ေဆးေၾကာ္ျငာေတြကေန က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကို ဘယ္လိုေျပာင္းေစသလဲ။ ေဆးေတြကို ေဆးကုမၸဏီေတြကေန ဆရာဝန္ေတြကို ပစ္မွတ္ထားျပီး ေဆးညႊန္းေရးေပးေစခ်င္လို႔ ေၾကာ္ျငာရပါတယ္။ စားသံုးသူတိုက္ရိုက္ ေဆးေၾကာ္ျငာျခင္း နည္းသစ္ကေတာ့ ေဆးဝယ္သူေတြကို ဝယ္ခ်င္လာေအာင္ ေၾကာ္ျငာနည္းျဖစ္ပါတယ္။ FDA ေဆးဝါးနဲ႔ အစားအေသာက္ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔ကေန ဒါေတြကိုပါ ၾကီးၾကပ္ဘို႔တာဝန္ရွိပါတယ္။
စားသံုးသူတိုက္ရိုက္ ေဆးေၾကာ္ျငာကို စတင္ခဲ့တာက ၁၉၈၁ ခုထုတ္ (ရီးဒါးစ္ဒိုင္ဂ်က္စ္) ထဲမွာပါလာတဲ့ Pneumovax ႏူမိုးနီးယားကာကြယ္ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ႏွစ္မွာပဲ FDA ကေန NSAID အုပ္စုဝင္အနာသက္သာေဆး Oraflex ကို ေစ်းကြက္ကေန ရုပ္သိမ္းခိုင္းခဲ့ရပါတယ္။ မွားယြင္းျပီး တလြဲကိုအထင္ေရာက္ေစတဲ့ေဆးေၾကာ္ျငာျဖစ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
၁၉၉၃ ကတည္းက အသိအမွတ္ျပဳခံခဲ့ရတဲ့ Claritin အလာဂ်ီေဆးအတြက္ ေၾကာ္ျငာစရိတ္ ၁၂၄ သန္းသံုးစြဲခဲ့ပါတယ္။ FDA ကေန လမ္းညႊန္ခ်က္အသစ္ ထပ္ထုတ္ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေၾကာ္ျငာခသံုးစြဲမႈေတြဟာ ၁၉၉၇ ကေန ၂ဝဝ၂ အထိ သန္း ၂၂ဝ ကေန ၂႕၈ ဘီလ်န္အထိတိုးသံုးလာတာေတြ႔ရတယ္။
မီဒီယာသစ္ေတြေပၚလာေတာ့ နည္းသစ္ေတြလဲေျပာင္းသလို လူေတြရဲ႕ စိတ္ဝင္စားမႈလဲ ေျပာင္းလာပါတယ္။ အရင္က သတင္းစာ၊ ေရဒီယိုနဲ႔ တီဗြီကိုသာအာရံုထားၾကရာကေန အြန္လိုင္းေပၚလာတယ္။ ၂ဝဝ၈ အတြင္း အေမရိကန္ ၁၄၅ သန္းဟာ က်န္းမာေရးသတင္းအတြက္ အြန္လိုင္းတက္ၾကပါသတဲ့။ ေဆးကုမၸဏီေတြကလဲ ေၾကာ္ျငာခကို ၁၉၉၆ ကေန ၂ဝဝ၅ အတြင္းမွာ ၃၃ဝ% အထိ တိုးသံုးတာေတြ႔ရပါတယ္။
Patent medicines မွတ္ပံုတင္ေဆးဆိုတဲ့ေဝါဟာရတခုရွိပါတယ္။ ဒီေဆးမ်ိဳး တခ်ိဳ႕ဟာ မွတ္ပံုတင္ထားၾကတာ မဟုတ္ပါ။ ေဆးေၾကာ္ျငာမွာ အရင္ေနရာယူခဲ့တဲ့ေဆးမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းေဆးမ်ိဳးေတြက ဒီထဲမွာ အမ်ားဆံုးပါတယ္။ ဥပမာ ေျမြအဆီကေနေဆး လုပ္တာမ်ိဳးပါ။ ျမန္မာျပည္မွာက အဲဒါမ်ိဳးမ်ားမွမ်ား။
ဟာဗယ္ေခၚတဲ့ တိုင္းရင္းေဆးေတြကို ေနာက္ပိုင္းမွာ Nutritional supplements အာဟာရေဆးဆိုျပီး လုပ္လာၾကတယ္။ လိမ္မာပါးနပ္သူေတြက ဥပေဒကိုလက္တလံုးျခား ေၾကာ္ျငာပါတယ္။ စမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္ထားတယ္၊ ေရာဂါရွာေဖြေရးအတြက္ မဟုတ္ပါ၊ ေရာဂါေပ်ာက္မယ္လို႔ မဟုတ္ပါဆိုျပီး Disclaimer ထည့္ေရးမွ ဥပေဒလြတ္တယ္။ အဲတာကို မဖတ္ၾကပါ။
Airborne အဲေဘာင္းအျဖစ္အပ်က္တခုရွိပါတယ္။ Herbal health formula that boosts your immune system to help your body combat germs သင့္ကိုယ္ခႏၶာ ခုခံအားတိုးေစျပီး ပိုးအမႊားေတြရန္ကေန ကာကြယ္မဲ့ ဟာဗယ္ေဆးလို႔ ေၾကာ္ျငာပါတယ္။ မၾကာခင္က Airborne Health, Inc. ကုမၸဏီကေန စားသံုးသူေတြကို ၂၃႕၃ သန္း ေငြျပန္အမ္း လိုက္ရပါတယ္။
