတယ္။ အူအတက္ ေရာင္ရင္ Pain ေရာ Tenderness ေရာရွိတယ္။ ေလနာသမားကိုစမ္းရင္ Pain ရွိေပမဲ့၊ စမ္းတဲ့လက္ေၾကာင့္ အနာေတာင္ သက္သာႏိုင္တယ္။

နာတာသိယံုနဲ႔ အူအတက္ကြလို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို (ဂ်မ့္ပ္) မလုပ္နဲ႔အံုး။ ဆက္စမ္းရအံုးမယ္။ နာပါတယ္ဆိုတဲ့ အူအတက္ေနရာကို အသာအယာဖိေပးထားျပီး၊ ရုတ္တရက္ စမ္းတဲ့လက္ကို ၉ဝ ဒီဂရီ ျပန္ မ, ျပစ္လိုက္ပါ။ အဲဒီအခါ လူနာ့မ်က္ႏွာ တခါထပ္ရံႈ႕လိမ့္မယ္။ မတတ္သာလို႔ မေရႊတက္ ႏွစ္ခါနာျဖစ္ေအာင္လုပ္ရတာ။ ေဆာရီး။ ပိုေသျခာလာျပီ။ အဲ ႕႕႕ လူနာနားကမခြါနဲ႔အံုး။

စမ္းတဲ့လက္ကို အူအတက္ မရွိတဲ့ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္း ဘယ္ဘက္ျခမ္းကို စမ္းပါ။ ေမးရင္ မနာဘူးေျပာမယ္။ အဲဒီဘက္ကေန အူအတက္ဆီ တြန္းေပးၾကည့္လိုက္ပါ။ ေရာင္ေနတဲ့ အူအတက္ဆီတဖက္ကအူေတြကိုတြန္းဖိေပးလို႔ နာျပန္ရတာ ျဖစ္တယ္။ မေရႊတက္ခင္ျမာ တတိယမိနာတယ္ ေျပာလိမ့္မယ္။ ဒုတိယမိ ေဆာရီး။

ပိုပိုေသျခာလာျပီ။ ဒါတင္ဘဲလားဆိုေတာ့ မဟုတ္ေသးဘူး။ ကိုယ္ပူတယ္ မေျပာလည္း အဖ်ားတိုင္းပါ။ အပူခ်ိန္ ျမင့္ေနရင္ ေျပာေပတာ့။ ယူ႔ အပဲန္ဒစ္ တခုခုျဖစ္ေနျပီလို႔။

ေတာ္ေတာ့ဆရာက ဒါေလာက္ဘဲသင္မယ္။ ကိုယ္သင္တဲ့ ဆရာမအကုန္အစင္ ရေစခ်င္တယ္။ ဆက္ေမးစရာ၊ စမ္းစရာ၊ က်န္ေသးတယ္။ လူနာေတြဟာတေယာက္နဲ႔ တေယာက္ အနာခံႏိုင္တာမတူၾကသလိုပညာခံလည္းကြာတယ္။ တခ်ိဳ႕က သဲတယ္။ ပါလာတဲ့ အမ်ိဳးေတြေရွ႕ ခြ်ဲခ်င္လို႔ ဟိုေနရာစမ္းလည္းနာတယ္၊ ဒီေနရာလည္းနာတယ္၊ လုပ္တတ္တယ္။ တခ်ိဳ႕က ပညာခံနည္းေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး။ တိတိပပသိရေအာင္လုပ္ရမယ္။ Sympathy ကိုခဏထား Empathy နဲ႔ စမ္းပါေလ။

လူနာကအမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ ဆက္ေမးစရာေတြ ရွိလာျပီ။ အျဖဴဆင္းသလားေမးပါ။ ဆင္းရင္ ယားသလားေမးပါ။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္တာလည္း ထည့္စဥ္းစားရမယ္။ သားအိမ္ျပြန္ ညာဘက္ေရာင္ေနရင္ အူအတက္ေနရာနဲ႔ သိပ္နီးလို႔ နာတဲ့ေနရာတူတယ္။ အူအတက္က သူခ်ည္းျဖစ္ရင္ အျဖဴမဆင္းဘူး။ ဘယ္ဘက္ပါ နာခ်င္နာေနမယ္။ ဒါဆိုအူအတက္ မဟုတ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ရာသီမွန္-မမွန္ ေမးပါ။ မမွန္ရင္ ထိန္သလား။ အိမ္ေထာင္ရွိရင္ ကုိယ္ဝန္ရွိလားေမးပါ၊ စစ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ႏုတံုး၊ သားအိမ္ျပင္ပ၊ ညာဘက္ျပြန္မွာကုိယ္ဝန္တည္ရင္ ဆင္တူေနျပန္တယ္။

