(၂) ကၽြန္ေတာ့္ အမ်ဳိးသမီးမွာ “ႏုိ႔ပါးစပ္” ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒါ ဘယ္လို ကုသႏုိင္လဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တာလဲဆုိတာ ရွင္းျပေပးေစလိုပါတယ္။ ႏို႔သီးေခါင္းမွာ ပါးစပ္လိုေလး ျဖစ္ေနၿပီးေတာ့ ကေလးကို ႏုိ႔တုိက္ဖုိ႔ ႏုိ႕မထြက္တာပါ။ နာက်င္တဲ့ ေဝဒနာေတာ့ မခံစားရပါဘူး။ သူတို႔ တစ္မ်ဳိးလံုးျဖစ္တာလို႔ေတာ့ ေျပာပါတယ္။ ျဖစ္တာကေတာ့ ေမြးရာပါေပါ့ ဆရာ။ အသက္ကေတာ့ ၂၃ ထဲမွာပါ။ ကေလးေတာ့ မရေသးပါဘူး။ ကေလးယူတဲ့ အခ်ိန္က်ရင္ ကေလးအတြက္ အခက္အခဲျဖစ္မွာစိုးလို႔ ေမးၾကည့္တာပါ။ ေျဖရွင္းႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေလး သိခ်င္လို႔ပါ။
ဗမာလိုေရာဂါနာမည္ ေပးတာေတြက တေယာက္နဲ႔တေယာက္၊ တရပ္နဲ႔တရပ္ မတူၾကလို႔ အေတာ္ၾကီး ဦးေႏွာက္စားတယ္။ အျဖစ္ႏိုင္ဆံုးကေတာ့ Inverted Nipple ႏို႔သီးထိပ္ဖ်ား အထဲခြက္ဝင္ေနတာျဖစ္မယ္။ (ဂ်င္နရယ္) ရင္သားေရာဂါေဗဒ စာရင္းထဲမွာ မသြင္းဘူး။ အထူးခြဲစိတ္ပညာထဲမွာသာ ပါတယ္။ မွန္ပါတယ္ ကေလးကို ႏို႔တိုက္ရတဲ့အခါ ျပႆနာ ေပၚတယ္။ ဘယ္ေလာက္ဆိုးသလဲကို အဆင့္ေတြ သတ္မွတ္ထားတယ္။
ႏို႔သီးထိပ္ရဲ႕တစိတ္တပိုင္းဝင္ေနတာကုိ Dimpled ေခၚတယ္။ အကုန္ဆိုရင္ Inverted ေခၚတယ္။ တခ်ိဳ႕တ တဖက္ထဲ ျဖစ္တယ္။ နဲနဲသာျဖစ္သူက ကေလးကိုႏို႔တိုက္လို႔ ျပႆနာမၾကီးဘူး။ ကေလးက လမေစ့၊ အေလးခ်ိန္နည္းလြန္းရင္ေတာ့ ခက္မယ္။
အဆင့္ (၁) လက္နဲ႔ဆြဲထုတ္ေပးလို႔ လြယ္တယ္။ ႏို႔သီးေဘးက အညိဳေရာင္အဝိုင္း Areola ေပၚမွာ ဖိထားျပီး၊ ထိပ္ဖ်ားကို ထုတ္ေပးရတယ္။ အဆင့္ (၂) ဆြဲထုတ္လို႔ရျပီး၊ ျပန္ဝင္သြားတဲ့အဆင့္။ မခြဲတဲ့နည္းကို စမ္းႏိုင္တယ္။ မရရင္ ခြဲစိတ္ရမယ္။ အဆင့္ (၃) ဆြဲထုတ္လို႔မရ။ ခြဲစိတ္ျပဳျပင္ရမယ္။
ခြဲစိတ္နည္း
အျပင္လူနာျဖစ္ျဖစ္ အတြင္းလူနာျဖစ္ျဖစ္ ကုေပးႏိုင္တယ္။ ထံုေဆးနဲ႔ခြဲတယ္။ ႏို႔သီးထိပ္ရဲ႕အေျခ၊ အေရာင္ရင့္ အဝိုင္း Nipple areola junction မွာ ဒါးနဲ႔ခြဲေပးျပီး၊ ႏို႔သီးဖ်ားကို ခြက္ဝင္ေနေအာင္ ဆြဲထားတဲ့ (တစ္ရွဴး) Tethered structure ကို Release ရွင္းေပးရတယ္။ ဘယ္ေလာက္အထိ ရွင္းရမလဲဆိုတာက