နာမည္ၾကီး ေဆးကုမၸဏီၾကီးေတြလည္း ဒီအထဲမွာပါတယ္။ Pfizer ဆိုရင္ ၂ဝဝ၄-၂ဝဝ၈ အတြင္းမွာ ၂၄၅ ဘီလီယန္ ဝင္ေငြရတယ္။ Eli Lilly က ၃၆ ဘီလီယန္ရတယ္။ Zyprexa ဆိုတဲ့ေဆး တမ်ိဳးထဲအတြက္သာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဆးကို FDA က စစ္ေဆးျပီး အဓိကေဆးကုမၸဏီေတြကို ဒဏ္ေငြ ၇ ဘီလီယန္ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေလာက္ေတာ့ ေဆးကုမၸဏီၾကီးေတြအတြက္ အနည္းေလးသာျဖစ္ပါတယ္။
မွားထုတ္ျပီးေရာင္းခဲ့ေဆးေတြကေတာ့ -
• Diabetes Drugs ဆီးခ်ိဳေဆးေတြထဲမွာ Actos နဲ႔ Avandia ေဆးေတြပါတယ္။
• Antidepressants စိတ္က်ေဆးေတြထဲမွာ Paxil, Prozac, Effexor, Zoloft, Lexapro နဲ႔ Depakote ေဆးေတြပါတယ္။
• Birth Control Pills ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြထဲမွာ Yaz နဲ႔ Yasmin ေဆး။
• Acne Medication ဝက္ျခံေဆး Accutane ေဆး။
• Cholesterol Drugs (ကိုလက္စေထာ) က်ေဆး Crestor ေဆး။
• Blood Thinners ေသြးက်ဲေဆး Pradaxa နဲ႔ Xarelto ေဆး။
• Osteoporosis Treatment အရိုးအားေကာင္းေဆး Fosamax ေဆး။
• Pain Medication အနာသက္သာေဆး Vioxx ေဆး။
• Gastrointestinal Drugs ေလနာေဆး Reglan (metoclopramide) ေဆး။
• Dialysis Treatment ေက်ာက္ကပ္ဆး GranuFlo နဲ႔ NaturaLyte ေဆး။
• Hair Loss Pill ဆံပင္ကြ်တ္ေပ်ာက္ေဆး Propecia နဲ႔ Proscar ေဆးေတြျဖစ္တယ္။
သတင္းေထာက္ေတြကို ေက်းဇူးတင္ရမွာပါ။ The Great American Fraud အေမရိကန္ မဟာလိမ္လည္မႈၾကီးဆိုတဲ့ စူးစမ္းရွာေဖြေရးေဆာင္းပါး ၁၉ဝ၅ မွာ ထြက္လာတယ္။ ၁၉ဝ၆ မွာ Pure Food and Drug Act အေမရိကန္ စစ္မွန္တဲ့ အစားအစာနဲ႔ေဆးဝါး အက္ဥပေဒျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတံုးက အရက္၊ စိတ္ၾကြေဆးနဲ႔ မူးယစ္ေဆးေတြကို တားျမစ္တဲ့ အထဲမွာ မပါေသးပါ။ အမွန္အတိုင္းေၾကာ္ျငာရင္ ေရာင္းခြင့္ရွိတဲ့သေဘာပါ။ အက္ဥပေဒကတားတာက မွားျပီး ေၾကာ္ျငာတာသာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္မွာလဲ ေၾကာ္ျငာနဲ႔ေရာင္းတဲ့ေရာဂါေတြ လာေနပါျပီ။ မီဒီယာအမ်ိဳးမ်ိဳးကေန ေထာက္ျပလာတာေတြ႔ရပါတယ္။ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေထာက္ျပတာမွာ အေထာက္အထားနဲ႔မွသာ ခိုင္မာပါတယ္။ လူေတြကို အထိန္တလန္႔ ျဖစ္ေအာင္လုပ္တာ မသင့္ပါ။ ေဆးရံု၊ ေဆးခန္း၊ ဆရာဝန္ေတြကို ေျပာစရာရွိရင္ အရပ္စကား၊ ၾကားဘူးနားဝ၊ ေကာလဟလနဲ႔ ေရးၾကေျပာၾကရင္ မနစ္နာသင့္သူေတြကို နစ္နာေစပါတယ္။
စားသံုးရန္မသင့္လို႔ ေျပာထားတာကို သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲလုပ္တာနဲ႔ အေကာင္းျဖစ္သြားသလို လုပ္တာမ်ိဳးလည္း ေတြ႔ရတယ္။ လက္ညွိဳးထိုးတာ လြယ္လြန္းၾကျပီး၊ ဘြာခတ္တာနဲ႔ ေက်ေေအးတတ္ၾကတာ အက်င့္ျဖစ္ေနတယ္။ ကေလးကစားသလိုပဲ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ေဆးမွာ အဲလိုမရပါ။
ျမန္မာျပည္မွာ ဥပေဒေတြက ေဟာင္းႏြမ္းတာနဲ႔ မလံုေလာက္တာေတြက မ်ားလြန္းေနတယ္။ ဥပေဒအထက္မွာ စိတ္ေစတနာရွိသင့္တယ္။ အျပဳသေဘာလဲေတြး၊ အေရးအသားလဲတိက်၊ စိတ္ထားေစတနာ မွန္ၾကမွသာ က်န္းမာေရးအတြက္ အားတက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ (ဒီစာေရးထားတာ ၃ ႏွစ္ရွိျပီ။)
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