ကေလး-လူၾကီး၊ အမ်ိဳးသမီး-အမ်ိဳးသား၊ သန္ေကာင္ကိုလည္းထည့္စဥ္းစားပါ။ Pain ဘဲရွိမယ္။ Tenderness မရွိဘူး။ ဝမ္းကိုက္ဘူးတဲ့ ရာဇဝင္လည္းေမးပါအံုး။ (အမီးဗား) ဝမ္းကိုက္ပိုးက အူမၾကီးအစပိုင္း၊ အူအတက္ ထြက္တဲ့ေနရာ Caecum မွာလာေရာင္တတ္တယ္။ သူကလည္းဖ်ားႏိုင္တယ္။ အစိုင္အခဲလိုလိုလည္းစမ္းလို႔ရတယ္။ Appendicular lump နဲ႔ ခြဲသိရမယ္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းမွာ ေက်ာက္ကပ္ကေန ဆီးအိမ္ကိုဆင္းတဲ့ Ureter ဆီးျပြန္ ညာဘက္ထဲမွာ ေက်ာက္က တေနရင္လည္း နာတယ္။ နာတာက အူအတက္ထက္ေတာင္ နာတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ေခြ်းျပန္တဲ့အထိ။ သူနာတာကို Pain လို႔ မေခၚဘူး။ Agony လို႔ ေခၚမွ တိက်တယ္။

ေမးခြန္း (၂) = ဆရာရွင့္ ကြ်န္မ အူအတက္ျဖတ္လို႔ ဗိုက္ခဲြထားတာ တလျပည့္တဲ့ေန႔ပါ။ အနာက အေပါက္ မပိတ္ေသးပါဘူး။ ဆန္ေစ့ေလာက္ က်န္ပါေသးတယ္။ ခဲြထားတဲ့ဒဏ္ရာက နဲနဲနာေနပါတယ္။ မန္းရည္က နဲနဲထြက္ေသးတယ္။ အထိုင္အထ မွာေပါ့ဆရာရယ္။ အဲ့ဒါ ဆရာဝန္က ျပီးခဲ့တဲ့ ၃ ရက္ကစျပီး ေဆးေသာက္ မခိုင္းေတာ့ဘူး။ အနာကို spirit နဲ႔သုတ္ျပီး bioplacenton ပါးပါးပဲလူးခိုင္းပါတယ္။ ခဲြျပီးလို႔ ၆ ပတ္ျပည့္မွ ခရီးထြက္လို႔ ရပါမယ္။ ဒီႀကားထဲ ေခ်ာင္းမဆိုးရပါတဲ့။ မကုန္းရပါတဲ့။ ဒီေတာ့ဆရာရယ္ အနာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘာလုပ္ရမလဲ သိခ်င္ပါတယ္။ ေပ်ာက္ခ်င္လွပါျပီ။ ဘာလို႔မ်ား ခုထက္ထိ အနာမပိတ္ မက်က္ေသးတာလဲဆရာ။ ဆီးခ်ိဳ မရွိပါ။ ေျဖေပးပါအံုးဆရာရွင့္။ အနာမက်က္ရင္ ေရမထိရဘူးဆိုတာ ဟုတ္ပါသလား။

မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ (၁) ၾကိဳးစေလးထြက္စရ က်န္တာနဲ႔ (၂) အနာက်က္ဘို႔ လိုေသးတာျဖစ္မယ္။ ၾကိဳးစက ထြက္လာမယ္။ ရွိေနလို႔ မထြက္ေသးရင္ ထုတ္ေပးလို႔ရတယ္။ ေဆးကို အနာေဘးမွာသာ အရက္ျပန္သုတ္ပါ။ အထဲကို Betadine/Cipladine cream လိမ္းတာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။ ေစ်းမၾကီးပါ။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ အနာမွန္သမွ်အတြက္ ေကာင္းတယ္။ ကေလးေမြးစ ခ်က္ကိုပါထည့္လို႔ရတယ္။ အိမ္တိုင္းမွာ ေဆာင္ထားသင့္တယ္။ ၄-၆ ပါတ္ဆိုရင္ အထဲက အနာေကာင္းေကာင္းက်က္ေနျပီ။ အနာက်န္ေသးရင္ ပလပ္စတအုပ္ျပီးေရာခ်ိဳးလို႔ရေလာက္ပါျပီ။ ခ်ိဳးျပီးတာနဲ႔ ေဆးထည့္ပါ။

ဓါတ္ပံု = ၁ဝ-၄-၂ဝ၁၃ ယမုန္နာေဆးခန္းမွာခဲြေပးရတဲ့ အူအတက္

Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe

မွတ္ခ်က္ေရးသားလုိတဲ့ စာဖတ္ပရိတ္မ်ား ေတာင္းဆုိခ်က္အရ ဖြင့္ေပးလုိက္ပါျပီ။ မွတ္ခ်က္မ်ား ေရးသားႏုိင္ပါျပီ။

ေနာက္ဆုံးရ သတင္းမ်ားကုိ ေအာက္ပါ Tweets မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ Tweets ရဲ ့ေဘးေဘာင္တန္းကုိ ဆဲြခ်ျပီ မိမိတုိ ့စိတ္၀င္စားတဲ့ သတင္းေခါင္းစဥ္ ေအာက္က Link ကုိ ႏွိပ္ျပီ အျပည့္အစုံဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။
 

Sponsors

အႏုပညာရွင္ႏွင့္ လူသိမ်ားသူမ်ား

အားကစား သတင္မ်ား

နည္းပညာ သတင္းမ်ား

Most Reading

အသစ္တင္သမွ် အခ်ိန္နဲ ့တေျပးညီဖတ္ရႈရန္ Like ႏွိပ္ေပးပါ

သတင္းစာႏွင့္ ဂ်ာနယ္မ်ား