ျဖစ္ေနတဲ့အေပၚမွာ မူတည္တယ္။ ခြဲစိတ္ျပီးေနာက္ ေဆးထည့္တာကို (စပါယ္ရွယ္) လုပ္ေပးရတယ္။ Plastic and white non-stick padding dressings ကို ခြဲစိတ္အျပီး၊ ၂၄ နာရီအတြင္းမွာ သံုးရတယ္။ ႏို႔သီးထိပ္ပိုင္းကို ဖိႏွိပ္ထားသလိုမ်ိဳး မျဖစ္ေစေအာင္ လုပ္ရတယ္။ Cotton gauze အလည္မွာ အေပါက္ ေဖါက္ေပးတာမ်ိဳး ေျပာတာပါ။ ျပီးမွ Bra ခပ္ႏုႏု သိပ္မေခ်ာင္တာမ်ိဳး ဝတ္ေစရတယ္။ Tape ကေန အသားႏု တက္လာမဲ့ အေရျပားနဲ႔ (တစ္ရွဴး)ေတြကို မထိခိုက္ေစရပါ။ Antibiotic အျပင္ မနာေအာင္ Tylenol ေပးတယ္။
မခြဲစိတ္နည္း
Hoffman Technique နည္းကေတာ့ လက္နဲ႔ဘဲ ဆြဲထုတ္နည္းပါ။ အေရာင္ရင့္အဝိုင္း ႏို႔သီးထိပ္ေဘးကပ္လ်က္ေနရာမွာ လက္မနဲ႔ လက္ညွိဳးကိုထားျပီး၊ ခပ္တင္းတင္း ေအာက္ကို ဖိခ်၊ တျပိင္နက္တည္းမွာ ဘက္ႏွစ္ေခ်ာင္းကို အေဝးကို ခြါေပးရတာပါ။ အနည္းဆံုး တေန႔ ၂-၅ ၾကိမ္လုပ္ရတယ္။
Breast Pump ႏို႔စုပ္စရာနဲ႔စုပ္နည္း၊ ဝယ္လို႔လြယ္တယ္။ ေတာေတြမွာ ဝယ္မေတာ့ သေဘၤာရြက္အရိုးနဲ႔ စုပ္ေပးၾကတယ္။ Evert-it Nipple Enhancer ဆိုတာလည္း Silicone နဲ႔လုပ္ထားတဲ့ Syringe ေဆးထိုးပိုက္လို ကရိယာျဖစ္တယ္။ ႏို႔မတိုက္ခင္ လုပ္ေပးရတယ္။ Nipple stimulation ႏို႔သီးထိပ္ကို ဆြေပးတာပါ။ လက္မနဲ႔ လက္ညွိဳးသံုး၊ ၁-၂ မိနစ္ ကိုင္ျပီး၊ Roll လုပ္ပါ။ ျပီးရင္ ခ်က္ခ်င္း ေအးေနတဲ့ (ေရခဲ)အဝတ္နဲ႔ ထိေပးပါ။ ေရခဲကို အၾကာၾကီးေတာ့ မသံုးပါနဲ႔။ ထံုသြားမွာစိုးလို႔။ ဟိုရုပ္ရွင္မ်ိဳးရိုက္ရင္ အဲဒီေနရာကို အသားေပဘို႔ လုပ္တဲ့နည္းအတိုင္းပါဘဲ။
Medela SoftShells ဆိုတာက မခြဲစိတ္ဘဲ သံုးႏိုင္တယ္လို႔ ေၾကာ္ညာတဲ့ ပစၥည္းျဖစ္တယ္။ ခပ္ခံုခံုး ပလပ္စတစ္ခြံမွာ soft, flexible silicone ႏူးညံ့တဲ့ (စီလီကြန္) ပစၥည္းနဲ႔လုပ္တာ။ ေလဝင္ဘို႔ အေပါက္လည္းပါတယ္။ ႏို႔ရည္ စုပ္ႏိုင္ေအာင္ Highly absorbent foam ထည့္ထားတယ္။ ႏို႔ရဲ႕ အေရာင္ရင့္ပိုင္း Areola ကို ဖိေပးထားတာမို႔ ႏို႔သီးထိပ္ကို စူထြက္လာ ေစတယ္။ အေပၚကေန ပံုမွန္ဝတ္ဆင္ထားရင္ ပါေနမွန္း မသိရဘူး။
