• Excessive daytime sleepiness (EDS) လို႔လဲေခၚတယ္။
• အိပ္ငိုက္တယ္ဆိုတာ အိပ္ခ်ိန္မဟုတ္ဘဲ အိပ္ခ်င္လာမယ္၊ ေမာပန္းမယ္၊ မ်က္လံုးကိုမဖြင့္ခ်င္ဘူး၊ အားယုတ္သလိုျဖစ္မယ္၊ စိတ္တက္ၾကြမႈလဲ နည္းလာမယ္။
• က်န္းမာေရးခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိေနသလား စစ္ေဆးသင့္တယ္။ ဥပမာ Sleep disorders ေရာဂါျဖစ္တယ္။ သူ႔ထဲမွာ ခြဲထားေသးတယ္။ Sleep apnea, Insomnia နဲ႔ Narcolepsy ေတြပါတယ္။ Sleep apnea ဆိုတာ ညအိပ္ေနရင္း အသက္ရွဴမဝ ျဖစ္မယ္။ တညထဲမွာ အၾကိမ္ၾကိမ္လဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Jet lag ေလယ်ဥ္နဲ႔ ခရီးေဝးသြားရျခင္း၊ အလုပ္ခ်ိန္လြန္ကဲျခင္း၊ သူမ်ားေတြနဲ႔မတူတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ အလုပ္လုပ္ရျခင္း၊
• ေအာက္စီဂ်င္ မဝလို႔ကေနလဲ ေန႔ခင္းမွာ အိပ္ခ်င္လာတတ္တယ္။
• Heart disease ႏွလံုးေရာဂါ၊ Diabetes ဆီးခ်ိဳနဲ႔ Obesity အဝလြန္ျခင္းေရာဂါေတြကို စစ္ေဆးသင့္တယ္။
• အေၾကာင္းရွိမဘဲ ေန႔ခင္းမွာ အျမဲလိုလိုအိပ္ခ်င္ေနရင္ Sleep disorder ကိုစဥ္းစားရတယ္။
• Narcolepsy ဆိုတာ ေန႔ခင္းမွာ အိပ္ခ်င္ေနတာ။ Insomnia ဆိုတာက ညအိပ္မရတာ။
• Depression စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊ Anxiety စိုးရိမ္စိတ္ကဲျခင္း၊ Stress စိတ္ဖိအားမ်ားျခင္း၊ Boredom ပ်င္းရိျခင္းနဲ႔ Grief ေသာကမ်ားျခင္းေတြကေနလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Medications တခ်ိဳ႕ေဆးေတြကေနလဲ အိပ္ခ်င္တယ္။ Sedatives အိပ္ေဆး၊ Tranquilizers စိတ္ျငိမ္ေဆး၊ အနာသက္သာေဆးေတြနဲ႔ Antihistamines (အင္တီဟစ္တမင္း) (ဥပမာ အေအးမိ သက္သာေဆးနဲ႔ ေခ်ာင္းဆိုး ေပ်ာက္ေဆးေတြ) ျဖစ္တယ္။
• ရုတ္တရက္ၾကီး ေန႔ခင္းေၾကာင္ေတာင္မွာ အိပ္ခ်င္လာရင္ ေခါင္းကိုထိခိုက္မသလား။ ေဆးအလြန္အကြ်ံေသာက္သလား စစ္ေဆးရတယ္။
• Hyponatremia /hypernatremia ဆိုဒီယမ္ဓါတ္ နည္းျခင္း-မ်ားျခင္း၊
• Hypercalcemia ကယ္လ္စီယမ္ဓါတ္မ်ားျခင္း၊
• Hypothyroidism လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းနည္းျခင္း။
ကုသတဲ့အခါ ဘာလို႔ျဖစ္သလဲအေပၚမွာ မူတည္တယ္။
• Modafinil, Armodafinil, Xyrem (Sodium oxybate) ေဆးေတြသံုးႏိုင္ပါတယ္။
• Methylphenidate (Ritalin), Dextroamphetamine (Dexedrine), Amphetamine (Adderall), Lisdexamfetamine (Vyvanse), Methamphetamine (Desoxyn) နဲ႔ Pemoline (Cylert) ေဆးေတြကို အရင္က သံုးေပမဲ့ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးနဲ႔ ေဆးစြဲႏိုင္တာေတြေၾကာင့္ သိပ္မသံုးေတာ့ပါ။
(ရာသီ မမွန္တာကို သပ္သပ္ေရးပါမယ္။)
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