Avent Niplette ဆိုတာကလည္း Plastic thimble-like cup (ပလပ္စတစ္) ခြက္တခုပါ။ ႏို႔ထိပ္ပိုင္းကို ပန္းပုထုသလို Mould လုပ္တာမ်ိဳးပါဘဲ။ ထိပ္ဖ်ားစူထြက္ေစအာင္ ေဘးက အေရာင္ရင့္ပိုင္းကို ဖိေပးစရာ ျဖစ္ေနေအာင္လုပ္တာပါ။ British Journal of Plastic Surgery, December 1993 မွာ ေရးထားတယ္။ တလ-ကိုးသီတင္း ဝတ္ထားရင္ ႏို႔သီး ထြက္ေနမယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ကုိယ္ဝန္မေဆာင္ခင္နဲ႔ ကုိယ္ဝန္ ၆ လအတြင္း သင့္တယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ေမြးရာပါ အတြက္ေတာ့ အာမခံတာ မေတြ႔ရဘူး။
ဘယ္ကေလးမဆို ႏို႔တိုက္တာကို ေမြးျပီး၊ အေစာဆံုး (၂-၃ နာရီ အတြင္း) တိုက္သင့္တယ္။ အျဖဴေရာင္ႏို႔ရည္ မထြက္ေသးလည္း တိုက္ပါ။ ေရာဂါကို ခံႏိုင္တဲ့ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ေတြပါတယ္။ ႏို႔သိပ္တင္းလာမွာကို ကာကြယ္ရာလည္း က်တယ္။ ကေလးကိုလည္း ႏို႔ေတြ သိပ္မမ်ားခင္ အစို႔သင္ရာလည္း ေရာက္တယ္။ ႏို႔တိုက္ေနတံုး ႏို႔အံုကို အေရာင္ရင့္ အဝိုင္း Areola အျပင္မွာ လက္မက အေပၚ၊ က်န္လက္ေခ်ာင္းေတြက ေအာက္ထားျပီး၊ ဖိေပးရတယ္။ ႏို႔တခါ တိုက္ျပီးတိုင္း ႏို႔ထိပ္ကို ေျခာက္ေနပါေစ။ တခ်ိဳ႕က Lansinoh brand lanolin ကို သံုးတယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကတည္းက ေရခ်ိဳးတိုင္း ထိပ္ဝကို အဝတ္သန္႔နဲ႔ နဲနဲၾကမ္းၾကမ္းေလး ပြတ္ေပးျပီး၊ ႏို႔ထြက္ျပြန္ (၇-၁၅) ခု ထိပ္မွာ ေခြ်းစတာေတြ ပိတ္မေနေအာင္ သန္႔ေပးရမယ္။ ဗမာျပည္မွာ တခ်ိဳ႕အရပ္ေတြမွာ သားဦးေမြးရင္ ၃ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ ႏို႔နာျဖစ္တတ္တယ္။ ျပည္မတည္ခင္ ႏို႔တင္း-နာလာခ်ိန္မွာ ႏို႔ညစ္တာ၊ စုပ္ေပးတာ၊ အပူကပ္ေပးတာ လုပ္ရတယ္။ မရရင္ (အင္တီဘိုင္ေအာတစ္) ေဆးေပးရတယ္။ ေနာက္ဆံုး ျပည္ရွိရင္ ခြဲထုတ္ရတယ္။ တင္ပါးနဲ႔ ႏို႔က ေနရာက်ယ္တာမို႔ Abscess အနာျဖစ္ရင္ အၾကီးၾကီးေတြ။ ခြဲရင္ အနာထဲ လက္ေခ်ာင္းတခု ဝင္ႏိုင္ေအာင္အထိ က်ယ္ရတာမ်ိဳး။ သူမ်ားဆီမွာ ကေလးႏို႔တိုက္ (စပါယ္ရွယ္လစ္) ဆိုတာရွိတယ္။ ႏို႔ကို MRI ရိုက္တာလည္း အထူးျပဳဘာသာရပ္ ရွိေသးတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/pages/Dr-Tint-Swe/490031307758025
